Töregene Hatun

Tarihin en güçlü kadınlarından Töregene Hatun'dan (veya Turakine) bahsedelim. Töregene, Naymanlar olarak bilinen, kimilerine göre Türk kimilerine göre Moğol bir boydandı. Nayman, Moğolca'da "sekiz" demektir ve Naymanlar Türk tarihindeki Sekiz Oğuzlar'dandır. Geleneksel olarak, Moğollar arasında kadınlar yurttaki işleri yönetirken erkekler gütmeye, avlanmaya veya savaşmaya giderdi. yüzyılda seferler uzadıkça kadınlar ülkedeki kontrolünü genişletti ve hükümdarlık kamu görevini üstlendiler. Bu durum özellikle 'de sona eren Cengiz Han'ın hükümdarlığı ile 'ta başlayan torunu Kubilay'ın hükümdarlığı arasındaki yılları kapsadı.

Töregene Hatun nasıl başa geldi?

Cengiz Han'ın oğlu Ögeday, 'da Büyük Han oldu. Ancak zamanını giderek içki alemlerinde harcadı. Sonuç olarak iktidar kademeli olarak en yetenekli ancak kıdemli olmayan eşi Töregene'ye geçti. Töregene'nin Türk-Moğol kurultayındaki otoritesinin en eski kanıtı Taocu metinlerin basımına yönelik emrinde görülür. 10 Nisan 'a ait emirde kendisine Büyük Hatun anlamını taşıyan Büke Hatun denir ancak emirde hala Ögeday'ın mührü kullanılır. Belge, Töregene'nin Moğol İmparatorluğu'nun sivil idaresinin bir kısmını halihazırda yönetmeye başladığını gösterir.

Erkekler savaşırken Töregene Hatun imparatorlukta din, eğitim ve yapı projelerini ele aldı. Ancak Ögeday kısa süre sonra muhtemelen aşırı alkol nedeniyle sersemleyerek öldü. 'de Töregene naip olarak tüm iktidarı eline aldı. Kendi politikalarını uygulamak üzere merhum eşinin bakanlarını görevden aldı ve bunları kendi seçtikleriyle değiştirdi. İçlerinden en önemlisi Moğolların Ortadoğu seferinden getirilen Tacik veya Persli bir kadın olan Fatma'ydı.

Dünyada kadınların siyasete katılımının onaylanmadığı bir dönemde Fatma, Töregene'nin çadırına sürekli erişim hakkına sahipti. Töregene, Fatma ile en samimi ve gizli sırlarını paylaştı. Fatma, Moğol İmparatorluğu'nda emir ve yasaklar koymakta özgür olduğu siyasi bir rol üstlendi.

Töregene Hatun'un hükümdarlığı sırasında yabancı devlet adamları imparatorluğun uzak köşelerinden onun göçebe imparatorluk kampına yani başkent Karakum'a (Karakurum) geldi. Emirler, valiler, grandeler, prensler ve krallar aynı yolda gidip geldiler.

Bağdat Halifesi'nin temsilcileri ve Türkiye'den Selçuklu sultanı da Töregene Hatun'un çadırına gitti. Gürcistan tahtında hak iddia eden iki kişi de Töregene'nin çadırına yol aldı: Merhum kralın meşru oğlu Davut ve aynı kralın gayri meşru oğlu diğer Davut.

En üst düzey Avrupalı ​​delege olan Alexander Nevsky’nin babası Büyük Prens II. Yaroslav Vsevdodovich Töregene Hatun ile yemek yedikten hemen sonra şüpheli bir şekilde ölmüştür. Kendisi Rusya'nın Vladimir ve Suzdal şehirlerinin prensiydi.

Töregene imparatorluktaki tek kadın yönetici değildi

Törenege ve Fatma'nın Moğolistan, Karakum'daki egemenliğine ek olarak Moğol İmparatorluğu'nun diğer üç bölümünden ikisinde de kadın yöneticiler vardı.

Cengiz Han’ın en küçük oğlu Tuluy'un dul eşi Sorgaktani Hatun kuzey Çin’i ve doğu Moğolistan’ı yönetiyordu. Cengiz Han'ın ikinci oğlu Çağatay'ın dul eşi Ebuskun, Orta Asya'yı veya Türkistan'ı yönetti.

