Temel Gida Kdv Oranlari

Kemal OKTAR

14 Şubat tarihinde yürürlüğe giren sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile daha önce %8 oranında vergilenen gıda maddelerinde KDV oranı %1’e indirilmiştir.

Ancak Kararın 1. maddesi ile özel tüketim vergisine tabi olan gıda maddelerinde KDV oranının %8 olarak uygulanmaya devam edilmesi öngörülmüştür.

%1 oranında KDV’ye tabi malların yer aldığı tarife numaralarında sınıflandırılmalarına rağmen ÖTV’ye de tabi olması nedeniyle teslimi %8 oranında vergilendirilecek olan gıda maddeleri aşağıdadır.

Meyveli İçecekler

ÖTV Kanunu eki (III) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan tarife pozisyonunda sınıflandırılan meyveli ve aromalı içeceklerden;

- Ambalajlı olarak piyasaya sürülenler,

- Ambalajlı olmamasına rağmen toptan teslim edilenler,

için KDV oranı %8 olarak hesaplanacaktır.

Buna göre, portakal, greyfurt, mandalina, elma, armut, kiraz, üzüm, yaban mersini, tropikal meyve ve karışık meyveler ile domates nektarlarından imal edilen meyveli içecekler ile aromalı içeceklerin sıvı halde veya dondurulmuş şekilde ambalajlanarak satılanları %8 oranında vergilenecektir. Ambalajlanmış içecek, 26/1/ tarihli ve (Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin 4/2-ö maddesinde tanımı yapılan şekilde hazır ambalajlı gıda kapsamında teslime konu edilen içecektir. Buna göre, her durumda açılmadan veya değiştirilmeden içeriği değiştirilemeyecek şekilde, içeceği tamamen kaplayan bir ambalajın içine konularak, son tüketiciye veya toplu tüketim yerlerine sunulmak üzere teslime konu edilen söz konusu hazır ambalajlı içeceklerde %10 oranında ÖTV, %8 oranında da KDV uygulanacaktır.

Aynı şekilde yukarıda sayılan meyveli içecekler ile aromalı içecekleri imal edenlerin bunları ambalajlayarak satacak olan imalatçılara fason olarak tesliminde ya da market, bakkal, kantin, lokanta, pastane, çay ocağı gibi işletmelere toptan tesliminde %10 ÖTV, %8 KDV hesaplanacaktır. Bu uygulamada toptan teslim; satışı yapılan içeceklerin aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar ile işletmelerinde kullanacak olanlara teslimi olarak tanımlanmaktadır. İçeceğin ticari amaçla satılmak ya da işletmede kullanılmak üzere ithali de toptan teslim sayılarak gümrükte %10 ÖTV, %8 KDV uygulanacaktır. Bu şekilde işletmesinde kullanacağı veya satışa sunacağı meyveli veya aromalı içecekleri %8 oranında KDV ödeyerek satın alan işletmelerin, bu malları açık olarak veya ambalajlayarak müşterilerine tesliminde KDV oranının yine %8 olarak hesaplanacağı tabiidir.

Ancak yukarıda sayılan meyveli içecekler ile aromalı içecekleri imal edenlerin, bunları ambalajlamadan tüketicilere satışında KDV oranı %1 olarak uygulanacaktır. Örneğin bir market işletmesi kendi imalatı olan üzüm şırasını ambalajlayarak veya açık olarak nihai tüketicilere tesliminde ÖTV uygulamayacağı gibi, KDV oranını da %1 olarak hesaplayacaktır.

Öte yandan sebze suları ile % meyve suyu sayılan meyve suları gerek ambalajlanarak, gerekse ambalajlanmadan teslimleri ÖTV’ye tabi olmadığından, bunların toptan veya perakende tesliminde KDV oranı %1 olarak uygulanacaktır. % meyve suyunun, içeriği tümüyle meyveden kaynaklanan ve koruyucu ya da katkı maddesi, ilave şeker ve sitrik asit gibi hiçbir katkı içermeyen içecek olarak tanımlandığını hatırlatmak isteriz.

Gazlı İçecekler

ÖTV Kanunu eki (III) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan;

- tarife pozisyonunda sınıflandırılan sade gazozlar,

- tarife pozisyonunda sınıflandırılan meyveli gazozlar,

- tarife pozisyonunda sınıflandırılan kolalı gazozlar,

ambalajlanmış olsun olmasın, toptan veya perakende tesliminde %8 oranında vergilenecektir.

Bu malların ithali veya imalatçıları tarafından teslimi ÖTV’ye tabi bulunmaktadır. ÖTV’nin konusuna girmesi nedeniyle, bu malların ÖTV uygulanan ithalat veya imalat safhasından sonra toptancı, perakendeci, bayi, market, bakkal veya büfe işletmeleri tarafından toptan veya tüketicilere perakende satışında KDV oranı %8 olacaktır.

Ancak doğal mineralli doğal maden suyu ile üretilmiş, tatlandırılmış, aromalandırılmış veya meyve nektarı katılmış gazlı içecekler ÖTV kapsamına girmediğinden, bunların açık veya ambalajlı olarak toptan veya perakende teslimlerinde %1 oranında KDV uygulanacaktır.

Diğer Alkolsüz İçecekler

ÖTV Kanunu eki (III) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan tarife pozisyonunda sınıflandırılan; enerji içeceği, sporcu içecekleri, vitamin suları, tonikler, soğuk çay, soğuk kahve, soya temelli içecekler, sert kabuklu meyvelerden, hububattan, tohumlardan imal edilen içecekler, meyveli şuruplar, limonata gibi alkolsüz içeceklerin sıvı halde veya dondurulmuş şekilde ambalajlanarak satılanları %8 oranında vergilenecektir.

Ambalajlanmış içecek, yukarıdaki bölümde tanımlandığı Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin 4/2-ö maddesinde tanımı yapılan şekilde hazır ambalajlı gıda kapsamında teslime konu edilen içecektir. Buna göre, her durumda açılmadan veya değiştirilmeden içeriği değiştirilemeyecek şekilde, içeceği tamamen kaplayan bir ambalajın içine konularak, son tüketiciye veya toplu tüketim yerlerine sunulmak üzere teslime konu edilen hazır ambalajlı alkolsüz içeceklerde %10 oranında ÖTV, %8 oranında da KDV uygulanacaktır.

Aynı şekilde alkolsüz içeceklerin ithalinde veya imal edenlerin bunları ambalajlayarak satacak olan imalatçılara fason olarak tesliminde ya da market, bakkal, kantin, lokanta, pastane, çay ocağı gibi işletmelere toptan tesliminde %10 ÖTV, %8 KDV hesaplanacaktır. Bu şekilde işletmesinde kullanacağı veya satışa sunacağı meyveli veya aromalı içecekleri %8 oranında KDV ödeyerek satın alan işletmelerin, bu malları açık olarak veya ambalajlayarak müşterilerine tesliminde KDV oranının yine %8 olarak hesaplanacağı tabiidir.

Ancak yukarıda sayılan meyveli içecekler ile aromalı içecekleri imal edenlerin, bunları ambalajlamadan tüketicilere satışında KDV oranı %1 olarak uygulanacaktır. Örneğin bir kantin işletmesi kendi imalatı olan limonatayı ambalajlayarak veya açık olarak tüketicilere tesliminde ÖTV uygulamayacağı gibi, KDV oranını da %1 olarak hesaplayabilecektir.

Doğal mineralli doğal maden suyu ile üretilmiş, tatlandırılmış, aromalandırılmış veya meyve nektarı katılmış içecekler ÖTV kapsamına girmediğinden, bunların açık veya ambalajlı olarak toptan veya perakende teslimlerinde de %1 oranında KDV uygulanacaktır.

