yalınlık ile duruluk arasındaki fark / Yalınlık Nedir? Ne Demek? Duruluk ile Farkları - Bilgi Pal

Yalınlık Ile Duruluk Arasındaki Fark

yalınlık ile duruluk arasındaki fark

Duruluk nedir? Ne anlama gelir? Edebiyatta duruluk ve yalınlık arasındaki farklar

Haberin Devamı

Akıcı bir metinde cümleler, anlaşılması güç ve gereksiz ifadelerden arındığı için metnin anlaşılması çok daha kolaydır. Yalın bir metinde yer alan ifadenin gösterişsiz, sade, kısa ve kesin olması metni okuyan herkesin anlamasını da sağlar. Söylenmesi zor olan seslerin kullanılması, arka arkaya sert ve yumuşak hecelerden meydana gelmiş sözcüklerin kullanılması akıcılığı bozar. Aynı zamanda ses düzeyinde, sözcük düzeyinde; yapılan sözcük tekrarları ve aynı anlama gelen diğer sözcüklerin bir arada kullanılması, cümle düzeyinde; cümlelerin dil ve düşünüş yönünden sağlam bir bütünlük oluşturması paragraf düzeyinde de akıcılığı önemli ölçüde bozar. Açık olmayan yazılarda anlatım her zaman kapalıdır. İyi bir anlatımı yakalayabilmek için anlatımın özelliklerini çok iyi bir şekilde bilmek gerekir. Anlatım özellikleri, anlatımın nasıl olduğu ile yakından ilgilidir.

Edebiyatta Duruluk ve Yalınlık Arasındaki Farklar

İyi ve başarılı bir yazıda, iyi anlatılmış anlamına gelir. Bir yazının ya da yapıtın konusu ne kadar ilgi çekici olursa olsun, eğer anlatımı o kadar iyi değilse o yazı okurun ilgisini çekmez ve pek çok kişi tarafından beğenilmez. İyi anlatım da bazı üstün özellikler taşır. Açıklık anlatılanın belirsizliğe, kuşkuya yer vermeyecek bir şekilde anlaşılır olma özelliğine denir.

Haberin Devamı

Değişik yorumlara açık, farklı anlamlara gelen anlatım ise, açık bir anlatım değildir. Anlatımda açıklık; deyimlerin, sözcüklerin uygun bir anlamda ve yerde, noktalama işaretlerinin yerli yerinde ve eksiksiz kullanılması ile sağlanır. Aynı zamanda değişik anlamlara gelen bu cümleler, mantıksal yapıdaki kopukluklar, belirgin olmayan bağlantılar, anlatımın açıklığını engeller. Duruluk düşünceyi yeterli sözcük ya da sözcük öbeği kullanarak anlatmaktır. Duru bir anlatımdan tek bir sözcük bile çıkarılamayacağı gibi, tek bir sözcük bile eklenemez. Bu özellikleri sayesinde birbirinden ayrılırlar.

Edebi metinlerde yalınlık karşımıza çıkan kavramlardan biridir. Metnin yalın olup olmadığına belirli kriterlere bakılarak karar verilir. En özet şekilde yalın olarak niteleyebilmemiz için metnin sade ve anlaşılır olması gerekir. Anlatımın özellikleri konusu başlığı altında karşımıza çıkan yalınlık kavramı iyi metinlerde aranan özelliklerden biridir. Metni iyi ve doğru şekilde nitelendirebilmemiz için yalınlık (sadelik), açıklık, duruluk, akıcılık, doğallık, özgünlük, özlülük, sağlamlık ve tutarlılık özelliklerini karşılaması gerekiyor. Okuyucunun sıkılmaması ve anlatılanı anlaması için metnin bu özelliklere sahip olması gerekir. Aksi takdirde verilmek istenen mesaj tam anlaşılamayacaktır.

