Topuk Kanı Sonucu Öğrenme
Topuk kanı neden alınır? Topuk kanı sonuçları nasıl öğrenilir? 7 soruda topuk kanına dair merak edilenler
Do&#;um gerçekle&#;tikten sonra rutin olarak bebeklerde yap&#;lan bir tak&#;m tarama ve testler yap&#;lmaktad&#;r. Bu testlerden bir di&#;eri de topuk kan&#; testidir. Bebe&#;inizden topuk kan&#; al&#;nd&#;, al&#;nan bu kan neleri gösterir, hangi hastal&#;klar&#;n anla&#;&#;lmas&#;n&#; sa&#;lar? Ac&#;badem Dr. &#;inasi Can (Kad&#;köy) Hastanesi Kad&#;n Hastal&#;klar&#; ve Do&#;um Bölümü Doç. Dr. &#;afak Y&#;lmaz Baran, topuk kan&#;na dair merak edilenleri anlatt&#;.
Topuk kan&#; taramas&#; nedir?
Yenido&#;an bebeklere uygulanan topuk kan&#; taramas&#; baz&#; do&#;umsal hastal&#;klar&#;n kal&#;c&#; hasarlar olu&#;turmadan önce te&#;hisinin konulmas&#; imkân&#;n&#; sa&#;lar. Topuk kan&#; taramas&#; 2 a&#;amal&#;d&#;r, ilk a&#;amas&#; do&#;umdan sonraki ilk 48 saat içinde hastanede gerçekle&#;tirilir ve yenido&#;an bebeklerin topu&#;undan küçük bir i&#;ne yard&#;m&#;yla birkaç damla kan al&#;narak, özel ka&#;&#;tlara kan emdirilmesi &#;eklinde uygulan&#;r. Ancak ilk kan örne&#;i bebeklerden erken dönemde al&#;nd&#;&#;&#; için bebekler henüz yeterli beslenmemi&#;se tam sonuç vermeyebilir. Bu nedenle ikinci a&#;amada 1 hafta sonra aile hekimli&#;inde (ya da do&#;um yap&#;lan hastanede) bir kez daha topuk kan&#; örne&#;i al&#;narak gerçekle&#;tirilir ve bu sayede hasta bebeklerde beslenmenin artmas&#;yla birlikte vücutta birikmesi beklenen maddelerin artmas&#; için süre geçmi&#; olur.
Bebeklerden neden topuk kan&#; al&#;n&#;r?
Yenido&#;an taramas&#;n&#;n amac&#;, ya&#;am&#; veya uzun vadeli sa&#;l&#;&#;&#; tehdit eden hastal&#;klar&#; a&#;ikâr hale gelmeden önce tespit etmektir. Bu hastal&#;klar aras&#;nda do&#;u&#;tan gelen metabolizma hastal&#;klar&#;, endokrin bozukluklar&#;, talasemi, orak hücreli anemi gibi kan hastal&#;klar&#;, immün yetmezlik, kistik fibroz ve ciddi konjenital kalp kusurlar&#; yer al&#;r. Bu nadir bozukluklar&#;n erken tedavisi, etkilenen hastalarda ciddi sakatl&#;k ve ölüm olas&#;l&#;&#;&#;n&#; önemli ölçüde azaltabilir. Bebe&#;inizde bu hastal&#;klar&#;n olup olmad&#;&#;&#;n&#;n ara&#;t&#;r&#;lmas&#; için topuk kan&#; örne&#;inin al&#;nmas&#; gerekmektedir.
Tarama program&#;na dahil olan hastal&#;klar neye göre belirlenir?
Tarama program&#;na dahil edilen hastal&#;klar&#;n belirlenmesinde; o hastal&#;klar&#;n toplumda belli bir s&#;kl&#;kta görülmesi, kolay te&#;his ve tedavi imkân&#; ve erken tedavisi yap&#;ld&#;&#;&#;nda a&#;&#;r bir hasar gelmesinin önüne geçme imkân&#; gibi faktörler önemli unsurlard&#;r. Ülkemizde yenido&#;an topuk kan&#; taramas&#; ile Fenilketonüri, Hipotiroidizm, Kistik Fibrozis, Biyotinidaz, Konjenital Adrenal Hiperplazi (KAH), Spinal Müsküler Atrofi (SMA) hastal&#;klar&#; taranmaktad&#;r.
Fenilketonüri, Hipotiroidizm, Kistik Fibrozis, Biyotinidaz, Konjenital Adrenal Hiperplazi (KAH), Spinal Müsküler Atrofi (SMA) k&#;saca nedir?
Fenilketonüri, do&#;umsal metabolik bir hastal&#;kt&#;r, bu hastal&#;&#;a sahip çocuklar proteinli g&#;dalardaki fenilalanini sindiremez ve vücutta artan fenilalanin zihinsel engellili&#;e ve birçok ciddi sa&#;l&#;k sorununa neden olabilir.
