Taze Fasulye Ishal Yapar Mı

İshale durumunun ortaya çıkmasına sebebiyet verebilen yiyeceklerin fazla miktarlarda tüketilmesi ve düzensiz bir biçimde kullanımının söz konusu olması ishale yol açabilmektedir. Bu sebeple, ishal yapan yiyeceklerin dikkatli tüketilmesiyle birlikte oluşabilecek ishalin önüne geçilmesi mümkün olabilmektedir.

 Yetişkinler ve diğer farklı yaş gruplarında ishal sorunu ortaya çıkabilmektedir. İshal probleminin ortaya çıkmasında en önemli unsurların başında düzensiz ve dengesiz beslenmek gelmektedir. Aynı zamanda aşırı miktarlarda meyve ve sebze tüketimi gibi birbirinden pek çok farklılığı söz konusu olan etken bireylerde ishal sorunun ortaya çıkmasına sebebiyet verebilmektedir.

 İshal Yapan Yiyecekler Nelerdir?

 Çok sık olarak ishal problemiyle karşı karşıya kalan bireylerin ishal yapısı etkiye sahip olan yiyeceklere dikkat etmesi oldukça büyük bir önem taşımaktadır. İshale sebebiyet yaratan yiyeceklerin listesi şu şekilde verilmektedir:

•  - Karpuz,
•  - Sarımsak,
•  - Kavun,
•  - Soğan
•  - Aşırı baharatlı yiyecekler,
•  - Kızartılmış yiyecekler,
•  - Acı biber
•  - Fast food yiyecekler,
•  - Yoğurt,
•  - Çok yağ içeren yiyecekler,
•  - Kefir,
•  - Fındık,
•  - Yeşil yapraklı sebzeler,
•  - Kiraz,
•  - Patates cipsi
•  - Kuru fasulye ve nohut yemeği,
•  - Mısır,
•  - Lahana,
•  - Şeftali,
•  - Süt ürünleri,
•  - Acı çehre tohumu,

 Çok Hızlı İshal Yapan Şeyler Nelerdir?

 Tüketilen besinin hemen anında ishal edici etki etmesini göstermesini isteyen bireylerin tüketebileceği çok hızlı ishal yapan şeyler şu şekilde aşağıda liste halinde verilmektedir. Bunlar:

•  - Ispanak,
•  - Kabak,
•  - Kayısı gibi besinlerin çok miktarlarda tüketilmesinin yanında bol miktarda su tüketimi, ishal sürecinin hızlanmasına önemli ölçüde etki etmektedir.

 Çok hızlı bir şekilde ishal probleminin ortaya çıkmasına yol açan olan yiyecekler arasında fast food restoranlarında satışı gerçekleştirilen doymuş yağ oranlarının çok fazla yüksek olduğu gıdalar da bulunmaktadır. Tüketimi söz konusu olan bu yiyecekler, vücutta parçalanarak sindirilmesinde zorluk ortaya çıkabilmektedir.

 İshalin ortaya çıkmasına hızlı bir etkisi olan besinlerin içerisinde çok düşük miktarda besin değerinin varlığı söz konusudur. Diğer bir ifadeyle bazı besinler vücudun yararlanabileceği nitelikte bir besin değerleri barındırmadığından, tüketilmeleri durumunda kısa süreler sonrasında hızlı bir şekilde vücut içerisinden uzaklaştırılmaktadır. Özellikle de bol miktarda yağ içinde kızartılmış durumda olan patates ve tavuk kızartmaları hızlı ishal yapan etkiye sahip besinlerin başında gelmektedir.

