Tire Işaretinin Ingilizcesi
kaynağı değiştir]
Bayrağın tasarımı ilk olarak 7 Haziran 1995 tarihli ve 224 sayılı Devlet Başkanlığı Kararnamesi'nde tanımlandı. Bayrak, iki yatay şeritten oluşan dikdörtgen bir tasarıma sahiptir. Tasarımda yüksekliğinin üçte ikisini kapsayan kırmızı bir üst şerit ve üçte birini kaplayan yeşil bir alt şerit mevcuttur. Bayrak uzunluğunun dokuzda birini kaplayan dikey, beyaz-kırmızı renklere sahip ruşnik adı verilen geleneksel Belarus süsleme deseni bayrak direğine yerleştirilir. Genişlik/uzunluk oranı 1:2'dir.[2]
1995 kararnamesine ek olarak, 2008 yılında Belarus'ta ilgili kamu kuruluşu olan Devlet Standartlaştırma Komitesi tarafından bayrağın teknik özelliklerini, renklerini ve süsleme deseni ayrıntılarını içeren STB 911-2008: Belarus Cumhuriyeti Ulusal Bayrağı kararnamesi yayımlandı. Bayrağın üzerindeki kırmızı süsleme tasarımı 2012 yılına kadar bayrağın 1⁄9 oranını kaplayan beyaz zemin genişliği içerisine 1⁄12 oranında sığdırılmıştı. 2012 yılı itibarıyla kırmızı süsleme beyaz kenar boşluğunun tamamını kaplamıştır.[3]
Bayrak, orak, çekiç ve kızıl yıldızın kaldırılması ve süslemedeki beyaz ve kırmızı renklerin ters çevrilmesi dışında Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı ile büyük oranda aynıdır.[4] Bayrağın renkleri için resmî bir yorum olmasa da, Devlet BaşkanıAleksandr Lukaşenko tarafından yapılan bir açıklamada, kırmızının özgürlüğü ve ulusun atalarının kurban edilmesini, yeşilin ise yaşamı temsil ettiğini belirtmiştir.[5] Bu renklerin tarihsel kullanımları da mevcuttur; Grunwald Muharebesi'nde Belaruslular, Kızıl Ordu'ya bağlı Belaruslu tugaylar ve Beyaz Rus partizanlarlar kırmızı-yeşil bayrak ve armalar kullanmışlardır. Bununla birlikte Belarus kültüründe kırmızı renk devrim için dökülen kanı; beyaz renk misafirperverliği, özgürlüğü ve ülkenin adı olan "Belarus" ismini; yeşil renk umudu, baharı, ormanı ve yeniden doğuşu; süsleme desenindeki tasarım ise manevi zenginliği ve birliği sembolize etmektedir.[6]
Renkler[değiştir kaynağı değiştir]
Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağında olduğu gibi bayrağın göndere çekilme yerinde kullanan desen, Matrona Markeviç tarafından 1917'de, "Yükselen Güneş" adıyla havlu ve kadın giysileri için tasarlandı.[8][9][not 2] Matrona Markeviç'in eşi Aleksey Markeviç, kolektif çiftliğe katılmayı reddetmesinden ötürü Sovyet karşıtı propaganda yaptığı suçlamasıyla tutuklandı ve 1937'de idam edildi. Sonrasında ise tüm aile sürgün edildi.[10][11] Desenin havluya işlenmiş tasarımı daha sonra Belpromsovet nakış mağazasının savaş öncesi arşivlerinde bulundu.[9][12] Matrona Markeviç'in kardeşi olan Belarus Ulusal Bilimler Akademisi Etnografya ve Folklor Bölümü başkanı Mihail Katsar, Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti için yeni bir bayrak tasarlama çalışmaları yapma amacıyla 1951'de oluşturulan komisyona dahil edildi.[13]Mikalay Huseu, ulusal müzelere ait arşivlerin incelendiği sırada Katsar'ın arşivlerde bulduğu kardeşine ait tasarım örneğine dayanak yarışma sonu onaylanacak olan bayrak tasarımı projesini hazırladı. Buna karşın Markeviç'in adı okul ders kitaplarında veya Belarus devlet sembollerini açıklayan resmî kaynaklarda geçmemiştir.[12]
