'haben' ve 'sein' fiillerinden biri ve esas fiilin üçüncü halinden (Partizip-II) yapılan bir geçmiş zamandır. Zayıf fiillerde fiilin üçüncü hali şöyle teşkil edilir:
Einfach-Basit ge- kök -t
|
Perfekt’in teşkil edilmesi:
1) Partiziplerin çoğu ge- ile başlar; istisnalar şunlardır: Trennbare Verben – ayrılabilir Fiiller
Ayrılabilen fiillerin Partiziplerinde ge- ön hecesi fiil ile önek arasına girer:
aufwachen, fernsehen, zuhören, radfahren) aufgewacht, ferngesehen, zugehört, radgefahren
ab/holen hat abgeholt
zu/machen hat zugemacht
Nicht Trennbare Verben / ayrılamayan Fiiller
Ayrılmayan öntakılarla başlayan fiiller ayrılmazlar: zer-, ver-, ent-, miss-, be-, ge-, er-, emp-
besuchen hat besucht
übersetzen hat übersetzt
Sonu -ieren ile biten fiillerin köküne „–t“ eklenerek yapılır:
studieren hat studiert Ich habe Deutsch studiert.
diskutieren hat diskutiert Wir haben lang diskutiert.
kopieren hat … kopiert Er hat das Buch kopiert.
fotografieren hat … fotografiert Sie hat ihre Kinder fotografiert.
2) Takılar:
· Düzenli fiillerin (zayıf fiil-schwache Verben) Partizipleri -t ile biter (gehört, gekauft),
· Düzensiz fiillerin (kuvvetli fiil-starke V.) Partizipleri -en ile biter (geschrieben, genommen).
· Karışık fiiller bir istisnadır: Düzensizdirler, ancak Partizipleri -t ile biter
(denken - gedacht, bringen - gebracht, kennen - gekannt, nennen - genannt, brennen - gebrannt, wissen - gewusst)
Almancada bazı fiiller, birtakım ekler alarak ayrılabilen fiiller adı verilen yeni anlamlara sahip fiillere türeyebilmektedir. Bu fiiller Almancada Trennbare Verben olarak adlandırılan fiil grubunu oluşturmaktadır.
Malumunuz, varlıkların yaptığı işi, hareketi, oluşu çeşitli ekler alarak şahıs ve zamana bağlı olarak anlatan kelimelere fiil denilmektedir.
Fiillerin aldığı birtakım ekler ile yeni fiiller oluşturduğundan bahsettik. Almancada Präfix adı verilen ve fiilin önüne eklenen bu ekler vasıtasıyla fiillerin anlamları etkilenmektedir.
Önekleri oluşturan kelimeler başta edatlar (Präposition) olmak üzere, sıfatlardan (Adjektiv), isimlerden (Nomen), fiillerden (Verb), zarflardan (Adverb) oluşabilmektedir.
İşte tam da fiilin önüne gelen bu ekler vasıtasıyla Almancada ek alan fiiller eklerin ayrılıp ayrılamamasına göre üçe ayrılır. Bunlar sırasıyla aşağıdaki gibidir:
Trennbare Präfixe (Ayrılabilen Ekler)
Untrennbare Präfixe (Ayrılamayan Ekler)
Dual Präfixe (Çift/İki Yönlü Ekler)
Adından da anlaşılacağı üzere ayrılabilen fiillerde fiile eklenen ek fiilden ayrılabilirler. Bu eklerin çoğu edatlardan veya zarflardan türetilmiştir ve anlamları genellikle şeffaftır.
