Halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen diyabet (diabetes mellitus), kandaki glikoz seviyesinin normal sınırların üstüne çıkmasıyla (hiperglisemi) karakterize bir hastalıktır. Diabetes mellitus, Yunanca’da şekerli idrar anlamına gelir. Bunun nedeni kanda çok fazla bulunan şekerin idrara karışmasıdır. Diyabet, sağlıklı beslenme kültürü olmayan toplumlarda daha sık olmakla birlikte tüm dünyada yaygın şekilde görülür. Farklı birçok hastalığa da neden olabildiği için insanlığı tehdit eder hale gelmiştir. Sürekli olarak kontrol altında tutulması gerekir. Bunun için kan şekeri (glikoz) ölçerler kullanılır. Roche Accu-Chek Performa Nano ise piyasada en yaygın bulunan cihazlardan biridir. Kalitesi ve ölçüm hassasiyeti ile kendini kanıtlamıştır. Kullanım esnasında veya arıza durumunda cihaz ekranında bazı göstergeler belirir. Bunlar hata kodları ve uyarı simgeleri olabilir. Cihaz, sesli ve görsel sinyaller ile kullanıcıyı uyarır. Cihazın doğru bir şekilde kullanılabilmesi için bu uyarılara dikkat etmek gerekir.
Detaylı Bilgi İste »
Cihaz çalıştırıldığında ekranda hiçbir yazı veya simge görünmüyorsa:
Ekranda pil simgesi dışında başka bir şey görünmüyorsa piller bitmek üzere olabilir. Cihaza yeni pil takılıp çalıştırılabilir.
Ekranda set-up simgesi görünüyorsa saat ve tarih gibi ayarların yapılıp onaylanması gerekir. Bu işlemlerin nasıl yapılacağı kullanım kılavuzunda yer almaktadır. Ayar yapılmasa da cihaz kullanılabilir.
Test çubuğu (strip) simgesi yanıp sönüyorsa cihaz, test çubuğunun takılmasına hazır demektir.
Test çubuğu cihaza doğru bir şekilde takıldıysa ekranda damlacık işareti görünmeye başlar. Damlacık işaretinin görünmesi cihazın ölçüme hazır olduğunu belirtir. Bu işaretten sonra test çubuğuna ölçüm solüsyonu veya kan damlatılabilir. İşlemler eksiksiz yapıldığında ölçüm otomatik olarak başlayacaktır.
Ölçüm yaptıktan sonra ekranda HI simgesi belirdiyse test sonucu cihazın limitlerinin üstünde demektir. Hatalı bir işlem yapmış olma olasılığına karşı yeni test çubuğuyla ölçüm en baştan tekrarlanabilir. Aynı sonuç alınırsa ya farklı bir cihazla denenebilir ya da en yakın sağlık kuruluşuna başvurulabilir.
Ölçüm yaptıktan sonra ekranda LO simgesi belirdiyse test sonucu cihazın limitlerinin altında demektir. Hatalı bir işlem yapmış olma olasılığına karşı yeni test çubuğuyla ölçüm en baştan tekrarlanabilir. Aynı sonuç alınırsa ya farklı bir cihazla denenebilir ya da en yakın sağlık kuruluşuna başvurulabilir.
Ölçüm yaptıktan sonra ekranda daire içinde ünlem işareti simgesi belirdiyse, bu durum kan şekerinin tanımlı hipoglisemi (düşük kan şekeri) seviyesinin altında olduğu anlamına gelir. Glikoz yani kandaki şeker vücudun enerji kaynağıdır. Hipoglisemi, kişinin glikoz seviyesinin normalden daha düşük olması durumudur. Bu durum diyabet tedavisi sürecinde oluşabilir.