Süsleme deseninin merkezinde, yükselen Güneş'in eski bir sembolü olarak bir eşkenar dörtgen kullanılmıştır. Syarhey Rassadzin, desende kullanılan eşkenar dörtgen deseninin tarihsel olarak Üst Paleolitik döneme kadar uzandığını ve mamut dişinin bir bölümünde görülebilen doğal dentin şeklinde bir romboid modeline dayandığını belirtir. Eşkenar dörtgenin sağ ve solundaki figürler zenginliği sembolize eder. Eşkenar dörtgenin içinde aralarında dört nokta bulunan iki çapraz çizginin bulunduğu bir alan mevcuttur. Boris Rıbakov, desende yer alan bu alanın 田 karakterine dayandığını belirtir ve etnograf Vladimir Bogdanov'un bir aile reisinin gelecekteki evin arsasını kutlaması hakkındaki 19. yüzyıl Belarus geleneği hakkındaki araştırmasına atıfta bulunur. Bu geleneğe göre aile reisi yere büyük bir kare çizer, ardından dört eşit kare parçaya böler ve daha sonra dört tarladan büyük bir taş alarak her karenin ortasına koyardı. Ayrıca olayların olumlu bir şekilde gitmesi arzusunu gösteren merkezi eşkenar dörtgen "mutluluğun anahtarı" olarak tarif edilirdi. Süsleme deseninin uçlarındaki eşkenar dörtgenler yaşamın devamını ve yiyecekleri sembolize eder. Merkezdeki ve uçtaki eşkenar dörtgenler arasında tire (-) şeklinde çizgiler bulunur. Bu çizgiler bir kişinin istediği her şeyin gerçekleşme arzusunu gösteren "adak işaretlerini" temsil eder. İçinde noktalar olan eşkenar dörtgenlerin yanı sıra, dört bölümün her birinde noktalı merkezî bir eşkenar dörtgen daha mevcuttur. Bunlar "kareli eşkenar dörtgenler"[17] veya "eşkenar dörtgen noktalı desenler"[18] olarak adlandırılır. Bu eşkenar dörtgen desenlerine Bakır Çağı'ndaki Tripoli kültüründe rastlanılır. Sovyet dönemimdeki bayrakta kırmızı zemin üzerine beyaz desen kullanılırken günümüzde kullanılan bayrakta, yeni desenin beyaz tabana uygulanan geleneksel Belarus süsleme sanatı ile daha uyumlu olacağı düşüncesinden ötürü tam tersi olarak beyaz zemin üzerine kırmızı renkteki desen kullanılmaktadır.
Belarus bayrağı geleneksel süsleme desenini kullanan ilk bayraklar arasında yer alır. Daha sonra Kazakistan bayrağı ve Türkmenistan bayrağında da benzer ulusal süsleme desenleri kullanılmıştır.
Tarihçe[değiştir kaynağı değiştir]
Belarus'ta Ekim Devrimi'nden 1951 yılına kadar toplamda dört farklı bayrak kullanıldı. En eski kullanım işçi sınıfının temsil edildiği düz kızıl bayrak idi ve 1919'da Litvanya-Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin varlığı sırasında göndere çekildi. Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasının ardından bu bayrak üzerine altın sarısı renkli "ССРБ" ("SSRB") ifadesi eklendi. Bu tasarım, Beyaz Rusya SSC'nin ilk anayasasında kabul edildi.[21] Daha sonra 1927 yılında hazırlanan yeni anayasada harfler "БССР" ("BSSR") olarak değiştirildi.[22] Ardından 1937 yılında harflerin üzerine orak, çekiç ve kızıl yıldız eklendi. Bayrak boyutları ilk kez resmî olarak 1:2 oranında belirlendi.[23][24] Bu bayrak harflerin kaldırıldığı 1951 bayrağının kabulüne kadar kullanımda kaldı.