Yalınlık yani diğer bir adıyla sadelik, anlatımın isminden anlaşıldığı üzere en sade şekilde aktarılmasıdır. Anlatım süsten, süslü cümlelerden, söz sanatlarından, ağır anlatımlardan, gereksiz uzatmalardan arınmıştır. Yalın metinlerde anlatım en sade haliyle kullanıcıya aktarılır. Yalın anlatımın karşıtı ağdalı anlatımdır. Genelde bilgi vermek amacıyla yazılan metinlerde herkesin anlayabilmesi için yalın anlatım kullanılır. Bilgi verme amacı olmayan sanatsal metinlerde ise ağdalı anlatıma başvurulur.

Yalın anlatımda kelimeler gerçek anlamıyla, cümleler kurallı şekilde ve anlatım en sade şekilde kullanılır. Devrik cümlelerden, mecazlı söyleyişlerinden ve söz sanatlarından uzak durulur. Sade ve süssüz olan bu anlatım şekli herkese hitap edecek şekildedir. Anlaşılması, okunması ve söylenmesi zor olan kelimeler kullanılmaz.

Yalınlık Ne Demek?

Yalınlık kelime anlamı olarak karmaşıklıktan uzak olma durumudur. Gereksiz uzatmalar kullanılmadan sade ve öz şekilde anlatımın sağlanmasıdır. Söylenmek istenen söz, iletilmek istenen mesaj veya anlatılmak istenen olay en sade şekilde karşı tarafa aktarılır. Söz sanatları, gereksiz uzatmalar ve anlaşılmazlıklardan uzak durulur. Herkesin bildiği kelimeler kullanılarak en kısa yoldan mesaj karşı tarafa ulaştırılır. İyi bir anlatımda sağlanması gereken özellikler arasındadır. Genelde öğretici metinlerde kullanılan özelliklerdendir. Edebiyattaki sanatsal metinlerde ise süslü, ağır, karmaşık cümleler ve söz sanatları ağır basar. Buna yalınlığın zıttı olan ağdalı anlatım denir ve herkes tarafından anlaşılmaz.

Yalın anlatıma örnek:

Olayda kişinin kalktığı andan okul servisine binene kadar olan aşamaları sade şekilde anlatılmıştır. Olaylar anlatılırken herhangi bir söz sanatı kullanılmadan, herkesin anlayabileceği şekilde sade bir anlatıma başvurulmuştur. Bu yüzden ifadelere yalın denir.

Süslü ve yalınlıktan uzak anlatıma örnek:

Olay anlatılırken mecazlı anlatıma ve söz sanatlarına başvurulduğu için anlatıma yalın denemez. Söz sanatları kullanılarak anlatıma canlılık katılmak istenmiştir. Yapılan her benzetme yalın anlatıma ters düşmez ancak süslü anlatım girdiğinde yalın anlatım bozulur.

Yalınlık ve Duruluk Arasındaki Fark

Yalınlık kavramı genelde duruluk kavramı ile karıştırılmaktadır. Anlatımın özelliklerinden olan duruluk ve yalınlık arasındaki farka baktığımızda daha net şekilde anlayacağız. Anlatımda duruluk anlatım boyunca aynı anlama gelen kelimelerin olmamasıdır. Bu durum yalın anlatım kavramına da terstir ancak temel olarak duruluk olarak adlandırılır. Aynı anlama gelen farklı iki sözcük, gereksiz yere cümlede kullanıldığında duruluk olmaz. Yeterli sözcük kullanarak anlatılmak istenen mesaj karşı tarafa iletilir.

Örneğin; Yolda saçları altın sarısı olan sarışın bir kız gördüm. &#; Bu cümlede hem saçları altın sarısı hem de sarışın ifadeleri kullanılmış ve duruluğa ters düşülmüştür. Cümlede aynı anlama gelen iki ifade kullanıldığı için duruluğa ters düşer.

Yalınlık ve duruluk arasındaki farkı daha iyi şekilde anlayabilmek için anlatım özellikleri konusuna göz atabilirsiniz. Paragraf konusunda en çok karşılaşılan terimler anlatım özelliklerini kapsamaktadır.

