Teravih namazının gelenekler arasına İkinci Halife Ömer zamanında sonradan konulduğu, İslam'da böyle bir namazın bulunmadığı ve bunun beyhude bir ibâdet olduğu görüşü Prof. Dr. Abdulaziz Bayındır ve Prof. Dr. Yaşar Nuri Öztürk gibi bazı akademisyenler tarafından da ifade edilmektedir.[1][2]
Kaynakça[değiştir
Son dakika: Vitir namazında kunut duaları yerine ne okunur? Vitir Namazı Nedir, Nasıl Kılınır? Vitir Namazı Kaç Rekattır, Faziletleri Nelerdir?
Vitir Namazı Nedir?
Vitir namazı yatsı namazından hemen sonra kılınması gereken 3 rekatlık bir namazdır. Vitir namazı vacib olarak söylense dahi vitir namazının önemi yatsı namazı kazası kılınırken vitir namazının da kaza edilmesinden anlaşılmaktadır.
Vitir Namazı Nasıl Kılınır?
Vitir namazı kılınışı şöyledir. Niyet edilir. Niyet ettim Allah rızası için bugünkü üç rekatlık vitir namazı kılmaya denilerek namaza başlanır. Allahu Ekber denilip sübhaneke okunur. Ardından besmele çekilerek fatiha suresi okunur. Ardından zammı sure yani kurandan en az 3 ayet okunur. Allahu Ekber denilip rükuya gidilir. Rükuda 3 kez Subhane Rabbiyel Azim denilir. Rükudan doğrularak Semiallahu Limen Hamideh denilip Rabbena Lekel Hamd denilerek secdeye varılır. Secdede 3 kez Subhane Rabbiyel Ala denilerek secdeden kalkışta Allahu Ekber denilip oturulur. Sonra tekrar Allahu Ekber denilip secdeye varılır. Secdede 3 kez Subhane Rabbiyel Ala denilerek Allahu Ekber deyip 2. Rekat için kalkılır. 2.rekat kılınışı; Ayağa kalktıktan sonra besmele çekilir. Fatiha suresi okunur. Ardından zammı sure okunur. Allahu Ekber denilip rukuya gidilir. Rükuda 3 kez Subhane Rabbiyel Azim denilip Semiallahu Limen Hamideh ve Rabbena Lekel Hamd denilerek Rükudan kalkılır. Allahu Ekber denilip secdeye varılır. 3 kez Subhane Rabbiyel Ala denilip Allahu Ekber diyerek ikinci secdeye varılır tekrar subhane Rabbiyel Ala 3 kez tekrarlandıktan sonra oturularak Ettahiyyatü okunur. Allahu Ekber denilip üçüncü rekat için ayağa kalkılır. Üçüncü rekat kılınışı; Ayağa kalktıktan sonra besmele çekilir ve fatiha suresi okunmaktadır. Ardından zammı sure okunur. Zammı sureden hemen sonra tekbir getirilir Allahu Ekber deyip eller tekrar bağlanır. Burada niyet etmek gerekmemektedir. Ardından konut duaları okunur. Allahu Ekber deyip rukuya gidilir 3 kez Subhane Rabbiyel Azim denilerek Semiallahu Limen Hamideh denilip Rabbena Lekel Hamd deyip Rükudan kalkılır. Allahu Ekber denilip secdeye varılır ve secdede 3 kez Subhane Rabbiyel Ala denilir. Allahu Ekber deyip oturulur ve sonra tekrar Allahu Ekber deyip secdeye varılır 3 kez Subhane Rabbiyel Ala denilir. Allahu Ekber denilip oturulur. Ettahiyyatü ve salli bârik duaları okunur. Rabbena atina ve rabbenağfirli duaları okunduktan sonra selam verilir. En sonunda da namaz tesbihatı yapılır.
Vitir Namazı Kaç Rekattır?
