Yıkılacak Binada Kiracı Hakları
Kiracılar ve ev sahipleri arasında yeni gerilim! ‘Tazminat isteyebilirler’
Kahramanmaraş merkezli depremler on binlerce kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu yaşanan afetin boyutu ise 81 ilde derinden hissedildi. 11 ilde birçok bina kullanılamaz hale gelirken birçoğu da hasar aldı. Depremlerin ardından kiracılar ve ev sahipleri arasından daha önceden yaşanan fahiş fiyat artışlarına yeni bir tartışma eklendi. Bölgede ev sahipleri ve kiracılar arasında tazminat anlaşmazlıkları yaşanmaya başladı. Avukat Ayşe Hüseyinoğlu, kiracılar ve ev sahiplerinin yasal haklarına ilişkin merak edilen noktaları aktardı.
KİRA SÖZLEŞMESİ KENDİLİĞİNDEN SONA ERER
Kira sözleşmesinin kiralık konutun hasar durumuna göre sona erebileceğini belirten Hüseyinoğlu, “Deprem bölgesinde binaların hasar durumu, kira sözleşmelerinin feshedilip feshedilemeyeceği hususunu belirlemektedir. Borçlar Kanunu’na göre ev yahut işyeri sahibi kiralananı, kira sözleşmesinde belirtildiği şekilde kullanıma hazır bir halde kiracıya teslim etmek ve kira sözleşmesi devam ettiği sürece kullanıma uygun bir şekilde bulundurmakla yükümlüdür.
Deprem sonrası binanın yıkılması yahut ağır hasar alması durumunda, kiralananın kullanım amacına uygun bir şekilde hazır bulundurulması mümkün olmayacağından, kira sözleşmesi kendiliğinden sona erer. Kiracının da kira ödeme yükümlülüğü ortadan kalkar” dedi.
KİRACI BEDELİ ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜ
Az hasarlı ya da hasarsız konutlar için sözleşmenin durumunu anlatan Hüseyinoğlu, “Deprem sonrası orta düzeyde hasar alan binalarda kiracı, hasarın ev sahibi tarafından güçlendirme çalışmaları yapılarak onarılmasını talep edebilir. Kiracının bu noktada, seçimlik hakları mevcuttur. Kiracı, onarım süresi boyunca kirada indirim yapılmasını ev sahibinden talep edebilir. Orta hasarlı binanın makul sürede onarılması mümkün değilse, kiracı kira sözleşmesini kanunda belirtilen şartlar doğrultusunda feshedebilir. Az hasarlı ya da hasarsız binalarda ise, kira sözleşmesi devam etmekte olup, sözleşme bitimine kadar kiracının kira bedelini ödeme yükümlülüğü vardır” ifadelerini kullandı.
YAZILI BİLDİRİM YAPILMALI
Olağanüstü fesih durumları ile ilgili de açıklama yapan Hüseyinoğlu, “Deprem sonrası hasar almayan bir binada, deprem korkusu nedeniyle oturmaya devam etmek istememe gibi psikolojik etkenlere ilişkin kanunda açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Bununla birlikte, 11 ili etkileyen deprem felaketinde artçı sarsıntıların sık aralıklarla devam etmesi nedeniyle kiracıların sözleşmeyi devam ettirmesinin kendilerinden beklenemeyeceği ve buradan hareketle önemli sebeple olağanüstü fesih yoluna başvurabilecekleri kanaatindeyiz. Olağanüstü fesihte önemli olan, ev sahibine yöneltilecek fesih bildiriminin yazılı bir şekilde yapılmış olmasıdır” şeklinde konuştu.
İSTANBUL’DA DEPREM KORKUSU
İstanbul’da eski binalarda oturan kiracılar için de bilgilendirme yapan Hüseyinoğlu, “İstanbul’da öncesi yapılan bir dairede oturan kiracı, sadece deprem korkusunu öne sürerek sözleşmeyi feshedemez. Henüz deprem olmayan bir bölgede deprem korkusunu ileri sürerek kira sözleşmesini fesheden kiracı, ev sahibine tazminat ödeme yükümlülüğü altına girecektir. Buna rağmen, kiralananın sağlamlığına ilişkin şüpheleri bulunan kiracı, uzman bir bilirkişiden rapor aldırabilir. Alınan rapor doğrultusunda; yılı öncesinde yapılan bir binanın ağır hasarlı çıkması durumunda, belirli süreler dahilinde yıkım kararı verilecek ve kira sözleşmesi kendiliğinden sona erecektir. Alınan rapora istinaden; binanın güçlendirme çalışmasıyla onarılabilecek düzeyde hasarlı olması durumunda ise, kiracı ev sahibinden binanın onarılmasını ve onarım süresince kirada indirim yapılmasını talep edebilir. Yine aynı şekilde makul sürede onarım yapılamayacaksa kira sözleşmesini feshedebilir” dedi.