Sadece Batu Han'ın kontrolündeki Rusya'da bulunan Altın Orda Devleti erkek egemenliğinde kalmıştı. Moğol yöneticileri sadece kadın değildi aynı zamanda hiçbiri Moğol soyundan gelmiyordu. Ailenin fethettiği bir bozkır kabilesinden getirilmiş ve evlenilmişlerdi ve Fatma dışındaki kadınların çoğu Hıristiyandı. Ancak Türk-Moğol İmparatorluğu için ne cinsiyet ne de din bir kadının iktidara gelmesine engel değildi.

Tarihte hiç bu kadar büyük bir imparatorluk kadınlar tarafından yönetilmemiştir. Töregene 'da iktidarı, pek yetkin olmayan oğlu Güyük'e devretti ancak sadece 18 ay sonra hala bilinmeyen bir nedenle öldü. İmparatorluğun merkezinde süre gelen siyasi mücadeleler bütünlüğe zarar vermeye başlamıştı.

Türk-Moğol İmparatorluğu bu dönemde kendisini ilgilendiren dünya meselelerinde dürüstlük yolundan sapmış ve ticaret ve adil muamelenin dizginleri doğruluk yolundan çıkmıştır. İmparatorluk karanlıktaydı.

Güyük’un kısa hükümdarlığının ardından yönetime tekrar bir kadın geçti: Dul eşi Oğul Kaimiş. Tıpkı kayınvalidesi Töregene'nin 10 yıl önce yaptığı gibi Kaimiş için de öne çıkıp imparatorluğun kontrolünü ele alma zamanı gelmişti.

Bununla birlikte, Moğol İmparatorluğu'nun bir diğer güçlü kadını olan Sorgaktani Hatun onun yönetimine hızla itiraz etti. Dört yetenekli oğlunun tam desteği ve bir ömür boyu hazırlık ve bekleyişle Sorgaktani, oğlunun Büyük Han olarak seçilmesi için seferberlik etti.

Sorgaktani Hatun'un çocukları Cengiz Han'ı geçer

1 Temmuz 'de toplanan Moğol kurultayında oğlu 43 yaşındaki Mengü Büyük Han seçildi. Cengiz Han sıklıkla görece zayıf, içki içmeye eğilimli ve bencil oğullar üretmişken, Sorgaktani Hatun tarihte önemli izler bırakacak dört erkek çocuk yetiştirmişti.

Oğullarının her biri bir handı. Sonraki yıllarda Mengü, Arık Böke ve Kubilay Han çeşitli süreler boyunca Büyük Han unvanını taşıdılar. Diğer oğlu Hülegü Han Bağdat'ı fethetti ve ardından yeni bir Pers hanedanı olan İlhanlıları kurdu.

Sorgaktani Hatun'un başarısı o kadar büyüktü ki bir İranlı tarih yazarı, tarih eğer Sorgaktani Hatun'a denk bir kadın daha üretseydi o zaman kadınların üstün cinsiyet olduğu ilan edilirdi demiştir.

Moğol İmparatorluğu'nun kadın hükümdarları fethettikleri milletler için sıra dışı bir görüntü sunuyordu. Bu kadınlar atlara biniyor, at üstünde ok atıyor ve hem kadınları hem de erkekleri komuta ediyordu.

Bu yönetici hatunları gören kadınlar Çin'de ayak bağlama geleneğini ve Müslüman dünyasında ise peçe takmayı reddettiler. Yine de Moğollar yeni fethedilen topraklara yerleştikçe kadınlar merkezi kamu gücünü kaybetti. Sadece Moğolistan'da yönetmeye ve savaşmaya devam ettiler.

Kubilay Han, Çin'in Pekin şehrinde kurduğu başkentte hüküm sürerken kuzeni Kaidu, Orta Asya'da ona karşı savaşmaya devam etti ve Moğol geleneklerine sadık kalarak Kaidu'nun kızı da Kubilay ile savaştı.

Kaidu'nun kızından Aiyaruk olarak söz eden Marco Polo'ya göre hem güzel hem güçlü, hem okçu hem de güreşçiydi. Bu yetenekli kadın hiç evlenmedi çünkü sadece güreşte onu yenebilecek adamla evleneceğine yemin etti ve hiçbiri yenemedi. Hikayesi Puccini'nin yüzyıl operası Turandot'a ilham oldu.

