Zonal Intrazonal Azonal Topraklar

TÜRK&#;YE’DE TOPRAK T&#;PLER&#; VE TOPRAK KULLANIMI

1-ZONAL TOPRAKLAR

Ana kaya üzerinde olu&#;mu&#; topraklar, ülkemizdeki iklim ve bitki örtüsüne ba&#;l&#; olarak olu&#;mu&#;lard&#;r. Düz veya az e&#;imli alanlarda olu&#;mu&#; bu topraklara zonal veya yerli topraklar ad&#; verilir. &#;klimin etkisi topra&#;&#;n geli&#;imini etkiledi&#;i için zonal topraklar tabakala&#;malar&#;na göre s&#;n&#;fland&#;r&#;l&#;r. Zonal topraklarda toprak profili tamamlanm&#;&#;t&#;r.

Ba&#;l&#;ca zonal toprak tipleri &#;unlard&#;r:

-KAHVERENG&#; ORMAN TOPRAKLARI
Orman örtüsü alt&#;nda olu&#;an bu topraklar organik madde bak&#;m&#;ndan zengin olduklar&#;ndan renkleri koyudur.
Y&#;kanman&#;n fazla oldu&#;u yerlerde asitli ve kireçsiz orman topraklar&#; olu&#;maktad&#;r. &#;yi y&#;kanm&#;&#; bu topraklar çay ve kivi yeti&#;tirmek için oldukça elveri&#;lidir.

Ülkemizde bu tip topraklar, Kuzey Anadolu Da&#;lar&#;n&#;n denize bakan yamaçlar&#;nda yayg&#;nd&#;r

-KIRMIZI AKDEN&#;Z TOPRAKLARI (TERRA-ROSSA)
Akdeniz iklim bölgelerinde genellikle kalkerler üzerinde olu&#;an
Bu topraklar&#;n bünyelerindeki demirin oksitlenmesinden dolay&#; renkleri k&#;rm&#;z&#;d&#;r. Organik madde bak&#;m&#;ndan fazla zengin de&#;ildir. Bu topraklarda genellikle turunçgil, ba&#;c&#;l&#;k ve zeytin tar&#;m&#; yap&#;lmaktad&#;r   
                  
-KAHVERENG&#; BOZKIR TOPRAKLARI   
Bozk&#;r sahalar&#;nda, y&#;ll&#;k ya&#;&#;&#; miktar&#;n&#;n mm'nin alt&#;nda oldu&#;u yerlerde olu&#;mu&#;tur. Bu topraklar, organik madde bak&#;m&#;ndan fazla zengin de&#;ildir. Ülkemizin iç kesimlerinde yayg&#;nd&#;r. Bu topraklarda genellikle tah&#;l tar&#;m&#; ve küçükba&#; hayvanc&#;l&#;k yap&#;lmaktad&#;r
            
-KESTANE RENKL&#; BOZKIR TOPRAKLARI
Bozk&#;r alanlar&#;nda y&#;ll&#;k ya&#;&#;&#; miktar&#;n&#;n mm oldu&#;u yerlerde olu&#;mu&#;tur. Bu topraklar, organik madde bak&#;m&#;ndan zengindir. Ülkemizin iç kesimlerinde görülür. Bu topraklar&#;n bulundu&#;u alanlarda genellikle tah&#;l tar&#;m&#; ve küçükba&#; hayvanc&#;l&#;k yap&#;lmaktad&#;r.

-ÇERNEZYOM TOPRAKLAR
Karasal iklimde çay&#;r bitki örtüsü alt&#;nda olu&#;ur. Bu topraklara Erzurum-Kars çevresinde ve Do&#;u Karadeniz Da&#;lar&#;nda rastlan&#;r. Üzerinde gür otlaklar&#;n bulunur. Bu alanlarda genellikle büyükba&#; hayvanc&#;l&#;k yap&#;lmaktad&#;r.