KİRACI TAZMİNAT TALEP EDEBİLİR
Kiracıların ev sahiplerinden tazminat talep edeceği durumların da olduğunu belirten Hüseyinoğlu, “Deprem sonucu binanın yıkılmasında ev sahibinin bir kusuru bulunuyor ise, kiracı ev sahibinden tazminat talep edebilir. Örneğin, halihazırda sağlam bir binanın kolonunu keserek kiraya veren ev sahibi, deprem sonucunda binanın yıkılmasında kusuru bulunması sebebiyle tazminat ödeme yükümlülüğü altına girer. Ev sahibinin binanın yıkılmasında bir kusuru bulunmuyor ise, tazminat ödeme yükümlülüğü ortadan kalkacaktır. Bununla birlikte kiracı, ev sahibinin haksız fiilden kaynaklı kusursuz sorumluluğuna da gidebilmektedir” ifadelerini kullandı.
PEŞİN ÖDENEN KİRALARIN DURUMU
Yıllık kirası peşin ödenen konutlar için açıklama yapan Hüseyinoğlu, “Kiracı, kira sözleşmesi devam ettiği sürece kira ödemekle yükümlüdür. Deprem sonrası yıkılan yahut ağır hasar alan binalarda kira sözleşmesi kendiliğinden sona ermekte ve kiracının kira ödeme yükümlülüğü ortadan kalkmaktadır. Kiracı, deprem sonrası kira sözleşmesinin kendiliğinden sona erdiği tarihten sonraki aylara ilişkin peşin ödediği kira bedellerinin iadesini ev sahibinden talep edebilecektir” şeklinde konuştu.
Kaynak: seafoodplus.info / İpek Alemdar Göde
Kentsel dönüşüm kiracı hakları !
Kentsel dönüşüm kiracı hakları !
Kentsel dönüşüm kapsamında mülk sahiplerinin talebinin ardından riskli olduğu tespit edilen binaların yıkımı gerçekleşiyor. Yıkım kararı verilen binalarda oturan kiracıların da hakları bulunuyor. İşte kentsel dönüşüm kiracı hakları
Kentsel dönüşüm kapsamında riskli olduğu tespit edilen ve yıkılmasına karar verilen binalar için yasada belirlenen sürede binaları tahliye etmeyen kiracıları, malik Kentsel Dönüşüm Müdürlükleri’ne, diğer illerde ise Çevre ve Şehircilik Müdürlükleri’ne bildiriliyor. Kiracının bunlara rağmen tahliyeye itirazı devam ettiği şartında, tahliye kolluk güçleri tarafından yapılıyor.
Kentsel dönüşüm kiracı hakları
Kentsel dönüşüm uygulamaları kapsamında verilen kira yardımından kiracılar da faydalanabiliyor. Kira yardımı veren taşınma masrafları düşürülerek ilk 5 ayı peşin ödeyebiliyor. Kiracılara sunulan kira yardımı aylık bin TL'yi geçemiyor ve en fazla 18 ay boyunca veriliyor. Kiracıya, yeni inşa edilmesi planlanan binada yeniden aynı daireyi kiralama gibi bir teminat verilmiyor.
Kentsel dönüşüm kira yardımı başvuru
Uygulama alanında, riskli alan veya rezerv alanı belirlenmesiyle ilgili karar ve tapu belgesine istinaden ilgili kuruma, riskli yapı tespitine ilişkin rapor ve tapu belgesine istinaden Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'ne başvuru yapabiliyor.
Kentsel dönüşüm kira yardımı başvurusu için istenen belgeler
- Kira yardımı başvurusu yapılacak kurumdan temin edilecek başvuru belgesi
- Kiracının nüfus cüzdanının aslı ve fotokopisi
- Riskli yapı belirtme yazısının fotokopisi
- Kiracının riskli konutta oturduğunu gösteren belge (Nüfus Müdürlüklerinden alınan ıslak imzalı adrese dayalı nüfus kayıt örneği ya da son 3 aya ait elektrik, su, doğalgaz faturalarından birinin aslı ibraz edilebilir. İbraz edilecek faturanın, kiracının adına gelmiş ve üzerinde açık adres belirtilmiş olması gerekmektedir.)
- Adrese dayalı nüfus kayıt örneği
- Kiracının hesap cüzdanı fotokopisi (Hesabın Ziraat Bankası ve Halkbankası öncelikli olmak üzere herhangi bir kamu bankasında açılmış olması, IBAN ve hesap numarası bilgilerinin hesap cüzdanında görünmesi gerekmektedir.)
Riskli yapı kiracı hakları tüm detaylarıyla!
Nuran AYDIN/seafoodplus.info
Evi riskli kiracıya yol haritası Kentsel d&#;n&#;ş&#;mde kiracıların hakları
SÖZLEŞME İPTAL OLUYOR
* Riskli kararı sonrası kiracı evi ne zaman tahliye etmeli?
