kaynağı değiştir]
Bazı sözcüklerde iki ünlü art arda gelmediği hâlde kaynaştırma ünsüzü görülür. Buna "koruyucu ünsüz" denir. Bu duruma daha çok zamirlerde ve "idi" "ile" "imiş" gibi ayrı da yazılabilen sözcüklerde rastlanır. Söz konusu durumlar “i-” (imek) yardımcı fiilinin çeşitli çekimleriyle alakalıdır.[4]
Türkçede iki ünlü harf yan yana gelmez. Bu nedenle ünlü ile biten bir kelimenin sonuna ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde iki ünlünün arasına n, s, ş, y harflerinden biri getirilir. Bu harflere kaynaştırma harfi veya yardımcı ses; bu olaya ise kaynaşma veya kaynaştırma denir.
> Kaynaştırma harflerini (yardımcı sesler) YaŞaSıN olarak kodlayabiliriz.
Örnek(ler)
» Kitaplarını dolabına yerleştirdi.
» Sınav başvuruları yarın başlayacak.
Örnek Soru
Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde yardımcı ses yoktur?
A) Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.
B) Adamın iyisi iş başında belli olur.
C) İyi dost kara günde belli olur.
D) Akılsız başın cezasını ayaklar çeker.
Çözüm
A seçeneğindeki söyleyeni sözcüğünde y ünsüzü, B seçeneğindeki iyisi sözcüğünde s ünsüzü, D seçeneğindeki cezasını s ve n ünsüzleri yardımcı ses olarak kullanılmıştır. C seçeneğinde ise kaynaştırma harfi yoktur.
Cevap C
SES BİLGİSİ KONUSUNUN TÜM BAŞLIKLARI
⇒Harfler Konu Anlatımı
⇒Büyük Ünlü Uyumu Konu Anlatımı
⇒Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşmesi) Konu Anlatımı
⇒ Ünsüz Yumuşaması Konu Anlatımı
⇒ Ses Düşmesi (Ünlü Düşmesi Ünsüz Düşmesi) Konu Anlatımı
⇒ Ses Türemesi (Ünlü Türemesi Ünsüz Türemesi) Konu Anlatımı
⇒ Ünlü Daralması Konu Anlatımı
⇒ Ulama Konu Anlatımı
⇒ Kaynaşma Konu Anlatımı
⇒ Vurgu Konu Anlatımı