 Hızlı ishal yapan yiyeceklerin yanı sıra hızlı ishal yapma etkisine sahip olan içeceklerde ishal olan yahut ishal olmak isteyen bireyler tarafından çok fazla merak konusunu oluşturmaktadır. İshal probleminin yaşamak durumunda kalanlar ishalden biran önce kurtulmanın yollarını ararken, çeşitli sebeplerle ishal olmayı isteyenlerde bağırsaklarının çalışması için hızlı ishal etkisi yaratan şeyleri merak etmektedir. Bunlar:

 - Kahve,

 - Süt,

 - Kola,

 - Meyve suları,

 - Alkollü içecekler,

 İshale sebep olan besinlerin ve içeceklerin yanı sıra bir diğer etkenlerden biri de ilaçlar olmaktadır. Hastalıklara karşı kullanımı söz konusu olan bazı ilaçların yan etkisi ishal olabilmektedir. Bu sebeple ilaçların kullanım kılavuzu dikkatlice okunmalı ve ishal sorunu olan bireylerin ilaç kullanımlarında dikkatli olmaları gerekmektedir. Örneğin; antibiyotik kullanımı genellikle insanda ishal etkisi yaratabilir. İshal etkisi yaratan bazı ilaçlar ise şunlardır:

•  - Antibiyotikler,
•  - Purgatifler,
•  - Bağırsak ilaçları,
•  - Müshil (çok hızlı bir ishal etkisine sahiptir.)
•  - Bazı ağrı kesiciler

Bağırsak Enfeksiyonlarına Dikkat !

Yaz mevsiminin gelmesiyle bağırsak infeksiyonlarında da bir artış görülmektedir. Hemen her zaman ishal, çoğu zaman kusma, zaman zaman da ateş ile kendini gösteren bağırsak infeksiyonlarına tıp dilinde "Akut Gastroenterit" adı verilmektedir.

İshal nedir?

İshal, dışkılama sayısında artışla beraber, dışkının şekilsiz bir hal alması olarak tariflenir. Normalde dışkı kuru ve şekilli iken, ishal durumunda içerdiği su miktarı artarak şekilsiz olur. İshal nedeniyle bağırsak hareketleri artar, normal süreden daha kısa aralıklarla dışkılama ortaya çıkar.

İshal nedenleri nelerdir ?

İshale neden olan pek çok durum mevcuttur. İshal nedenlerinin başında mikrobik ishaller gelmektedir ki konumuz olan yaz ishalleri de bu gruptandır. Yaz ishaline neden olan mikroplar, bakteriler ile protozoon denilen gözle görülmeyen parazitlerdir.

Mikroplar dışında başta antibiyotikler olmak üzere çeşitli ilaçlar, çeşitli mide-bağırsak hastalıkları, bazı hormonal hastalıklar, bağırsak veya bağırsak komşuluğunda ortaya çıkan tümöral durumlar, aşırı ve ani ısı değişimleri de ishale neden olabilir. Heyecanlanma, üzüntü, korku, stres gibi durumlar da ishale neden olabilir.

Yazın ishaller neden daha sık ortaya çıkar ?

Doğadaki sıcaklık artışıyla tüm canlıların su ihtiyaçları da buna paralel olarak artar. Dolayısıyla insanlar, yaz aylarında daha fazla su tüketir. Böylece, bu tüketimin beklenmeyen bir sonucu olan yaz ishalleri, çoğunlukla mikroplu suların içilmesi veya bu sularla yıkanmış meyva ve sebzelerin yenilmesiyle ortaya çıkar. Bazen insanlar ishal olup bu mikropları dışkıları ile çevreye yayabilir. Dışkıyla bulaşmış ellerin ağıza götürülmesi sonucu da ishal olabilir. Her zaman kullanılan suların sağlıklı olup olmadığını bilmek mümkün olmaz. Doğada, özellikle insan ve hayvan dışkılarıyla kirlenmiş sularda yaşayan, ishal nedeni olabilecek çeşitli mikroplar bulunmaktadır. Bunlar özellikle durgun sularda, kanalizasyonun karıştığı sularda, iyi ilaçlanmamış içme ve kullanma sularında, özellikle yaz aylarında uzun süre canlı kalarak çoğalır. Bu suların içilmesi veya böyle sularla bulaşık, sıcak ortamda beklemiş gıdaların, örneğin çiğ sebzelerle hazırlanmış salataların ve meyvaların tüketilmesi sonucu ishal yapan mikroplar, ağız yoluyla alınarak insanların bağırsaklarına ulaşır. Bunların bir kısmı bağırsak duvarında iltihap oluşturarak hem bağırsak hareketlerini artırır, hem de bağırsağa su ve iltihabi hücrelerin geçişine neden olur; bir kısmı da bağırsakta iltihap yapmadan, salgıladıkları toksin denilen zehirli maddelerin etkisiyle su ve tuz geçişini artırmak suretiyle ishale neden olur.

