Uzağı Görememe Hastalığının Adı Nedir

Dünyaya açılan bir çift penceredir gözlerimiz… Sahip olduğumuz en değerli mucizelerden biridir. İşlevi ve sağladığı mucize kelimelerle anlatılmayacak kadar özel olan gözlerimiz, zaman zaman birçok hastalıkla karşı karşıya kalmaktadır. Bu hastalıkların başında ise glokom ya da bilinen adıyla göz tansiyonu gelmektedir. Avrasya Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Kemal Yıldırım, Dünya Glokom Haftası vesilesiyle glokom hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı?

Göz tansiyonu (glokom) nedir?

Göz içi basıncının görme sinirlerini tahrip edecek kadar yükselmesi ile ortaya çıkan ve tedavi edilmediğinde körlüğe kadar götüren bir göz hastalığıdır. Göz tansiyonu olan kişinin görme alanı yavaş yavaş daralmaya başlar. Bu hastalık kendini en son evrede gösterir ve bu durum görme sinirlerinde onarılması mümkün olmayan ciddi sonuçlara yol açar.

Glokom neden olur?

Normal bir gözde göz sıvısı devamlı olarak üretilir ve dengeli şekilde emilerek boşaltılır. Bu sayede göz içi basıncı normal kalıyor. 20 – 21 mm Hg’in altındaki göz tansiyonu normal sayılmakla birlikte daha alt seviyelerdeki tansiyonda bile glokom görülebilir. Kısacası sinsice ilerler ve kendini çok zor belli eder.

Glokom en çok kimlerde görülür?

Göz içi basıncı normalden fazla olan kişilerde glokom daha sık görülmektedir. Bunun dışında;
• 40 yaşın üstündeki kişilerde,
• Ailesinde glokom olan kişilere,
• Ciddi göz yaralanmalarında,
• Uzağı iyi görememe hastalığı olan miyoplu kişilerde,
• Uzun süreli kortizon kullanan kişilerde,
Glokom riskini arttıran faktörler
• Şeker hastalığı,
• Şiddetli kansızlık ve yaşanan şoklar,
• Migren,
• Irksal faktörler,
• Yüksek-düşük sistemik kan basıncı,
• Sigara,
Sinsi bir hastalık olan glokomun belirtileri
Çoğu hasta son evreye kadar glokomu fark edemez. Oldukça sinsi ilerleyen glokom kendisini genellikle son evrede gösterir. Bu noktadan hareketle glokomun belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
• Sabahları daha fazla belirginleşen baş ağrısı,
• Televizyon izlerken gözlerde ağrı,
• Bulanık görme,
• Gece ışığın etrafında halkalar görme,
• Gözde büyüme,
• Glokomun seyrek görülen tipi akutta şiddetli ağrı ve kusma, bulanık görme.
Peki, siz hangi tip glokomsunuz?
En sık görülen glokom tipi açık açılı glokomdur. Genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkar. Drenaj açısının yıllar içerisinde fonksiyonunun azalması ve göz içi sıvısının yeterince boşalamaması nedeniyle göz içi basıncı (göz tansiyonu) yükselir ve göz sinirinde hasara neden olur. Normal kişilerde 20 mm Hg arasında olan göz tansiyonu, glokom hastalarında genellikle 20 mm’nin üstündedir. Bu durum erken evrede görme yetisini etkilemese de 40 yaşın üstündeki kişilerin mutlaka yılda bir kez muayenesi yaptırması oldukça önemlidir.
Diğer bir tip ise dar açılı glokomdur. Genellikle hipermetrop gözlerde iris dokusunun drenaj açısına çok yakın pozisyonda yerleşmesi ve bu açıyı kapatmasıyla olur. Bu durum ise göz tansiyonunun 50 mm’lere kadar çıkarmasına yol açar. Ani şekilde çıkan göz tansiyonu acil olarak tedavi edilmezse kalıcı körlüğe sebep olabilir.

Tedavi ile düzelmesi mümkün mü?