Göz atmak isteyebilirsiniz; Epik Anlatım Nedir? Ne Demek? 10 Örnek

Anlatımın İlkeleri (Açıklık, Duruluk, Yalınlık, Özlülük, Akıcılık, Yoğunluk, Doğallık, Tutarlılık, İnandırıcılık)

ANLATIM İLKELERİ

AKICILIK

Aktarılacak düşüncenin, durumun, duygunun özelliğine göre uzun ve kısa cümleleri birbirlerinin arasına yerleş­tirmek akıcılığı sağlar. Ayrıca yeri geldiğinde, yazıyı tekdüzelikten kurtarmak için devrik cümleler de kullanılabilir.

Birbirlerini olumsuz etkileyerek söyleyişi (telaffuz) güçleştiren sesler bir arada kullanılmaz. Arka arkaya kolay­ca söylenebilen cümlelerle metinde akıcılık sağlanır.

(Akıcı olmayan cümle örneği:

Şu köşe yaz köşesi, şu köşe kış köşesi, ortada su şişesi.

&#;ş&#; harfinin sıralanışı söyleyişi güçleştirmektedir.)

DURULUK

Bir anlatımda gereksiz sözcük kullanılmaması duruluktur. Bir sözcüğün cümleden çıkarılması anlamı bozmu­yor, daraltmıyorsa o sözcük gereksizdir.

Örnek:

Akıllı ve civanmert olan kişi, kendi hesabına bir korku beslese de  o , gerekeni yapar dostları için.

(&#;O&#; sözcüğü, &#;kişi&#; sözcüğünün yerine kullanıldığı için duruluğu bozmuş, bağdaşıklığa aykırı bir kullanım mey­dana gelmiştir.)

AÇIKLIK

Bir anlatımda her okuyan aynı anlamda birleşiyor, farklı anlamlar çıkarmıyorsa o anlatım açıktır. Sözcüklerin yerinde kullanılmaması, uygun yerde virgül kullanılmaması, çelişen sözcüklerin kullanılması, açıklığı yok eder ve anlatım bozukluğu meydana gelir.

Örnek:

•     Uysal insanı suskunluğuyla dize getirir.      (Virgül eksikliği)

•     Sevincini herkes paylaştı, güzel bir tören oldu. (Zamir eksikliği &#; Senin sevincin mi, onun sevinci mi?)

• Konferansın amacı, nutukta olduğu gibi dinleyiciyi heyecanlandırmak değil, bilgilendirmektir. (Anlam belir­sizliği &#; Konferansta da nutukta olduğu gibi mi yoksa konferansta nutukta olduğu gibi değil mi?)

YALINLIK

Sade, içten bir anlatıma yönelerek süsten, işlevsiz edebî sanattan kaçınıp doğal bir anlatıma önem vermektir.

Örnek:

Zamanla nasıl da değişiyor insan!

YOĞUNLUK

Az sözle derin düşünceleri çağrıştırmaktır. Anlam katmanlarında çağrışımların önemli bir yer tutmasıdır.

Örnek:

İnsan, insanın kurdudur.

DOĞALLIK

Duygu ve düşüncelerin içten bir biçimde konuşma diliyle yansıtılmasıdır. Yapmacıklıktan kaçınılır.

ÖZLÜLÜK

Düşüncenin özünün gereksiz uzatmalardan kaçınılarak ayrıntıdan uzak verilmesidir.

ÖZGÜNLÜK

Bir sanatçının, taklit olmayan ve taklit edilemeyen eserleri özgündür. Duygu ve düşüncelerin &#;üslup&#; oluştura­cak biçimde sunulmasıdır.

TUTARLILIK

Sözcükler ya da cümleler arasında anlam, kullanım ve söz dizimi açısından çelişmezlik ilkesine uyulmasıdır.

İNANDIRICILIK

Duygu ve düşüncelerin mantık çerçevesi içinde samimi bir biçimde aktarılmasıdır.

İLETİŞİM DİLİNDE YETKİNLİK

Dil bilgisi ve anlama dayalı yanlışların yapılmamasıdır.

nest...

batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir