Aynı şekilde şehir ve ülke isimlerinde de ünsüz yumuşamasına aykırılık kuralı geçerlidir.
Örnek Cümleler:
1- Türkiye Milli Takımı Bosna Hersek'i 2- 1 mağlup etti.
Bosna Herseği - Yanlış
Bosna Hersek'i - Doğru
2- Bu yaz Zonguldak'a gidip arkadaşlarımla hasret gidereceğim.
Zonguldağa - Yanlış
Zonguldak'a - Doğru
3- İskandinav ülkelerinden en çok Norveç'i merak ediyorum.
Norvec'i - Yanlış
Norveç'i - Doğru
Ünsüz Yumuşamasına Aykırılık Örnek Sorular ve Cevapları
1- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz yumuşamasına aykırılık vardır?
A şıkkında - Koltuk - Koltuğa
B şıkkında - Azap - Azabın
D şıkkında Taç - Tacını
E şıkkında Kırıklık - Kırıklığı
C şıkkında ise İp kelimesi ek almasına rağmen ''İbe'' değil ''İpe'' şeklinde yazılmıştır.
Doğru cevap - C şıkkı
2- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz yumuşamasına aykırılık kuralına uyulmamıştır.
A şıkkında - Murat - Murat'ı
B şıkkında - Serap - Serap'ı
C şıkkında - Gölcük - Gölcük'e
D şıkkında Arnavutluk - Arnavutluk'un
şeklinde yazılması doğrudur. E şıkkında ise özel isim olan Aytaç kelimesinin Aytac'a değil Aytaç'a şeklinde yazılması gerekir. Çünkü özel isimlerin tamamı ünsüz yumuşamasına aykırılık kuralı geçerlidir.
Doğru cevap - E şıkkı
“Ünsüz değişimi” olarak da adlandırılır.
“p, ç, t, k” ünsüzlerinden biri ile biten bir sözcüğe ünlü ile başlayan bir çekim veya yapım eki getirildiğinde sözcüğün sonundaki “p, ç, t,k” ünsüzleri “b, c, d, g, ğ” ünsüzlerinden birine dönüşmesine ünsüz yumuşaması denir.
Dikkat edilirse ünsüz yumuşaması genellikle iki ünlü arasında kalan ünsüzlerde olur.
“Aç” ve “ak” sözcükleri çekim eki alırken yumuşamaz fakat yapım eki alırken yumuşar. Aç—ım : açım (yumuşama yok), aç—ık- : açık- (yumuşama var); yüzümüzün ak-ı : yüzümüzün akı (yumuşama yok), ak—ar- : ağar-(yumuşama var)…
Şiirde ahenge önem veren bir şairdir. k > g
Bıçağın Ucu, Attila İlhan’ın romanıdır. ç > c
Bana bir yudum su ver uzaktan geldim. t> d
Kitabı ayrıntılı bir şekilde inceledi. p > b
Çocuk sonunda kabuğunu kırdı. k > ğ
Yalnızlık, gittiğin yoldan gelir. k > ğ
Saçlarım yıllarım yorgunluğundan ağardı. k > ğ
Öğrenciler, bugünkü derse gecikti. ? > 0
Giden şanlı akıncı ne gün döner yurduna? t> d
Okuduğu kitaptan parçalar okudu bize. k > ğ
Sessizliğin şarkısıydı adeta şiiri. k > ğ
Baktığım her yerde sen duruyorsun. k > ğ
Geçidi geçmek için çok uğraştı. t > d
Ünsüz Yumuşamasına Aykırılık
“p,ç,t,k” ünsüzlerinden biri ile biten bazı sözcüklere ünlü ile başlayan bir çekim veya yapım eki getirildiğinde sözcüğün sonundaki “p,ç,t,k” ünsüzleri “b,c,d,g,ğ”ye dönüşmez, buna “ünsüz yumuşamasına aykırılık” denir.
Özel isimlerde, tek heceli sözcüklerde, yabancı kökenli sözcüklerde ve bazı Türkçe sözcüklerde yumuşama olmaz.
a) Özel isimlerde söyleyişte olur fakat yazıda olmaz. Özel isimlerde söyleyişte olan yumuşama yazıya aktarılırsa yazım yanlışı olur: Mehmed’e (Yanlış) > Mehmet’e (Doğru)…
b) Tek heceli sözcükler, ek aldığında genellikle yumuşama olmaz: iç-inde > içinde…
c) Yabancı kökenli sözcüklerde yumuşama olmaz: edebiyat-ı > edebiyatı. ..
d) Bazı Türkçe sözcüklerde de yumuşama olmaz: yapıt—ı > yapıtı…
Soru:
B) ap verir. C) Ünsüz yumuşaması D) Ünsüz yumuşamasına aykırılık E) Ünsüz düşmesi C) us & Undere esi 12. Çocukluğumun İstanbul'unda kış gecelerinin en hoş nay. bozaci sesleri. Kimi zaman insanı hüzünlendiren bir melerinden biriydi, karanlıkta derinden derine yankılanan yakarıştı sanki bu. Hiç unutamam, Göztepe Pansiyonlu İlkokulu'na yatılı verildiğim 1950-51 kışında yatakhanede yakındaki sokaktan geçen bozacinin melankolik sesi bir uyumaya çalışırken hep aynı saatte boza güğümüyle bıçak gibi saplanırdı o çocuk yüreğime. 1. 3. II. hour = 2 Bu parçada 1. Ünsüz benzeşmesi II. Ünsüz yumuşaması III. Ünsüz yumuşamasına aykırılık olaylarından hangisinin birden çok örneği vardır? A) Yalnız! B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III