Güneşin cildimizde en sık karşılaşılan etkisi güneş lekeleridir. Özellikle yaz aylarında güneşin yüzünü görür görmez korunmaya başladığımızı anlarız. Ancak kışın da yüzünü göstermese de güneşten korunmalıyız. İşte güneş lekeleri hakkında sık sorulan 10 soru ve yanıtları
Deriye renk veren melanin pigmentini sentezleyen melanosit hücresinin sayısının artması (lentigo simleks) veya melanositlerden melanin sentezinin artmasına (çil, solar lentigo, melasma) bağlı olarak ciltte gelişen koyu renk değişimine güneş lekesi denir.
Güneşin kendisi güneş lekelerinin başlıca sorumlusudur. Elbette genetik olarak lekeye yatkın olmak, cilt tipi, gebelikte ve menopozda olduğu gibi hormonlar, bazen de solaryum, ısı ve diğer ışık kaynakları leke oluşmasına neden olur. Oral kontrasptif ve bazı ışığa duyarlılık yapan ilaçlar da leke oluşmasını tetikler. Güneşle alakasız olarak çocukluk çağında başlayan çile benzeyen çok sayıda lekeler (lentigo simpleks) oluşabilir ve bu lekelerin nedeni belirsizdir.
Güneş lekeleri ile yüzeyel yayılan melanoma yani cilt kanseri karışabilir. Bu nedenle dermatolog tarafından yılda bir kez ciltte olan ben ve lekelerin değerlendirilmesi gereklidir. Güneş lekeleri doğrudan zararlı denemez.
Açık tenli, kızıl saçlı kişilerde çil ve solar lentigo denilen güneş lekeleri daha fazla görülür. Esmer tenlilerde melasma daha ön plandadır. Melasma özellikle yazın bronzlaşmadan sonra, gebelik nedeniyle hormonların etkisi ile oluşmaktadır.
Solar lentigolar, çiller daha çok derinin üst tabakasında yer alır. Çiller, yanaklarda burun üzerinde birkaç milimetrelik küçük açık kahverengi lekelerdir. Solar lentigolar; yüzde, el üzerinde, sırtta ve kolda olabilen, genelde yarım santimi bulan bazen daha da büyüyebilen kahverengi lekelerdir. Melasma ise yanaklarda, alın ortasında yaygın cm’lik keskin sınırlı daha koyu kahverengi renkte lekelerdir. Derinin üst tabakasını ve dermis yani daha derin tabakalarda pigment artışı mevcuttur. Koyu tenli insanlarda daha fazla leke olmasının nedeni de bu kişilerde daha fazla melanin sentezinin olmasıdır.
Güneş lekelerinden kurtulmak için öncelikle düzenli güneş koruyucu kullanımını alışkanlık haline getirmek gerekir. Güneş lekesi kendiliğinden geçmez. Güneş lekesi tedavisi için geceleri düzenli olarak leke açıcı serum ve kremler kullanılmalıdır. Özellikle geçmeyen cilt lekeleri için krem kullanmak gerekir. Derinin üst tabakasında yer alan çil ve solar lentigo gibi güneş lekeleri, lPL ışık sistemleri KTP ve fraksiyonel lazerle tedavi edilebilir. Derinin daha alt tabakalarında da olabilen melasma tipi lekelerin tedavisi daha zordur. Birden fazla tedaviyi kombine etmek gerekebilir. Genellikle seans aralıkları hafta olmalıdır ve tedavi hafta sürer.
Güneş lekeleri tamamen yok edilebilir. Ancak vakaların yüzde 40’ında maalesef yazın tatil sonrası tekrar eder.
Güneş lekesi kremi kullanarak leke önemli ölçüde azaltılabilir ama tam olarak geçmez. Leke problemi olan kişiler mutlaka leke açıcı ürünleri kullanmak zorundalar. Bu kremler mevcut lekenin artmasını da önleyecektir.
Düzenli olarak güneş koruyucu kullanmak, cildi nemlendirmek önemlidir. Sıcak ortamlarda da uzun süre kalmamak gerekir.