Cengiz Han'ın imparatorluğu nihayetinde bir buçuk asır sürdü. 'de Moğollar devrildi ve çoğu bozkır memleketlerine çekildi. Erkekler koyunlar için kavga etmeye ve at çalmaya dönerken, kadınlar imparatorluk ruhunu canlı tuttu. yüzyılın sonlarında Cengiz Han'ın Moğol İmparatorluğunu yeniden kurmaya kararlı yeni bir "hatun" ortaya çıktı.

O, minnettar Moğollar tarafından sonsuza dek Bilge Hatun olarak bilinen Mandukai'ydi. Savaş meydanına çıktı ve bozkır kabilelerini teker teker yeniden fethetti ve tek bir ulus altında birleştirdi.

Ancak bu sefer Çinliler hazırlıklıydı. Moğollara karşı inşa ettikleri Çin Seddi hızla genişletilmişti ve askerlerinin şimdi yeni barut topları vardı. Bu yüzden Çinliler bir daha geçilmedi. Moğolistan'ın büyük savaşçı hatunlarının dönemi geride kalmıştı.

Yine de bugün hala soğuk kış gecelerinde ebeveynler çocuklarına dünya tarihinin en büyük imparatorluğunu yöneten Moğol İmparatorluğu kraliçelerinin hikayelerini anlatırlar.

