Yeni Türk Harflerinin Kabulü Tarihi
kaynağı değiştir]
- Cengiz Dönmez (). Tarihî Gerekçeleriyle Harf İnkılâbı ve Kazanımları. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Mehmet Ali Ağakay (der., ). Dil Devriminin 30 Yılı. Ankara: TDK.
- Agop Dilaçar (). Devlet Dili Olarak Türkçe. Ankara: AÜ.
- İsmail Doğan (der.) (). Atatürk’ün Harf Devrimi ve Türk Dünyasına Yansımaları Sempozyumu, 27 Ekim Bildiriler. Trabzon: KTÜ.
- M. German (der., ). , 9 Ağustos Harf İnkılabı. İstanbul: Beşiktaş Halkevi.
- İsmet Giritli (). Harf İnkılâbı ve Atatürk. Ankara.
- Nurettin Gülmez (). Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Harfler Üzerine Tartışmalar. Bursa: Aktüel Yayınları.
- Harf Devrimi'nin Yılı Sempozyumu (). Ankara: TTK.
- Agâh Sırrı Levend (). Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Safhaları. Ankara: TDK.
- Sevan Nişanyan (), Yanlış Cumhuriyet: Atatürk ve Kemalizm Üzerine 51 Soru, Kırmızı Yayınları.
- İsa Öztürk (). Harf Devrimi ve Sonuçları. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- İhsan Sungu (). Harf İnkılabı ve Millî Şef İsmet İnönü. Ankara: Maarif.
- Mehmet Tekin (). Harf İnkılabı: Türk Ocaklarının Çalışmaları ve Hatay’da Yeni Yazı. Antakya.
- Neriman Tongul (). Türk Harf İnkılabı. HÜ Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
- Mehmet Şakir Ülkütaşır (). Atatürk ve Harf Devrimi. Ankara: TDK.
- Ruşen Eşref Ünaydın (). Hatıralar: Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin Kuruluşundan İlk Kurultaya Kadar. Ankara: Recep Ulusoğlu Basımevi.
- Türkiye'de Latin Harfleri Meselesi () 16 Ekim tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. makalesi, Arş. Gör. Selami Kılıç, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Atatürk Yolu dergisi, , Cilt: 2, Sayı: 7, ISSN (Kâzım Karabekir Paşa ve Prof. Avram Galanti’nin görüşlerini de içermektedir.)
- Bilal N. Şimşir (). Türk Yazı Devrimi. Türk Tarih Kurumu.
Kaynakça[değiştir kaynağı değiştir]
- Avrupa ile ilişkilerin kolaylaştırılmak ve geliştirilmek istenmesi.
- Arap alfabesinin ıslah çalışmaları sırasında hurûf-ı munfasıla, yani harflerinin birbirinden ayrılarak yazılması yönteminin denenmesi. Harflerin ayrılarak yazıldığı bir alfabenin Türk dili için daha uygun olduğu düşüncesi.
- Latin alfabesinin eğitimi çok kolaylaştırdığı düşüncesi.
- Bakü'de yapılan I. Türkoloji Kongresi'nde bütün Türkler için Arap harfleri yerine Latin yazısının kabul edilmesine karar verilmesi. Atatürk'ün bu kongreyi yakından takip ettiğinin bilinmesi.[11]
- Latin alfabesi dışında daha iyi bir alternatifin olmaması. Dünyadaki en yaygın alfabe olan Latin alfabesi dışındaki bir alfabenin örneğin Kiril ya da Çin alfabesinin kabul edilmesinin herhangi bir mantığının olmaması.
- 'lardan itibaren Türk aydın sınıfının tümü Fransızca biliyor ve bazen kendi aralarındaki yazışmalarda Fransızca kullanacak kadar bu dili benimsiyordu. Telgrafın yaygınlaşmasıyla birlikte, Türkçenin Latin alfabesiyle ve Fransız imlasına göre yazılan bir biçimi de günlük yaşamın bir parçası haline geldi. Beyoğlu, Selanik, İzmir gibi kozmopolit çevrelerde dükkân tabelaları ve ticari reklamlarda çoğu zaman bu yazı kullanılıyordu.[kaynak belirtilmeli]
- yüzyılın son çeyreğinde İstanbul ve Anadolu'da Rum ve Ermeni harfleriyle basılan gazete ve kitaplar önemli bir sayı tutmaya başlamıştı. Bu yayınların kazandığı popülerlik, Türkçenin Arap yazısından başka yazıyla da yazılabileceği düşüncesinin benimsenmesine yardımcı oldu. 'de Latin temelli Arnavut alfabesinin kabulü ve 'de Azerbaycan'ın Latin alfabesini kabulü, Türkiye'de büyük yankı uyandırdı.
- Sovyetler Birliği'ndeki Türk devletleri Latin alfabesini kullanıyordu. Türkiye; Türk dünyası ile yakınlaşmak, ortak bir alfabeyi kullanmak için Latin alfabesine geçti. Fakat daha sonra SSCB, Stalin döneminde Türkiye ile Sovyetler Birliği'ne bağlı Türk cumhuriyetleri arasındaki bağı koparmak için Türk devletlerini Kiril alfabesine geçirtmiştir. 'de SSCB'nin dağılması üzerine Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan olmak üzere 5 bağımsız Türk devleti kuruldu. Bunlar arasından Azerbaycan, Özbekistan ve Türkmenistan ve Kazakistan tekrar Latin alfabesine geçerken Kırgızistan ile Rusya'ya bağlı Başkurtistan, Çuvaşistan, Tataristan, Tuva gibi Türk cumhuriyetleriKiril alfabesini kullanmaya devam etti. Özetle, Türkiye'de yapılan harf devrimi, diğer Türk cumhuriyetlerine yakınlaşmayı, Türk dillerine uyumlu bir yazı sistemi oluşturulup ortak bir alfabe kullanılmasını amaçlamıştır.[12]
- Arap alfabesininTürkçeyi tam olarak ifade edememesi. Arap alfabesinde bulunan Vav (و) harfi V, O, Ö, U, Ü; Ye (ﻱ) harfi Y, I, İ; Kef (كـ) harfi ise K, G, N, nadiren de Y sesini verebilmektedir. Bu durum karışıklık çıkarmaktaydı.
- İkinci Meşrutiyet döneminde, Türk ulusal kimliğini İslamiyet'ten bağımsız olarak tanımlama çabaları, özellikle İttihat ve Terakki'ye yakın aydınlar arasında ağırlık kazandı. Bazı kişiler tarafından Arap yazısı İslam kültürünün ayrılmaz bir parçası sayıldığı için bu yazının terk edilmesi aynı zamanda Türk ulusal kimliğinin laikleşmesi ve kendi öz benliğini ortaya çıkarması anlamına gelecekti.