Yıldız Türküsü Hikayesi
Yıldız Tilbe
Yıldız Tilbe (16 Temmuz , İzmir), Türk şarkıcı-şarkı yazarıdır.
Yaşamı[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Yıldız Tilbe diskografisi
Filmografi[değiştir EREN ÖZTÜRK
Eskiden büyük ço&#;unlu&#;u köylerde ya&#;ayan Türk toplumunda, türkülerin hikâyeleri dilden dile dola&#;&#;rd&#;. O hikâyeler büyüklerin küçüklere anlatt&#;&#;&#; ve yaz&#;ya geçirmeye gerek bile duymad&#;&#;&#; olaylard&#;. &#;imdilerde ise dinlenen türkülerin arka plân&#; pek bilinmiyor. Bu bilinmezlik de türkülerin de&#;erini azaltabiliyor.
Ülkemizin halk kültürü, devrimci milli demokratik kültürün in&#;as&#; için çok zengin bir malzeme sunmaktad&#;r. Gelmekte olan&#;n kökleri bu kültürün içindedir. Geçmi&#;in içinde hem eskiyen vard&#;r, hem de gelmekte olan. K&#;saca yeni bilincin topluma a&#;&#;lanmas&#;, bir bak&#;ma öncünün kendi toplumunun kültürüyle ba&#;lant&#; kurmays&#;yla olur diyebiliriz.
Gazetemizin Özgürlük Meydan&#;’nda, türküler dile gelecek. Hangi ko&#;ullarda, hangi olaylar&#; anlatmak için yaz&#;ld&#;&#;&#;n&#; bize anlatacaklar. Onlar diyorum çünkü yazar ben de&#;ilim, türkülerdir. Hikâyelerimizde yaln&#;z onlar&#;n maceralar&#; vard&#;r. E.Ö
Evvel zaman içinde Sivas ilinden bir kervanc&#; Halep’ten mal getirir. Tam üç y&#;ld&#;r kervanc&#;lar yurtlar&#;ndan, baba ocaklar&#;ndan ayr&#; dü&#;mü&#;lerdir. Gurbet ilin kahr&#;, üç y&#;l&#;n hasreti yüreklerinde. Kiminin yolunu anas&#;-babas&#;, kimininkini sevgilisi, kimininkini de çocuklar&#; gözlüyor.
&#;çlerinden en genci kara ya&#;&#;z, uzun boylu bir delikanl&#;, ad&#; Veysel. Veysel’in b&#;y&#;klar&#; daha yeni terlemi&#;.
Bunlar Halep’ten aylarca yol ala ala, en sonunda, karl&#; f&#;rt&#;nal&#; bir k&#;&#; günü Sivas’la Kayseri aras&#; y&#;k&#;k bir Selçuklu han&#;na kendilerini zor atarlar. Handa gecelemeye karar verip, yüklerini çözerler. Sivas çok yak&#;nd&#;r
Kervanc&#;lar yerlerinde duram&#;yorlar. Ak&#;am oluyor. Yataklar&#;n&#; serip içine giriyorlar ama hiç birini uyku tutmuyor. Veysel’in akl&#;nda ni&#;anl&#;s&#;
Veysel ikide bir yata&#;&#;ndan kalk&#;p, &#;&#;&#;d&#; m&#; diye, do&#;udan yana bak&#;yor. Veysel bir türlü yatakta duram&#;yor. Sabah, bir olsa! &#;imdi, geceden yola ç&#;k&#;lmaz m&#;? Kar kar Allah’&#;n belas&#; bir f&#;rt&#;na var.
SABAH YILDIZI
Gün &#;&#;&#;madan önce, do&#;uda, tam günün do&#;aca&#;&#; yerde bir y&#;ld&#;z gözükür. Sabah y&#;ld&#;z&#;d&#;r o. Sabah y&#;ld&#;z&#; gözükünce yola ç&#;k&#;l&#;r. Sabah y&#;ld&#;z&#; bir gözükse Bu gece, bir gece de&#;il; karanl&#;k bir y&#;ld&#;r sanki.