Vitir namazı üç rekatlık bir namazdır. İlk iki rekatı sünnet namazların ilk iki rekatı gibi kılınmaktadır. 3. Rekatta ise ayağa kalktıktan sonra zammı süreden sonra tekbir getirilerek Allahümme inna nestainuke ve nestağfiruke ve nestehdik ve numinubike ve netubu ileyk ve netevekkelü aleyke ve nüsni aleykel hayra küllehü neşkürike vela nekfürüke ve nahlehu ve netruku men yefcuruk. Okunur ardından Allahümme iyyakenabudu ve leke nusalli ve nescudu ve ileyke nesa ve nahfidu nercu rahmeteke ve nahşa azabeke inna azabeke bilküffari mülhıg. Okunmaktadır.
Vitir Namazının Faziletleri Nelerdir?
Vitir namazı hazreti peygamberin birçok hadisinde kılınmasını emrettiği namazdır. Vitir namazı mübarek gecelerde o geceyi ihya etmiş gibi sevap kazandıran bir namazdır. Vitir namazının faziletleri pek çoktur. Vitir namazı içerisinde geçen okunan dualar kişinin dünya ve ahiret hayatını kurtarmaya vesile olan dualardandır.
Vitir namazı kılınmasına yönelik hazreti peygamberimiz bir hadisinde Allah ziyade olarak size bir namaz verdi o sizin için kırmızı develerden daha hayırlıdır. O vitir namazıdır. Allah onu sizin için yatsı ile fecrin doğuşu arasına koydu. Buyurmuştur. Hadiste beyan edildiği gibi vitir namazı aslında yatsı namazının hemen ardından kılınmayabilmekte o gece imsak vaktine kadar kılınabilen bir namazdır.
Pratikte yatsı namazından hemen sonra kılınmasının nedeni uyku vakti gelip kılınmama durumundan kaynaklanmaktadır. Bir çok alim yatsı namazını kıldıktan sonra gece yarısı vitir namazını kılmaktadır.
Vitir namazının diğer faziletleri ise vitir namazının kılınmasının tek rekat olarak yapılmasından kaynaklanmaktadır. Tek rakamlı olan 3 rekatlık bir namaz olması Tevhid inancını korumak ve belirtmekte de faziletlidir. Hazreti peygamberimiz bir hadisinde Allah tektir teki sever sözünde de vitir namazını kast ettiği belirtilmektedir.
Vitir namazı kılınması vacib olan bir namaz olmasının yanında eğer kazaya bırakılır ise her kazaya bırakılan yatsı namazı kazası ile vitir namazının da kazasının kılınması gerekmektedir.
Vitir namazının faziletlerinin yatsı namazı vaktinden başlayarak sabah fecrine kadar yani imsak vaktine kadar kılınma süresi olmasından anlaşılmaktadır. Vitir namazı içerisinde bulunan konut duaları ve Rabbena duaları gece yarısı yapılmasının birçok faydası bulunmaktadır. Gece yarısı yapılan Allah rızası için her bir amel, dua ve istiğfar Allahu Tealanın affına vesile olmak için önemlidir.
Vitir namazının faziletleri arasında vitir namazı kılındıktan sonra 3 kez Subhanel melikil kuddus denilmesi ve üçüncüsünü biraz sesli söylenmesi oldukça faziletli bir amel olduğu belirtilmektedir. Anlamı ise Allahım öfkenden rızana, cezalandırmanadan affına, senden sana sığınırım seni yeterince övemem sen kendini övdüğü gibisin. Anlamına gelmekte olan duanın okunması affa ve mağfirete vesile olması için vitir namazından sonra okunması bildirilmektedir.
kaynağı değiştir]
Teravih namazının vakti, yatsı namazından sonra başlar, sabah namazı vakti girinceye kadar devam eder. Teravih namazı yatsıya tâbi bir sünnet olduğu için, vitir namazı teravihden sonra kılındığı gibi, önce de kılınabilir. Âdet olan, teravihi önce kılıp vitri sonra kılmaktır. Bu sebeple teravihin bir kısmında imama yetişen bir kimse, imam vitre kalkınca imamla beraber önce vitri kılıp sonra teravihten kılamadıklarını kazâ etmesi câizdir. Teravih namazı vakti içinde kılınmazsa, vakti dışında ne cemaatle, ne de tek başına (münferiden) kazâ edilmez.
İki veya dört rekatte bir selam verilir. Her selamdan sonra biraz oturmak sünnettir. Bu esnada salevat-ı şerife, salat-ı ümmiye, ayet veya dualar okunur. Selefîler'de ise ikişer rekatta bir selâm vererek ara vermek suretiyle, toplamda Sekiz rekât olarak icra edilir. Fakat, Ramazan ayı boyunca hatmedilen Kur'an aceleye getirilmeden ağır ağır okunduğundan her bir rekatın süresi Türkiye'deki uygulamalar ile kıyaslanamayacak kadar uzundur.
Eleştiriler[değiştir
Sual: Vitir Şafii’de sünnet, Hanefi’de nasıl vacib oluyor? CEVAP İctihadla çıkarılan hükümler farklı olabilir. Farklı olması da rahmettir. İctihad, ictihadı nakzetmez. Bir mezhepte helal olan bir şey, diğer mezhepte haram olabilir. Ahirette, herkes, tâbi olduğu mezhebe göre muamele görecektir. Mesela koç yumurtası yiyen Şafiilere bir şey sorulmadığı halde, Hanefiler sorguya çekilecek, yasak edilen şeyi niçin yedikleri sorulacaktır.
Bu dünya işlerinde bile böyledir. Silah taşımak bazı ülkelerde serbest, bazılarında yasaktır. Herkes kendi kanununa göre sorguya çekilir.
Vitir namazı hakkında çeşitli hadis-i şerifler vardır. İkisi şöyle: (Vitir haktır. Vitri kılmayan bizden değildir.) [Ebu Davud]
(Vitir namazı bana farz, size nafiledir.) [Deylemi]
Şafii, Maliki ve Hanbeli âlimleri de, vitrin sünnet olduğu hükmünü çıkarmışlardır. Sünnet nafile demektir.
Hadis kitaplarından hüküm çıkarmak, ancak müctehid âlimlerin işidir. Son hadis-i şerifi okuyan bir Hanefi, vitrin nafile olduğunu zanneder. Onun için sık sık izah ettiğimiz gibi, hadis-i şeriflerden hüküm çıkarmaktan sakınmak gerekir.
Hanefi âlimleri, buna ve başka delillere dayanarak vitrin vacib olduğunu bildirmişlerdir.
İmam-ı Rabbani hazretleri buyurdu ki: (Hadis-i şeriflerle amel etmek, bize caiz olmaz. Mezhebimizin hükmüne aykırı gibi görülen hadis-i şerifler, âlimlerin sözlerini reddetmek için delil ve senet olamaz. Bir Hanefinin, imam arkasında Fatiha okuması mezhepten çıkmaktır, ilhaddır.) [Müjdeci m. 312, Mebde ve Mead 31]
M. Hadimi hazretleri buyuruyor ki: (Dindeki dört delil, müctehidler içindir. Bizim için delil, mezhebimizin bildirdiği hükümdür. Çünkü bizler, âyet ve hadisten hüküm çıkaramayız. Mezhebin bir hükmü, âyete, hadise uymuyor gibi görünse de yanlış değildir. Çünkü âyet ve hadis ictihad isteyebilir, başka bir âyet veya hadisle değişmiş olabilir veya bilmediğimiz bir tevili vardır.) [Berika s. 94]
Sual: Vitri gece yarısından sonra kılmak istediğimizde, uyanamayıp kazaya kalırsa, sabah yatsıyı da kaza etmek lazım mı? CEVAP Vitir müstakil namazdır. Gece yarısından sonra kılmak iyidir. Vitir kılınmazsa yatsıyı kaza etmek gerekmez. Vitri kaza etmek gerekir. Gece yarısı kalkamayanların vitri de yatsıyla beraber kılıp yatmaları gerekir.
Sual: Vitir namazının kazası kılınır mı? CEVAP Evet kaza edilir, çünkü vacibdir.
Sual: Vitir namazında 4. rekata kalkarsak 5'e mi tamamlamamız gerekir? CEVAP Secdeden önce hatırlarsak, oturur secde-i sehv yaparız. Dördüncü rekatın secdelerini de yapınca hatırlarsak, o zaman bir rekat daha kılıp beşe tamamlarız. Ancak üçüncü rekatta oturmuş olmamız şarttır. Oturulmamışsa, dört rekat bitince selam veririz. Hepsi nafile olur, vitri yeniden kılarız.
Sual: Vitri kılarken, üçüncü rekatta zammı sureden sonra Kunut duaları için ayakta tekbir getirirken, elleri kulaklara değdirip öyle mi tekbire başlayıp bağlarken bitirmeli? CEVAP İftitah tekbiri gibi yapmalı. Yani Al.. derken kulaklara değmeli, ekber denince bağlanmış olmalı. Başka türlü de yapılsa caiz olur.
Sual: Vitri kılarken, Kevser, Felak ve Nas surelerini okumak uygun mu? (Kevser 3 âyet, Nas 6 âyet olduğu için soruyorum.) CEVAP Kevser’den sonra Nas okunsa mekruh olur. Kevser’den sonra Felak okunduğu için uygundur. Nas Felak’tan sonra okunuyor, üç âyet değil, bir âyet fazla olduğu için mahzuru olmaz
Sual: Farz namazlarda kıyam farzdır. Vitirde de kıyam [ayakta durmak] farz mıdır? CEVAP Evet farzdır. (Sirac-ül-vehhac)
Sual: Vitirde Kunuttan önce tekbir alırken, eller aşağı salmadan mı kaldırılır? CEVAP Evet.
Sual: Vitir kazası olan da, sünnet kılamaz mı? CEVAP Hayır.
Sual: Vitir namazının niyetini yaparken, yatsı namazının vitir namazı mı, vaktin vacibi mi demek lazım? CEVAP Vitir müstakil bir namazdır, gece namazıdır. Sadece vitir veya vitir vacib diye niyet edilir.
Sual: Kunut duası vacib mi, sünnet mi? CEVAP İki Kunut duasını okumak vacibtir. (Tam İlmihâl)
Sual: Kunut duasını bilmeyen ne okur? CEVAP Kunut duasını bilmeyen kimse öğrenene kadar, üç kere istigfar okur. Mesela, (Allahümmağfirli) der. Yahut bir kere (Rabbenâ âtinâ...) âyetini sonuna kadar okur.
Sual: Kunut okumayı unutan, rükuya eğilirken geri dönebilir mi? CEVAP Tamamen eğilmeyince geriye dönülür.
Kunut okumayı unutmak Sual: Rükûda kunut dualarını okumadığını anlayan kimse, ne yapar? Dönüp kunutları okuması gerekir mi? CEVAP Rükûda kunut dualarını okumadığını hatırlayan kimse, artık geri dönmez, namazın sonunda secde-i sehv yapar; ama zamm-ı sureyi okumadığını hatırlarsa geri döner. Zamm-ı sureyi okur ve rükû yapar. Önceki yaptığı rükû geçersiz sayılır. Rükû etmeyip secdeye giderse, namazı bozulur; çünkü kıraatten sonra rükûa gitmek farzdır.
Vitir, Ramazan ayında imamla kılınırken, imam, unuttuğu kunutları okumak için geri dönüp kunutları okurken, başka biri imama uysa, bu rekâta yetişmiş sayılmaz; çünkü rükûu kaçırmıştır.
