Yaydaki gerilme (uzama) veya sıkışma miktarı, yaya uygulanan germe veya çekme kuvveti ile doğru orantılıdır.
F=k.X teki k sabittir bu formülde yapılan kuvvete göre yay sabiti k olan bir yayın x uzama miktarı bulunur yani yayın başlangıc boyuyla bir ilgisi yok.
Kuramsal Bilgi: Hooke yasası: Hooke Yasasına göre, bir yayı normal uzunluğundan x kadar uzun olacak şekilde germek için F=kx olarak tanımlanan bir kuvvete ihtiyacımız olur. Buradaki k yay sabitidir ve her bir yay için farklıdır.
F, sistemin denge durumuna ulaşmak için uyguladığı kuvvet (genellikle Newton cinsinden) ve. k, kuvvet sabiti veya yay sabiti. olarak tanımlanır.
Yaylara kuvvet uygulandığında yayın boyu uzar, bırakıldığında yay ilk haline gelene dek sıkışır. Uzama miktarı sıkışma miktarına eşittir. Yaylara uygulanan kuvvet arttıkça, yayın uzama miktarı da orantılı bir şekilde artar.
Esnek bir cismin potansiyel enerjisi gerilme miktarına ve cismin yapıldığı maddenin kalınlığına bağlıdır.
Yaylara kuvvet uygulandığında yayın boyu uzar, bırakıldığında yay ilk haline gelene dek sıkışır. Yaylara uygulanan kuvvet arttıkça, yayın uzama miktarı da orantılı bir şekilde artar.
Burada k kuvvet sabiti veya yay sabiti olarak isimlendirilir. Birimi SI birim sisteminde N/m, cgs birim sisteminde dyn/cm dir.
Yaylar. Yaylara kuvvet uygulandığında yayın boyu uzar, bırakıldığında yay ilk haline gelene dek sıkışır. Uzama miktarı sıkışma miktarına eşittir. Yaylara uygulanan kuvvet arttıkça, yayın uzama miktarı da orantılı bir şekilde artar.
Kullanıldığı Yerler Yaylar çeşitlerine göre, otomatik mekanizmalarda, ölçü aletlerinde, motorlu taşıtlarda, frenlerde, mekanik saatlerde, kalıp endüstrisinde vb. yerlerde kullanılır.
Kuvvet, SI birimlerinde F = m. a formülünden türetilmekte ve Newton (N) olarak isimlendirilmektedir. (1 Newton = 1 kgm/s2).
SI sisteminde, kuvvet birimi newton dur.
Çalışma Prensibi: Dinamometre içerisinde yer alan esnek yay, kuvvetin büyüklüğüne bağlı olarak uzar. Dinamometrelerin üzerine ölçebilecekleri en büyük kuvvet değeri yazılır. Bir dinamometreyi oluşturan yayının uzama miktarı: * Yayın kesitine (Kalınlığına/inceliğine) bağlıdır.
Sıkıştırılmış veya gerilmiş bir yayın esneklik potansiyel enerjisine sahip olduğunu fark eder. Yayın esneklik potansiyel enerjisinin yayın sıkışma (veya, gerilme) miktarı ve yayın esneklik özelliğine bağlı olduğunu keşfeder.
Esnekliği etkileyen etmenlerin başlıcaları;
14 Ara
Yaylara kuvvet uygulandığında yayın boyu uzar, bırakıldığında yay ilk haline gelene dek sıkışır. Uzama miktarı sıkışma miktarına eşittir.
Yaylara uygulanan kuvvet arttıkça, yayın uzama miktarı da orantılı bir şekilde artar.
Yayın esnemesinin uygulanan kuvvetle ilişkisi Hooke yasasına göre hesaplanabilir:[1]
Yay sabiti, her yay için farklı, sayısal bir değerdir.