Yaz ishallerinin belirtileri nelerdir ?

En önemli belirti, dışkılama sayısının artması ve dışkı vasfının değişmesidir. Dışkı, cıvık, patates püresi görünümünde olabileceği gibi, sümüksü ve iltihaplı veya su gibi olabilir. Dışkı miktarı ve su içeriği, ince bağırsaklarda hastalık yapan parazit ve bakterilerin ishallerinde fazladır, kalın bağırsakta hastalık yapanlarınkinde ise azdır; ayrıca bunlarda dışkılama sayısı diğerlerine oranla daha fazladır. Su gibi tariflenen ishallerin çoğunluğu paraziter nedenlidir. En sık giardia denilen protozoon neden olur. Bu tip ishallerin en ciddisi ve hayatı tehtit edeni ise dışkının pirinç suyu görüntüsü olarak tariflendiği, kolera bakterisinin yaptığı ishaldir. İltihaplı dışkılamaya neden olan bakterilere ise tifo ve tifo benzeri hastalıklara neden olan salmonella bakterilerini örnek verebiliriz. Kalın bağırsakta ishale neden olan bakterilerin bir kısmı ve bazı parazitler dışkının iltihaplı, sümüksü görünmesine, aynı zamanda bağırsak duvarını da zedeleyerek damarların kanamasına neden oldukları için, kanlı olmasına da neden olurlar. Dışkının böyle kanlı ve iltihaplı olması dizanteri olarak adlandırılır. Nedenlerinden birisi şigella denilen bakteri, bir diğeri amip denilen protozoondur. İshalle birlikte bulunan diğer belirtiler karın ağrısı, karında buruntu hissi, bazen bulantı, iltihabi durumlarda bunlara ilaveten ateş olarak karşımıza çıkar. Dışkılamadan sonra tam rahatlayamama da bir diğer belirti olabilir. Örneğin kalın bağırsak ishallerinde ağrı ve rahatlayamama sıktır. Aşırı su ve tuz kaybına bağlı olarak kalp damar sistemine, böbreklere, sinir sistemine ait kalp ritm bozuklukları, böbrek yetmezliği, şuur bozuklukları gibi belirtiler de olabilir. Dilin kuruması, cildin parlaklık, nem ve yumuşaklığını kaybetmesi, gözlerin göz çukuruna çökmesi gibi belirtiler, su kaybının işaretleridir.

İshal olunca ne yapmalıyız ?

İlk tedbir olarak kaybedilen su ve tuzu geri koymak için pratik olarak hazırlayacağımız şu solusyonu içebiliriz: Bir litre kaynatılmış soğutulmuş suya 1 çorba kaşığı şeker, 1 tatlı kaşığı sofra tuzu ve 1 çay kaşığı karbonat konularak karıştırılır, içilebildiği kadar sık aralıklarla içilir. Ancak mikrobik ishallerin hemen hepsi 24 saatten fazla devam eder ve hemen hepsi ilaç tedavisi almadan düzelmez. Bu nedenle, 24 saatten fazla süren ishallerde en yakın sağlık merkezine başvurularak muayene ve tetkik olunması gerekir. Çünkü farkında olmadan dışkımız yoluyla çevreye mikrop bulaştırabilir, ayrıca ishalin tedavisiz kalarak daha ciddi sağlık problemlerine yol açmasına neden olabiliriz.

Sağlık kuruluşunda neler yapılacaktır ?