Alkollü İçecekler

ÖTV Kanunu eki (III) sayılı listenin (A) cetvelinde , , , ve tarife pozisyonlarında yer alan alkollü içeceklerin açık veya ambalajlı, toptan veya perakende tesliminde KDV oranı %8 olarak uygulanacaktır. Bu malların ithali veya imalatçıları tarafından tesliminin farklı oranlarda ÖTV’ye tabi olduğunu belirtmek isteriz. İthalat veya imalatçısı tarafından tesliminde bir defaya mahsus olmak üzere ÖTV uygulanan bu malların, nihai tüketiciye gelinceye kadar her safhadaki tesliminde %8 oranında KDV hesaplanacağı tabiidir.

Öte yandan, ÖTV Kanunu eki (III) sayılı listenin (A) cetvelinde G.T.İ.P. numarası ile yer alan ve içeriğindeki alkol derecesi %5’in altında olduğu için “alkolsüz bira” olarak adlandırılan biraların da bu bölümde yapılan açıklamalar kapsamında açık veya ambalajlı, toptan veya perakende tesliminde KDV oranının %8 olarak uygulanacağını vurgulamak isteriz.

Havyar ve Havyar Yerine Kullanılan Ürünler

ÖTV Kanunu eki (IV) sayılı listede yer alan gümrük tarife istatistik pozisyonunda sınıflandırılan havyar ile G.T.İ.P. numarasında sınıflandırılan havyar yerine kullanılan ürünlerin tesliminde, toptan veya perakende ayrımı yapılmaksızın %8 oranında KDV uygulanacaktır.

Bu ürünlerin ithalinin veya yurt içinde üreticileri tarafından tesliminin %20 oranında ÖTV’ye tabi olduğunu belirtmek isteriz. İthalat veya imalatçısı tarafından tesliminde bir defaya mahsus olmak üzere ÖTV uygulanan bu malların, nihai tüketiciye gelinceye kadar her safhadaki tesliminde %8 oranında KDV hesaplanacağı tabiidir.

Tüketicilerin büyük bir çoğunluğu günlük yaşamlarında yeri olan gıda, ulaşım, sağlık, eğitim gibi temel tüketim harcamalarında ödedikleri Katma Değer Vergisi (KDV) oranlarını bilmiyor. Açık pirinçin KDV oranı yüzde 1 raftaki ambalajlı pirinçte KDV oranı yüzde 8. İkinci el otomobilin KDV'si yüzde 1 iken yeni otomobilin KDV oranının yüzde Uzmanlar kayıpların önlenmesi için yeniden fiş toplanmasını öneriyor.

KDV ORANLARI 1'DEN 18 'E KADAR DEĞİŞİYOR

KDV oranları yüzde 1, yüzde 8 ve yüzde 18 olarak değişiyor. Ekmek, açıkta satılan bakliyatlar gibi temel gıda maddelerinin KDV'si yüzde 1 olurken, gıda ürünlerinin büyük bir çoğunluğunda KDV yüzde 8. Buna karşılık lokantada yemeklerin KDV oranları 8 iken, alkollü mekanlarda ve turizm belgesi olan restoranlar oran yüzde 18'e yükseliyor. Giyim ve sağlık hizmetlerinde KDV oranı da 8. Altın, pırlanta gibi tüketim kalemlerinde ise yapılan düzenlemeyle yüzde 18 KDV oranı işçilik payı üzerinden fiyatın içinde alınıyor. Altın, pırlanta gibi tüketim kalemlerinde ise yapılan düzenlemeyle yüzde 18 KDV oranı işçilik payı üzerinden fiyatın içinde alınıyor. Tüketicilerin büyük bir çoğunluğu ise aldıkları fişlere bakmadıklarını söylüyor. Uzmanlar ise tüketicileri fişlerini kontrol etmeleri konusunda uyarıyor.