Mülk sahipleri gibi kiracılar da riskli yapı kararı kesinleştikten sonra evi tahliye etmek zorunda. Eline ‘eviniz riskli’ kararı ulaşan ev sahipleri kiracılara kararı tebliğ eder. Belediye 60 gün süre, sonra 30 günden az olmak üzere ek süre verir. Bu sürede boşaltılmazsa elektrik, su ve doğalgaz kesilir ve kolluk kuvveti desteği ile tahliye yapılır.
* Tahliye sonrası kira sözleşmesi geçersiz mi sayılır?
Riskli yapı kesinleşme kararı eline ulaşan mülk sahibi tahliye için kiracısına tebligat yolladığında, sözleşmenin sayılı yasa kapsamında riskli yapı tespti kesinleştiğinden feshedildiğini de belirtir. Söz gelimi bir yıllık kira sözleşmesi yapıldı, 2. ayda riskli yapı kararı kesinleşti ve siz de 2 ay sonunda evden çıktınız. 12 aylık sözleşmeniz de olsa 4. ay sonunda artık sözleşmeniz sona eriyor.
KİRA VE KREDİ DESTEĞİ
* Kiracılar da kira ya da kredi desteği alabilir mi?
Kira yardımı ev sahipleri için riskli yapılarda 18 ay, riskli ve rezerv yapı alanlarında en fazla 48 ay olarak uygulanıyor. Ev sahiplerine aylık ödeme yapılırken, kiracı ve sınırlı ayni hak sahiplerine (oturum hakkı olana) ‘bir kez ödeme’ yapılıyor. İstanbul’da kiracılara 7 bin lira, Ankara, Antalya, Bursa ve İzmir’de 6 bin lira, diğer büyükşehirlerde 5 bin lira, büyükşehir olmayan illerde ise 4 bin lira ödeniyor. Sınırlı ayni hak sahiplerine de bir kereye mahsus 10 bin ile 17 bin lira arasında değişen miktarlarda ödeme yapılıyor. En az 1 yıldır riskli yapıda oturan kiracılar veya ikamet etmek şartıyla sınırlı ayni hak sahipleri de faiz destekli kredi imkânından faydalanıyor. Yapılan son düzenleme ile konut edinme kredisinde üst limit bin liradan 1 milyon bin liraya yükseltildi. faiz oranının ’ini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı karşılıyor, vatandaş da faiz imkânıyla krediden yararlanıyor. Ev sahibi ve kiracı kira ve kredi desteğinden birini seçebiliyor.
* Kiracı riskli evde tahliye sonrası depozitosunu alabilir mi?
Mülk sahibi dönüşüm nedeniyle tahliyede kiracının depozitosunu ödemek zorunda. Tahliye ve yıkım kararı bu sorumluluğu etkilemez.
ÖNCELİK ESKİ KİRACININ
* Dönüşüm sonrası kiracı yeni evde yeniden kiracı olur mu?
Mal sahibi, kiracı taşınmazı boşalttığı tarihten itibaren üç yıl içinde yeni yapılan daireyi kiraya verecekse öncelikle eski kiracıya önermeli. Eğer kendi oturmayacaksa, o evde kiracı olma hakkı önce eski kiracıya ait. Ancak mevcut kira piyasası koşullarında bunun uygulanmadığını görüyoruz. Ev sahipleri kanunen bildirmek zorunda da olsa bunu görmezden geliyor. Bu durumda kiracının son kira bedelinin 12 aylık karşılığından az olmamak kaydıyla tazminat alma hakkı doğar.
* Yeni dönemde kira rakamı nasıl belirlenir?
Eski kiracının dönüşüm sonrası önceliği olsa da kira bedelleri eskisi gibi kalmaz. Ev sahibi yeni bir kira bedeli belirleme hakkına sahip ve burada bir sınırlama yok. 5 bin liraya oturulan bir ev dönüşüm için boşaltılmış ve kiracı iki yıl sonra yeniden dönmüşse kira bin de olabilir.
TAHLİYE İÇİN DÖNÜŞÜME GİREN DE VAR
Kiracı-Ev sahibi anlaşmazlıklarının hiç olmadığı kadar arttığını belirten Avukat Kezer, tahliyede zorlanan kimi ev sahiplerinin çözümü dönüşümde bulduğunu anlattı. Kezer, “Bugün bir tahliye davası en iyi ihtimalle iki-üç yıl sürüyor. Eski yapılarda ev sahipleri bu süreçlerle uğraşmak yerine risk tespiti yaptırıp dönüşüm yoluna gitmeyi seçiyor. Son depremler anlaşma süreçlerini de etkiledi. Eskiden bir-iki metrekare nedeniyle dönüşüme karşı çıkanlar vardı, şimdi oybirliğiyle anlaşılıyor. Ev sahipleri de böylece uzun yıllar beklemek yerine hem kiracıyı çıkarıyor hem de evini yeniliyor.”