Sağlık kuruluşunda, şüphelenilen gıdaların ve suyun olup olmadığı, ne zaman tüketildiği, ishalin ne zaman başladığı, karın ağrısı, ateş, dışkıda iltihap ve/veya kan olup olmadığı, yakınımızda başka hasta insanların olup olmadığı sorulacak; muayenenin ardından dışkı tahlili ve kültürü, kan sayımı ve gerekirse diğer kan tetkikleri istenecektir. Tüm verilere göre hekim tedaviye karar verecektir.

Nasıl tedavi edilir ?

Sıvı ve tuz kaybının az olduğu, ishalin hastanın konforunu çok bozmadığı durumlarda, hastaneye yatırılmadan genellikle sadece uygun bir diyetle hasta ayaktan tedavi edilir. Aşırı su ve tuz kaybı, ağır dizanteri halleri, kolera şüphesi olan durumlarda hasta mutlaka hastaneye yatırılarak öncelikle kaybedilen su ve tuzun yerine konması amacıyla serum verilir, daha sonra uygun ilaçlara başlanır.

İshal diyeti nasıldır?

İshali olan kimselerin düzelene kadar posasız ve yağsız gıdalar alması gerekir. Yani sebze ve meyvalar, kuru yemiş, çikolata, kızartmalar gibi gıdalar alınmamalıdır. Yağsız makarna, pirinç pilavı, haşlanmış patates-patates püresi, haşlanmış yağsız et ve tavuk, yağsız ızgara köfte yenebilir. Ayrıca bol miktarda içeçek alınmalıdır.

İyileşme şansı nedir ?

Uygun tedaviyle yaz ishallerinin tedavisi oldukça yüz güldürücüdür; hemen hepsinde iyileşme tamdır. Ancak mikroplu ortamla temas devam ediyorsa, gerekli tedbirler alınmadıysa ishalin tekrarlama şansı her zaman vardır.

Yaz ishalleri nasıl önlenebilir ?

Bu ishallerin önlenmesinin en önemli yolu, menşei bilinmeyen suların tüketilmemesi ve kişisel temizliğe dikkat edilmesi, özellikle ellerin her yemekten önce ve sonra yıkanmasıdır. Kullanılan ve içilen suların klorlanması pekçok mikrobun yaşamasını önler. Şüpheli suların, şüpheli olmasa bile salgın olduğu bilinen yerlerdeki suların kaynatılarak kullanılması gereklidir.

İshallerde diyet uygulamaları

İçecekler

İzin verilen : Açık çay , malt , orta derecede gazlı içecekler

İzin verilmeyen : Soğuk ve alkollü içecekler , koyu kahve , çay , kakao

Süt

İzin verilen : Hastanın uyumuna bağlı olarak az miktarda , sıcak süt verilebilir. 

İzin verilmeyen : Hastalığın akut evrelerinde içilmemesi gerekir.

Et-balık

İzin verilen : İyice ezilmiş olarak dana , sığır , tavuk, kuzu etleri, taze ve derin dondurulmuş balık türleri önerilir. Balık ve etlerin hazırlanması : haşlanmış , ızgara , çok az yağ ve baharat eklenmiş, fırınlanmış olarak yenebilir.

Ekmek , hamur içi , pirinç ve öteki tahıllar

İzin verilen : İçi çıkarılmış beyaz ekmek ya da tost ekmeği , grissini , peksimet , kraker. Küçük parçalar biçiminde pişmiş hamur işleri , az miktarlarda (gr.) pirinç , pirinç suyu 

İzin verilmeyen : Çavdar ya da kepek ekmeği , ekmek içi , ağır hamur işleri , kepek unu içeren tüm besin maddeleri

Yumurta

İzin verilen : Haşlanmış , rafadan 

İzin verilmeyen : Yağda pişirilmiş

Tatlandırıcı yağlar

İzin verilen : Sıvı yağ , tereyağı ( az miktarda olmak koşuluyla ) 

İzin verilmeyen : Hayvanların iç yağları

Tatlılar, şekerli gıdalar

İzin verilen : Marmelat , meyve jöleleri , kremasız kuru bisküviler, sütlü kremalar, hafif hamur işleri 

