Trans Sahra Yolu Nereden Başlar
kaynağı değiştir]
Borkou-Ennedi-Tibesti bölgelerinde bulunan arkeolojik kalıntılardan MÖ yıllarında bölgede insan yerleşimine ait kanıtlar bulunmuşsa da bilim adamları Çad'ın kuzeyinde mükemmel iklim ve çevre koşulları göz önüne alarak yerleşimi MÖ yılına dek indirmektedir.[8] Medeniyetlerin kesişme noktası olan Çad'da arkeolojik kalıntı ve sözlü tarih derlemelerinden anlaşıldığı kadarıyla bilinen en eski uygarlık Sao Dönemi olup ardından Kanem İmparatorluğu kurulmuştur.[9] MS 'li yıllara dek Sahra ticaret yollarını elinde tutan imparatorluk, MüslümanAraplar tarafından yıkılmıştır. yüzyılda Fransız sömürgesi olan ülkede keten üretimi teşvik edilmiştir. 11 Ağustos tarihinde bağımsızlığını kazanan ülkenin ilk devlet başkanı Çad İlerici Partisi'nin başkanı PPT'nin lideri François Tombalbaye olmuştur.[10][11] Tek parti rejiminden rahatsız olan Müslümanlar iki yıl sonra ayaklanmışlar ve ülkede iç savaş çıkmıştır. Diktatör Tombalbaye yılında tahttan indirilip öldürülmüştür.[12] 'da isyancılar başkenti ele geçirince ülkede istikrar yeniden bozulmuştur. Bu dönemde Fransızların ülkedeki varlığı da tehlikeye düşmüş, ek olarak bir de Libya ordusu Çad'ı işgal girişiminde bulunmuş, Libya - Çad savaşı başlamıştır [13] Fransız destekli Hissène Habré'nin seçilmesi, Libya ordusunun ülkeden çıkarılması sağlanmışsa da Habre'nin diktatörlüğünde en az kişi katledilmiştir.[14][15] Habre'nin generali Idriss Déby'nin yılında diktatörü devirmesiyle bugüne gelinmiştir.[16]
, ve yıllarında düzenlenen başkanlık seçimlerini kazanan Debi, ülkenin tekrar iç savaşa sürüklenmesine engel olamamıştıseafoodplus.infoşmiş Milletler etnik şiddetin gittikçe arttığı ülkede Darfur'da gerçekleşen soykırıma benzer olayların yaşanabileceğine dikkat çekmiştir.[17]Sudan destekli Birleşik Değişim Cephesi gerilları 1 Şubat günü Massaguet bölgesinde İdris Debi'ye bağlı kuvvetlere üstünlük sağlayarak 2 Şubat günü başkent N'Djamena'ya girmiş, ABD ve Fransa gibi Batı ülkeleri büyükelçiliklerinin tahliye hazırlıklarına başlamışlardır.[18]
Osmanlı ile İlişkiler[değiştir kaynağı değiştir]
- ^"Analyse Thematique des Resultats Definitifs Etat et Structures de la Population". Institut National de la Statistique, des Études Économiques et Démographiques du Tchad. 28 Aralık tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs &#;
- ^"Chad junta names transition government". France 24. 5 Şubat 7 Mayıs tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs &#;
- ^"Le TCHAD en bref" (Fransızca). INSEED. 22 Temmuz 22 Aralık tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık &#;
- ^"The World Factbook". The World Factbook ( bas.). CIA. Erişim tarihi: 24 September &#;
- ^ab"Report for Selected Countries and Subjects". seafoodplus.info. 29 Kasım tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak &#;
- ^" Human Development Report"(PDF). United Nations Development Programme. 17 Haziran tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 14 Aralık &#;
- ^"Arşivlenmiş kopya"(PDF). 23 Nisan tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 22 Şubat &#;
- ^S. Decalo, Historical Dictionary of Chad, 44–45
- ^D. Lange, "The Chad region as a crossroad"
- ^S. Decalo, –
- ^S. Nolutshungu, Limits of Anarchy, 17
- ^"Death of a Dictator" 25 Mart tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Time, (28 Nisan, )
- ^S. Nolutshungu,
- ^S. Macedo, Universal Jurisdiction, –
- ^"Chad: the Habré Legacy"
- ^S. Nolutshungu, –
- ^BBC News, "Chad may face genocide, UN warns"
- ^Çad'da isyancı gerillalar başkent N'Camena'ya girdi
- ^"Arşivlenmiş kopya". 19 Ocak tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak &#;
- ^"Arşivlenmiş kopya"(PDF). 6 Şubat tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak &#;
- ^"Arşivlenmiş kopya". 12 Nisan tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak &#;
- ^"Afrika'nın altı su kaynıyormuş". seafoodplus.info Erişim tarihi: 25 Nisan &#;[ölü/kırık bağlantı].(Türkçe)
- ^S. Decalo, 53