Ayrılabilir eklerin çoğu, bağımsız kelimeler olarak, özellikle zarf, edat, isim veya sıfat görevinde de kullanılırlar ve ayrılabilen fiillerdeki vurguya sahiptirler. Sayıları bir hayli fazla olan ayrılabilen eklerden yaygın olarak kullanılanları aşağıdaki kutucukta derlenmiştir:
ab-, an-, auf-, aus-, ein-, los-, mit-, vor-, weg-, weiter- |
Präfix (önek) | Verb (fiil) | neues Verb (yeni fiil) |
auf | machen | aufmachen |
Aşağıdaki tabloda örnek olarak birtakım ayrılabilen fiiller derlenmiştir:
Fiil | Önek | Ayrılabilen Fiil |
---|---|---|
holen almak | ab- | abholen birini bir yere gidip almak |
fangen yakalamak | an- | anfangen başlamak |
machen yapmak | auf- | aufmachen açmak |
denken düşünmek | aus- | ausdenken planlamak, kavramak |
kaufen satın almak | ein- | einkaufen alışveriş yapmak |
sehen bakmak | fern- | fernsehen televizyon izlemek |
kommen gelmek | her- | herkommen buraya gelmek |
kommen gelmek | los- | loskommen kurtulmak |
kommen gelmek | mit- | mitkommen birlikte gitmek |
sehen bakmak | vor- | vorsehen öngörmek |
fahren sürmek | weg- | wegfahren yola çıkmak, gitmek |
geben vermek | weiter- | weitergeben iletmek, geçirmek |
Aşağıdaki tabloda machen fiilinin çekimi ile ayrılabilen ek auf ile yapılmış aufmachen fiilinin çekimi gösterilmiştir:
Şahıs Zamirleri | machen yapmak | aufmachen açmak |
ich | mache | mache … auf |
du | machst | machst … auf |
er/sie/es | macht | macht … auf |
wir | machen | machen … auf |
ihr | macht | macht … auf |
sie/Sie | machen | machen … auf |
İki fiilimizi adım adım inceleyelim. İlk olarak machen fiilindeki vurguya baktığımızda vurgunun a harfi üzerinde olduğu görülmektedir. Buna karşılık aufmachen fiilindeki vurgu ise ayrılabilen ek auf üzerinde au harflerinde olduğu görülmektedir.
Yukarıdaki tabloda gördüğünüz üzere iki machen ile aufmachen fiilinin machen kısmı aynı şekilde çekimlenmiştir. Ayrılabilen ek auf ise … şeklinde ayrı yazılmıştır. Zaten ayrılabilen fiillerde bu ekler cümlenin en sonuna gider. Aşağıdaki örneği inceleyin:
Was machen wir jetzt? (normal fiil)
Şimdi ne yapacağız?
Ich mache das Fenster auf. (ayrılamayan fiil)
Ben pencereyi açıyorum.
Der Schulbus fährt morgens um ab. Okul otobüsü sabahları altı buçukta hareket eder. |
Wann kommt der Schulbus an? Otobüs ne zaman geliyor (varıyor)? |
Ich stehe um 6 Uhr auf. Ben saat 6’da kalkarım. |
Eğer cümlede “tarz fiilerinden” biri kullanılmışsa fiildeki ayrılabilen ek fiilden ayrılmaz ve fiil mastar halinde cümlenin sonuna gönderilir.
Er will den film vorspielen. O filmde rol almak istiyor. |
Wann musst der Schulbus ankommen? Okul otobüsünün ne zaman varması gerekiyor? |
Meine Schwester muss um zehn Uhr aufstehen. Kız kardeşim saat onda kalkmak zorunda. |
Benzer şekilde adından da anlaşılacağı üzere ayrılamayan fiillerde fiile eklenen ek fiilden ayrılamaz. Bu tür önekler vurgusuz söylenir ve cümlede tek başına bulunamaz. Ayrılamayan eklerden yaygın bir şekilde kullanılanlar aşağıdaki kutucukta derlenmiştir:
be-, emp-, ent-, er-, ge-, ver-, zer- |
Präfix (önek) | Verb (fiil) | neues Verb (yeni fiil) |
be | stellen | bestellen |
Aşağıdaki tabloda örnek olarak birtakım ayrılamayan fiiller derlenmiştir:
Fiil | Önek | Ayrılamayan Fiil |
---|---|---|
stellen koymak, yerleştirmek | be- | bestellen sipariş etmek, ısmarlamak |
fehlen eksik olmak | emp- | empfehlen tavsiye etmek |
gehen gitmek | ent- | entgehen kaçmak, kurtulmak |
stehen durmak | er- | erstehen ortaya çıkmak, yeniden yapılmak |
fallen düşmek | ge- | gefallen hoşuna gitmek |
bringen getirmek | ver- | verbringen geçirmek |
reißen kesmek, yırtmak | zer- | zerreißen yırtmak, parçalamak |
Aşağıdaki tabloda stellen fiilinin çekimi ile ayrılamayan ek be ile yapılmış bestellen fiilinin çekimi örnek olarak gösterilmiştir:
Şahıs Zamirleri | stellen koymak | bestellen ısmarlamak |
ich | stelle | bestelle |
du | stellst | bestellst |
er/sie/es | stellt | bestellt |
wir | stellen | bestellen |
ihr | stellt | bestellt |
sie/Sie | stellen | bestellen |
Benzer şekilde iki fiilimizi adım adım inceleyelim. İlk olarak stellen fiilindeki vurguya baktığımızda vurgunun “e” harfi üzerinde olduğu görülmektedir. Buna karşılık bestellen fiilindeki vurguya baktığımızda ise ayrılabilen eklerden farklı olarak vurgunun ek üzerinde değil fiil üzerinde olduğu görülmektedir.
