Yeni Doğan Bebeğin Ishali Nasıl Geçer

İshal genellikle sık karşılaşılan ve nadiren ciddi seyreden bir bulgu olsa da, hangi durumlarda müdahale  gerektirdiğini bilmek önemlidir. Çünkü, uygun tedavi edilmediğinde, sıvı kaybına yol açarak, çocuğunuzun vücudundaki su ve tuz dengesini bozabilir.

Çocuğumun normal dışkısı nasıl olmalı?

Normal dışkının sıklığı ve kıvamı, çocuğunuzun yaşına göre değişiklik gösterir. Küçük bebeklerin günde kez cıvık-yumuşak kıvamlı dışkılaması normaldir (anne sütü alan bebekler, mama ile beslenenlere göre daha sık dışkılayabilir). İlk 3 ayda, bazı bebekler günde 2 veya daha fazla dışkılarken, diğerleri haftada bir yumuşak kıvamlı dışkılar. İki yaşına geldiğinde çoğu çocuğun günde en az bir kez yumuşak fakat katı kıvamlı dışkılaması olmaktadır. Daha büyük çocuklarda ise bağırsak alışkanlığı her çocuğa göre farklı olabilir; bazıları her yemek sonrası, bazıları ise günaşırı tuvalete gidebilir. Dışkının kıvamı ve rengi de yaşa göre değişiklik göstermektedir. Özellikle anne sütü alan küçük bebeklerin dışkısı sarı, yeşil veya kahverengi olabilir, tanecikler içerebilir.

Çocuğumun ishal olduğunu nasıl anlarım?

İshal, çocuğunuzun cıvık veya sulu dışkılaması, veya her zamankinden daha sık dışkılaması olarak tanımlanır. Bebeklerde normal dışkılama sıklığının iki katına çıkması, daha büyük çocuklarda ise üç veya daha fazla sulu dışkılama olarak tanımlanır. Tüm çocukların dışkı kıvamı ve rengi beslenme ile ilişkili olmakla birlikte, sulu ve sümüksü dışkılara dikkat edilmeli, kan içeren veya siyah- katran rengi dışkılamalarda mutlaka doktora başvurulmalıdır.

İshalin Nedenleri

• Virusler ; Çocuklardaki ishalin en sık nedenidir. Daha çok kış aylarında görülür, sulu ishal, kusma, hafif ateş, baş ağrısı, karında kramplar, kas ağrıları ve iştahsızlığa neden olur. Bakterilerin neden olduğu ishali çoğu zaman viruslere bağlı olan ishalden ayırmak zordur, fakat ateş genellikle daha yüksektir, ishal kanlı veya sümüksü olabilir. Bakteri ve parazitlerin neden olduğu ishal genellikle içme suyunun temiz olmadığı, lağımın uygun şekilde boşaltılamadığı bölgelerde görülür. Sebep olan mikrobun bulaştığı yiyeceklerin veya içeceklerin tüketilmesi veya mikrop ile temas etmiş ellerin ağza götürülmesi ile hastalık gelişebilir.

• Antibiyotikler ; Antibiyotiklere bağlı ishal genellikle hafif seyreder ve antibiyotiklerin kesilmesine gerek olmaz. Fakat antibiyotik bittikten sonra düzelmeyen, şiddetli seyreden veya kanlı ishale yol açan durumlarda doktora başvurmak gerekir.

Çoğu ishal gün içerisinde düzelmektedir. Onbeş günü geçen ishal, enfeksiyonlar, sindirim bozuklukları, genetik hastalıklar, besin alerjileri gibi farklı nedenlerden kaynaklanabilir ve farklı şekilde tedavi gerektirebilir. Bu nedenle, on günden uzun süren ishalde doktora başvurmak gerekir.