Bu hastalığın tedavisi ilaç, lazer ve cerrahi müdahaleler yoluyla yapılmaktadır. Açık açılı glokom öncelikle göz içi basıncını düşüren çeşitli ilaçlarla tedavi edilir. Bu ilaçlar genellikle göz damlası şeklindedir. Gerekirse cerrahi ve lazer girişimleri de uygulanabilir. Bu tedavilerin amacı hastanın kalan görmesinin korunması olup görmeyi arttırmazlar. Kriz ile ortaya çıkan dar açılı tipinde tedavi hızlı olmalıdır. Doğuştan glokomda ise tedavi esas olarak cerrahidir. Bazı hastalarda birden fazla cerrahi girişim de gerekebilir.

Astigmat nedir?

Astigmat, gözümüzün en önünde yer alan şeffaf tabakanın şekil bozukluğudur. Normalde korneanın portakal gibi yuvarlak bir şekle sahip olması gerekirken yumurta gibi bir şekle bürünmesidir. Hem uzağı hem de yakını bulanık görmemize sebebiyet verir. Astigmatı yüksek olanlar, net göremez. Bunun haricinde belirgin ölçüde göz ve baş ağrısı çeker. Astigmat, ilk 3 yaş içinde azalabilir ancak daha sonra hemen hemen aynı kalır. Ne artar ne de azalır. Gözlük takmak, astigmat derecesini etkilemez. Gözlük, ilerlemeye ya da gerilemeye yol açmaz.

Miyop nedir?

Miyop, uzağı görememe durumu, 'göz kırma' kusurudur. Dünyadaki en yaygın göz rahatsızlıklarından biridir. Gözün normalden uzun olmasına bağlı olarak net uzak mesafeyi net görememe durumudur. Uzak bulanık, yakın ise net görülür. Miyop olanlar, uzağı göremedikleri için gözlerini sıklıkla kısarlar. Bu da beraberinde ciddi bir baş ağrısına yol açmaktadır. Miyop eğer 3 derecenin altındaysa 'hafif miyopi', derece arasındaysa 'orta seviyede miyopi', 6 derecenin üstündeyse 'yüksek miyopi' olarak adlandırılmaktadır. Genelde uzağı görememe durumu 18 yaşına dek artar. Yoğun ekran/cep telefonu kullanımı olan bireylerde ilerleme devam edebilir. Miyop, doğal seyrindeyken kendiliğinden azalmaz. Gözlük takmak, miyopun derecesini düşürmez. Gözlük ya da lens kullanılmazsa dereceler daha hızlı ilerler.

Hipermetrop nedir?

Hipermetrop, miyopun tam aksine gözün ön-arka çapının normalden kısa olmasıdır. Buna bağlı olarak da yakın mesafe net görülememektedir. Yakını bulanık gören hipermetroplar uzağı net görür. Yakını göremeyen hipermetroplar, bir şey okurken harf ya da satır kaydırırlar veya harfleri iç içe geçmiş görürler. Uzun süre okuma yapanlarda göz çevrelerinde ve başlarında ağrı oluşur. Gözlük takmak hipermetrop derecesini düşürmez. Fakat gözlük ya da lens kullanılmadığı takdirde hipermetroplar net göremez ve ciddi bir göz ya da baş ağrısı yaşayabilirler.

Miyopi, veya “uzağı görememe” /”yakını görme”, yakındaki nesneleri net görebildiğiniz ama uzaktaki nesnelerin bulanık göründüğü bir durumdur.

Bu durum fazlasıyla yaygındır ve bundan muzdarip insanlar miyopinin varlığını hemen fark etmeyebilirler zira görüş alanlarındaki her nesne bulanık değildir.

Kitap veya menü okumak sorunsuz olabilir. Fakat o uzaktaki işareti okumak? Net göremeyebilirsiniz. 

Uzağı görememenin nedenleri

Miyopluk genellikle genlere bağlıdır.