2-&#;NTRAZONAL TOPRAKLAR

Ana Materyalin Etkili Oldu&#;u  Yerli  Topraklar:

Bitki örtüsünün zay&#;f oldu&#;u e&#;imli yamaçlarda toprak a&#;&#;n&#;r, geriye s&#;&#; bir toprak tabakas&#; kal&#;r. Bu topraklar&#;n özelli&#;ini ana madde etkiler. Ana materyalin etkisini yans&#;tan bu topraklara intrazonal topraklar denir. 

Ba&#;l&#;ca intrazonal toprak tipleri &#;unlard&#;r:

1-Kumlu Topraklar:

Karadeniz de kumta&#;lar&#;n&#;n bulundu&#;u araziler üzerinde bulunan bu topraklar, özellikle Bolu, Samsun ve Bart&#;n aras&#;nda görülür.

Su geçirgenli&#;i fazla, havalanmas&#; iyi, verimsizdir. Tah&#;l tar&#;m&#; d&#;&#;&#;ndaki baz&#; bitkilerin yeti&#;mesi  için gereklidir      

2- Killi ve Kireçli Topraklar:

Genellikle &#;ç Anadolu, &#;ç Bat&#; Anadolu ve Do&#;u Anadolu çöküntü havzalar&#;nda kireç ta&#;&#;n&#;n ayr&#;&#;mas&#;yla olu&#;ur.

 a)Vertisoller:

Mu&#; ve Alt&#;n ba&#;ak ovalar&#;nda, Ergene havzas&#;nda, Bursa – Karacabey aras&#;nda, Menemen ovas&#;nda ve Konya da görülür.

Killi topraklard&#;r. Bu yüzden, yaz&#;n kurudu&#;unda çatlaklar olu&#;ur. K&#;&#;&#;n suya doygun hale gelince çatlaklar&#;n alt&#;nda olu&#;an topraklar yüzeye ç&#;kar. Bu topraklara dönen toprak anlam&#;na gelen vertisol denmi&#;tir. Anadolu da bu topraklara ta&#; do&#;uran topraklar denir. Topra&#;&#;n üst k&#;sm&#; organik madde bak&#;mdan zengindir. Altta kireç birikimi vard&#;r. Sürülmesi  zordur.

Trakya'da kara kepir, Anadolu'da ta&#; do&#;uran toprak ad&#; verilir

b)Rendzinalar: 

Bu topraklar killi ve kireçli göl tortular&#; veya yumu&#;ak kireç ta&#;lar&#;n&#;n bulundu&#;u sahalarda olu&#;mu&#;tur. Koyu renkli rendzinalar&#;n içinde kireç ta&#;lar&#; da bulunur. Toprak, besin maddeleri yönünden zengindir. Bu topraklarda tah&#;l yeti&#;tiren e&#;imli sahalarda yer yer ormanlar yeti&#;ir. &#;ç Anadolu Trakya Ege ve Do&#;u Anadolu da yayg&#;nd&#;r.

3-Çorak (tuzlu ve Alkali)Topraklar: 

Kapal&#; havza veya eski göl tabanlar&#;nda olu&#;an topraklard&#;r. Bu topraklarda tuz oran&#; fazla oldu&#;undan tar&#;m yap&#;lamaz. Bu tip topraklara Tuz Gölü çevresinde ve Konya Ovas&#;'nda rastlanmaktad&#;r.
Konya Ovas&#; ve Tuz Gölü çevresinde yayg&#;n olarak bulunan tuzlu topraklarda bitki örtüsü zay&#;ft&#;r.

3- AZONAL TOPRAKLAR

Akarsular, buzullar ve rüzgârlar taraf&#;ndan ta&#;&#;nan maddelerin birikmesi ile olu&#;mu&#; topraklara, azonal (ta&#;&#;nm&#;&#;) topraklar ad&#; verilir.

Yurdumuzda akarsular&#;n olu&#;turdu&#;u genç topraklar yayg&#;nd&#;r. Ancak, buzullar&#;n ve rüzgârlar&#;n olu&#;turdu&#;u topraklara fazla rastlanmaz. Azonal topraklar daha çok birikmenin etkili oldu&#;u yerlerde görülür. Toprak profili ve tabakalar&#; bulunmayan bu topraklar, tabakala&#;man&#;n ba&#;lang&#;ç a&#;amas&#;ndad&#;r.