Ayrıca ek ile oluşmuş fiilin fiil çekimlerinden ayrılmadığı görülmektedir:
Ich zahle lieber mit Münzen.
Ben jetonla ödemeyi tercih ederim.
Thomas erzählt interessante Geschichten.
Thomas ilginç hikayeler anlatıyor.
Kannst du mich auf diesem Foto erkennen? Bu fotoğrafta beni tanıyabildin mi? |
Das Handy gehört mir. Cep telefonu bana ait. |
Thomas verkauft sein altes Auto. Thomas eski arabasını satıyor. |
ALMANCA AYRILABİLEN FİİLLER (TRENNBARE VERBEN)
Almanca'da bazı fiiller önüne ek alarak farklı anlamalar kazanır. Bu ön ekler şunlardır: ab,- an, -auf,- aus,- ein,- los,- mit,- nach,- vor,- weg,- zu. Bu ekler geldiği fiilin anlamında değişikliğe yol açar.
Aşağıda sık kullanılan Almanca ayrılabilen fiiller ve anlamları bulunmaktadır.
abholen - birini bir yerden almak
anfangen - başlamak
abfahren - hareket etmek
ankommen - varmak-ulaşmak
einladen - davet etmek
absagen - iptal etmek
einkaufen - alışveriş yapmak
vorschlagen - önermek
fernsehen - Tv izlemek
anziehen - giyinmek
vorstellen - tanıtmak
mitkommen - birlikte kalmak
hingehen - oraya gitmek
mitnehmen - yanına almak
herkommen - buraya gelmek
aufgeben - pes etmek
aufwachen - uyanmak
aufstehen - kalkmak
vorsehen - öngörmek
zuhören - dinlenmek
Almanca ayrılabilen fiiller ile cümle kurulumu
Ayrılabilen fiillerin çekimi de normal fiil çekimleri gibidir, fakat ayrılabilen kısım sona atılır.
Örnekler:
Wann fängt der Unterricht an? (Ders ne zaman başlıyor?) an:fangen
Der Schulbus fährt morgens um ab. (Okul otobüsü sabahları sekiz buçukta hareket eder.) ab:fahren
Wen laden Sie ins Kino ein? (Sinemaya kimi davet ettiniz?) ein:laden
İch wache um 6 Uhr auf. (Ben saat altıda uyanıyorum.) auf:wachen
Wann kommt der Zug an? (Tren ne zaman varıyor?) an:kommen
Nimm dein Regenschirm mit. (Şemsiyeni de yanına al.) mit:nehmen
seafoodplus.info
almancaalmanca ders notlarıalmanca ayrılabilen fiillertrennbare verbenders notukonu özetleriçalışma notlarıözetlerders anlatımeinkaufen
ben cok guzel mashallah elleriniza saglik
Mutt Basit ve açıklayıcı teşekkürler
Vbdtyduyf Teşekkür ederim:)
Slayer Çok güzel eline sağlık.
Yazılan 4 yorum görüntüleniyor