Triger Seti Ne Işe Yarar

Triger kayışı veya zinciri, krank milinden alınan dönme hareketini gergi elemanları aracılığıyla eksantrik miline aktararak eksantrik mili üzerinde yer alan emme ve egzoz valflerinin krank miline bağlı olan pistonlarla doğru zamanda açılıp kapanması senkronizasyonunu sağlayan zamanlama parçasıdır.

Triger kayışına, zamanlama kayışı veya eksantrik kayışı da denmektedir. Triger kayışıyla hareket eden eksantrik mil tasarımı ilk kez yılında Glas model seri üretim araçta kullanılmıştır. Triger kayışı, bazı araçlarda motor soğutma sıvısının devir daim motoruna da hareket vermektedir.

Triger kayışı, triger zinciri ile aynı görevi üstlenmektedir. Triger kayışının zincire göre, sessiz, hafif, gürültüsüz ve daha ucuz olması avantajlarının yanında daha kısa ömürlü olması dezavantajıdır.

Kayış, yüksek gerilimlere dayanıklı fiberglas veya kevlar lifli yapının kauçuk malzemeyle kaplanmasıyla elde edilir. Kauçuk yapısı gereği, yüksek sıcaklık, motor yağı veya diğer çözücü maddeler ile temasında yapısında bozulma gerçekleşerek kullanım ömrü kısalır.

Kayış veya zincir gerginliğinde zayıflama olması veya kopması krank mili ve eksantrik mili arasındaki senkronizasyonu bozacağından motor parçalarında fiziksel hasarlar meydana gelebilir. Kayış veya zincir kopmadan önce aracın motoru, sarsıntılı ve gürültülü çalışma, düşük performans, çalıştırırken zorlanma veya çalışmama belirtilerini gösterebilir. Kopma veya diş atlaması gerçekleştiğinde, valfler ve pistonlar arasındaki zamanlama problemi birbirlerine çarpmalarına neden olacak ve mekanik birçok hasarın oluşmasına neden olacaktır.

Kayışın sağlamlığının gözle kontrolü çoğu zaman yanıltıcı olabilmektedir. Bu yüzden aracın kitapçığında belirtilen periyodik kilometre veya yıl değişim aralıkları dikkate alınarak orijinal parça ile değişimi sağlanmalıdır. Birçok üretici tarafından ortalama olarak kayışın kullanım ömrü km veya 5 yıl olarak belirlenmiştir. Zincir için değişim gerekmediği söylense de malzeme ömrü gereği yaşanacak gevşeme nedeniyle km aralıklarla değişimi büyük mekanik sorunların önüne geçmek için faydalı olacaktır.

Triger kayışı veya zincirinin değişimi, yatay, dikey motorların ikisinde de ulaşılması zor yerde olduğundan ve gergi ayarı yapılırken dişlilerde yer alan çentiklere dikkat edilmesi gerektiğinden araç servislerinde profesyonel kişilerce yapılması önerilmektedir. Triger kayışı değişimi işleminde, kayış ve gergi setinin birlikte değiştirilmesi kayışın yuvasından çıkmaması için daha yararlı olacaktır.

Triger kayışı, arabalarda motorun aktif çalışmasında rol oynayan parçalar arasında yer alıyor. Görevi dolayısıyla bu parça güçlü ve sağlam malzemelerden üretiliyor. Ancak triger kayışı ne kadar sağlam olursa olsun aşındığında değiştirilmesi gerekiyor. Peki, triger kayışı neden aşınır ve değişmesi gerektiğini nasıl anlarız?

Triger Kayışı Ne İşe Yarar?

Krank mili ile eksantrik mili arasında bağlantıyı sağlayan ve böylece supapların açılıp kapanmasında rol oynayan parçanın ismi triger kayışıdır. Yani triger kayışı, krank milinden aldığı güçle diğer millerin dönmesini sağlar. Buna ek olarak silindirlerin ateşlenmesine de yardımcı olur. Ayrıca birçok otomobil modelinde soğutucu sıvının motora ulaşmasında da görev alır. Bu göreviyle de motorda aşırı ısınmayı önler. Kompozit bir yapıya sahip olan kayış içerisinde kauçuk ve metal malzemeler bulunur. 

