Zencefil Nasıl Yetiştirilir?
Zencefil tohumdan değil, kökler aracılığıyla çoğalan tıpkı patates gibi yumrulu bir kök bitkisidir. Bugün yüzlerce çeşidi bulunan zencefilin yaygın olarak “zingiber officinale” ismindeki türü yaygın olarak üretilir ve kullanılır. Yarı tropik ve tropik iklimlerin bitkisi olan zencefil yeterli yağışın ve doğal olarak nemin bulunduğu birçok yerde yetiştirilebilir. Şimdi zencefilin yetiştirme özelliklerini, toprak, su ve güneş isteğini inceleyelim. Zencefil yetiştirmek patates yetiştirmeye oldukça benzerdir. Öncelikle zencefil iyi drene edilmiş topraklarda çok iyi verim verir. Bir diğer deyişle yeterince havalandırılmış, kumlu, killi tınlı topraklarda verimi yüksektir. Topraktaki pH oranı ise 6 ile arasında olmalıdır. Önemli bir ayrıntı ise zencefil yetişme koşullarında tuza oldukça duyarlı bir bitkidir. Topraktaki tuz oranına dikkat edilmelidir. Büyük çaplı zencefil yetiştirme gibi bir düşünceniz varsa toprak mutlaka analiz yaptırılmalıdır. Su da yine zencefil için hayati bir öneme sahiptir. Toprak aşırı sulanmamalı yalnız bitki köklerinin nemli kalmasına özen gösterilmelidir. İdeal koşullarda zencefil için sıcaklığın 19 ila 28o derece arasında nemin ise yüzde 70 ila 90 arasında olması önemlidir. Bu detaylara bir öz attıktan sonra şimdi zencefil yetiştiriciliği nasıl yapılır sorusunun cevabına geçebiliriz.
Zencefil Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
Zencefilin köklerle çoğalan bir bitki olduğunu artık biliyoruz. Zencefil bahçede ya da balkonda saksıda yetiştirebileceğiniz bitkiler arasındadır. Buradan hareketle aşağıdaki adımlar her iki yetiştirme şekli için de uygundur. Bahçede yetiştirmek isterseniz ideal bir bahçe yatağı hazırlayabilir, zencefilleri daha kontrollü bir şekilde yetiştirebilirsiniz. Şimdi adımları takip edelim:
Zencefil Türkiye'de Yetişir Mi?
Zencefil ılıman ve sıcak iklimlerin bitkisidir. Bu sebeple Türkiye’de bazı bölgeler zencefil yetiştirmeye uygundur. Yeterli nem ve sıcaklık ihtiyacının karşılandığı Antalya bölgesinde dikkatli bir bakım ve sulamayla zencefil yetişebiliyor.
Zencefil Ne Kadar Sürede Yetişir?
Zencefilin yetişme süresi biraz uzundur. Bu sebeple ekildikten yaklaşık gün sonra taze olarak tüketmek için hasat edebilirsiniz.
Zencefil Nasıl Bir İklimde Yetişir?
Zencefil tropik ve yarı tropik bir iklimde yetiştir. Bu sebeple ılıman ve yağış alan iklimleri sever. Zencefil deniz seviyesinde metre yüksekliğe kadar aynı zamanda 3 bin ila 4 bin mm yağış alan nemli ve sıcak iklimlerde ideal olarak yetiştirilebilmektedir. Ayrıntı bir bilgi verecek olursak bugün dünyadaki yetiştiriciliğin yüzde 35’ini Hindistan tek başına karşılamaktadır.
Ekimin yapılacağı bölge güneşi en fazla 5 saat yani sadece sabah güneşini alması gerekmektedir.
Ekimin yapılacağı toprağın PH aralığı ise ,5 olmaktadır
Ekimin yapılabileceği mevsim ise ilkbahar olmaktadır. Bahar ayında gerçekleşen don olaylarının bitmiş olması da gerekmektedir.