İzin verilmeyen : Kremalı pastalar , yumurta ya da kuru meyve içeren kremalar, çikolata, dondurma

Az lif içeren ve önerilecek yeşil yapraklı sebzeler :

Kuşkonmaz ( uçları ), pancar , karnabahar, soğan, dereotu, hindiba, marul, patates, bezelye, domates, kereviz, ıspanak, kabak

Verilmesi doğru olmayan besinler :

Enginar , lahana , Brüksel lahanası , yeşil fasulye , mercimek , kuru bezelye , kuru fasulye , yeşil biber

Önerilen meyveler :

Kayısı , ananas , portakal , muz , kavun , elma , şeftali , greyfurt

Sakıncalı meyveler :

Kuru meyveler , üzüm , hurma , taze incir , böğürtlen , armut

İshalin tedavisinde:

Bağırsaktan suyun geri emilimini uyaran maddeler ( glikoz , pirinç lapası , bizmut bileşenleri ) kullanılır.

Antibiyotiklere ancak bağırsağın derin katmanlarını etkileyen, kanlı-mukuslu ishallere neden olan enfeksiyonlarda başvurulur.

Ağır su kaybı ile seyreden biçimlerde, toplardamar yoluyla fizyolojik tuzlu su ya da şekerli su eriyikleri verilir.

Çocuklarda ishal tedavisinde besinler az ve sık verilir, ayrıca kilo başına 24 saatte en az ml sıvı alınmalıdır. Beslenmedeki yağ miktarı da azaltılmalıdır.

Benzer Öğeler (etikete göre)

İshal her yaşta insanın, çeşitli sebeplere bağlı olarak karşılaşması mümkün bir sağlık problemidir. Ya yediğimiz yiyeceklerden ya da vücutta meydana gelen bir hastalıktan dolayı ishal söz konusu olabilir. En bilindik ishal oluşumu; ıspanak, kabak, yeşil sebze grupları, süt, kuru fasulye yemeğinin aşırı veya düzensiz bir şekilde tüketilmesidir. Fakat bunlar dışında pek çok yiyecek ve içecek de ishale sebep olabilir. Hatta kullandığımız ilaçlar bile ishale neden oluyor. Bu durumda bebeklerde ve yetişkinlerde ishal yapan şeyler nelerdir? sorusu aklımıza geliyor. O zaman ne ishal yapar sorusunun yanıtını yaş grupları ve yiyecek, içecek, ilaç türlerine göre listeleyelim…

İSHAL YAPAN YİYECEKLER

Günlük yaşantımızda tükettiğimiz bazı yiyeceklerin ishale neden olduğunu yazımızın başında belirtmiştik. Aşağıda sıraladığımız yiyeceklere baktığınızda ne kadar çok tükettiğinize karar verebilirsiniz. Çok sık ishal olanlar bu yiyeceklerin tüketimine dikkat etmelidir. İşte ishal yapan yiyeceklerin listesi:

• Sarımsak ve soğan
• Karpuz ve avun
• Baharatlı yemekler
• Acı Biber
• Kızartma Türleri
• Yoğurt, Kefir
• Fast Food
• Yeşil Sebzeler
• Yağlı gıdalar
• Fazla meyve sebze tüketimi

Çok hızlı ishal yapan yiyecekler arasında en bilindik kaysı, ıspanak, kabak ve bunların yanında bol su tüketimi ishal oluşumunu hızlandırır.

İSHAL YAPAN İLAÇLAR

İshale neden olan yiyecekler, içeceklerden sonra bir diğer etkenlerde ilaçlardır. Hastalıklara karşı kullandığımız ilaçların yan etkisi ishal olabilir. İlaçların kullanım kılavuzu okunmalı, ishal rahatsızlıkları olanlar dikkat etmelidir. Örneğin; antibiyotik kullanımı çoğu insanda ishal yapar. İshal yapan bazı ilaçlar şu şekildedir:

• Purgatifler
• Müshil
• Antibiyotikler
• Bağırsak ilaçları
• Bazı ağrı kesiciler

Anında ishal yapan ilaç ülkemizde müshil olarak bilinmektedir. Birçok film ve dizilerde de konu olmuştur. Daha çok kabız olan insanlar kullanmaktadır.