Ba&#;l&#;ca azonal toprak tipleri &#;unlard&#;r:

-ALÜVYAL TOPRAKLAR
Akarsular&#;n ta&#;&#;y&#;p biriktirdi&#;i malzemelerden olu&#;an alüvyal topraklar, vadi tabanlar&#;ndaki düzlüklerde, akarsu birikinti ovalar&#;nda, delta ovalar&#;nda ve eski göl tabanlar&#;nda yayg&#;nd&#;r.
Ülkemizde alüvyal topraklar&#;n görüldü&#;ü ba&#;l&#;ca alanlar:
Karadeniz k&#;y&#;lar&#;nda; Bafra, Çar&#;amba ve Adapazar&#; ovalar&#;.
Ege k&#;y&#;lar&#;nda; Bak&#;rçay, Gediz, Küçük ve Büyük Menderes ovalar&#;.
Akdeniz k&#;y&#;lar&#;nda; Çukurova, Amik Ovas&#;, Silifke ve Antalya ovalar&#;.
iç kesimlerde; Erzurum, Erzincan, Mu&#;, Erbaa, Niksar ve Konya ovalar&#; alüvyal topraklar&#;n geni&#; yer kaplad&#;&#;&#; alanlard&#;r.
Bu topraklar, ta&#;&#;nan materyalin özelliklerine ba&#;l&#; olarak killi, kalkerli veya kumlu olabilir.
Alüvyal topraklar&#;n horizonlar&#; geli&#;memi&#;tir. Toprak yüzeyi, akarsular&#;n ta&#;&#;y&#;p getirdi&#;i malzeme ile sürekli yenilenmektedir. &#;&#;lenmesi kolay olan alüvyal topraklar, mineral ve organik madde bak&#;m&#;ndan zengin olduklar&#;n­dan verimleri oldukça yüksektir. Bu yüzden alüvyal topraklar&#;n bulundu&#;u yerler ülkemizin önemli tar&#;m alanlar&#;d&#;r.

-KOLÜVYAL TOPRAKLAR
Da&#;l&#;k alanlarda e&#;imli yamaçlar boyunca ufalanan malzemenin da&#;lar&#;n eteklerinde birikmesi ile olu&#;an topraklard&#;r. Özellikle bitki örtüsünden yoksun yamaçlarda çözülen malzeme, ya&#;mur ve sel sular&#; taraf&#;ndan ta&#;&#;narak etekte biriktirilir. Su tutma kapasitesi dü&#;ük olan bu topraklarda genellikle ba&#;c&#;l&#;k ve bahçe tar&#;m&#; yap&#;lmaktad&#;r.
Yamaçlarda a&#;&#;nma devaml&#; olursa ince malzemeler sürekli ta&#;&#;n&#;r. Böylece yamaçta geriye sadece iri malzeme kal&#;r ve bu alanlarda iri malzemenin hâkim oldu&#;u ta&#;l&#; topraklar (litosoller) meydana gelir

-REGOSOLLER
Volkanlardan ç&#;kan kum boyutundaki malzemeler, akarsular&#;n biriktirdi&#;i kumlu depolar veya yamaç eteklerindeki kumlu kolüvyal depolar üzerinde olu&#;an kumlu topraklard&#;r

TÜRK&#;YE’DE TOPRAKLARDAN YARARLANMA

Toprak, ekonomi de ham madde olarak ve tar&#;m aç&#;s&#;ndan de&#;erlendirilir. Ham madde olarak seramik, fayans, kiremit, tu&#;la, çimento, kireç gibi alanlarda kullan&#;l&#;r. Tar&#;m aç&#;s&#;ndan hayvanc&#;l&#;k bitki yeti&#;tirme ve ormanc&#;l&#;k alanlar&#;nda yararlan&#;l&#;r.