Sabah ’dan önce, akşam ’den sonra güneş daha az zararlıdır.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Yayınlanma: - 03 Haziran Güncellenme:
Deride meydana gelen renk değişikliğinin birçok nedeni olabilir. Bazen, can sıkıcı olmakla beraber endişe edilecek bir durum değildir. Bununla birlikte, daha tehlikeli bir duruma da işaret ediyor da olabilir. Şimdi, cilt lekeleriyle ilgili bilmek istediklerinizi haberimizde bulabilirsiniz…
CİLT LEKELERİ NEDEN OLUR?
Yaşamın ilerleyen dönemlerinde gelişen koşullar, yanlış beslenme, genetik yapı, kirli hava gibi ciltte lekelerin oluşumunda etkili olan faktöseafoodplus.infoize rengini pigment melanin denilen bir madde verir. Melanin, melanosit hücrelerinde bulunan amino asit tirosinden türetilen karmaşık bir polimerdir. Melanosit hücreleri, cildimizin (epidermis) üst tabakası boyunca dağıtılan özelleşmiş hücrelerdir. Melanin üretildikten sonra, etrafındaki diğer cilt hücrelerine yayılır ve cildimize eşit bir renk görünümü verir. Bazen melanosit hücreleri, gruplar halinde veya kümeler oluşturarak, benler, çiller, yaşlılık lekeleri ve diğer cilt renklenmelerini oluşturabilirler. Çoğu insanda melanin dengeli olarak verilen bir şeydir, ancak, bazı durumlarda, ciltte çok fazla, çok az veya hiç melanin mevcut olmayabilir. Deri renk değişimleri, anormal kan damarları, mantarlar ve cilt anatomimizin diğer yönlerinden de oluşabilir.
CİLT LEKELERİNİN ÇEŞİTLERİ
Yaş lekeleri: Karaciğer veya yaşlılık lekeleri olarak da adlandırılan lentijinler genellikle mm çapında düz, iyi huylu lezyonlardır. Bu lekeler, kahverengiden siyaha kadar değişebilir ve genellikle tekrar tekrar güneşe maruz kalmadan kaynaklı olarak orta yaşlarda ortaya çıkar. Bu tür lentijinler güneş lentijinleri olarak bilinir. Bununla birlikte, güneşe maruz kalmadan ortaya çıkan lentijinler de vardır. Çiller ile karıştırılmaması için, lentijinler vücutta daha yaygın olarak dağılır, genellikle daha koyu renklidir ve çiller gibi kış aylarında kaybolmazlar. Lentijinler normalde hiçbir risk oluşturmaz, ancak bazen melanomlar ile karışabilirler, bu yüzden bir doktorun görmesinde her zaman fayda vardır.
Melazma: Bazen kloazma olarak da adlandırılan melazma, genellikle yüzde kahverengi lekelerin görüldüğü bir durumdur. Genellikle hormonal değişikliklerle tetiklenirler ve sıklıkla bu nedenle hamile kadınlarda görülürler. Bazen insanlar melazmaya “hamilelik maskesi” derler. Melazma ayrıca kontraseptifler, hormon replasman tedavisi ve aşırı güneşe maruz kalmaktan da kaynaklanabilir. Kadınlarda daha yaygın olmasına rağmen, erkekler de melazma görülebilir. Ciltte artan melanin miktarı epidermiste (cildin üst tabakası), dermiste (cildin orta tabakası) veya her ikisinin bir kombinasyonu bu duruma neden olabilir. Melazma tehlikeli bir durum değildir, ama şüphesiz ki yaşam kalitesini etkileyebilir. Neyse ki, en yaygın olanı, bileşen hidrokinon ile bir parlatıcı krem kullanmak suretiyle tedavi edilebilirler.
Doğum lekeleri: Doğum lekeleri, normalde doğumda bulunan cildimizdeki renkli lekelerdir. Bazen bu lekeler kırmızı renkte olabilir. Bu durumdaki lekeler, genellikle “vasküler doğum lekesi” dir. Doğum lekeleri derideki anormal kan damarlarından kaynaklanır. Diğer ana doğum lekesi türüne “pigmentli doğum lekesi” denir. Bu tür doğum lekesi doğumda bulunur ve genellikle kahverengi, siyah veya mavimsi gri renklidir. Doğum lekeleri genellikle sağlığı etkileyen riskler taşımazlar, ancak çocuğun gözünün yakınında ya da kozmetik bakımdan endişe duyulacak sorunlu bölgelerde bulunurlarsa, çıkarılabilirler.
