Tavla Gülbahar

Geleneksel oyunlarımızı saymak gerekirse herhalde bunların en başında hiç şüphesiz tavla gelmektedir. Ülkemizde hemen her şehirde görebileceğiniz ve insanların keyifle oynadığı oyun tavladır. Hem gençlerin hem de yaşlıların ilgi gösterdiği bu oyun adeta vazgeçilmezlerimizden olmuştur. İki kişi ile oynanan ve stratejik hamleler ile karşıdakini mağlup etmeye dayanan tavla oyunu yüzyıllardır toplumumuzda severek oynanıyor. İki kişilik tavla ile beraberinde farklı çeşit oyunlar da oynanabiliyor. Farklı kaplamalar ile sunulan tavlanın sedef kaplamalı olanı oldukça popüler olmakla beraber farklı boylarda sunulduğundan hemen herkesin rahatlıkla her yere taşıyabileceği bir yapıdadır. İster evlerin balkonunda ister kafelerde ister tatillerde yazlıklarda olsun keyifle oynanan bir oyundur tavla.

Sedef kaplamalı dış yüzeyi ile farklı desenlerde olabilen tavla kasası oldukça ilgi çekicidir. Kişiler kendi evlerine alabileceği gibi sevdiklerine de sıklıkla tavla armağan etmeyi tercih ediyor. Tavlanın kapak kilidi genellikle mıknatıslı tasarlanmıştır ve tavla kasasının kendiliğinden açılmasını önlemeye yöneliktir. Ayrıca taşıma esnasında da tavla taşı yani pulları, zarların dökülmesini engellemektedir. Tavlada 2 kat poliüretan dolgu kaplaması olabildiği gibi bu özellik ürünün uzun vadede sağlam kalabilmesi açısından önemlidir. MDF materyali ise hem dış hem de iç yüzeylerde kullanılmaktadır. Estetik ve şık bir görünümü de yine bu sayede veriliyor.

Büyük, küçük ve orta boy şeklinde tasarlanan tavla valiz ya da çantalara rahatlıkla girebiliyor. Bu sebeple yolculuklarda rahat bir şekilde taşınabiliyor. Ayrıca tavlanın iç yüzeylerindeki işleme modelleri birbirinden farklı olabildiği gibi genellikle geleneksel kültürüme ait motifleri barındırıyor. Tavla takımı almak isteyenler için bu tip ufak ayrıntılar önemli olacaktır. Çünkü kalitesi ile kendisini belli eden tavlada bu gibi detaylar öne çıkmaktadır. Fiyat konusunda da ham madde ve işçilik önemli yer tutmaktadır.

Tavla oldukça zevkli bir oyun olmakla beraber küçük büyük herkesin oynayabileceği kolay bir oyundur. Tavlanın yapısal özelliklerinden bahsetmeden önce tavla oynanışı nasıldır buna dair ufak bilgiler aktarmak gerekecektir. Tavla iki kişilik bir oyundur. Tavlada pullar ve tavla zarı dediğimiz bir çift zar vardır. Her tavlada 30 pul vardır. Pulların renkleri ise 15’i beyaz ve 15’i siyah şeklindedir. Tavla tahtasında ise toplamda 24 hane mevcuttur. Tavla taş dizimi ise belirli bir kurala göre yapılır. Istaka tavla dediğimiz yüzey kısma pullar dizilir. Rastgele dizilim söz konusu değildir.

Erkek tavlası olarak bilinen klasik oyunda herkes tercih ettiği kendi rengindeki pullardan üç tanesini sol taraftaki üç hanenin üzerine koymaktadır. Sağdan birinci sıraya ilk beş tanesi dizilir, diğer kalan yedi pulun beş adeti de karışı bölümde yer alan hanelerin en solundaki ilk hanenin üzerine konumlandırılır. Elde kalan son iki pul ise karşı hanede bulunan kısmın en sağda bulunan son hanesinin üzerine konur ve dizilim biter. Tavla dizme işlemi bu şekilde tamamlanır. Kurala uygun dizilim yapıldıktan sonra oyun başlar. Rakipler, oyuna kimin başlayacağı belirlemek üzere birer zar atarlar. En yüksek sayılı zarı atan oyuncu oyuna başlar. Oyuna başlayacak olan oyuncu iki zarı da elinde sallayarak atar ve ilk hamle ile oyun başlar. Zar atışı daha sonra karşıdakine geçer.