Topra&#;&#;n Tar&#;mda Kullan&#;lmas&#;
Türkiye arazisinin %36’s&#;nda tar&#;m yap&#;lmakta olup iklim ve toprak farkl&#;l&#;&#;&#;ndan dolay&#; yeti&#;tirilen ürün çe&#;idi oldukça fazlad&#;r. Tarla alanlar&#;n&#;n büyük bir k&#;sm&#;nda tah&#;l yeti&#;tirilmektedir. Tah&#;llar için de en çok ekimi yap&#;lan ürün bu&#;dayd&#;r.


Tar&#;m da verimlilik topra&#;&#;n yap&#;s&#;yla da yak&#;ndan ilgilidir. Baz&#; bitki türleri baz&#; toprak türlerinden daha kaliteli ve verimli yeti&#;ir. Örne&#;in; çay fazla y&#;kanm&#;&#; kireçsiz topraklarda, antepf&#;st&#;&#;&#; kurak bölgelerin kireçli topraklar&#;nda, yumrulu bitkiler kumlu topraklarda, üzüm ba&#;lar&#; kumlu çak&#;ll&#; topraklarda iyi yeti&#;mekte ve daha fazla verim al&#;nmaktad&#;r.

Hayvanc&#;l&#;k
Maki ve çal&#;l&#;klar&#;n yayg&#;n oldu&#;u yerlerde k&#;l keçisi; bozk&#;r alanlar&#;nda koyun, çay&#;rlar&#;n yayg&#;n oldu&#;u yerlerde s&#;&#;&#;r; dut a&#;açlar&#;n&#;n yayg&#;n oldu&#;u yerlerde ipek böcekçili&#;i; çiçekli bitkiler, çam ormanlar&#; meyve bahçelerinin yayg&#;n oldu&#;u yerlerde ise ar&#; yeti&#;tiricili&#;i yayg&#;n olarak yap&#;lmaktad&#;r.

Ormanc&#;l&#;k
Ormanlardan Faydalanma
Bir ülkenin en de&#;erli do&#;al kaynaklar&#;ndan bir de ormanlard&#;r. Türkiye’nin yakla&#;&#;k % 25’i orman arazilerinden olu&#;ur. Buna göre yurdumuz ormanca çok zengin bir ülke de&#;ildir. Çünkü ülkemizin do&#;al ko&#;ullar&#; ormanlar&#;n yeti&#;mesine fazla uygun de&#;ildir. Türkiye orman arazilerinin % 83’ü k&#;y&#; bölgelerimizde bulunmaktad&#;r. Ormanl&#;k arazinin k&#;y&#; bölgelerimizde geni&#; olmas&#; nem ve ya&#;&#;&#; ko&#;ullar&#;n&#;n bir sonucudur.

Orman&#;n en önemli özelli&#;i yenilenebilir ve ço&#;alt&#;labilir bir kaynak olmas&#;d&#;r. Ormanlar&#;m&#;z&#;n y&#;ll&#;k verimleri dü&#;üktür. Orman ürünlerimizin ba&#;&#;nda odun hammaddesi gelir. Tomruk, kereste, maden dire&#;i, tel dire&#;i, sanayi odunu, kâ&#;&#;tl&#;k odun, yakacak odun, ç&#;ra, reçine, &#;im&#;ir, defneyapra&#;&#;, s&#;&#;la ya&#;&#; ormanlardan elde edilen ürünlerdir.

Çok önemli bir hammadde kayna&#;&#; olan ormanlar&#;m&#;z&#;n % 21’, iyi orman, % 27’si oldukça iyi, % 15’i normal baltal&#;kt&#;r. Bu nedenle ormanlar&#;m&#;z&#;n ülke ekonomisine katk&#;s&#; oldukça azd&#;r.

