Termik Basınç Kuşakları Nasıl Oluşur
oluşumlarına Göre Basınç Kuşakları
1. Termik Basınç
- Yeryüzünün ısınıp soğumasıyla oluşan basınç kuşaklarıdır.
- Ekvator üzerinde hava sıcak olduğu için ısınan hava yükselerek alçak basınç alanlarını oluşturur. Kutuplar ise sürekli soğuk olduğu için yüksek basınç alanlarını oluşturur.
- Ekvatoral bölgedeki termik alçak basınç alanlarında hava sürekli yükselerek düzenli yağış bırakırken kutuplardaki termik yüksek basınç alanlarında hava yıl boyu alçaldığı için yağış getirmez.
- Ekvator ve kutuplar haricinde ısınıp soğumaya bağlı olarak kara ve denizler üzerinde de termik basınç alanları oluşur.
2. Dinamik Basınç
- Dünya'nın günlük (eksen) hareketine bağlı olarak oluşan basınç kuşaklarıdır. Ekvatoral bölgede ısınarak yükselen hava kutuplara doğru hareket eder. Bu hereket Dünya'nin dönmesine bağlı olarak dönenceler çevresinde (30° enlemleri) yığılıp birikir ve buralarda dinamik yüksek basınç alanları oluşturur.
- Bu yığılma hareketi bu bölgelerin çölleşmesine neden olur.
- Kutup daireleri (66° 33ı) çevresinde ise kutuplardan gelen soğuk hava ile tropikal kökenli sıcak hava kütleleri karşılaşarak yükselir dinamik alçak basınç alanlarını oluşturur.
UYARI: Dinamik basınç, atmosferde oluştuğu için sıcaklığı doğrudan etkilemez. Bu durumun sebebi, yeryüzünün yerden yansıyan ışınlarla ısınmasıdır.
UYARI: Yükselici hava kütlelerinin görüldüğü alçak basınç kuşakları (0° ve 60°) düzenli ve bol yağış alırken yüksek basınç alanları (30° – 90°) ise kurak ve nemsizdir.
Yeryüzündeki Basınç Dağılışları
- Basınç merkezleri ve oluşan rüzgârların sapmaya uğramasının temel nedeni Dünya'nın günlük hareketidir. Basınç merkezleri ve yarım küresi tespit edilirken sapmanın yönüne bakılması gerekir. Rüzgârlar kuzey yarımkürede sağa güney yarım kürede ise sola doğru sapar.
Coğrafya YGS Hazırlık Konu Anlatımlı Testine Geri Dön
Termik Ve Dinamik Basın&#; Kuşakları Nedir, Nerelerde Oluşur?
Termik Basınç Kuşaklar Nedir?
Yerin şekline bağlı olarak yeryüzünün ısınması ile beraber, aynı zamanda soğuması neticesinde oluşan basınç merkezleri termik basınç olarak bilinir. Bu konuda enlem ve boylam ile beraber de ki farklı termik basınç kuşağı oluşur.
- Ekvatoral termik alçak basınç kuşağı
- Kutuplar termik yüksek basınç kuşağı
Yukarıda verilen unsurlar havanın sıcaklık ve yoğunluğu ile beraber yükseltisi üzerinden, enlem derecesine bağlı biçimde değişkenlik yaratmaktadır.
Dinamik Basınç Kuşaklar Nedir?
Yeryüzünün hareketlerine bağlı olarak havanın yoğunluğunun artması ya da azalması dinamik basınç kuşakları olarak ifade edilir. Dünyanın özellikle kendi ekseni etrafında dönmesiyle meydana gelen sapma kuvvetinin etkisi üzerinde, hava kütlelerinin yığılması ya da soğuması neticesinde meydana gelirler. Aynı şekilde iki farklı biçimde ortaya çıkar;
- Subtropikal Dinamik basınç yüksek kuşağı
- Subpolar dinamik basıncı alçak kuşağı
Termik ve Dinamik Basınç Kuşakları Nerelerde Oluşur?
Termik ve dinamik basınç kuşakları yeryüzü hareketleri ile beraber aynı zamanda yeryüzü şekilleri üzerinden oluşmaktadır. Bu doğrultuda kutuplar ile beraber aynı zamanda Ekvatoral bölgelerde oluşan basınç kuşakları olduğunu söylemek mümkün. Termik basınç kuşağı daha çok kutup bölgesinde meydana gelmektedir. Dinamik basınç kuşağı ekvatoral bölgede üzerinden yaşanan bir etki olarak öne çıkar.