Eğer miyopsanız çocuklarınızda ilerleyen miyopluğun erken belirtileri hakkında tetikte olun. Miyopi rahatsızlığı genellikle erken yaşlarda ortaya çıkmaktadır ve gözlerini düzenli olarak kontrol ettirmek önemlidir. Pek çok çocuk küçük yaşta miyop olmuştur ve yirmili yaşlarına kadar her sene ilerler.

Miyopinin gelişmesinin başka bir nedenleri vardır. Ebeveynlerinizin size TV’nin çok yakınına oturmamayı tembihlediklerini hatırladınız mı? Uzun saatler boyu bilgisayar ekranına bakmak veya az ışıkta okumak gibi göz zorlayıcı herhangi bir aktivite de bir neden olabilir.

Kimse henüz miyopluğun asıl nedenlerini bilmemektedir ama ne olduğu hakkında pek çok bilgiye sahibiz.

Miyopluk, gözümüze giren ışığın retinanın üzerine odaklanmak yerine retinanın önüne odaklanmasından dolayı meydana gelir. (Işık retinanın ardına odaklandığında ise hipermetropi oluşur. Hakkında daha fazla bilgiyi buradan edinin.)

Peki miyopluğun muhtemel nedenleriyle ilgili daha çok şey bildiğimize göre bunun hakkında ne yapabiliriz?

Miyop tedavisi

Tahmin edebileceğiniz gibi, gözlükler miyoplukta uzaktaki nesneleri bulanık görmeyi düzeltebileceğiniz yollardan biridir. 40 yaşın üzerindeyseniz,  hem uzaktaki hem de yakındaki nesneleri daha net görebilmeniz için multifokal lenslere ihtiyacınız olabilir.

Miyopluk için kontakt lensler pek çok kimse için etkili bir çözümdür. Hem miyopluğu hem hipermetropluğu düzeltmek için çeşitli lens seçenekleri mevcuttur. Spor faaliyetlerine katılmak gibi aktif bir yaşam tarzı sürdürüyorsanız veya lensleri gözlüklere göre tercih ediyorsanız kontakt lens seçenekleri hakkında göz doktorunuzla konuşun.

Miyopluk için düzeltici cerrahi de bir seçenek olabilir. Miyopluk için LASIK cerrahisinde, bir lazer, giren ışığın gerektiği gibi odaklanması için korneanızı yeniden şekillendirir. Herkes bu seçenek için uygun değildir, gözlerinize bağlıdır. Ayrıca bilmelisiniz ki pek çok sigorta şirketi bu prosedürü kozmetik amaçlı addeder ve karşılamaz.

Çocuklarda miyopluk

Bahsettiğimiz gibi, miyopluk genellikle genetiktir. Çocuklarınız varsa ve miyopsanız, çocuklarınıza da aktarmış olabilirsiniz. Sizin hatanız değil tabii ki, fakat belirtiler için dikkatli olmalısınız (baş ağrıları, nesneleri okumak için yaklaşmak, gözlerin yorulması, vb.)

Her zamanki gibi, ailenizin göz doktorunu ziyaret etmeyi ve uygun aralıklarla randevu almayı unutmayın.

Çocuğunuzda miyop varsa, bu geçmeyecektir. Sıklıkla, ergenlik çağını geçene kadar daha da ilerler.  

Küçükler için, dışarıda daha çok zaman geçirmenin (TV ekranından ve video oyunlarından uzakta) miyopluğu azaltmaya yardımcı olabileceğine dair bazı tartışmalar vardır.

Bir parka gidip açık havada oynamak hem çocuğunuzla kaliteli vakit geçirmeniz hem de çocuğunuzun gözleri için iyi olabilir.

Eğer çocuğunuzun görüşü bulanıksa, göz doktorunuza danışın. Bir günü daha bulanık geçirmeye gerek yok!

Bu yazıdaki hiç bir ifade tıbbi tavsiye olarak düşünülmemelidir ve bir tıp uzmanının önerilerinin yerine geçmesi amaçlanmamıştır. Hususi sorularınız için lütfen göz doktorunuz ile görüşün.