Hipotiroidizm, do&#;umsal olarak tiroit hormon eksikli&#;idir, tedavi edilmedi&#;i takdirde büyüme ve zihinsel geli&#;meyi olumsuz etkiler.
Kistik fibroz, do&#;umdan itibaren ba&#;ta akci&#;er ve ba&#;&#;rsaklar olmak üzere mukus ve ter bezlerini etkileyerek organlara ciddi hasar verebilir.
Biyotinidaz eksikli&#;i, biyotinidaz enziminin eksikli&#;ine ba&#;l&#; geli&#;ir, büyüme ve geli&#;me gerili&#;i, zekâ gerili&#;i, hareket bozukluklar&#;, nöbet, görme ve i&#;itme kayb&#; gibi sorunlara yol açabilir.
Konjenital adrenal hiperplazi, böbrek üstü bezinden sal&#;nan hormon eksikli&#;i nedeniyle vücutta s&#;v&#;, mineral dengesi sorunlar&#;, ciddi enfeksiyon, cinsel geli&#;im bozukluklar&#; gibi pek çok organ sisteminin çal&#;&#;mas&#;n&#; etkiler.
Spinal Müsküler Atrofi (SMA) ise kaslarda ilerleyici tarzda güçsüzlük ve kay&#;p ile seyreder, solunum kaslar&#;n&#; da etkileyerek solunum yetmezli&#;ine neden olabilir.
Topuk kan&#; neden yeniden istenir?
Topuk kan&#; rutinde 1 hafta arayla 2 kez al&#;n&#;r. Al&#;nan kan örnekleri Sa&#;l&#;k Bakanl&#;&#;&#;’n&#;n merkezlerine gönderilir. Buna ek olarak; bazen al&#;nan kan miktar&#;n&#;n yetersizli&#;i, &#;üpheli sonuçlarda test tekrar&#; veya benzeri nedenlerle bebe&#;inizden daha çok kez kan al&#;nmas&#; gerekebilir. Bu testler tarama amaçl&#; olup kesin tan&#; için ileri tetkik ve klinik de&#;erlendirme gerekebilir.
Topuk kan&#; sonuçlar&#; nas&#;l ö&#;renilir?
Topuk kan&#; sonuçlar&#;yla ilgili, yenido&#;an bebekte tarama testlerinde herhangi bir sorun saptanmam&#;&#;sa ailelere dönü&#; yap&#;lmamaktad&#;r. Laboratuar sonucuna göre tekrarlanmas&#; gereken ya da sevk edilmesi gereken bebeklerin ailelerine ula&#;&#;lmaktad&#;r. Testlerin al&#;nmas&#; s&#;ras&#;nda ileti&#;im bilgilerinizi tam ve do&#;ru olarak bildirmeniz yetkili sa&#;l&#;k görevlilerinin size ula&#;mas&#;nda önem ta&#;&#;r.
Tan&#; sonras&#; süreç nas&#;l i&#;ler?
Al&#;nan kan örne&#;inde sonucu pozitif bulunmu&#; bir hastal&#;k durumunda Sa&#;l&#;k Bakanl&#;&#;&#;’n&#;n belirli bir algoritmas&#; vard&#;r, öncelikle aile hekimi aile ile irtibata geçip birimine davet ederek, gerekli bilgilendirmeyi yapar. Sonraki süreçte ilgili hastal&#;&#;a yönelik uygun merkezlere yönlendirme yap&#;l&#;r. Örne&#;in yenido&#;an bebekte fenilketonüri saptand&#;ysa Çocuk Endokrinoloji Klini&#;i’ne yönlendirilerek tan&#;y&#; kesinle&#;tirecek testler yap&#;l&#;r. E&#;er tan&#; konulursa da uygun tedavinin ba&#;lanmas&#; sa&#;lan&#;r.
Sağlık Bakanlığı Topuk Kanı Sorgulama. Topuk kanı testi sonuçları nasıl öğrenilir?
Topuk kanı numunesi uygun alındıysa ve laboratuvarda çalışmaya alındıktan sonra taranan hastalık(lar) yönünden sonuç şüpheli veya pozitif ise size İlçe Sağlık Müdürlüğünüzde taramayı yürüten birim aracılığıyla kayıtlı bulunduğunuz Aile Hekimi tarafından sonuç hakkında bilgilendirme yapılacaktır.
Topuk kanı nerede bakılır?
Topuk kanı taraması için ilk kan örneği, doğumdan sonraki ilk birkaç gün içinde hastanede alınmalıdır. Topuk kanı taraması için ikinci kan da doğumdan sonraki ilk hafta içerisinde doğumun gerçekleştiği hastanede veya aile hekimliğinde alınarak gerekli merkeze gönderilmelidir.
Topuk kanı testi sonucu ne zaman çıkar?