'DE DÜZENLEME YAPILDI

'deki düzenlemeler ile kimi harcamalar için mükelleflere vergi kolaylığı tanınırken, kimi ihtiyaç malzemeleri ise zamlardan nasibini aldı. Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu'nun “Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Kararı”na göre, ekmekte kullanılan “çeşni maddeleri, diğer tahıllar, soya unu, baklagiller unları, yağ, süt, süt ürünleri, bitkisel lif ve benzeri maddeler” gibi katkı maddelerinin yüzde 5'i geçmemesi durumunda KDV oranı yüzde 1 olacak. Diğer gıda malzemeleri ile alkollü ve alkolsüz içecekler, giyim, ayakkabı, altın ve pırlantada ise KDV oranları değişiyor. Ekmek gibi yüzde 1 KDV'ye tabi mal ve hizmetler arasında; gazete ve dergiler ile net alanı metrekareye kadar konut teslimleri, cenaze hizmetleri gösteriliyor. Yüzde 8 KDV'si olan gıda maddeleri arasında et, canlı balık, süt ve süt ürünleri, yumurta, bal, patates, çay veya bisküvi çeşitleri sayılıyor. Ancak açıkta satılan bakliyatların KDV oranı yüzde 1. İç ve dış giyim eşyaları ile ayakkabı, terlik, çanta, bavul gibi eşyalarda da yüzde 8 KDV uygulanıyor.

"MARKETTE GIDALARIN KDV'Sİ YÜZDE 8 DEĞİL,AÇIK PİRİNÇİ YÜZDE1 PAKETLİ YÜZDE 8"

Altın ve Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, "Vatandaş markete gidiyor, belki farazi bir şekilde gıdanın KDV'sinin yüzde 8 olduğunu bilebilir. Ancak marketlerde bütün gıdaların KDV'si yüzde 8 değil. Ekmeğin KDV'si yüzde 1, açık satılan pirincin KDV'si de yüzde 1'dir. Ama raftan aldığınız paketli pirincin KDV'si yüzde 8'dir. Burada farklılıklar var. Restoranda gidiyorsunuz, alkollü bir akşam yemeği yediyseniz, alkolün KDV'si yüzde 18'dir. Ama yemekte yüzde 8'de düşüyor. Bunları ayırt edebilmemiz için kesinlikle önce fişimizi almamız gerekiyor. Sonra tüketim kalemlerimizin karşılığındaki KDV oranlarını kontrol etmemiz gerekiyor. KDV oranlarının fişlerde ayrı ayrı olması gerekiyor. Bu da yasal bir süreçtir, kanunen de suçtur. Bir fişte ayrı ayrı tükettiğiniz veya satıl aldığınız ürünler karşılığında KDV oranları kalem kalem yazılmamışsa insanları kandırmak gibi oluyor. Fiş alıyorsunuz, restorandan çıktınız yüzde 18 KDV'sini görüyorsunuz. Halbuki hepsi yüzde 18 değil, yüzde 8 olanlarda var" dedi.

KDV ORANLARINA GERİYE DÖNÜK HAK ARANABİLİR

Memiş, "Altın ve pırlanta da genelde işçilik üzerinden, işçiliğin üzerinden verilir. Pırlanta, yakut, zümrüt gibi taşların satışı genelde döviz üzerinden, dolar bazından satılır. Sonuca baktığımız zaman KDV oranı yüzde 18'dir. KDV dahil fiyatıyla müşteri bunları satın alıyor. Bugün bir kişi çeyrek altın aldığında KDV dahil fiyatına alır" diye konuştu. İslam Memiş KDV oranın yüksek kesilmesinin ise yasal olarak suç olduğuna dikkat çekerek, geriye dönük ödenen fazla KDV oranları için hak aranabileceğini belirtti.