Sual: Maliki mezhebini taklit eden biri, yatsıyı kıldıktan sonra vitri başka elbise ile kılsa, yatsıyı kıldığı elbisenin necis olduğunu görse, vitri de iade eder mi? CEVAP Tam İlmihal Seadeti Ebediyye kitabında buyuruluyor ki:
Vitri yatsının farzından evvel kılmak sahih olmaz. Çünki, ikisi arasında tertip, İmam-ı azama göre vacibdir. Unutarak evvel kılan, vitri iade etmez. İki imama göre, vitir yatsıya tâbidir. Yatsıdan evvel kılanın iade etmesi lâzımdır.
Necasetle kılınan namaz kabul olmaz. Fakat, necaset olup da, bilmese kabul olur. Necaset olduğunu namazdan sonra anlasa, kaza etmek lâzım gelmez de demişlerdir. Resulullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, namaz içinde, nalınını çıkardı. (Cebrail) “aleyhisselam”, (Nalının kirli olduğunu haber verdi) buyurdu ve namazı kaza etmedi.
Maliki mezhebinde, ikinci kavle göre, necaset namaza mâni değildir. Temizlemek sünnettir.
Sual: Vitri kılarken, son rekâtta zamm-ı sureyi okumayı unutup, kunut tekbiri alan kimse, kunut dualarını okurken hatırlarsa, ne yapması gerekir? CEVAP Unutulan zamm-ı sureyi okur, sonra tekrar kunut tekbiri alıp kunut dualarını okur. Vacib olan zammı sureyi geciktirdiği için secde-i sehv de gerekir.
Sual: Ramazan ayında, bir kimse, imamla beraber vitir kılarken, henüz kunutu bitirmeden, imam rükûa varmış olsa, o kimse ne yapar? CEVAP Kunut okumayı bırakıp imama tabi olur. Onunla rükûa eğilir. (F. Hindiyye)
İmamla vitir kılarken Sual: Ramazanda, vitrin üçüncü rekâtının rükûunda imama yetişen kimse, namazının kalan kısmını kendi kılarken Kunut okur mu? CEVAP Üçüncü rekâtı imamla kılmış sayıldığı için, artık Kunut okumaz. İmama daha sonra yetişirse okuması gerekir. Yani vitri baştan kılıyor gibi kılar. (Hindiyye)
Kunut duaları Sual: Kunut dualarının ikisini de mi okumak vacibdir? CEVAP İki Kunut duasını okumak vacibtir. (Tam İlmihâl)
Sual: Ramazanda imamla vitri kılarken, vacib olan kunut dualarının biri yetişmezse, imamla rükua gidilince, vacibi terk edilmiş olur mu? Yani kunut okumak imamla kılarken de vacib midir? CEVAP Kunut duası, imama uyan için, vacib değil sünnettir. (Redd-ül-muhtar)
Vitri cemaatle kılarken Sual: Ramazanda vitre ikinci rekâtta yetişen kimse, imam selam verdikten sonra kalkınca, kunut dualarını tekrar okuması gerekir mi? CEVAP Hayır, tekrar kunut dualarını okumaz.
Vitri önce kılmak Sual: Yatsının sünnetini kıldıktan sonra, unutup farzı kılmadan vitri kıldım. Sonra yatsının farzını kıldım. Kıldığım vitri iade etmem gerekir miydi? CEVAP Vitri, kasten yatsının farzından önce, kılmak sahih olmaz, ama unutarak kılınınca, vitri iade etmek gerekmez. Unutmak burada özür oluyor. (Mecmua-i Zühdiyye)
Vitir kılarken Sual: Vitirde sırayla Felak, Nas, Fil sûresini okumak mekruh mu? CEVAP Felak ve Nas’tan sonra Fil sûresi okunursa, geriye dönüldüğü için mekruh olur. (Hindiyye, Redd-ül muhtar)
Sual: Ramazan ayında olduğu gibi, vitir namazı diğer zamanlarda da cemaatle kılınabilir mi? Cevap: Vitir namazı, yalnız Ramazan ayında cemaat ile kılınır. Başka zamanlarda yalnız kılınır.