Uzun Süre Rüya Görmemek

Rüya görmek, uykunun en eşsiz ve ilgi çekici yönlerinden biridir. Normal bir gece uykusu sırasında yaklaşık iki saat rüya görmek normal kabul edilir En yoğun rüyalarsa hızlı göz hareketi (REM) uyku aşamasında gerçekleşir ancak uyku döngüsünün herhangi bir bölümünde farklı rüya türleri ortaya çıkabilir.

Rüyalar olumlu, olumsuz veya tamamen kafa karıştırıcı, muhtemelen uyku sırasındaki muazzam hayal gücünü yansıtan görüntülere sahip olabilir. Yine de iyi ya da kötü rüyalarda, uyanık olduğunuz andan itibaren yaşanan deneyimler sıklıkla rüya içeriğine dâhil edilir.

Uzmanlar neden rüya gördüğümüzü tartışmaya devam ediyor ancak önemli kanıtlar, rüyaların hafıza ve duygusal işleme gibi beyin fonksiyonlarını kolaylaştırmada rol oynadığına işaret ediyor. Rüyalar normal, sağlıklı uykunun önemli bir parçası gibi görülse de kâbuslar uykuyu bozmakla kalmayıp kişiyi uyanık oldukları saatlerde etkileyebiliyor.

Hemen hemen herkesin hem iyi hem de kötü rüyaları olduğu göz önüne alındığında, rüya görmenin uyku kalitesini nasıl etkilediğini, kâbusların uyku için kötü olup olmadığını ve kötü rüyalardan nasıl kaçınılacağını merak etmek doğaldır.

Rüya görmek, sağlıklı uykunun normal bir parçası olarak görülür. İyi uyku, daha iyi bilişsel işlev ve duygusal sağlıkla bağlantılı olmakla birlikte araştırmalar ayrıca rüyaları etkili düşünme, hafıza ve duygusal işleme ile de ilişkili buluyor. Bu şekilde, birçok uzman rüya görmenin kaliteli uykunun ya bir yansıması ya da bir katkısı olduğuna inanır. Yine de tüm rüyalar bu sıfatları kazanamayabilir, aksine bazı rüyalar uykuyu olumsuz etkileyebilir. Kötü rüyalar, korkutucu, tehdit edici veya travmatik içerik içerir. Kötü bir rüya uykudan uyanmaya neden olduğunda kâbus olarak kabul edilebilir.

Kâbuslar uykuyu olumsuz etkileyebilir, ancak bu durum genellikle sık sık meydana geldiklerinde veya özellikle rahatsız edici içerikler barındırdıklarında olur. Çoğu insan arada bir uyku kalitesi üzerinde kayda değer bir etkisi olmayan kötü bir rüya veya kâbus görür. Kâbus bozukluğu, bir kişinin uykusunu ve/veya ruh halini veya gün boyunca düşünmesini engelleyen sık kâbusların ortaya çıkması olarak tanımlanabilir. Kâbus bozukluğu olan kişiler, daha fazla uyanma ve tekrar uykuya dalmakta daha büyük zorluk ile huzursuz bir uykuya sahip olabilir. Ayrıca, rahatsız edici rüyalardan korktukları, uykusuzluk ve uyku yoksunluğu risklerini artırdıkları için uykudan kaçınabilirler. Haftada birden fazla kâbus gören, kâbuslar nedeniyle uykuları bölünen veya gündüz ruh hallerinin, düşüncelerinin veya enerji düzeylerinin kâbuslardan etkilendiğini fark eden kişiler doktorlarıyla konuşmalıdır.

Rüyaların günlük yaşam üzerindeki kesin etkisini bilmek daha fazla araştırmaya tabidir, ancak rüyaların uyanık saatlerimizi etkileyebileceği birkaç yol vardır:

• Sağlıklı rüya görme, daha keskin düşünmeyi, daha iyi bir ruh halini ve genel sağlığı kolaylaştıran kaliteli uykunun göstergesi olabilir.