Hemanjiyomlar: Kan damarlarının kümelenmesiyle oluşan iyi huylu lekelerdir. Genellikle deride veya bazen iç organlarda, özellikle karaciğerde görünürler. Normalde doğumda bulunurlar ve nadiren semptomlara neden olurlar. Hemanjiyomlar genellikle doğum lekelerine benzerler ve kırmızı, kırmızı-mavi ila somon rengine kadar değişik renklerde olabilirler. Birçok hemanjiyom türü, çocuk 10 yaşına gelene kadar kaybolabilir, diğer lezyonlar veya yaralarla oluşan lekeler, jel gibi ilaçlarla ya da cerrahi yöntemlerle tedavi edilirler.
Seboreik Dermatit: Kırmızı, kaşıntılı ve pullu döküntülerin tipik olarak kafa derisi üzerinde ve aynı zamanda vücudun diğer bölgelerinde geliştiği bir cilt rahatsızlığıdır. Genellikle psoriazis, egzama veya alerjik reaksiyondan kaynaklanan döküntülere benzemektedir. Kızarıklık bulaşıcı değildir, ancak genellikle uzun süreli bir durumdur. Semptomlar kepek, yağlı ve pullu cilt, kırmızı deri veya kabuklanma ve bazen kaşıntı veya batma içerebilir. Kesin neden bilinmemektedir ancak ilaç, krem, şampuan ve merhem ile veya antifungal ilaçlar veya bağışıklık sistemini etkileyen ilaçlar ile tedavi edilebilir.
Vitiligo: Derinin beyaz lekeler oluşturduğu bir hastalıktır. Melanosit hücreleri melanin üretmeyi bıraktığında ya da işlevlerini kaybettiklerinde ortaya çıkar. Durumun nedenleri belirsizdir, ancak otoimmün bir hastalık olduğu düşünülmektedir. Her yaşta ve vücudun herhangi bir yerinde görülebilir. Bazen beyaz yamalar vücudun her tarafına yayılır ve ilerleyen zamanlarda aynı büyüklükte kalırlar. Vitiligo genellikle, zamanla daha büyük bir yamaya dönüşür ya da deri üzerinde küçük soluk bir nokta olarak görülür. Vitiligo genellikle zararsızdır ve bulaşıcı değildir, ancak kozmetik görünümü, vitiligodan muzdarip olan kişilerde duygusal ve psikolojik sıkıntıya neden olabilir. Kortikosteroid kremler, depigmentasyon tedavileri ve UVA ve UVB fototerapi dahil olmak üzere vitiligo görünümünü azaltmaya yardımcı olabilecek çeşitli tedaviler vardır. Bu tedavilerden bazılarının yan etkileri bulunduğu için, tedavi seçeneklerini bir doktora danışarak belirlemek gerekir.
İlginizi ÇekebilirVitiligo nedir? İşte belirtileri ve tedavi yöntemleriAlbinizm: Hipoigmentasyonun bir başka aşırı şeklidir ve melanin üretiminde gerekli olan enzim olan tirozinazın yokluğuna veya yokluğuna bağlı olarak deri, saç ve gözlerdeki pigmentasyonun kısmen veya tamamen yok olmasına neden olur. Dünyada her kişiden birinde görüldüğü tahmin edilmektedir. Doğumda tüm ırkları etkileyen bir genetik bozukluktur. Albinizm, melanin üretiminden sorumlu bir veya birkaç gendeki bir kusurdan kaynaklanır. Ne tür bir albinizm olursa olsun, hastalığı olan tüm insanlar, ışık hassasiyetleri, hizalama sorunları, zayıf görüş ve daha fazlası dahil olmak üzere görme sorunlarından muzdariptirler. Albinizm genellikle zamanla kötüleşmeyen tedavi edilemez bir durumdur. Albino olan insanlar cilt kanseri için risk altındadırlar ve korunma prosedürlerini uygulamalı ve güneşe çok dikkat etmelidirler. Hastalığın olumsuz sosyal ve duygusal belirtileri yaygındır. Tedavi olanakları sınırlıdır.