Topuk testi sonuçları genellikle 3 hafta içinde çıkmaktadır. Yapılan genel uygulamada eğer bebeğin kanında herhangi bir problem gözlenmemişse aile aranmamaktadır. Ancak şüpheli veya pozitif çıkan değerlerde aile aranarak bilgi verilmektedir.
Topuk kanında SMA bakılıyor mu?
Bebeğimden Neden Topuk Kanı Örneği Alınıyor? Doğan her bebeğin Fenilketonüri, Konjenital Hipotiroidi, Kistik Fibrozis, Biyotinidaz Eksikliği, Konjenital Adrenal Hiperplazisi yönünden taranması önemlidir. Ayrıca alınan aynı kan ile 09 Mayıs tarihi itibariyle Spinal Müsküler Atrofi (SMA) taraması da yapılmaktadır.
Kullanıcılar bunları da sordu
Bebeklerde topuk kanı kaç kez alınır?
Yenidoğan bebekler hastaneden taburcu olmadan önce kan örneklerinin mutlaka alınması gerekir. İlk gün içinde aile hekimliklerinde 2. kez bebekten kan örneği alınarak tarama testi tekrarlanmalıdır.
Topuk kanı temiz çıkmazsa ne olur?
Teşhis gecikir veya kontrol altında tutulmazsa, egzama, saç dökülmesi, hipotoni, gelişme geriliği, immün yetmezlik, denge bozukluğu, işitme kaybı ve bazı nörolojik komplikasyonlar ortaya çıkar.
Topuk kanı kesin sonuç mu?
YENİDOĞAN BEBEKLERDE TOPUK KANI TARAMALARI
Tarama sayesinde olasılıkla hasta kişiler, olasılıkla sağlam kişilerden ayrılabilir. Tarama, kesin tanı koydurucu bir yöntem değildir.
3 topuk kanı neden alınır?
Topuk kanı neden alınır? Akraba evliliklerinin çok fazla olmasından dolayı kalıtsal hastalıkların oranı bir o kadar yüksektir. Bundan ötürü yenidoğan bebeklere topuk kanı tarama testinde; fenilketonüri, hipotirodi, biotidinaz eksikliği ve kistik fibrozis gibi hastalıkların taraması da yapılmaktadır.
Topuk kanı değeri kaç olmalı?
Alınan kan örneğinde THS değerinin < mIU/L olması durumda sonuç normal olarak kabul edilir. mIU /l olan değerler mutlaka tekrar kan örneği alınarak takip edilir. 20 mIU/L üstünde kalan değerlerde ise çocuk endokrin kliniklerine sevk edilir.
Bebeğin topuk kanı yüksek çıkarsa ne olur?
Yapılan topuk kanı testi ile fenilketonüri, doğuştan hipotroidi, biyotinidaz eksikliği ve kistik fibrozis gibi rahatsızlıkların olup olmadığı ortaya çıkar. Çıkan test sonuçlarının pozitif olması sağlık sorunlarının habercisi iken negatiflik durum bebeğin sağlıklı olduğunu gösterir.
Topuk kanından sarılık anlaşılır mı?
Tanı Yöntemleri
Taburcu öncesinde bebeklerin kan sayımları ve sarılık düzeylerine bakılıyor. Sarılık şüphesinde Kandaki bilirübin düzeyi topuktan alınan birkaç damla kanla kısa sürede ölçülebiliyor.
Topuk kanı vermek istemiyorum zorla alınabilir mi?
Önce topuk kanının zorla alınmasına hükmeden mahkeme, ailenin Anayasa Mahkemesi'ne başvurması görevlilere direnerek topuk kanı vermek istememesi üzerine konuyu yeniden değerlendirdi. Mahkeme, rıza şartı olmadığından topuk kanının tedbir kararıyla alınamacağına hükmetti.
Bebeğin SMA olduğunu nasıl anlarız?
Hipotonik bebek olarak da adlandırılan tip-1 SMA hastalarının en büyük belirtisi hareket azlığı, baş kontrolünün olmaması ve sık karşılaşılan solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Bu enfeksiyonlar neticesinde bebeklerin akciğer kapasitelerinde daralma meydana gelir ve bir süre sonra solunum desteği almak zorunda kalırlar.
Bebek topuk kanı TSH değerinin yüksek çıkması nedir?
Topuk kanında incelenen hastalıklardan bir tanesi tiroid hormonunun bozuk olup olmadığıdır. Tiroid hormonu az çalışıyorsa TSH yüksek çıkacaktır. Bu durum hipotiroidi olarak yorumlanır. Hipotiroidi kalıcı zeka geriliği yapar.
SMA testi sonucu ne zaman çıkar?
Sonuç pozitif çıkarsa doktorun anlatımına göre kan örneği bu kez anne adayından alınıyor. Anne adayının SMA test sonucunun çıkması da aylarca sürüyor. Toplam bekleme süreci ayı buluyor.