• Rüyalarını hatırlayan insanlar genellikle daha yüksek düzeyde yaratıcılık gösterirler. Yaratıcı içgörüler, rüyaların yaratıcı düşüncesini uyanık yaşama dâhil ederek de artırılabilir.

• Rüya görme, "hayallerinin peşinden git" düsturunun ardındaki temel kavramı oluşturarak daha kapsamlı veya ilham verici düşünmeyi sağlayabilir.

• Rüya görmek, önemli bilgileri hatırlamayı kolaylaştırarak hafıza konsolidasyonunu geliştirebilir.

• Anksiyete veya travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi zihinsel sağlık bozuklukları olan kişiler, tekrarlayan kabuslar sonucunda daha kötü semptomlar yaşayabilir.

• Kâbuslar uykuyu bölerek gündüz uykululuğuna, kötü ruh haline veya gün içinde düşünme sorunlarına neden olabilir.

Alışkanlıkları ve uyku hijyenini iyileştirmek, kötü rüyaları azaltmaya yardımcı olabilir. Bazı özel ipuçları şunları içerir:

• Her ikisi de kâbuslara neden olabilecek stres ve kaygıyı en aza indirmek için gevşeme teknikleri uygulayın.

• Sakin ve rahatlatıcı bir yatak odası ortamında yatmadan önce dinlenmek için kendinize zaman tanıyın.

• Yatmadan önce bir saat veya daha uzun süre ekran başında kalmaktan kaçının ve geceleri korkutucu veya rahatsız edici içerikler izlemediğinizden emin olun.

• REM uykunuzu etkileyen alkolü akşamları ve özellikle yatmadan önce içmeyin.

• Daha fazla REM uykusuna neden olabilecek uyku yoksunluğunu önlemek için hafta sonları bile tutarlı bir uyku programı uygulayın.

Referans: Danielle Pacheco. “How Do Dreams Affect Sleep?”. Şuradan alındı: seafoodplus.info ().

Sual: Rüya görmek neye alamettir?
CEVAP
Rüyada çeşitli hikmetler vardır. Kimi için bir müjde, kimi için bir ikazdır. Kur'an-ı kerimde rüya ve tabiri ile ilgili bilgi vardır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Güzel rüya müjdedir.) [İbni Cerir]

(Salih rüya rahmani, karışık rüya şeytanidir.) [Buhari]

(En doğru rüya seher vakti görülendir.) [Beyheki]

(Kıyamet yaklaştığında, Müslümanın rüyası ekseriya yalan çıkmaz.) [Müslim]

(Sözü doğru olanın, sadık kimselerin rüyası da doğru çıkar.) [Buhari]

(Gündüz görülen rüyalar doğru çıkar.) [Hakim]

(Peygamberlik müjdelerinden salih [iyi] rüyadan başka kalmadı. Mümin rüyayı, ya kendi görür veya başkaları onun için görür.) [Müslim]

(Salih rüya, Peygamberliğin 46’da biridir.) [Beyheki]

(Rüyada kadın görmek hayra, deve korkuya, süt dine, yeşil Cennete, gemi kurtuluşa, hurma rızka delalet eder.) [Ebu Ya’la]

Rüya tabiri, ilim işidir. Herkes tabir edemez. Hele günümüzde bu ilmi bilen yok gibidir. Rüyalarımızı, anlatacaksak, bilhassa güzel olanları salih kimselere anlatmalıdır. Çünkü salih kimse, rüya tabir ilmini bilmese de, hayra yorar, ondan zarar gelmez. Kötü, karışık rüyaları kimseye anlatmamalı! Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Kötü rüya gören kimseye söylemesin, şeytandan da Allahü teâlâya sığınsın.) [Müslim]

(Kötü rüya gören uyanınca sol tarafına üç defa tükürüp, şeytanın şerrinden Allahü teâlâya sığınsın. Bu takdirde rüya, ona zarar vermez.) [Müslim]

(Güzel rüya gören, hemen Allahü teâlâya hamd ve şükretsin! Kötü rüya gören, Allahü teâlâya sığınsın, rüyasını kimseye anlatmasın! O zaman rüyanın ona zararı olmaz.) [Dare Kutni]

(Rüyada başım kesildi, tabiri ne) diye sorana, Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Bu şeytanidir. Kötü rüyayı, anlatmayın! Şeytandan Allahü teâlâya sığının!) [Müslim]

(Rüyasında hoşa gidici güzel şeyler gören, görüşü isabetli salih birine anlatsın! O da hayra yorsun!) [Beyheki]

(Rüya, tabir ilmini bilen bir dosta veya akıllı bir zata anlatılmalıdır!) [seafoodplus.info]

(Rüya nasıl tabir edilirse, öyle çıkar. Bunun için rüyanızı nasih veya âlime anlatın!) [Hakim] [Nasih, insanlara iyilik tavsiye eden, kötülükten sakındıran, nasihat eden kimsedir.]

Bir kadın, gördüğü rüyayı Peygamber efendimize anlatır. (Yanında olmayan birine [kocana] kavuşursun) buyurur. Kocasına kavuşur. Başka bir zaman aynı rüyayı görür. Başkalarına tabir ettirir. Onlar da, (kocan ölecek) derler. Dedikleri gibi olur.

Onun için rüyayı hayra yormalıdır! Rüya iyi ise, (hayırdır inşaallah) demeli, kötü ise, (Allahü teâlâ bu rüyanın şerrinden seni muhafaza etsin) demelidir! (Bostan)

Görmediği rüyayı gördüm demek çok kötüdür. Çünkü hadis-i şerifte, (En büyük yalan, görmediği halde, “rüyamda şöyle gördüm” demektir) buyuruldu. (Buhari)

Sual: Ölmüşkâfirler rüyada görülür mü?
CEVAP
Ölmüş kâfirlerin ruhları hapistir, rüyada görülmez. Rüyada görülmüşse o şeytandır. Bir kimse, (Ben Ebu Lehebi, Ebu Cehili rüyamda gördüm) dese, gördüğü şeytandır.

Sual: Namaz kılan tesettürlü bir bayanım. Babam da namaz kılan iyi bir insandı. Ailece iyi insanlarız. Babam yakında öldü. Babam ölmeden önce de, şimdi de rüyalarımda bazen babamla ilişkiye giriyorum. Bunun bir anlamı var mıdır? Bilmediğim bir günah mı işliyorum?
CEVAP
Rüyada annemle ilişkiye giriyorum diyen salih erkekler de çıkıyor. Bu bir günahtan dolayı değildir. Babanıza dua ediyor, hayır hasenatta bulunuyorsunuz. babanıza iyilik ettiğiniz anlaşılmaktadır. Annesiyle ilişkiye girenler de annesine iyilik ediyor demektir.

Padişahlardan birinin zengin hanımı, rüyada hacılarla ilişkiye girdiğini görüyor. Şeyhülislama rüyasının tabir etmesi için cariyesini gönderiyor. (Ben ilişkiye girdim de) diye tembihliyor. Şeyhülislam rüyayı dinleyince haydi git sen böyle rüya göremezsin diyor. Sultan hanım, tekrar cariyesini gönderiyor yemin ediyor böyle bir rüya görüldüğünü söyle diyor. Yine inanmazsa sultan hanım görmüş dersin diyor. Yine şeyhülislam kızım sen böyle rüya göremezsin diyor, cariye mecbur kalıp sultan hanım görmüş diyor. Şeyhülislam, bak şimdi oldu diyor, tabir ediyor: Sultan hanımın hacılara büyük hizmetleri dokunacak diyor. Gerçekten de sultan hanım, Türkiye’den Suudi Arabistan’a kadar hacılar için su kanalları, sarnıçlar ve çeşmeler yaptırıyor. Yol boyu hacılar susuz kalmıyor.
Demek ki siz de babanız için Kur'an okuyor dua vs. yapıyorsunuz.

Sual: Rüya dinde senet midir?
CEVAP
Hayır. Rüya senet değildir. Dinimizde senet olan dört delil vardır.

Sual: Ramazanda şeytani rüya görülür mü?
CEVAP
Görülmez. Nefsani rüya görülür.

Uyanıkken ele geçen kıymetlidir
Sual: Bazı kimseler, uykuda, rüya âleminde, kendini hükümdar veya yüksek mevki sahibi yahut büyük din âlimi olmuş, herkes, ilim öğrenmek için, etrafına toplanmış olarak görmektedir. Böyle rüyalar doğru mudur, yoksa aslı yok mudur?
Cevap: Bu konuda İmâm-ı Rabbânî hazretleri, Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Böyle rüyalar boş ve esassız değildir. Bu rüyayı gören kimsede, mevki sahibi, âlim olmak hâli ve kabiliyeti var demektir. Fakat, kuvveti az olup, âlem-i şehadette hasıl olacak kadar değildir. Eğer, bu hâl, zamanla kuvvetlenirse, Allahü teâlânın lütfu ile, âlem-i şehadette de hasıl olur. Eğer âlem-i şehadette hasıl olacak kadar kuvvetlenmezse âlem-i misalde görünmekle kalır. Kuvveti miktarınca, orada görünür. Tasavvuf yolunun saliklerinin rüyaları da böyledir. Kendilerini yüksek makamlarda, Velilerin mertebelerinde görürler. Bu hâl, âlem-i şehadette nasip olursa, pek büyük nimettir. Yok eğer, âlem-i misalde görünmekle kalırsa, hiç kıymeti yoktur. Çöpçüler, hamallar, rüyada, kendilerini hâkim, paşa görür. Halbuki, uyanık iken, ellerine bir şey geçmez. Rüyaları üzülmekten, pişmanlıktan başka bir şeye yaramaz. O hâlde, rüyalara güvenmemeli, uyanık iken ele geçene sevinmelidir.

Bunun içindir ki, büyüklerimiz rüyalara ehemmiyet vermemiş, talebenin rüyasını tabir etmeye lüzum görmemişlerdir. Uyanık iken ele geçene kıymet vermişlerdir. Bundan dolayı, devamlı görünenlere ehemmiyet vermişler, hiç kaybolmayan huzuru, kazanç bilmişlerdir. Allahü teâlâdan başka her şeyi unutmak, hiçbir şeyi hatırlamamak, bunlar için daimi idi. Başlangıcında nihayette ele geçecekler derc edilmiş olanlara, bu kemaller zor ve uzak değildir.”

Sual: Rüya tabir kitapları ile insan rüyasını sağlıklı bir şekilde öğrenebilir mi?
CEVAP
Öğrenemez. Rüya tabiri ile rüya anlaşılmaz. Rüya birçok hâle ve duruma göre değişir. Bazıları şöyledir:
1- Aynı rüya yorumlanışa göre değişir.
2- Yaşlı - genç olmaya göre değişir.
3- Zengin - fakir olmaya göre değişir.
4- Kadın - erkek olmaya göre değişir.
5- Salih - fâsık ve bid'at ehli olmaya göre değişir.
6- Âlim - cahil olmaya göre değişir.
7- Gece, gündüz ve seher vakti görmeye göre değişir.
8- Abdestli abdestsiz, cünüp olmaya göre değişir.
9- Günlere, aylara, mevsimlere, göre değişir.
Aç - tok yatmaya göre değişir.
Hasta veya sağlam olmaya göre değişir.
Evli - bekâr olmaya göre değişir.
Âmir - memur olmaya göre değişir.
Misafir, yolcu, mukim olmaya göre değişir.
Mesleğine göre değişir.
Daha başka sebepler rüyaya tesir eder. Rüya tabir kitapları yanıltıcı olur.

Resulullahı rüyada görmek
Sual: Rüyada Peygamber efendimizi değişik şekillerde görmek neye alamettir?
CEVAP
Rüyada Peygamberimiz Muhammed aleyhisselamı hakiki şekliyle gören, muhakkak Onu görmüş olur. Çünkü şeytan Onun şekline giremez. Fakat şeytan başka şekle girip görünebilir. Resulullahı tanımayan kimsenin, bunu ayırması kolay olmaz.

Bazı âlimler de, (Peygamber efendimizi değişik şekilde görmek, yine Onu görmek olur. Fakat bu, o kişinin dindeki noksanlığına alamettir. Peygamber efendimizi rüyada gerçek şekliyle gören ve mümin olarak ölen herkes Cennete gider) buyurmuşlardır.
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Beni rüyada gören, gerçekten beni görmüştür. Ben her surette görünürüm.) [Deylemi]

(Beni rüyada gören, gerçekten beni görmüştür. Çünkü şeytan benim şeklime giremez.) [Hatib]

(Beni rüyada gören, uyanıkken görmüş gibidir.) [İbni Mace]

(Beni rüyada gören, Cehenneme girmez.) [İbni Asakir]

Not: Resulullah efendimizi rüyada görmek ile ilgili geniş bilgi, Peygamber Efendimiz maddesinde var.

Evliyayı rüyada görmek
Sual: Şeytan, rüyada Resulullah’ın şekline giremediği gibi, Eshab-ı kiramın ve evliyanın şekline de giremez mi?
CEVAP
Evet, giremez. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Rüyada beni gören, muhakkak beni görmüştür. Çünkü şeytan, benim şeklime giremez. Ebu Bekir’i de, rüyada gören, elbette onu görmüştür. Çünkü şeytan, Ebu Bekir’in şekline de giremez.) [Hatîb]

Şâfiî âlimlerinden Allâme Ceyli hazretleri, (Şeytan, Resulullah’ın şekline giremediği gibi, Onun vârisi olan, büyük veli zatların şekline de giremez) buyurdu. (Buhari şerhi)

Evliya zatların şekline giremeyince onlardan çok daha üstün olan Eshab-ı kiramın şekline asla giremez.
 
Görülmeyen rüya
Sual: Görülmeyen rüyayı, gördüm diyerek anlatmak caiz midir?
CEVAP
Hayır, caiz değildir. Bir hadis-i şerifte, (En büyük yalan, görmediği halde, “rüyamda şöyle gördüm” demektir) buyuruldu. (Buhari)

Yalan söylemenin caiz olduğu yerlerde böyle rüya anlatmak caizdir. Mesela, iki kişiyi barıştırmaya yarayacaksa, o kimsenin günah işlemesine mani olacaksa yahut namaz kılmasına sebep olacaksa, bunlar gibi sebeplerle, görmediği halde gördüm diye rüya anlatmak caiz olur.

Fâsıkların rüyası
Sual: Sâlihle fâsık kimsenin gördüğü rüyaların doğrulukları bakımından aralarında fark var mıdır?
CEVAP
Günah işleyenlerin rüyaları genelde yanlış olur. Bâtınları zulmetli olduğundan çok yanılırlar. Sâlihlerin rüyaları ise genelde doğru olur.

Kâfir rüyada görülmez
Sual: (Kâfirler rüyada görülmezler. Bir kimse, Ebu Leheb’i rüyamda gördüm dese, o gördüğü şeytandır) deniliyor. Hâlbuki Ebu Leheb’in rüyada görülüp hâli sorulduğu kitaplarda da yazıyor. Bunun açıklaması nasıldır?
CEVAP
Cehennemde kâfirlerin azaplarının hiç hafiflemeyeceği, âyet-i kerimelerle bildiriliyor. Fakat Cehennem halkının azabının durdurulduğu anlar olur. Mesela cuma günleri ve Mevlid gününde azap yapılmaz. Bu ayrı bir şeydir. Ebu Leheb, Resulullah efendimizin dünyaya geldiğini müjdeleyen cariyesini sevincinden dolayı azat ettiği için, her yıl o gece azabı hafifler. Bunlar kâfirlerin azabının hafiflediğini göstermez. Hattâ bu hafif azabı görerek, (İman etseydim, hiç azap görmezdim) diyerek, bu olayın ona her yıl hatırlatılması, pişmanlığını, azabını artırır.

Kâfir rüyada görülmez, ama istisna olarak görülebilir. Ebu Leheb’in rüyada görülüp durumunu bildirmesi, yaşayanlar için ibretlik bir olaydır. Rüyayı göreni ikaz bakımından da önemlidir. İstisnalar kaideyi bozmaz.