Benzer Yazılar

KOLEKSİYONUMDAKİ ÇOK NADİR BİR TURAKİNE HATUN SİKKESİNİN ANIMSATTIKLARI (The Remindings of a Very Rare Töregene Khatun Dirham in My Collection) M. İskender TARGAÇ ABSTRACT Genghis Khan died near Gansu, on August 18th, Following his death, his third son Ögeday (Persian: ‫ اوگت(((((اى ق(((((اآن‬Ūgtāy Qā'ān d.? - D. ) was elected in place of him in accordance with his testament (). After Ögeday Khan’s death on December 5th, (AH ), a ruling crises experienced and result of that his second wife Töregene Khatun took his place as regent and led the Mongol Empire for five years, until (AH ) as the regent queen. The Coins of Töregene Khatun The Coins of Töregene Khatun are rare, and can mostly be found in comparatively bad condition, minted Tbilisi in general. In this research study which I could make in narrow time frame based on limited sources, and in ‘’Oriental Coin Database’’ ZENO, only 10 coins of Töregene Khatun found and examined, one of which from Fitzwilliam Museum of Cambridge University had been evaluated as fake and excluded from the database inventory. Among those coins, only one coin (# ) minted in Tabriz. In ongoing parts of the research study; the etymology of the phrase on the obverse of the coin '' the great Mongol nation Beg’’ was evaluated and other accessible Töregene Khatun coins in Turkey are mentioned. Examined coin Great Mongols (Chingizid), Töregene (Turakina), regent Queen, Tabriz, AH , AR dirham, gr., / mm., ITK CN – 1  Obverse: Reverse: In the center: Cavalry left, arching right. In the center: In three lines, Beneath: Hare, running right. Kalima. Above: ''the great Mongol nation Beg’’ Around: Duriba fi / Tabriz / fi sana asnin / va arbain / va Sittemae When the cavalry archer figure on the examined coin is compared with an other cavalry archer figure on the following Seljuk of Rum AR dirham of IV. Rükn Ad- din Kilij Arslan (Sivas, AH ) in my collection (ITK CN – ), despite the fact that there is only a small gap of 4 years between the minting years of the both coins, a great resemblance was found and it is evaluated that coin issuing rulers and coin engravers of the both, were possibly affected by each other’s artistic vision and minting techniques. Taking into consideration all these facts, the following Tabriz minted Töregene Khatun coin is the rarest example having the best condition. Compared coins ÖZET Cengiz Han, 18 Ağustos ’de, Kansu yakınlarında ölmüş, ölümünden sonra da vasiyetine uyularak, yerine üçüncü oğlu Ögeday (Farsça: ‫ اوگتاى قاآن‬Ūgtāy Qā'ān; d. ? - ö. ) kağan (han) seçilmiştir (). Ögeday Han’ın 5 Aralık (H. ) tarihindeki ölümünden sonra, yaşanan yönetim krizinde de yerine naip olarak geçen ikinci karısı Turakine Hatun, (H. ) yılına kadar 5 yıl Moğol İmparatorluğu’na naip Kraliçe olarak liderlik yapmıştır. Turakine Hatun’un Sikkeleri Turakine Hatun’un sikkeleri nadir olup, genelde Tiflis baskılı ve nisbeten kötü kondüsyonlu olarak bulunabilmektedir. Yapabildiğim dar zamanlı ve sınırlı 2 kaynaklara bağlı incelemede, Rusya kaynaklı ZENO ‘’Oriental Coin Database’’de bulunabilen, daha önce siteye koyulan 10 Turakine Hatun sikkesinden, Cambridge Üniversitesi Fitzwilliam Müzesi envanterinde bulunan sikke, ‘’sahte’’ olarak değerlendirilmiş ve ‘’Database’’ envanterinden çıkarılmıştır. Şu anda ‘’Database’’ envanterinde fotoğrafları bulunan 9 sikke darp yer ve tarihleri açısından incelendiğinde; # numaralı anonim sikkenin Turakine Hatun’a ait olarak gösterilişi, fotoğrafta görüldüğü kadarı ile, şüpheli olup, yalnız # , açık bir şekilde H. Ganja baskılıdır. # ½ dirhem soru işaretli olarak H. ? Tebriz baskısı olarak değerlendirilmekte, diğerlerinin ya darp yerleri bulunmamakta veya okunamamaktadır. Dolayısıyla ‘’database’’deki, belirttiğim # hariç, bulunabilen sikkelerden hiç birinin darp tarihi ve yeri net değildir. Değerli islami sikke uzmanı nümismat meteveffa Michael Mitchiner ise, araştırmalarında Tiflis darplı ve H. (64)2 tarihli benzer bir sikkeyi yayınlamışsa da, binleri aşan sikke taramalarında Tebriz baskılı Turakine Hatun sikkesine rastlamamıştır. Ancak, bu araştırmama konu olan koleksiyonumdaki aşağıda fotoğraf ve açıklamasını verdiğim H. Tebriz baskılı sikke, şu ana kadar bulunabilen kondisyonu en iyi durumdaki Tebriz baskılı Turakine Hatun sikkesidir. İncelenen Sikke Büyük Moğol Hanlığı, Turakine Hatun (naip kraliçe), Tebriz, H. , Gümüş (AR) dirhem, gr., / mm., İTK CN – Ön yüz: Arka yüz: Sola giderken arkaya doğru Ortada: Üç satır halinde, ok atan süvari betimlemesi. Kelime-i tevhid. Altında, sağa koşan yaban Çevrede: Duribe fi / tavşanı. Tebriz / fi sene esnin / 3 Süvari figürü üzerinde, tek satır ve erbain / ve sittemiye halinde, Türkçe: "ulug moghul ulus beg/bek", (güncel Türkçe ile ‘’ulu moğol ulus Bey(i)’’ Araştırmanın devamında, sikkenin ön yüzündeki ‘’ulu Moğol ulus Bey(i)’’ ifadesinin etimolojik değerlendirmesi yapılmış ve Türkiye’deki ulaşılabilen Turakine sikkelerine değinilmiştir. Sikke üzerindeki ok atan süvari betimlemesi ise, koleksiyonumdaki aşağıda belirtilen İTK CN – numaralı IV. Rükneddin Kılıçarslan’a ait H. , Sivas darplı sikke üzerindeki ok atan süvari figürü ile karşılaştırıldığında, darp yılları arasında 4 yıl gibi az bir fark olmasına rağmen, büyük benzerlik olduğu ortaya çıkmakta, dolayısıyla da sikke darp ettiren hükümdarlarla, sikke kalıplarını hazırlayan ustaların birbirlerinin sanat görüşü ve darp tekniklerinden etkilenebildikleri ortaya çıkmaktadır. Mukayese edilen sikkeler 4 

For access to this entire article and additional high quality information, please check with your college/university library, local public library, or affiliated institution.

Important User Information: Remote access to EBSCO's databases is permitted to patrons of subscribing institutions accessing from remote locations for personal, non-commercial use. However, remote access to EBSCO's databases from non-subscribing institutions is not allowed if the purpose of the use is for commercial gain through cost reduction or avoidance for a non-subscribing institution.