Ormanlardan elde edilen ürünler
-As&#;l orman ürünleri:
Tomruk, parke, mobilya, sunta, kâ&#;&#;t, kontrplak, odun vb

-Yan orman ürünleri:
Reçine, s&#;&#;la ya&#;&#;, çam kozala&#;&#;, &#;hlamur, keçiboynuzu, defneyapra&#;&#; vb

Ormanlar&#;n hizmet çe&#;itleri:
•   Suyu düzenleme
•   Topra&#;&#; koruma
•   &#;klimi etkileme
•   Do&#;ay&#; koruma ve güzelle&#;tirme

Başlıca Toprak Tipleri ve Özellikleri

Toprak, üzerinde tüm canlıların barınıp yaşadığı, insan ve hayvan beslenmesi için gerekli ürünlerin yetiştiği yaşayan canlı bir varlıktır ve yaşamın kaynağıdır. Toprak, Fiziksel, kimyasal, organik yollarla parçalanan kayaçların arasına hava, su ve canlıların girmesiyle oluşan katmandır.

Yeryüzündeki topraklar iklim koşulları, kayaçların yapısı, yer şekilleri ve dış güçlerin etkinliğine göre üç ana gruba ayrılmaktadır. Bunlar zonal, azonal ve intrazonal topraklardır.

ZONAL TOPRAKLAR

Bu topraklar genellikle düz ve az eğimli yerlerde oluşmuş topraklardır. Ana kayaların, yerinde ayrışmasıyla oluşurlar. Bu yüzden yerli topraklar da denir. Topraklar oluşum özelliklerine göre taşlı, kireçli, kumlu, humuslu, milli gibi çeşitlere ayrılırlar. Bitki artıklarının zamanla ayrışmasıyla toprağa bitkisel besin maddeleri de karışır buna humus denir. Yağışın bol olduğu, bitki örtüsünün gür olduğu alanlarda görülen topraklar, bitki örtüsü bakımından zengin olduğundan toprakta humus miktarı da fazladır. Yağışın çok olduğu ekvatoral kuşakta yağışlarla toprak çok yıkandığından topraktaki humus oranı azdır. Bu bölgelerde toprak nemli olduğundan koyu renklidir. Zonal topraklarda normal toprak profiline sahiptir. A, B, C horizonları belirgindir.

seafoodplus.infot Topraklar
Dönenceler arasındaki sıcak-nemli tropikal iklim bölgesinin toprağıdır. Rengi kiremit kırmızısıdır. Tropikal kuşakta bitki örtüsü gür olduğu hâlde aşırı yıkanma ve humusun büyük bir kısmının çok sayıdaki mikroorganizmalar tarafından tüketilmesinden dolayı bu topraklar humus bakımından fakirdir. Tarımsal verim bu topraklarda düşüktür. Bu nedenle kimyasal çözülme yeterli olduğu hâlde verimsiz topraklardır.

2.Kırmızı Topraklar (Terra Rossa)
Akdeniz iklim bölgesinde kireç taşı (kalker) üzerinde oluşan topraklardır. Bünyesinde demir oksit oranı fazla olduğundan renkleri kırmızıdır. Sulama ve gübreleme yapılırsa tarıma elverişlidir. Kaliforniya (ABD) Orta Şili, Cape Bölgesi (Güney Afrika Cumhuriyeti), Akdeniz kıyıları ve Avustralya’nın güneyinde görülür.

seafoodplus.infoengi Orman Toprakları
Ilıman okyanus ikliminde karışık ormanların altında yer alan humuslu topraklardır. Toprağın üst kısmı, bitki kalıntılarından dolayı koyu renklidir ve humus bakımından zengindir. Aşırı yıkanma yoktur. Bu topraklar Batı Avrupa’da ve Türkiye’de Karadeniz kıyılarında yaygındır.

seafoodplus.info Topraklar
Soğuk nemli bölgelerin iğne yapraklı orman sahasında oluşan topraklardır. Yıkanma fazla olduğundan mineral bakımından fakirdir ve kül renginde olan topraklardır. Sibirya, Kuzey Avrupa, İskandinavya Yarımadası (İsveç, Norveç, Finlandiya) ve Kanada’da görülür.

seafoodplus.info Toprakları
Tundra iklim bölgesinin kışın on ay donan, yazın iki ay çözülerek bataklık hâlini alan verimsiz topraklarıdır. Üzerinde üç aylık yaz sıcaklığında yeşeren tundra denilen yosun ve otlardan oluşan bitki örtüsü vardır ve organik maddeler uzun süre çözünmeden toprakta kalır. Humus bakımından fakir ve tarıma elverişsiz topraklardır. Tundralar, kutup altı ikliminde görülen topraklardır. Kanada, İskandinav Yarımadası ve Sibirya’da geniş yer kaplarlar.