SIVI KAYBINA DİKKAT

İshal vücutta sıvı kaybına yol açabilir. Sıvı kaybı bebekler ve küçük çocuklarda daha sık görülür. Hafif derecede sıvı kaybında susama hissi, hafif ağız kuruluğu görülürken, orta derecede sıvı kaybında idrar miktarında azalma (altı saat içinde idrar yapmama), ağladığı zaman gözyaşının azalması-olmaması, ağız kuruluğu ve gözlerde çöküklük, ağır derecede sıvı kaybında ise uyku hali, nabızda hızlanma ve idrar yapmama görülür.

İshalli çocuk nasıl beslenmeli?

Sıvı kaybı olmayan ve ağızdan beslenebilen çocuklar normal beslenmeye devam etmelidir. Pirinç, buğday, patates, ekmek, yağsız et, sebze ve meyve tüketebilir. Anne sütü alan bebeklerin ise sık sık emzirilmesi gerekir. Yeterli su ve sıvı gıda verilmelidir. Yağlı gıdalar, meyve suları, çok şekerli içecekler ishali artırabileceğinden önerilmemektedir. İshale yönelik ilaç tedavisi genellikle gerekli değildir ve doktorunuz tarafından önerilmedikçe kullanılmamalıdır. Orta-ağır sıvı kaybı olan çocuklarda şeker ve mineral içeren ağızdan sıvı tedavisini doktorunuzun önerdiği şekilde verebilirsiniz. Bu şeker ve mineral (tuz) karışımları hazır paketlerde bulunur ve önerilen miktarda su ile karıştırılarak belirli bir süre içerisinde içirilir. Ağızdan beslenemeyen çocuklara damardan sıvı tedavisi verilmesi gerekebilir.

Ne zaman doktora başvurmalı?

• Kanlı ishali varsa

• 1 yaşından küçük ve birkaç saat içinde herhangi bir şey yemedi veya içmediyse

• Şiddetli karın ağrısı varsa

• Çok halsizse, sürekli uyku hali veya huy değişikliği varsa

• Sıvı kaybı bulguları varsa: ağzı kuru, ağladığında gözyaşı yok veya bebeklerde saat, daha büyük çocuklarda saat boyunca idrar yapmadıysa

• Yüksek ateşi varsa

• İshali 10 günden uzun sürdüyse doktorunuza başvurmanız gerekir

İshalden nasıl korunmalı?

• Eller sık sık ve uygun şekilde yıkanmalıdır (30 saniye süre ile sabun kullanarak

yıkanmalı, tırnak içleri, parmak araları ve el bileklerini de içermeli)

• Alt bezi değişimi dikkatle yapılmalı ve sonrasında eller yıkanmalıdır.

• Temizliğinden emin olunmayan veya kaynağı bilinmeyen sular tüketilmemelidir.

• Çiğ yenen gıdalar dikkatlice yıkanmalıdır.

• İshali toparlayana kadar çocuğun okula gitmemesi, diğer çocuklara yayılmasını

önlemeye yardımcı olacaktır.

Bebeklerde ishal, tıpkı kabızlık gibi bebeklerde sık görülen rahatsızlıklardan biridir. İshal bebeklerin sağlık durumunu izlemek yine annelerin üzerine düşen önemli görevlerdendir. Öncelikle bebeğinizin vücut ısısının normal olup olmadığını kontrol etmeniz gerekir. Çünkü ishal eğer ateşle birlikte görülüyorsa ciddi sorunlara işaret edebilir ve hızla doktor kontrolü gerekebilir.

Her sıvı dışkılama ishal demek değildir. Yeni doğan bebekler her beslenmeden sonra kaka yaparlar ve kakaları genelde yumuşaktır. Bunun yanı sıra anne sütü de bebeğin kakasını etkiler. Dolayısıyla bebeğin her zamankinden farklı bir şekilde kaka yapması endişelenecek bir durum değildir. İshal vakaları soğukkanlı ebeveynleri bile alarma geçirirken, birçok aile genelde ishal vakalarının hafif geçeceğini düşünerek, bebek susuz kalmadığı sürece bunu sağlık tehdidi olarak algılamaz.