Beyaz aktivasyon çipi kullanıldığında siyah ekran üzerinde sadece code exp uyarısı görüntülenebilir. Bu uyarı belirdiğinde test çubuklarının kullanım süresinin mevcut ayın sonunda biteceği anlaşılır. Kullanım tarihi geçen test çubukları hatalı sonuç verebilir. Bu nedenle, beyaz aktivasyon çipi ve test çubukları ay sonunda çöpe atılmalı ve güncel tarihli olanlar tedarik edilerek kullanılmalıdır. Ayrıca, cihazın saat ve tarih ayarlarının da doğru olduğundan emin olunmalıdır.
Ekranda code uyarısının belirmesi aktivasyon çipinin eksikliğini ifade eder. Cihazın kapatılıp, aktivasyon çipinin takılıp, cihazın tekrar açılması gerekir.
Ekranda beliren E-1 kodu kullanılan ölçüm çubuğunun hasar görmüş veya cihaza düzgün takılmamış olabileceğini ifade eder. Ölçüm çubuğu cihazdan çıkarılıp tekrar takılmalıdır. Çubuk hasar görmüşse yenisiyle değiştirilmelidir.
Ekranda beliren E-2 kodu aktivasyon çipinde hata olabileceğini ifade eder. Cihazın kapatılıp, yeni bir aktivasyon çipi takıldıktan sonra tekrar açılması gerekir.
Ekranda beliren E-3 kodu ölçülen kan şekeri değerinin çok yüksek olabileceğini veya test çubuğuyla ilgili bir sorun olabileceğini ifade eder. Hatalı bir işlem yapmış olma olasılığına karşı yeni test çubuğuyla ölçüm en baştan tekrarlanabilir. Aynı sonuç alınırsa ya farklı bir cihazla denenebilir ya da en yakın sağlık kuruluşuna başvurulabilir.
Ekranda beliren E-4 kodu ve damlacık işareti test çubuğuna yeteri kadar kan veya ölçüm solüsyonu damlatılmamış olabileceğini ifade eder. Hatalı bir işlem yapmış olma olasılığına karşı yeni test çubuğuyla ölçüm en baştan tekrarlanabilir.
Ekranda beliren E-5 ve code exp uyarısı tarihi geçen test çubuklarının kullanıldığını ifade eder. Kullanım tarihi geçen test çubukları hatalı sonuç verebilir. Bu nedenle, güncel tarihli olanlar tedarik edilerek kullanılmalıdır. Ayrıca, cihazın saat ve tarih ayarlarının da doğruluğundan emin olunmalıdır.
Cihaz açılıp hazır hale gelmeden test çubuğuna kan veya kontrol solüsyonu damlatılırsa ekranda E-6 hatası belirir. Yeni test çubuğuyla ölçüm en baştan tekrarlanabilir.
Ekranda beliren E-7 hata kodu cihazda elektronik bir hata oluşmuş olabileceğini veya kullanılmış bir ölçüm çubuğunun cihaza tekrar takılmış olabileceğini ifade eder. Bu sorunu çözmek için cihaz kapatılıp yeniden açılmalıdır. Eğer aynı sorun devam ediyorsa cihazın kapatılıp pillerinin çıkarılması ve saniye bekledikten sonra pillerin tekrar takılıp cihazın çalıştırılması gerekir. Sonrasında yeni test çubuğuyla ölçüm en baştan tekrarlanabilir.
Ekranda beliren E-8 kodu çevre sıcaklığının cihazın kullanılabilmesi için uygun olmadığını ifade eder. Böyle bir durumda cihazın kapatılıp uygun ortama alınarak dakika bekledikten sonra kullanılması gerekir. Cihazın çalışmasıyla ilgili uygun koşullar kullanım kılavuzunda yer almaktadır. Cihazın suni yollarla ısıtılması veya soğutulması arızaya sebebiyet verebilir.
Cihazda kullanılan pillerin bitmek üzere olduğu durumlarda ekranda E-9 uyarısı belirir. Pillerin yenileriyle değiştirilmesi gerekir. Değişim işleminden sonra cihazda hala aynı hata varsa resetlenmelidir. Bu işlem için pil çekmecesi cihazın dışına kaydırılır ve herhangi bir tuşa basılı tutarak pil çekmecesi tekrar yerine yerleştirilip cihaz çalıştırılır.