6.Çöl Toprakları
Çöllerde (yıllık toplam mm’den az yağış alan yerlerde) görülen, humus bakımından fakir, az humuslu açık renkli verimsiz topraklardır. Çöllerde nem azlığı nedeniyle kimyasal çözülme yetersizdir, toprak oluşumu yeterince gerçekleşemez. Bu nedenle A horizonu yok denecek kadar incedir. Yağış azlığı ve şiddetli buharlaşma nedeniyle toprak yüzeyinde kireç ve tuz birikerek sert bir tabaka meydana getirir ve toprakta tarım yapılamaz.

seafoodplus.infoengi ve Kestane Renkli Bozkır Toprakları
Orta kuşakta, karaların iç kısımlarında, bozkırların görüldüğü yerlerde oluşan topraklardır. Kahverengi bozkır toprakları, mm arası yağış alan, step bitki örtüsünün görüldüğü yerlerde oluşan humusu az, tahıl tarımına ve mera oluşmasına elverişli topraklardır.

Kestane rengi bozkır toprakları ise mm arası yağış alan, step bitki örtüsüne sahip yerlerde oluşan humus oranı daha fazla ve tahıl tarımına elverişli topraklardır.

8.Çernozyom Topraklar (Kara Topraklar)
Yazları yağışlı karasal iklim koşullarında yetişen yüksek boylu çayırlar altında oluşan topraklardır. Sıcaklığın düşük olması nedeniyle çayır artıkları yeterince ayrışmadan toprak üzerinde kalır. Bu yüzden toprağın üst katı, siyah renklidir.
Çernozyomlar bitki besin maddeleri bakımından zengindirler. Ot verimi yüksek olduğu için buralarda, yoğun olarak büyük baş hayvancılık yapılır. Ukrayna, Rusya ve Kanada’ da; Türkiye’de ise Kuzeydoğu Anadolu’da yaygındır.

Azonal Topraklar (Taşınmış Topraklar)

Bulundukları yerlerden akarsu, rüzgârlar ve buzullar tarafından taşınarak çukurluk alanlarda biriktirilen topraklardır. Çeşitli yerlerden taşınıp geldiğinden bu tur topraklar verimlidir. Bu topraklarda organik kalıntı ve humus oranı yüksektir.

1. Alüvyal Topraklar
Yeryüzündeki yüksek yerler sürekli aşınmakta, aşındırılan bu materyaller uzak mesafelere taşınmaktadır. Bu materyaller iriliğine göre; çakıl, kum, mil olarak adlandırılır. Bunların hepsine birden alüvyon denir. Alüvyonların birikmesiyle oluşan topraklar alüvyal topraklardır. Alüvyonların horizonları yoktur. Alüvyal toprakların en yaygın olduğu yerler deltalardır. Vadi tabanlarının genişlediği yerlerdeki akarsu boyu ovaları da alüvyon topraklardan oluşur. Ayrıca pek çok ovanın tabanındaki verimli tarım alanları da alüvyonlarla kaplıdır. Alüvyal topraklar derin, geçirgen, kolay işlenebilen, suyun kolay temin edilebildiği topraklar olduğundan çok verimlidir. Çoğu iklim kuşağında görülebilir. Örneğin Nil deltası, Türkiye’de Çukurova alüvyal toprakların görüldüğü yerlerdendir.

2. Lös Topraklar
Çöllerde ve yarı kurak iklimlerde rüzgârların, bitki örtüsünün cılız olduğu yüzeylerden kayaçları kopararak taşıdığı ve biriktirdiği topraklardır. Mineralce zengin kolay aşındırılabilen topraklardır.