Zaten en çok dikkat edilmesi gereken nokta da susuzluk halidir. İshal olan bir bebekte susuzluk ciddi, hatta hayati bir durum olabilir. Bu sebeple bebeğinizin ishal olması halinde yeteri miktarda su aldığından emin olmalısınız.

Doktora başvurmakta zamanlama önemli

3 aylık ya da daha küçük bebeğiniz ishal olduysa, mutlaka doktor kontrolünden geçmelidir. Eğer daha büyükse ve 24 saat içinde bir düzelme görülmemişse, aşağıdaki durumların varlığı halinde doktora gitmelisiniz:

• Kusma görülüyorsa,
• Ağzı kuruduysa, uzun süredir çiş yapmıyorsa ya da gözyaşı olmadan ağlıyorsa,
• Kanlı dışkısı varsa,
• ay arasındaki bebeğinizin 38 dereceden yüksek ateşi varsa

Bebeğinizi ishalden korumanın yolları

Bebeğinizi ishalden korumak için yapabileceğiniz birkaç şey var:

• Bebeğinizin elini sıkça yıkayın.
• Bebeğinizin bakımını yaptıktan, bezini değiştirdikten ve banyo yaptırdıktan sonra ellerinizi bol sabun ve suyla yıkayın.
• Yemek hazırlamadan önce ellerinizi mutlaka yıkayın.

Bebeklerde İshali Tetikleyen Besinler

Süt ve süt ürünleri, lif bakımından zengin meyveler ve meyve suyu, yumurta, sıcağa dayanıklı olmayan ve çabuk bozulmaya müsait yiyecek ve içecekler bebeğinizde ishale sebebiyet verebilir. Bebeğinizin gıda alerjisi de olabilir. Alerji yapan besin tüketildiğinde ishale kusma da eşlik edebilir.

Süt veren anneler de yediklerine dikkat etmeli

Son zamanlarda bebeğinizin kaka miktarı arttıysa, bunun nedeni araştırılmalıdır. Ama aniden ortaya çıktıysa sorumlu yiyecekler olabilir. Bebeklerde ishali tetikleyen etkenler arasında anne sütünün etkisi hiç de azımsanacak durumda değildir.

Dolayısıyla emziren annenin de yediklerine dikkat etmesi gerekir. İşte süt veren annelerin bebeğini ishalden koruması için uzak durması gereken besinler:

• Acı biber: “Capsaicin” metabolizmayı hızlandırır ve acı biberde bulunur. Acı biberi yedikten yaklaşık 2 saat sonra etkisi kendini gösterir.
• Yapay yağlar: Ambalajlı satılan bazı ürünlerde yapay yağ kullanılır ve bu özellikle patates cipslerinde bulunur. Yapay yağ mideden sindirilmeden geçtiği için bağırsakları bozar ve ishale neden olur.
• Tatlandırıcılar: Bu da yapay bir üründür ve sindirilemediği için aynı sonucu gösterir. Aldığınız üründe yapay şeker kullanılıp kullanılmadığını etiketlerini okuyarak öğrenebilirsiniz.
• Kafein: Bağırsak hareketlerinde artışa ve kasılmalara neden olur ve sonuçta ishal olunabilir. Bir olumsuz etkisi de idrar söktürücü özelliğidir. Bu yüzden vücut susuz kalabilir.”

İshalin Beslenme Dışındaki Sebepleri

Viral ve bakteriyel enfeksiyon

Bebeklerde ishale neden olan birçok şey vardır. Viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar ishale neden olabilir. Bunun dışında bağırsak paraziti, antibiyotik ya da beslenme düzeni de ishale sebebiyet verebilir.

Bakteriyel enfeksiyon durumlarında ise, ishal çok daha ciddi bir hal alır. Bu tür durumlarda kramplar, dışkının kanlanması ve ateşlenme görülebilir. En kısa sürede doktor yardımı almanız gerekir.