Toprağın verimliliğini arttırmak için ekim öncesinde atıl durumda olan olgun gübreler ile beslenmesi gerekmektedir. Ancak bu zorunlu bir uygulama olmamaktadır.
Kimin yapıldığı ilkbahar aylarından yaz aylarının sonuna kadar toprağın nemli yaprakların yeşil kalmaları sağlanmalıdır.
Yaz sonunda yaprakların sararması ile birlikte sulamanın kesilmesi de gerekmektedir.
Ekim ayı civarında bitkinin yaprakları ölmektedir. Bütün yapraklar öldüğü zaman ise zencefil hasada hazır olmaktadır.
Zencefillerin daha iyi büyümelerini sağlamak için her ay potasyum, azot ve fosfor takviyesinin yapılması gerekmektedir.
Zencefillerin ekileceği toprağın kurumuş olması önemli olmaktadır.
Sümüklü böcekler başta olmak üzere haşereler ve böcekler bitkilerin en büyük düşmanı olmaktadır. Özellikle sümüklü böcekler bitkinin kök ile gövde arasındaki bağlantıyı kesmektedir.
Sulamanın gereğinden fazla yapılması ise köklerde mantar ve hastalıkların oluşmasına neden olmaktadır.
Zencefilin hasadının yapılması için ay gerekmektedir. Ancak 6. aydan sonra hasat yapmak mümkün olmaktadır.
Zencefil Türkiye'de En Çok ve En İyi Nerede Yetişir?
Zencefilin ihtiyaç duyduğu iklim tropikal iklim olmaktadır. Ancak gün içerisinde en fazla saat güneş görmesi daha fazlasının ise zararlı olduğu bilinmektedir. Bu özellikler bitkinin Ege ve Akdeniz bölgesinde yetiştirilmesine uygun olduğu düşünülse de gerçek böyle olmamaktadır. Türkiye'de zencefil seralarda yetiştirilmeye uygun bir bitki olmaktadır. Bu sayede ihtiyacı olan nemin, ışığın ve sıcaklığın ayarlanması sağlanmaktadır.
Zencefil (Zingiber officinale), zencefilgiller familyasından bir metreye kadar boylanabilen, ince-uzun yapraklı, sarı-kırmızı renklerde çiçekler açan, kök yumruları baharat ve ilaç olarak kullanılan, çok yıllık bir bitkidir. Başta Çin olmak üzere, Hindistan, Endonezya, Vietnam, Japonya gibi tropik ya da yarı tropik iklimlerde yetişir. Dış görünüş olarak Yerelması ile aynıdır.
Genelde kök yumruları Baharat olarak dünyanın birçok mutfağında kullanılır. Güney Çin'den gelen Zencefil, önce Hindistan'a; ardından Güneydoğu Asya'ya, Batı Afrika'ya ve Karayipler'e yayılmıştır. Zencefil bitkisinin şekilsiz, parçalar halinde bulunan soyulmuş ya da soyulmamış haldeki kurutulmuş kökleri ya da bunların öğütülmüş hali kullanılan kısımdır. Çöreklere katılır. Ayrıca zencefilden gazoz, şarap, turşu ve reçel yapımında da yararlanılır.
Mutfakta çorbalara, patates, sosis, çeşitli dolmalar, ızgara etler, söğüş, pilav, her türlü beyaz peynire, çeşitli sebzelere, meyve salatasına, çeşitli pastalara, kurabiyelere ve keklere katılır.
Zencefil kökünün bileşiminde önemli etken maddeler var. Taze zencefil etken madde bakımından daha zengin;% 80 su,% 2 protein,% 1 yağ,% 12 nişasta, kalsiyum, fosfor, demir, B ve C vitamini içeriyor. Kuru zencefilde su oranı% 10'dur. Baharat olarak kullanılabilecek 1 çay kaşığı zencefilde besin içeriği mangan hariç ihmal edilebilecek düzeydedir. Bu miktarda zencefil günlük mangan gereksiminin %79'unu karşılar.