3. Moren
Kutup bölgelerinde ve kalıcı kar sınırları çevresinde buzulların getirdiği materyallerin biriktirilmesi ile oluşan topraklardır. Mineralce zengindirler fakat sıcaklık şartlarının yetersiz olmasından tarıma elverişli değildirler.

4. Regosoller
Dağ eteklerinde biriken kum boyutundaki malzemeler ile akarsuların ve volkanlardan çıkan kum boyutundaki malzemeler üzerinde gelişen verimli topraklardır. Ülkemizde Nevşehir yöresi gibi volkanik arazilerde yaygın olan bu gözenekli topraklar, patates tarımına oldukça elverişlidir.

5. Kolüvyal Topraklar (Yamaç Döküntüleri)
Dağların yamaçlarında, çözülen malzemelerin yağmur ve sel suları tarafından taşınarak dağ eteklerinde biriktirilmesi ile oluşur. Kolüvyal topraklar verimli topraklardır. Üzüm bağları başta olmak üzere tarım için elverişlidir.

6. Litosol Topraklar (Taşlı Topraklar)
Litos, taş, litosol taşlı toprak demektir. Dağların eğimli yamaçlarında aşınma devamlı olursa ince malzemeler sürekli taşındığından geriye sadece taş ve çakıl gibi iri malzemeler kalır ve bu iri malzemenin hâkim olduğu taşlı topraklara litosol denir.

İntrazonal Topraklar

İntrazonal topraklar, zonal topraklar arasında adacıklar hâlinde oluşan, iklimden çok çevresel özelliklere göre biçimlenen topraklardır. İntrazonallerin oluşmasında daha çok kayaçların özelliği ve topoğrafya etkili olmaktadır. Bütün katmanlar gelişmemiş olup A ve C horizonlarına sahiptir.

1. Halomorfik Topraklar (Tuzlu Topraklar)
Kurak ve yarı kurak bölgelerde görülür. Su buharlaştığında eriyik hâldeki çeşitli tuz ve karbonatlar toprağın yüzeyinde birikir. Çorak topraklar olarak bilinen bu topraklar verimsizdir. Tuzlu topraklar ve alkali topraklar olarak ikiye ayrılır.

2. Hidromorfik Topraklar (Bataklık Toprakları )
Su oranı fazla olan topraklardır. Bataklık alanlarında veya taban suyu seviyesinin (yer altı suyu yüzeyinin) yüksek olduğu ovalarda oluşan topraklardır. Toprak yapısı ve alttaki katmanlar, suyu derinlere doğru sızdırmadığı için havalandırması az olan topraklardır. Erzurum Ovası örnek verilebilir.

3. Kalsimorfik Topraklar
Yumuşak kireç taşı ve killi kireç taşı (marn) depoları üzerinde oluşan topraklardır. Kireç yönünden zengindir. Bu topraklar ikiye ayrılır.

a) Rendzinalar: Yumuşak kireç taşları üzerinde oluşan bu topraklar, genellikle koyu renkli olup alt kısmında kireç birikimi mevcuttur.

b) Vertisoller: Eski göl tabanlarındaki killi ve kireçli depolar üzerinde oluşan topraklardır. Toprak killi olduğu için kurak mevsimde çatlar ve bu çatlaklara üst kısımdan sürekli toprak ve taş dökülür. Bu döküntüler, yağışlı mevsimde ise su ile doygun hâle geldiği için şişerek tekrar yukarı itilir ve âdeta yerinde döner. Verto, Latince dönmek demektir ve bu nedenle bu topraklara, dönen toprak anlamına gelen “vertisol” ismi verilmiştir. Ayrıca Karakepir topraklar veya Taş Doğuran toprak olarak da adlandırılır. Trakya’da yaygın olup ayçiçeği üretimine elverişlidir.

Toprak Tipleri ve Özellikleri Ders Notu PDF İçin Tıklayın.

Yeryüzündeki Toprak Örtüsü Slaytı İçin Tıklayın.

Toprak Örtüsü Testi İçin Tıklayın.