Veysel sevinçle çoktan beri durup seyretti&#;i do&#;uda kocaman, yalp yalp &#;&#;&#;yan bir y&#;ld&#;z görür. Delicesine ba&#;&#;r&#;r:
“Sar&#; y&#;ld&#;z Mavi y&#;ld&#;z”
Tela&#;la kervan&#; yüklerler. Kar savuruyor. Geceye ve sar&#; y&#;ld&#;za kar ya&#;&#;yor. Gece ve sar&#; y&#;ld&#;z ü&#;ümü&#;. Kervan yola dü&#;üyor. Kervanc&#;larsa sevinç içindeler. Yar&#;n sabah Sivas’ta olacaklar. Veysel’i sorarsan&#;z, Veysel kervandan belki be&#; yüz metre ilerdedir. At&#;, a&#;açlar boyu yüklemi&#; kar&#; gö&#;üslüyor. At, bazen yoruluyor bazen yava&#;l&#;yor. Veysel at&#; öldürecek gibi. Veysel at&#; k&#;rbaçl&#;yor. Bir hayli yol al&#;yorlar. Kar, arada aç&#;l&#;p, ortal&#;k süt liman oluyor ve sar&#; y&#;ld&#;z oturmu&#; oraya. Sar&#; y&#;ld&#;z Sar&#; y&#;ld&#;z Sar&#; y&#;ld&#;z çoktan kaybolmal&#;yd&#;. Gün do&#;mal&#;yd&#; çoktan da&#;lar&#;n ard&#;ndan. Tan y&#;ld&#;z&#; &#;&#;&#;m&#;&#;, &#;&#;&#;d&#; demek, biraz sonra gün do&#;acak demektir Gün nerelerde?
Kar daha savuruyor. F&#;rt&#;na döndürüyor. Bir zaman geliyor ki kervan toptan kara gömülüyor. Zar zor kervan&#; kar alt&#;ndan ç&#;kar&#;yorlar. &#;çlerinden kimisi “dönelim!” diye ayak diriyor. Ötekiler dinlemiyorlar. “&#;&#;te sar&#; y&#;ld&#;z. Biraz sonra nas&#;l olsa gün do&#;ar.” diyorlar ve dönmüyorlar. Git, git! Sar&#; y&#;ld&#;z bir türlü kaybolmuyor, gün do&#;muyor.
sivas’&#;n karl&#; yollar&#;
Sivas Ovas&#;n&#;n kar alt&#;ndaki uçsuz bucaks&#;z düzlü&#;ü, git git bitmiyor. Akl&#; ba&#;&#;nda eski kervanc&#;lar felaketi sezinliyorlar. Kervanc&#;ba&#;&#;ya, Veysel’e, daha öteki gençlere “Dönelim!” diye yalvar&#;yorlar. Bir kaç kere dönecek oluyorlar, dönseler nereye dönecekler. Çarnaçar gidiyorlar. En sonunda gide gide &#;imdilerde “Kervank&#;ran” dedikleri yere var&#;yorlar. Orada görülmedik bir tipi ba&#;l&#;yor. Kar tepeden tepeye savuruyor. Sar&#; y&#;ld&#;z tipinin arkas&#;nda. Gün usuldan usuldan kar&#;&#; da&#;&#;n arkas&#;ndan gözüküyor. Kervan nerede? Kervan&#; koydunsa bul!
Bahar geliyor. Bahar gelip toprak kabar&#;yor. Çimenler ye&#;erip karlar eriyor. Kervank&#;randan geçen ilk yolcu, at&#;, e&#;e&#;i, kat&#;r&#;, develeri, insanlar&#; ile bir kervan&#; orada, kara topra&#;a üst üste y&#;&#;&#;lm&#;&#; buluyor. Bütün kervan üst üste y&#;&#;&#;lm&#;&#; Kervank&#;ran dedikleri yerden geçerseniz, mezarlar&#; görürsünüz. Veysel’in topluluktan ayr&#;lm&#;&#; mezar&#;, daha ileri do&#;ru uçar gibidir.
KERVANKIRAN YILDIZI
O yere Kervank&#;ran dedikleri gibi, o y&#;ld&#;za da “Kervank&#;ran y&#;ld&#;z&#;” demi&#;lerdir. Yön tayini için Kutup Y&#;ld&#;z&#; yerine Venüs’ü baz alan kervanc&#;, gezegenin güne&#;in etraf&#;nda dönmesinden dolay&#; düz gitmek yerine, yay çizmi&#; ve çölden ç&#;kamayarak ayazda kervan&#;n k&#;r&#;lmas&#;na sebep olmu&#;tur.
Türküde bu olay &#;u dizelerde vurgulanm&#;&#;t&#;r: Evler y&#;kan beller büken/ Kan&#;m döken kervan k&#;ran/ Dön yare do&#;ru dön.