Tinea Versicolor: Pityrosporum ovale adı verilen deride bulunan doğal bir maya, kontrolden çıktığında ve cildin pigmentasyonunu değiştirmeye başladığında ortaya çıkan bir durumdur. Cilt lekeleri daha açık veya daha koyu olabilir. Tinea versicolor sıcak hava, yağlı cilt, zayıflamış bağışıklık sistemi, hormonal değişiklikler ve aşırı terleme gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Bu durum ergenlerde ve genç erişkinlerde, sıcak ve nemli iklimlerde yaşayan erişkinlerde ortaya çıkmaktadır. Tinea versicolor, genellikle renksiz yamalar veya lekelerin çıkarılmasında etkili olan reçetesiz anti-fungal (mantar tedavisinde kullanılan) ilaçlar ile tedavi edilebilir.
Liken sklerozus: İnce beyaz cilt lekeleri oluşturan nadir bir durumdur. Genellikle cinsel bölgeleri etkileyen lekelerdir. Menopoz dönemindeki kadınlarda sık görülür, ancak erkekler ve çocuklar da etkilenebilir. Yaygın belirtileri arasında ciltteki pürüzsüz beyaz lekeler, bir araya gelen beyaz çatlaklar ve çatlama veya ağrı, kaşıntı, kırılgan cilt, kırışık veya kalınlaşmış deri bulunur. Liken sklerozusun nedeni bilinmemekle birlikte, hormonal dengesizlikler aşırı aktif bir bağışıklık sistemi belli başlı faktörlerdir. Bu bulaşıcı değildir ve ilişki yoluyla yayılmaz. Günümüzde bu durumun tedavisi yoktur ancak belirtiler steroid kremler ve merhemler kullanılarak yönetilebilir. Doğru kullanıldığında, kremler genellikle semptomları tamamen hafifletmeye yardımcı olur.
Egzama: Atopik dermatit olarak da bilinen egzema, inflamasyon sonucu kırmızı, kaşıntılı ve kuru cilde neden olan bir cilt rahatsızlığıdır. Bazen kırmızı bir döküntü içinde beyaz lekeler oluşabilir. Bu durum genellikle çocuklarda bulunur, ancak yetişkinlik döneminde de devam edebilir. Egzama semptomları, kaşıntılı olan kuru, pullu, kalınlaşmış deriyi içerir. Özellikle koyu tenli kişilerde egzama, cildin renginin değişmesine neden olarak etkilenen bölgeyi çevreleyen deriyi daha açık veya koyu hale getirebilir. Egzamanın nedeni bilinmemektedir, ancak alerjiler, astım ve tahrişe karşı aşırı aktif bir bağışıklığın bir tepkisi olduğu düşünülmektedir. Bu durumun tedavisi yoktur. Birçok insanda egzama zamanla geçebilir. Doktorlar, semptomları hafifletmek için topikal kortikosteroid kremler ve merhemler, oral ilaçlar ve ışın tedavisi önerebilir.
İlginizi ÇekebilirEgzama nedir? İşte egzama ve türleri ilgili merak ettikleriniz…Pityriasis alba: Çocuklarda ve genç erişkinlerde yaygın olarak bulunan ve ciltte soluk pembe veya kırmızı, pullu lekeler oluşturan bir cilt bozukluğudur. Terim, pityriasis (pullu) ve alba (beyaz) kelimelerinden türetilmiştir. Bu lekeler temizlendiğinde, deride iz bırakırlar. Pürüzsüz olan bu lekeler yer değiştirir. Lekeler yuvarlak, oval veya düzensiz olabilir ve özellikle de yüz ve kollarda çok sayıda yamalar oluşabilir. Durumun, egzama ile ilişkili olduğuna inanılmaktadır, bu nedenle de, aşırı aktif bir bağışıklık sistemi, şüphelenilen bir nedendir. Yamalar birkaç ay içinde temizlenebilir. Bazı durumlarda birkaç yıl sürebilir. Pityriasis alba için hiçbir tedavi yöntemi yoktur. Lekeler çoğu zaman yetişkinlikte ortadan kaybolur. Ancak, bir doktor genellikle kuruluk ve / veya kaşıntıyı hafifletmek için bir steroid veya steroid olmayan krem verebilir. Bazı durumlarda, lekeler zamanla parlayabilir ve daha fazla tedavi gerektirebilir.
