EkonomiSon dakika: Beklenen haber geldi! Esnafa tam kapanma desteği
ASLIHAN ALTAY KARATAŞ Ankara
-
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Kabine toplantısı sonrası açıkladığı 17 günlük tam kapanma kararına muhalefetten ilk tepkiler, "kararın doğru olduğu ancak geç alındığı" yönünde.
Esnafa ve dar gelirlilere yönelik maddi destek açıklanmaması da siyasilerin tepkisine yol açtı.
29 Nisan Perşembe akşamı 'dan başlayıp, 17 Mayıs Pazartesi 'e kadar sürecek 'tam kapanma' kararına göre, kesintisiz sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak, okullarda yüz yüze eğitime ara verilecek, şehirler arası seyahat sadece zorunlu hallerde yapılabilecek.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekilleri sosyal medya hesapları üzerinden tam kapanma kararına ilk tepkilerinde, halka dönük 'maddi destek' açıklanmamasına tepki gösterdi.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Virüsten ölmeyenler evde açlıkla baş başa bırakılıyor. Tam kapanma tam gelir desteği ve güvencesi ile olur" ifadesini kullandı.
CHP İstanbul Milletvekili Yunus Emre ise "Tam kapanmanın gerekliliğini tartışmıyoruz ancak vatandaş ne yiyecek ne içecek, elektrik-doğalgaz faturalarını nasıl ödeyecek? Herkes sizler gibi beş yerden maaş almıyor efendiler" ifadelerini kullandı.
CHP İstanbul Milletvekili Ali Şeker ise "18 günlük tam kapanmadan olumsuz etkilenecek vatandaşlarımıza ekonomik destek verilmeli; elektrik, su, doğalgaz, internet faturaları kapanma süresince devlet tarafından karşılanmalıdır" önerisinde bulundu.
Parti kurma çalışmalarına devam eden Muharrem İnce de sosyal medya hesabından bir paylaşımda bulunarak şunları kaydetti:
"Yönetemedikleri pandemi sürecinde millete iki seçenek sundular; ya açlık ya hastalık! Prompter'a soralım, 'Lebaleb kongre yapmak da yasak mı? Millet yiyecek aş, çalışacak iş bulamazken yandaş beslemeye devam mı?"
Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı "Tam kapanma" kararını "Doğru ama çok geç alınmış eksik bir karardır" ifadeleriyle değerlendirdi.
Davutoğlu, "Ek olarak, kapanmadan mağdur olan bütün hanelere, acilen herhangi bir şart ve başvuru olmaksızın, yetişkinler için TL, çocuklar için de TL'den az olmamak üzere nakdi hibe desteği sağlanmalıdır" önerisinde bulundu.
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ise kararı desteklediklerini, ancak "acilen bir destek programı açıklanmasını beklediklerini" kaydetti:
"Biz DEVA Partisi olarak en az 2 haftalık kapanmanın gerekli olduğunu söylüyorduk. Ancak kapanmayla beraber vatandaşlarımıza destek paketi açıklanması gerekiyordu. Küçük işletmeciler, esnaf, yevmiyeyle geçinenler, bütün bu vatandaşlarımız 3 hafta boyunca mağdur kaldılar. Biz hükümetten acilen bir destek programı açıklamasını bekliyoruz. Kapanma ancak destekle ve etkin bir aşılama programıyla beraber olmalıdır."
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarına göre, getirilen yeni düzenlemeler şöyle:
İçişleri Bakanlığı da 81 il valiliğine "Tam kapanma Tedbirleri" konulu genelge gönderdi.
Genelgeye göre,
Milli Eğitim Bakanlığı, tüm eğitim ve öğretim kurumlarında 17 Mayıs'a kadar yüzyüze eğitime ara verildiğini ve uzaktan eğitime geçildiğini açıkladı.
Türkiye'de son 24 saatte 37 bin yeni koronavirüs vakası görülürken, can kaybı da oldu.
Mart ayıyla birlikte vaka sayılarında hızlı bir yükseliş görülürken, en yüksek vaka sayısına 63 bin 82 ile 16 Nisan'da ulaşıldı. Vaka sayılarının son bir haftadır önce 60 bin, ardından 50 bin ve son olarak da 40 binin altına gerilediği görülüyor.
Can kaybı ise 18 Nisan'dan bu yana 'ün üzerinde seyrediyor.
LinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı Tipi
Salgın şartları ve değişen kısıtlama kararları esnafın işlerini direkt olarak etkiliyor. Dramatik yükseliş ve düşüşlerle geçen bir yılı aşkın zamanın nihayetinde esnafın hayatında da çok şey değişti. Küçük esnafın nabzını tutan Türkiye Geleneksel Kanalın Nabzı: REM Esnaf Barometresinin Mart dönemi sonuçları yenilenen yapısı ile açıklandı. Rapora göre Mart ayında gevşetilen kısıtlamalarla birlikte nefes almaya başlayan esnaf, en çok iş yaptıkları akşam saatlerinde kısıtlama olmasından mutsuz. Hatta belirli bir dönem tam kapanmaya gidilmesinin normal bir yaşam için en etkili yöntem olduğunu söylüyorlar.
Her ay Türkiye temsili sağlanacak şekilde noktada yapılan ziyaretlerle hazırlanan “REM – Esnaf Barometre: Türkiye Geleneksel Kanal Esnafının Nabzı” araştırma panelinin Mart’21 sonuç raporunda öne çıkan başlıklar şöyle:
Bakkallarda kredi kartı ile yapılan ödemelerin aylık ciro içindeki payı, 3 aylık artış trendiyle yüzde 29’dan yüzde 32’ye yükseldi. Buna karşın veresiyenin payı 3 aylık düşüş trendiyle birlikte yüzde 9’dan yüzde 7’ye düştü. Kendisi de finansal zorluk içinde olan bakkal esnafı, vatandaşın veresiye yazdırma talebini kredi kartına yönlendirdi.
Mart döneminde hafta sonu yasaklarının kaldırılması gibi kısıtlamaların kısmen de olsa gevşetilmesi esnafın iş yapma seviyesini artırmıştı. Bu durum Mali Durum alt endeksinin 3,2 puan yükselmesine katkı sağladı. Mart ayında Güven Endeksi 0,4 puanlık artışla 10,6 olarak gerçekleşti.
Ticaret Endeksi 1 puan artarak 10,8’e çıktı. Mart döneminde kısıtlamaların gevşetilmesi iş yapma seviyesinin artmasında etkili oldu.
Esnafın kısıtlamalar konusundaki diğer beklentisi en azından çalışma saatleri kısıtlamasının gözden geçirilmesi yönünde. En çok iş yaptıkları akşam saatlerinde erkenden kapatmak iş yapmalarının önünde ciddi engel olarak görülmeye devam ediyor. Her ne kadar önceki döneme göre iş yapma seviyesinde artış görülse de genel trend hala çok düşük seviyede seyrediyor.
Salgın ve ekonomik durum nedeniyle olumsuzluk yaşayan esnaf, bu dönemde Ramazan ayı ve bahar aylarının gelmesiyle umudunu sürdürüyor.
Mart döneminde görüşülen geleneksel kanal esnafının yüzde 68’i salgından endişe ediyor. Ancak bu grubun içindeki “kesinlikle endişe ediyorum” diyerek kaygısı yüksek olanlar yüzde 38 ile bir önceki döneme göre anlamlı derecede yükseldi.
Buna bağlı olarak da “Aşı olurum” diyenlerin oranı ise bir önceki döneme göre 20 puan artarak yüzde 58’e yükseldi. Vakaların dramatik olarak artması ve bireylerin tedbirlere uyum göstermediğini düşünmeleri esnafın içinde bulunduğumuz süreçte kaygısının artmasına neden oldu.
Esnaf kesimi belirli bir süre için tam kapanmaya gidilmesinin en etkin yöntem olduğunu düşünüyor. Esnafın yüzde 20’si kurumsal ve bireysel etkinliklerin vaka sayısının artmasında etkili olduğunu söylüyor.
Ekonomik yönden alınan tedbirlerde ise esnafın yüzde 32 gibi ciddi çoğunluğu sağlanan desteklerden yararlanamadığını belirtirken, yararlanan yüzde 25’lik kesim ise bu destekleri yetersiz görüyor. Esnafın asıl beklentisi karşılıksız hibe desteği, vergi affı gibi daha etkin maddi desteğinin sağlanması.
yılından bu yana Türkiye’de geleneksel kanal esnafına yönelik kapsamlı araştırma sonuçları sunan REM Esnaf Barometresi yenilendi. NUTS2 örnekleminde bakkal, büfe, kuruyemiş ve orta market detayında raporlanan satış noktası sayısı ’e yükseldi. REM Esnaf Barometresi’nde esnafın demografik bilgileri, satış noktalarının segmentasyonu, mevcut ekonomik durum ve beklentileri, ticaret durumu ve kıyaslamalarına yer veriliyor. Ayrıca esnafın çalıştığı tüm üretici firmalardan memnuniyetlerinin de takip edildiği, REM Esnaf Barometresi yenilenen yapısında Omnibus araştırmalara da imkân sağlıyor. Özel olarak merak edilen soruların sorulabildiği ve anlık olarak takibi yapılabilen Omnibus paneline herkes katılabiliyor.
EsnaffeaturedREM Esnaf Barometresi