Ayr&#;ca Venüs’ten yani Kervank&#;ran y&#;ld&#;z&#;ndan, güne&#;ten yans&#;tt&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;n sayesinde rengi de&#;i&#;ti&#;inden türküde “mavi y&#;ld&#;z, sar&#; y&#;ld&#;z” diye bahsedilir.
Hangi Anadolu köylüsüne “Bana Kervank&#;ran y&#;ld&#;z&#;n&#; göster” deseniz, hemencecik gösterir.
Cemal Süreya’n&#;n me&#;hur “ K” &#;iirinde bahsetti&#;i “&#;imdi ac&#;n&#;n ve hüznün göklerinde/ umudun y&#;ld&#;z&#; sar&#; y&#;ld&#;z mavi y&#;ld&#;z” dizelerinde geçen y&#;ld&#;z da Kervank&#;ran y&#;ld&#;z&#;ndan ba&#;kas&#; de&#;ildir.
Bu hikayeyi okuduktan sonra türkünün sözleri daha anlaml&#; olacak
Bir y&#;ld&#;z do&#;du nur ile
Alemi yakt&#; nar ile
Küsülüyem ben yar ile
Niye do&#;dun sar&#; y&#;ld&#;z mavi y&#;ld&#;z
Aman aman evler y&#;kan y&#;ld&#;z
Y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z
Evler y&#;kan beller büken
Kan&#;m döken kervan k&#;ran
Dön dön dön dön dön yare do&#;ru dön
Yine bugün efkârland&#;m
&#;ndim etraf&#; doland&#;m
Tatl&#; can&#;mdan usand&#;m
Dön dön dön dön dön yare do&#;ru dön
Sana kervan k&#;ran derler
Bana dertli Kerem derler
Yare ikrar veren derler
Niye do&#;dun sar&#; y&#;ld&#;z mavi y&#;ld&#;z
Aman aman evler y&#;kan y&#;ld&#;z
Y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z
Evler y&#;kan beller büken
Kan&#;m döken kervan k&#;ran
Dön dön dön dön dön yare do&#;ru dön
Yavrum yatm&#;&#; da uyanmaz
Küçüktür kahra dayanmaz
Ben a&#;lar&#;m el inanmaz
Dön dön dön dön dön dön yare do&#;ru dön
nest...
EREN ÖZTÜRK
Eskiden büyük ço&#;unlu&#;u köylerde ya&#;ayan Türk toplumunda, türkülerin hikâyeleri dilden dile dola&#;&#;rd&#;. O hikâyeler büyüklerin küçüklere anlatt&#;&#;&#; ve yaz&#;ya geçirmeye gerek bile duymad&#;&#;&#; olaylard&#;. &#;imdilerde ise dinlenen türkülerin arka plân&#; pek bilinmiyor. Bu bilinmezlik de türkülerin de&#;erini azaltabiliyor.
Ülkemizin halk kültürü, devrimci milli demokratik kültürün in&#;as&#; için çok zengin bir malzeme sunmaktad&#;r. Gelmekte olan&#;n kökleri bu kültürün içindedir. Geçmi&#;in içinde hem eskiyen vard&#;r, hem de gelmekte olan. K&#;saca yeni bilincin topluma a&#;&#;lanmas&#;, bir bak&#;ma öncünün kendi toplumunun kültürüyle ba&#;lant&#; kurmays&#;yla olur diyebiliriz.
Gazetemizin Özgürlük Meydan&#;’nda, türküler dile gelecek. Hangi ko&#;ullarda, hangi olaylar&#; anlatmak için yaz&#;ld&#;&#;&#;n&#; bize anlatacaklar. Onlar diyorum çünkü yazar ben de&#;ilim, türkülerdir. Hikâyelerimizde yaln&#;z onlar&#;n maceralar&#; vard&#;r. E.Ö
Evvel zaman içinde Sivas ilinden bir kervanc&#; Halep’ten mal getirir. Tam üç y&#;ld&#;r kervanc&#;lar yurtlar&#;ndan, baba ocaklar&#;ndan ayr&#; dü&#;mü&#;lerdir. Gurbet ilin kahr&#;, üç y&#;l&#;n hasreti yüreklerinde. Kiminin yolunu anas&#;-babas&#;, kimininkini sevgilisi, kimininkini de çocuklar&#; gözlüyor.
&#;çlerinden en genci kara ya&#;&#;z, uzun boylu bir delikanl&#;, ad&#; Veysel. Veysel’in b&#;y&#;klar&#; daha yeni terlemi&#;.
Bunlar Halep’ten aylarca yol ala ala, en sonunda, karl&#; f&#;rt&#;nal&#; bir k&#;&#; günü Sivas’la Kayseri aras&#; y&#;k&#;k bir Selçuklu han&#;na kendilerini zor atarlar. Handa gecelemeye karar verip, yüklerini çözerler. Sivas çok yak&#;nd&#;r
Kervanc&#;lar yerlerinde duram&#;yorlar. Ak&#;am oluyor. Yataklar&#;n&#; serip içine giriyorlar ama hiç birini uyku tutmuyor. Veysel’in akl&#;nda ni&#;anl&#;s&#;
Veysel ikide bir yata&#;&#;ndan kalk&#;p, &#;&#;&#;d&#; m&#; diye, do&#;udan yana bak&#;yor. Veysel bir türlü yatakta duram&#;yor. Sabah, bir olsa! &#;imdi, geceden yola ç&#;k&#;lmaz m&#;? Kar kar Allah’&#;n belas&#; bir f&#;rt&#;na var.
SABAH YILDIZI
Gün &#;&#;&#;madan önce, do&#;uda, tam günün do&#;aca&#;&#; yerde bir y&#;ld&#;z gözükür. Sabah y&#;ld&#;z&#;d&#;r o. Sabah y&#;ld&#;z&#; gözükünce yola ç&#;k&#;l&#;r. Sabah y&#;ld&#;z&#; bir gözükse Bu gece, bir gece de&#;il; karanl&#;k bir y&#;ld&#;r sanki.
Veysel sevinçle çoktan beri durup seyretti&#;i do&#;uda kocaman, yalp yalp &#;&#;&#;yan bir y&#;ld&#;z görür. Delicesine ba&#;&#;r&#;r:
“Sar&#; y&#;ld&#;z Mavi y&#;ld&#;z”
Tela&#;la kervan&#; yüklerler. Kar savuruyor. Geceye ve sar&#; y&#;ld&#;za kar ya&#;&#;yor. Gece ve sar&#; y&#;ld&#;z ü&#;ümü&#;. Kervan yola dü&#;üyor. Kervanc&#;larsa sevinç içindeler. Yar&#;n sabah Sivas’ta olacaklar. Veysel’i sorarsan&#;z, Veysel kervandan belki be&#; yüz metre ilerdedir. At&#;, a&#;açlar boyu yüklemi&#; kar&#; gö&#;üslüyor. At, bazen yoruluyor bazen yava&#;l&#;yor. Veysel at&#; öldürecek gibi. Veysel at&#; k&#;rbaçl&#;yor. Bir hayli yol al&#;yorlar. Kar, arada aç&#;l&#;p, ortal&#;k süt liman oluyor ve sar&#; y&#;ld&#;z oturmu&#; oraya. Sar&#; y&#;ld&#;z Sar&#; y&#;ld&#;z Sar&#; y&#;ld&#;z çoktan kaybolmal&#;yd&#;. Gün do&#;mal&#;yd&#; çoktan da&#;lar&#;n ard&#;ndan. Tan y&#;ld&#;z&#; &#;&#;&#;m&#;&#;, &#;&#;&#;d&#; demek, biraz sonra gün do&#;acak demektir Gün nerelerde?
Kar daha savuruyor. F&#;rt&#;na döndürüyor. Bir zaman geliyor ki kervan toptan kara gömülüyor. Zar zor kervan&#; kar alt&#;ndan ç&#;kar&#;yorlar. &#;çlerinden kimisi “dönelim!” diye ayak diriyor. Ötekiler dinlemiyorlar. “&#;&#;te sar&#; y&#;ld&#;z. Biraz sonra nas&#;l olsa gün do&#;ar.” diyorlar ve dönmüyorlar. Git, git! Sar&#; y&#;ld&#;z bir türlü kaybolmuyor, gün do&#;muyor.
sivas’&#;n karl&#; yollar&#;
Sivas Ovas&#;n&#;n kar alt&#;ndaki uçsuz bucaks&#;z düzlü&#;ü, git git bitmiyor. Akl&#; ba&#;&#;nda eski kervanc&#;lar felaketi sezinliyorlar. Kervanc&#;ba&#;&#;ya, Veysel’e, daha öteki gençlere “Dönelim!” diye yalvar&#;yorlar. Bir kaç kere dönecek oluyorlar, dönseler nereye dönecekler. Çarnaçar gidiyorlar. En sonunda gide gide &#;imdilerde “Kervank&#;ran” dedikleri yere var&#;yorlar. Orada görülmedik bir tipi ba&#;l&#;yor. Kar tepeden tepeye savuruyor. Sar&#; y&#;ld&#;z tipinin arkas&#;nda. Gün usuldan usuldan kar&#;&#; da&#;&#;n arkas&#;ndan gözüküyor. Kervan nerede? Kervan&#; koydunsa bul!