Saat ve tarih ayarlarının hatalı olduğu durumlarda cihaz E hatası verebilir. Böyle bir durumda cihazın ayarları tekrar yapılmalı ve cihaz kapatıp açılmalıdır.
Nurdoan ARSLAN ERGÜN
Sosyal Güvenlik Müavirleri Dernei Bakan Mali Müavir Emin Ylmaz’n verdii bilgilere göre, 8 Eylül tarihinden önce ie giren SSK, Ba-Kur ve Emekli Sand kapsamndakilerin belirtilen prim gün saysn tamamlam olmas gerekiyor. Bavuru için ya snr bulunmuyor.
Bavuru yapldktan sonra ilk maalar takip eden aydan itibaren hak ediliyor. Kanunu’na göre, emekli olan içilerin, son iyerindeki çalmalar karl hak etmi olduklar kdem tazminatn alma hakk bulunuyor.
Bu kapsamda iverenlere Kredi Garanti Fonu’ndan destek de veriliyor. Sosyal Güvenlik Müaviri Emin Ylmaz, bu noktada 8 Kod’a dikkat çekerek u bilgileri verdi: “1’den 50’ye kadar kodlar var. 8 Kod emeklilik nedeniyle çk kapsyor. Farkl bir kod ile de çk vermek emeklilie engel deil ancak 8 Kod iverenle çalan arasndaki kdem tazminat konusunda kant olur. Farkl bir kod ile çk verilirse kdem tazminat yanabilir. Bu da i mahkemelerine yansr.”
e dönüte 30 gün art
Çalan ayn gün tahsis talebinde bulunmas halinde ertesi gün yeniden sosyal güvenlik destek primine tabi bildirim yaparak ayn iyerinde aralksz çalmaya devam edebilecek. Öte yandan, EYT kapsamnda emekli olanlar, 30 gün içinde ayn i yerinde çalmaya balamalar halinde yüzde 5 orannda sosyal güvenlik destek primi indirimi hakkndan yararlanabiliyor.
Bu destek tek sefer için geçerli. Yani ie giri-çk yapp tekrar bavuru yapldnda geçerli deil. Ayrca farkl bir i yerinde i ba yapanlar da yüzde 5’lik prim desteinden yararlanamyor. Emin Ylmaz, bu noktada da 30 günün almas halinde hak kayb olacana dikkat çekiyor. Emeklilik sonras çalmaya devam etmek isteyenlerin dilekçe vermeden önce tekrar çalmak istedii konusunda iverenle konumas gerekiyor.
Çünkü emeklilik dilekçesiyle i sözlemesi otomatik feshediliyor. Bu da yeni bir i sözlemesi imzalamay gerektiriyor. Sosyal Güvenlik Müaviri Emin Ylmaz, bu noktada sözlemelerdeki özel maddelere dikkat çekiyor. Çünkü mevcut i sözlemesinde ‘emeklilikten sonra bu i yerinde çalamaz’ gibi bir madde varsa tekrar ie dönmek zorlayor. Bu nedenle emekli, dilekçesi öncesinde iverenle anlamal.
18 ya için snrlama yok
EYT’de ’18 yandan önce sigortal olanlar yararlanamaz’ gibi yanl bir alg olutuunu aktaran Sosyal Güvenlik Müaviri Emin Ylmaz, “18 yan altnda olanlarn prim günleri hizmet gününe eklenir" diye konutu.
“Maa ve izinler düebilir”
Yeniden çalmaya balayacaklarda kdem tazminat sorunu olabileceine iaret eden SGK Uzman Ali Duman ise, “Yeniden ie baladnda iveren kdem tazminatn aylara bölebilir. Bununla ilgili bir düzenleme yok. Bu da arzu edilmeyen bir durum olur” diye konutu.