"ORAN DEĞİŞTİĞİNDE ALDIĞINIZ EVİN KDV FARKINI GERİ ALABİLİRSİNİZ"

İslam Memiş, pırlantanın KDV'si olmadığını hatırlatarak, "Son yıllarda yüzde 18 KDV üzerinden satılmaya başladı. Örneğin, yılında topraktan bir konut satıl aldınız. KDV oranı yüzde 18'di. Ancak hükümet desteğiyle ya da teşvikiyle birlikte KDV yüzde 8'e çekildi. Siz daha önce satın aldığınız evinizin KDV oran farkını karşı taraftan gönül rahatlığıyla isteyebilirsiniz. Çünkü elinde fatura var"

RESTORANLARA DİKKAT

Tüm Restoranlar, Lokantalar ve Tedarikçileri Derneği Başkanı Ramazan Bingöl, "İçkili ya da turizm belgesi olan restoranların büyük bir bölümünde KDV oranı yüzde Alkolsüz yerlerde de yüzde 8. Fakat restoran ve lokantalarda genel uygulama grup menüleri hariç KDV fiyatın içine giydiriliyor. Ayrıca bir KDV almamaya çalışılır. Eti biz yüzde 1 ile alıyoruz, yüzde 8 KDV ile satıyoruz. Bu aradaki farkı istesek de istemesek de tüketiciden alıyoruz. KDV yüzde 1'e indiği vakit, biz o zaman yüzde 7 daha ucuz yemek verme şansımız olur" dedi.

"TÜKETİCİ BUNUN FARKINDA DEĞİL"

TÜSODER Başkanı Aydın Ağaoğlu, tüketicilerin fişlerin ve faturaların ayrıntılarına dikkat etmediklerini ifade ederek, "Temel ihtiyaç maddelerinde yüksek KDV uygulandığını görüyoruz. Turistlik tesis ya da içkili restoranda yüzde 18 KDV alınıyor. Normal restoranlarda yüzde 8 olarak alınıyor. Ama çiğ olarak alınan et, süt, ekmek gibi temel gıda maddelerinde yüzde 1 uygulanabiliyor. Tüketici bunun farkında değil ama bunlara bakması, incelemesi gerekiyor" şeklinde konuştu.

TÜKETİCİLER PAZARLIK YAPIYOR, FİŞ FATURA ALMAK İSTEMİYOR

Genel KDV oranının yüzde 18 olduğunu söyleyen yeminli mali müşavir Tayfun Şenol, indirilmiş oranların yüzde 8 veya yüzde 1 olduğunu kaydetti. Sıfırlanmış KDV oranının da bulunduğunu kaydeden Şenol, bazı mal ve hizmetlerde vergi yükünü hafifletmek amacıyla KDV oranının indirildiğini dile getirdi. İkinci el otomobilin yüzde 1 iken yeni otomobilin KDV oranının yüzde 18 olduğunu dile getiren Şenol, "Katma Değer Vergisi'nde yüksek oranlar tüketicilerin satıcılarla KDV'nin fiyattan indirilmesi ve bunun karşılığında da fiş ve fatura istenilmediği şeklindeki pazarlıklara yönelmelerine yol açıyor. KDV oranlarındaki dengesizlik, başta tüketiciler olmak üzere tüm KDV yüklenicilerini başka yollara başvurmaya yöneltiyor" dedi.

"TÜKETİCİ ÖDEDİĞİ VERGİNİN FARKINDA, ANCAK HAKKININ PEŞİNDE KOŞMUYOR"

Tüketiciler Birliği Antalya Şube Başkanı Neşet Gündüz, tüketicinin ödediği verginin farkında olduğunu, ancak haklarının peşinde koşmadığını belirterek, vatandaşların ödediği vergilerin gelirlerine göre düzenlenmesini istedi. Avrupa'da bazı ülkelerde vergilerin kişinin gelirine göre ayarlandığını belirten Gündüz, "Avrupa'da trafik cezanızı gelir oranına göre ödüyorsunuz. Bu yapının Türkiye'ye gelmesi lazım. Gelir ve verginin çok iyi ayarlanması lazım. Bu konuda Türkiye'de büyük adaletsizlik var" diye konuştu.