Bahar geliyor. Bahar gelip toprak kabar&#;yor. Çimenler ye&#;erip karlar eriyor. Kervank&#;randan geçen ilk yolcu, at&#;, e&#;e&#;i, kat&#;r&#;, develeri, insanlar&#; ile bir kervan&#; orada, kara topra&#;a üst üste y&#;&#;&#;lm&#;&#; buluyor. Bütün kervan üst üste y&#;&#;&#;lm&#;&#; Kervank&#;ran dedikleri yerden geçerseniz, mezarlar&#; görürsünüz. Veysel’in topluluktan ayr&#;lm&#;&#; mezar&#;, daha ileri do&#;ru uçar gibidir.
KERVANKIRAN YILDIZI
O yere Kervank&#;ran dedikleri gibi, o y&#;ld&#;za da “Kervank&#;ran y&#;ld&#;z&#;” demi&#;lerdir. Yön tayini için Kutup Y&#;ld&#;z&#; yerine Venüs’ü baz alan kervanc&#;, gezegenin güne&#;in etraf&#;nda dönmesinden dolay&#; düz gitmek yerine, yay çizmi&#; ve çölden ç&#;kamayarak ayazda kervan&#;n k&#;r&#;lmas&#;na sebep olmu&#;tur.
Türküde bu olay &#;u dizelerde vurgulanm&#;&#;t&#;r: Evler y&#;kan beller büken/ Kan&#;m döken kervan k&#;ran/ Dön yare do&#;ru dön.
Ayr&#;ca Venüs’ten yani Kervank&#;ran y&#;ld&#;z&#;ndan, güne&#;ten yans&#;tt&#;&#;&#; &#;&#;&#;&#;&#;n sayesinde rengi de&#;i&#;ti&#;inden türküde “mavi y&#;ld&#;z, sar&#; y&#;ld&#;z” diye bahsedilir.
Hangi Anadolu köylüsüne “Bana Kervank&#;ran y&#;ld&#;z&#;n&#; göster” deseniz, hemencecik gösterir.
Cemal Süreya’n&#;n me&#;hur “ K” &#;iirinde bahsetti&#;i “&#;imdi ac&#;n&#;n ve hüznün göklerinde/ umudun y&#;ld&#;z&#; sar&#; y&#;ld&#;z mavi y&#;ld&#;z” dizelerinde geçen y&#;ld&#;z da Kervank&#;ran y&#;ld&#;z&#;ndan ba&#;kas&#; de&#;ildir.
Bu hikayeyi okuduktan sonra türkünün sözleri daha anlaml&#; olacak
Bir y&#;ld&#;z do&#;du nur ile
Alemi yakt&#; nar ile
Küsülüyem ben yar ile
Niye do&#;dun sar&#; y&#;ld&#;z mavi y&#;ld&#;z
Aman aman evler y&#;kan y&#;ld&#;z
Y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z
Evler y&#;kan beller büken
Kan&#;m döken kervan k&#;ran
Dön dön dön dön dön yare do&#;ru dön
Yine bugün efkârland&#;m
&#;ndim etraf&#; doland&#;m
Tatl&#; can&#;mdan usand&#;m
Dön dön dön dön dön yare do&#;ru dön
Sana kervan k&#;ran derler
Bana dertli Kerem derler
Yare ikrar veren derler
Niye do&#;dun sar&#; y&#;ld&#;z mavi y&#;ld&#;z
Aman aman evler y&#;kan y&#;ld&#;z
Y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z y&#;ld&#;z
Evler y&#;kan beller büken
Kan&#;m döken kervan k&#;ran
Dön dön dön dön dön yare do&#;ru dön
Yavrum yatm&#;&#; da uyanmaz
Küçüktür kahra dayanmaz
Ben a&#;lar&#;m el inanmaz
Dön dön dön dön dön dön yare do&#;ru dön