Kulak Enfeksiyonu

İshal durumununda bebeğiniz kulaklarını çekiştiriyorsa ve keyfi yerinde değilse, kulak enfeksiyonu olmuş olabilir. Bu durum, ishal olmasının bir nedeni olabilir.

Parazitler

Eğer bebeğinizde gaz varsa, midesi rahatsızlanıyorsa, ishal dışkısı yağlıysa parazit sorunu olabilir. Bu enfeksiyonlar çok bulaşıcıdır. Bir doktor gözetiminde ilaç tedavisi görülmesi gerekir.

Antibiyotikler

Antibiyotik kullanımında verilen ilaç çok önemlidir. Kullanılan antibiyotik, öldürmesi gereken bakterilerle birlikte yararlı bakterileri de öldürüyor olabilir. Bu da ishale neden olabiliyor. Doktor kontrolünde, bu sorunu çözebilirsiniz.

Meyve Suyu

Şekerli içecekler ve meyve suları ishale neden olabilir. Bu tür gıdaları azaltırsanız, ishal de beraberinde azalacaktır. Bebeğinize meyve suyu yerine, mevyenin kendisini vermeyi tercih edebilirsiniz.

Gıda Hassasiyeti

Gıda hassasiyeti sıkça görülen bir durumdur. Laktoz hassasiyeti, bebeklerde en çok görülen hassasiyettir. Bu durum da ishale neden olabilir. İshalin yanında karın ağrısı ve gaz da görülür.

Zehirlenme

İshalin yanında kusma görülüyorsa, bebeğiniz yiyecek dışında ilaç, bitki, kimyasal gibi başka bir madde yutmuş olabilir. Bir an önce hastaneye gidilmelidir.

Çocuklarda İshale İyi Gelen Yiyecekler

İshal olan bebeğinizin yemesi gereken besinleri öğrenin!

Bebeklerde ishal, her bebeğin başına gelebilecek bir rahatsızlıktır. Bu dönemde bebeğinizin ateşlendiğini ve halsiz düştüğünü gözlemleyebilirsiniz. Bu belirtiler sizi korkutmasın. Bebeğinize ishal sürecini kısaltacak besinler yedirerek onun daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabilirsiniz.

Uzun süre geçmeyen ishallerde ise mutlaka bir uzmana gitmelisiniz.

En Temel Besin: Su

Herkeste olduğu gibi bebeklerde de su, ishal için çok faydalıdır. İshalle birlikte vücut halsiz düşer ve sürekli sıvı kaybeder. Bu durumun önüne geçmek için bebeğiniz ishal olduğu andan itibaren ona doktorunuza sorarak bol bol su içirmelisiniz. Belli aylardan önce çocuklara su verilmediğini göz önünde bulundurmak şartıyla.

Meyveler

Şeftali, muz, elma gibi faydalı besinler bebeğinizin ishalini geçirmede yardımcı olacak besinlerdir. Bu meyveleri bebeğinize yedirmeden önce mutlaka bol su ile yıkamalısınız. Eğer minik yavrunuz bu meyveleri ısırarak yiyemeyecek kadar küçükse, meyveleri püre halinde de yedirebilirsiniz.

Lapalar ve Püreler

Pirinç lapası, patates püresi, yoğurt çorbası gibi besinlerin sindirimi kolay olduğundan bebeğinize güvenle verebilirsiniz. Bu dönemde bebeğinizin yağdan uzak durması gerektiği için bu lapaların yapımında kesinlikle yağ kullanmamalısınız.

Tıpkı meyvelerde olduğu gibi lapa yapımına başlamadan önce malzemelerinizi bol su ile yıkamalısınız.

Havuç

Bebeğiniz ishali boyunca en az su kadar vitamin ve mineral kaybı yaşayacaktır. Kaybettiği vitamin ve mineralleri ise besinlerle yerine koyabilmeniz mümkün. Bu konudaki en büyük destekçiniz ise kesinlikle havuçtur!

İster suyunu sıkın ister haşlayarak püre haline getirin, havucun ishal tedavisinde etkili bir sebze olduğunu unutmayın.