İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.
Vasi ve vasi tayini tanımına geçmeden önce vesayet konusuna değinmek yerine olacaktır. Vesayet, reşit olmamış küçüklerin veya yasal hakları kısıtlanmış olan kısıtlıların haklarının korunmasını ve hukuken temsil edilmesini sağlayan ve kamu görevi sayılan bir kurumdur. Özünde farklı olsalar da hukuki temsil ve sorumluluk anlamında vesayet ve velayet kurumları birbirine çok benzemektedir. Nasıl ki bir çocuğu velisi temsil ediyorsa, vesayet altındaki kişinin yasal temsilicisi de vasi olmaktadır.
Vasi, en basit anlamıyla reşit olmamış küçükler ile kanuni hakları kısıtlanmış kişilere mahkemece atanan yasal temsilcidir. Daha kolay anlaşılması açısından vasiyi, yasal hakları kısıtlanmış kişiler için veli görevi gören kişi olarak tanımlayabiliriz. Vasi tayini ise, kanundaki şartların oluşması durumunda kişiye mahkeme tarafından yasal temsilci atanması durumudur.
Vasi tayini veya bir başka ifadeyle vasi atama sebepleri temel olarak iki durumda söz konusu olabilir. Bunlarından birincisi yaş küçüklüğü ikincisi ise kısıtlılık halidir. Kanunda belirtilen bu haller sınırlı sayıdadır ve bu sebepler dışında başka herhangi bir sebeple vasi tayini yapılamaz. Dolayısıyla kişinin rızası olsa dahi eğer durumu kanundaki şartlardan birisine uymuyorsa vasi tayini hukuken mümkün olmayacaktır.
Reşit olmayan küçüklerin normal şartlarda kanuni temsilcisi velidir. Ancak herhangi sebeple velisi bulunmayan çocuklara kanunen zorunlu olarak vasi atanır. Bu itibarla yaş küçüklüğü kanunen zorlu vasi atama sebebidir. Anne ve babası vefat eden çocuklara aile hukuku mevzuatı çerçevesinde vasi atanması bu kapsama girmektedir.
Vasi tayini gerektiren ikinci hal ise yasal kısıtlılık halidir. Kısıtlanmayı gerektiren haller ise Medeni Kanunda tek sayılmıştır. Buna göre aşağıdaki durumlarda kısıtlama ve vasi atanması istenebilecektir.
Vasi tayini için Sulh Hukuk Mahkemesinde vasi tayini dilekçesi ile dava açmak gerekir. Vasi ataması konusunda kesin sonuç almak ve davanın reddedilmesi adına bu konuda uzman bir avukat ile çalışmak her zaman tavsiye edilmektedir.
Eğer mümkünse vesayet altına alınacak kişinin veya onun anne ve babasının göstereceği kişiler vasi olarak atanır. Ancak vasi ataması yapacak hakim, vasinin vesayet altındaki kişiyi temsil etmesi ve onun haklarını koruması açısından yerleşim yerine yakın bir kişiyi tercih edecektir. Ayrıca vasi tayini bakımından vasi atanacak kişinin rızası da önemli bir kriterdir.
Reşit olmayanlar, kısıtlılar, kamu hizmetinden yasaklı olanlar, haysiyetsiz bir yaşam sürenler ve vesayet alınacak kişi ile arasında çıkar çatışması olanlar vasi olamaz. Bu itibarla vasilik görevi için gönüllü olsa dahi, vasi adayının vasi olmaya engel bir durumu varsa vasi olarak atanamayacak ve hakim tarafından bir başka alternatif vasi ataması yapılacaktır.
Av. İlker ATAMER