VERGİ KAYBININ ÖNLENMESİ İÇİN YENİDEN FİŞ TOPLANSIN TALEBİ

Emeklinin yalın tüketici olduğunu vurgulayan Gündüz, tek geliri emekli maaşı olan emeklilerden ek vergiler alınmasının bu kişileri sıkıntıya soktuğunu, 2 bin liranın altında maaş alanlara yüzde 50 vergi indirimi yapılması teklifinde bulunarak, "Tüketici ödediği verginin farkında. Ama bizde hak arama olayı yok. Herkesin bir hak arayışı içinde olması lazım. Eskiden fiş toplanırdı, bu yeniden başlasın. Tüketici harıl harıl fiş topluyordu, çünkü bunun maddi karşılığını alıyordu. Şimdi fatura ve fiş almıyor. Tüketici fatura almadığı için vergi kaçırma daha fazla oluyor" dedi.

'VERGİLERİN YÜKSEKLİĞİ KAÇAKÇILIĞI TEŞVİK EDİYOR'

Tüketiciyi Koruma Derneği Başkanı Abdullah Özçulcu da dolaylı vergilerin, insanların mal ve hizmet tüketirken farkında olmadığı vergiler olduğunu söyledi. Bu vergilerin özellikle çok tüketilen ürünlerde fazla olduğunu belirten Özçulcu, "Türkiye'de bazı ürünlerde dolaylı vergilerin çok yüksek olduğunu biliyoruz. Akaryakıt, alkol ürünleri gibi. Yaygın tüketim alanlarında düşük oranda vergi alınması gerekiyor. Dünyada en çok vergi alan ülkelerden biriyiz. Yüksek vergi oranlarının en önemli sakıncası kaçakçılığı teşvik etmesidir. Vergiden kaçmak için kaçak ürünlere rağbet fazla. Kaçak olması, ürünün kalitesiz olmasına da neden oluyor. Vatandaş fişini faturasını almadan ihtiyacını giderirse devletin alacağı verginin kaçırılmasına aracı olur. Vergiler ne kadar yaygınlaştırılırsa oranları düşecektir" diye konuştu. Temel tüketim maddelerinde alınan vergilerin yüksekliğinden dolayı sürekli şikayet aldıklarını belirten Özçulcu, temel gıda maddelerinde yüksek vergi alınırken, pırlanta gibi ürünlerde alınan verginin daha düşük olmasının sıkça şikayet konusu olduğunu aktardı.

TÜKETİCİLER KDV'YE DİKKAT ETMİYOR

Emekli Ekrem Hayri Tosun, "Ucuz bir şey yok. Ekmekten bile KDV alınıyor. Yiyeceklerde yüzde 8 olduğunu biliyorum ama pırlantada yok" dedi. Alışveriş yaparken KDV'ye dikkat etmediğini söyleyen Nihan Bulut ise, "Gıdada yüzde 8 olduğunu biliyorum. Pırlanta daha düşüktür kesin. Çünkü lüks tüketim daha düşük. Gemiler ile normal otomobillerdeki vergi farkı da adaletsiz" diye konuştu. Güler Özbay ise "Ekmeğe ne kadar ödeniyor, bilmiyorum. Fişi elime alınca hiç dönüp bakmam ama giyimde yüzde 18 diye hatırlıyorum. Tek tek bildiğim söylenemez. Pırlantada olmadığını duydum. Onu her gün alıyoruz ya ondandır" dedi.

Serap Tecim, "Her Türk vatandaşı gibi ben de alışverişlerimde fiş veya fatura alıyorum. Alışverişlerde yüzde 18 KDV ödüyorum. Devlete ödediğimiz vergilerin nereye harcandığı yönünde çok ayrıntılı bilmiyorum" derken, bir başka tüketici olan Semiha Güler, "Alışverişlerimde aldığım fiş veya faturalarda ne kadar KDV ödediğimi bilmiyorum. Bakmıyorum. Vergilerin nereye gittiğini de açıkçası bilmiyorum. Sadece elektrik faturasından çok şikayetçiyim. Kullandığımız dışında inanılmaz bir fatura geliyor. Kullandığımdan daha fazlasını ödüyorum" şeklinde konuştu.

seafoodplus.info