İSHAL YAPAN İÇECEKLER

İshal yapan içecekler ishale yakalananlar ve ishal olmak isteyenler tarafından merak ediliyor. İshale yakalananlar ishalden biran önce kurtulmanın yollarını ararken, ishal olmak isteyenlerde bağırsak sistemlerinin çalışması için ishal yapan içecekleri merak ediyorlar. Sizlere ishal yapan içeceklerin listesini paylaşalım:

• Kahve
• Kola
• Süt
• Alkollü içecekler
• Meyve suları

BEBEKLERDE İSHAL YAPAN ŞEYLER

Bebeklerin doğumundan itibaren ishal vakası başlar. Anne sütünün yaramaması, kronik hastalıklar, enfeksiyonlar bebeklerde ishale yol açar. Bebeklerin bağışıklık sistemi güçlü olmadığı için vücut hastalıklara karşı çok direnç gösteremez. Böyle durumlarda hijyen, anne sütü ve düzenli sıvı tüketimi bebek sağlığı için önemlidir. İşte bebeklerde ishal yapan şeyler:

• Anne sütü ile beslenmeme
• Hazır ek gıdalar
• Hijyenik ortamda hazırlanmayan mamalar
• Hijyenik olmayacak şekilde biberon ve emzik kullanımı
• Bebeğin ağzına kirli ellerle dokunmak
• Arıtılmamış, kaynatılmamış suların tüketimi
• Rota virüsü

Rota virüsü bebekler için büyük risktir. Zehirli ishale neden olan virüs bebeklerde ölümcül sonuçlara yol açabiliyor. Özellikle bebeklerin bu dönemde susuz kalması en büyük etken oluşturmakta. Rota virüsü aşısı yapılması bu hastalığa karşı bebekleri korumaktadır.

YETİŞKİNLERDE İSHAL YAPAN ŞEYLER

Yetişkinler diğer yaş gruplarına göre daha çok besin tükettiği için ishal olasılığı da yüksektir. Düzensiz ve dengesiz beslenme, aşırı meyve ve sebze tüketimi gibi birçok etken ishale yol açar. Yetişkinlerde ishale neden olan yiyecekler, içecekler ve ilaçlar şöyledir:

• Kiraz
• Yoğurt
• Patates cipsi
• Kavun
• Alkol
• Kafein
• Acı biber
• Kuru kayısı
• Kuru fasulye, nohut yemeği
• Mısır
• Şeftali
• Lahana
• Fındık
• Süt ürünleri
• Acı çehre tohumu

Bunlara dikkat etmeyenler de ishale yakalanabilirler:

1. Kişisel temizlik kurallarına dikkat etmeyenler,
2. El yıkama alışkanlığı olmayanlar,
3. Yiyecekleri tüketmeden önce iyi yıkamayanlar ve yeterince pişirmeden yiyenler,
4. Pastörize edilmiş süt ve süt ürünleri kullanmayanlar,
5. Açıkta satılan gıda ürünleri tüketenler ishale yakalanma riski daha yüksektir.
6. Tatil yörelerinde uzun süre açık kalmış ve sıcakta kalmış yiyecekleri yemeyin.
7. Yaz aylarında dondurma, çikolatayı aşırı tüketmeyin.
8. Güvenilir su kaynağı olmayan yerden su içmeyin.
9. Havuzlarda enfeksiyon riski yüksektir. Çocuklarda ishale neden olabilir.
10. Bol bol sıvı tüketmek önemlidir.
11. Çocuklara gazlı ve şekerli içecekler vermeyin.
12. El ve yüz temizliğine daha çok önem verilmelidir.
13. Tarihi geçmiş ürünleri kesinlikle kullanmayın.