Triger Kayışının Ömrü Ne Kadar?

Tıpkı araç lastiklerinde olduğu gibi triger kayışında da çoğunlukla kauçuk malzeme kullanılır. Kauçuk, otomobilin genelinde kullanılan metal gibi materyallere göre daha kısa ömürlüdür. Bu nedenle triger kayışı, şartlara göre değişse bile ortalama 3 yıllık ömre sahiptir. Bu süre dolduğu zaman değiştirilmesi gerekir. 

Triger Kayışı Ne Zaman Değişmeli?

Triger kayışının değişimi sadece ömrünü doldurduğu zaman gerçekleştirilmez. 3 yıldan kısa süre içerisinde 90 bin kilometre katedildiyse triger kayışı kontrol edilir ve çoğunlukla değiştirilir. Kısacası 90 bin kilometre ya da 3 yıl içerisinde kayış değiştirilmelidir.

Triger Kayışı Koparsa Ne Olur?

Triger setinde yer alan kayış ya da zincirin kopması durumunda birtakım sorunlar yaşayabilirsiniz:

• Supap zamanlaması ve çalışması istenildiği gibi olmaz.

• Pistonlar ile supaplar çarpışır ve bu parçalar zarar görür.

• Motor durur. 

Triger Kayışı Koparsa Nasıl Anlaşılır?

Seyir hâlindeyken kayış koparsa bu durumu aracın verdiği tepkilerden anlayabilirsiniz. Genellikle triger setinde bir hata ortaya çıktığı zaman yüksek bir ses duyulur ve sesin ardından otomobil durur. Bu andan itibaren araç hareket ettirilmemeli ve yol yardımı talep edilmelidir. Triger kayışı kopmuşken aracın hareket ettirilmesi durumunda ise pistonlar ve subaplar başta olmak üzere birçok parça hasar görür. Ayrıca motor soğutulamayacağı için kısa süre içinde araba hararet yapar.

Triger Kayışı Nasıl Değiştirilir?

Triger kayışı değişim sürecindeki ilk aşama, kayışa ulaşımı engelleyen parçaları sökmektir. Ardından kayışın geçtiği kasnakların birbirleri ile hizalanması gerekir. Bu hizalama için kasnaklar üzerinde işaretler bulunur. Hizalamanın bozulmaması için krank ve eksantrik kasnakları kilitlenir. 

Bu işlemler tamamlandıktan sonra kayış gergisi sökülür ve eski triger kayışı çıkartılarak yenisi takılır. Triger kayışı değişiminin sadece profesyoneller tarafından yapılabildiği de unutulmamalıdır. 

Triger Zinciri Nedir?

Triger zinciri ile kayış arasında yaptıkları iş bakımından herhangi fark bulunmaz. Triger zinciri genellikle değişim imkanının çok daha zor olduğu boksör tipi gibi motorlarda kullanılır. Ömrü çok daha uzun ve yıpranma oranı çok daha azdır. Ancak yine de kopma ihtimali vardır. Peki, triger zinciri koparsa ne olur?

Triger zincirin kopması, triger ve krank millerinin dönme zamanını etkiler. Bu da motorun yanma sistemini bozabilir. Ayrıca valf ve pistonların birbirine çarpma ihtimali de doğabilir. Dolayısıyla kayışta olduğu gibi zincirde de bakıma önem gösterilmelidir. 

Periyodik Bakımlarda Triger Seti Değiştirilir mi?

Kayış ya da zincir formatında olabilen ve içerisinde gergi bilyesi ile devirdaim pompası da bulunan triger seti, periyodik bakımlarda değiştirilebilir. Bu işlem iki şekilde gerçekleşir. Birinci değişim süresi 3. yıl ya da 90 bin kilometre ve takip eden aynı süreli bakımlarda gerçekleşir. İkincisi ise herhangi bir problemin tespiti durumunda olur.