Oyuncu kendi pulları rakibinin sahasına uygun bir şekilde dizmek zorundadır. Tavla takımı almak isteyenler genellikle tavla fiyatları konusunda çeşitli araştırmalar yapıyor. Öncelikle şunu belirtmek gerek ki tavla oyunu için alacağını tavla takımı pek çok ölçü ve çeşit içeriyor. Tavla takımı L dediğimiz tavla ölçüsü 42cm x 21cm x 7,5cm şeklindedir. Büyük boy tavla olarak da bilinen L model tavla çeşitleri fiyatları ise kalitesine göre farklılık gösterebilir. Ancak hemen her bütçeye uygun oldukça hesaplı modeller olduğunu belirtmek gerek. Bununla beraber tavla ölçüsü XL olan modeller 43.5cm x 22.5cm x 5.5cm ölçülerindedir. XXL tavlanın ölçüsü ise 37cm x 37cm x 1.2cm şeklindedir. Bunlar tamamen standart ölçülerdir ve kişi arzu ettiği boyutta tavlaya sahip olabilir.

Oyundaki bir önemli nokta ise kişi çift zar attığı takdirde 4 zar sayısı oynamasıdır. İki ya da daha fazla pul üst üste geldiği takdirde kapı denilen olay gerçekleşiyor. Bu durumda rakip bu kapının üzerine herhangi bir taş koyamıyor. Bir hanede eğer tek bir pul var ise rakip o pul üzerine pulunu getirdiği takdirde vurmuş oluyor ve pul oyundan çıkıyor. Karşı rakip pulu yeniden oyuna dahil edebilmek için boş alanlardan birine denk gelecek sayıyı zar ile tutturması gerekiyor. Eğer bir oyuncu rakip sahaya hiç pul sokamadan diğer rakip tüm pullarını rakip sahaya sokmuş ise bu durumda Mars dediğimiz durum ortaya çıkıyor. Kişi 2 kez galibiyet kazanmış gibi sayı kazanıyor ve oyun bitiyor.

Görüldüğü gibi hayli zevkli bir şekilde oynanan bu oyun sadece ülkemizde de değil daha pek çok ülkede zevkle oynanıyor. Eğer klasik tavladan sıkılırsanız elbette farklı tavla oyun çeşitleri de mevcuttur. Bunlara örnek vermek gerekirse; asker tavlası, gülbahar, kız tavlası, üniversite tavlası, hapis, 36 ya da 31 gibi farklı oyunlar sayılabilir. Tavla oynama konusunda iddialıysanız siz de farklı tavla oyunlarını öğrenebilir ve rakiplerinize meydan okuyabilirsiniz. Tavla sayı isimleri ise tavlada merak edilen önemli noktalardan bir tanesidir. Tavlada belirli sayılar vardır. Tavlada sayılar 1 (yek), 2 (dü), 3 (se), 4 (cehar), 5 (penç), 6 (şaş) şeklindedir.

Oyundaki zar isimleri de önemlidir ve oyuna hakimiyet açısından zamanla öğrenmekte fayda olabilir. Örnek vermek gerekirse 1-1 şeklinde atılmış bir zar Hep Yek Dü Yek anlamına gelmektedir. 2-2: Dü Bara, 2-1: Dü yek, 3-3: Dü Se, 3-2: Seba-i Dü, 3-1: Se Yek, 4-4: Dört Cihar, 4-3: Cihar-ü, 4-2: Cihar-i Dü, 4-1: Cihar-ı Yek, 5-5: Dü Beş, 5-4: Beş Dört, 5-3: Penc-ü Se, 5-2: Penc i Dü şeklinde gitmektedir. Tavla zar isimleri daha çok profesyonel tavla ustaları bilmekte ve oyundaki ustalığını göstermek için kullanmaktadır. Alacağınız ahşap tavla takımı ile yapacağınız antrenmanlar neticesinde siz de oyundaki zar isimlerini öğrenebilir ve ustalığınızı gösterebilirsiniz.