İdiopatik guttat hipomelazozu: İdiopatik guttat hipomelanozis, genellikle boyun bölgesi, kolların üst arkası ve yüzde 1 ila 10 mm çapında düz beyaz lekelerin oluşmasına neden olan bir bozukluktur. Genellikle açık tenli bireylerde bulunur, ancak koyu deride de olabilmektedir. Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genellikle 40 yaş ve üzerindeki kişilerde ortaya çıkar. Lekeler iyi huyludur ve melanosit hücreleri öldüren güneşe maruz kaldığında oluştuğu düşünülmektedir. Genellikle tedavi gerektirmez, ancak güneş hasarının engellenmesi için önleyici tedbirler alınmalıdır. Topikal steroidler, kremler ve dermabrazyon noktaların görünümünü en aza indirgemek için kullanılabilir.
Ağrıbeyazcilt kanseriÇocukdoktorEgzamagenetikGüneşhamilehamilelikmenopoz
Leke, ciltte oluan herhangi bir renk deiiklii, iz veya kusur olarak tanmlanabilir. Pek çok kadn, cilt lekeleri nedeniyle özgüven eksiklii yaar. Günümüzde cilt lekelerini gidermek için lekenin türüne göre farkl tedavi seçenekleri sunulmaktadr.
Leke türleri 5 ana balkta toplanabilir:
çerikler
Akne sk görülen bir durumdur ve sebum (ya), bakteri veya kirin kl köklerini tkamas sonucu ortaya çkar. Akne bazen ciltte koyu lekeler, çukurlar veya yara izi brakabilir.
Nedenleri
Tedavisi
Aknenin neden olduu lekeler, krem ve serum formunda bulunan pigment azaltc aktif maddelerle veya yeni nesil lazer teknolojili uygulamalarla iyiletirilebilir.
Deri döküntüsü, deri renginde ve dokusunda oluan deiiklikler ile karakterizedir.
Nedenleri
Tedavisi
Bakteriyel deri enfeksiyonlar, topikal antiseptik veya antibakteriyel ilaçlarla tedavi edilebilir. Topikal tedavi genellikle yeterlidir, ancak bazen oral antibiyotikler gerekli olabilir. Kant ve kzarkl azaltmak için oral antihistaminikler kullanlabilir.
Karacier lekeleri olarak da adlandrlan yallk lekeleri genellikle 40 yan üzerindeki kiilerde görülür.
Nedenleri
Günee maruz kalma, ar aktif cilt pigment hücrelerine yol açar. Bu, cildin belirli bölgelerinde melanin üretimini hzlandrr ve zararsz yallk lekeleri brakr.
Tedavisi
Doum lekeleri, bebein cildinde doum annda mevcut olan lekelerdir. ki tür doum lekesi vardr:
Doum lekelerinin neden olutuu hala belirsizliini korumaktadr. Bu lekeler, ten renginden kahverengiye, griden siyaha ve hatta maviye kadar birçok farkl renkte olabilirler. Benler de doum lekesi olarak saylabilir.
Tedavisi
Çou doum lekesi zararszdr. Doum lekesinin görünümünden memnun olmayan kiilerde uygulanan lazer tedavileri hzl, kalc ve baarl sonuçlar sunmaktadr.
Melazma, ar melanin (cilt pigmenti) üretiminden kaynaklanr, deride koyu lekeler ile karakterizedir.
Nedenleri
Tedavisi
Melazma için topikal tedaviler arasnda demir oksit, hidrokinon, azelaik asit, kortikosteroidler vb. yer alr. Azdan tedavi olarak traneksamik asit, polipodyum ve lökotomlar saylabilir. Dier etkin tedaviler arasnda ise lazer, kimyasal peeling ve mikro ineleme yer alr.
Eer cilt lekelerinizde, boyut veya renk deiiklikleri olursa ve/veya kanama balarsa mutlaka bir dermatoloji uzmann ziyaret etmeniz gerekir. Heraderma Dermatoloji ve Lazer Klinii, deneyimli ekibi ve cilt lekelerinin tedavisinde sunduu doru yaklamlarla zmir’in en çok tercih edilen ve en güvenilir dermatoloji ve kozmetik dermatoloji kliniklerinden biridir. Cilt lekeleri ile ilgili sorun yayorsanz lekelerinizin tans ve size en uygun tedavi plannn belirlenmesi için Özel Heraderma Poliklinii ile iletiime geçebilirsiniz.-