Share:
İsrail-Filistin çatışması modern dünyada 20nci ve 21nci yüzyıllara uzanan I. Dünya Savaşı, II. Dünya Savaşı, Soğuk Savaş ve Terörizm Karşı Savaş (the War on Terrorism) dönemlerini içine almaktadır. İki etnik grup arasındaki sorun, ulusalcı ideolojiler ile dinsel ve etnik kimliklerin gücünü göstermektedir. II. Dünya Savaşı sonrasında dünyada Ortadoğu bölgesinin özellikle İsrail-Filistin/Arap çatışmasının haberlerde olmadığı pek az gün sayılabilir. Çatışmanın sonuçları çatışan taraflar, Ortadoğu bölgesi ve dünya için yıkıcı ve istikrarsızlık olmuştur. Soğuk Savaş yıllarında Amerika ve Sovyetler Birliği’nin karşı karşıya gelerek vekalet savaşlarına, dünya politik ekonomi tarihinde iki kez ve Petrol Krizlerinin olmasına ve bireysel düzeyde barış için çabalayan politikacıların suikasta kurban gitmesi İsrail-Filistin çatışmasının sonuçlarından bazıları olarak sıralanmıştır. Çatışma haritalaması, çatışmalara barışçıl çözüm yolları bulunması ve üçüncü taraf müdahalesinin başarılı olması için gerekli bir analitik araçtır. İlk önce yapılması gereken çatışmanın başlangıç nedenleri ile çatışma süreçleri boyunca çatışma durumu, çatışma davranışları ve çatışma tutumlarında yaşanan değişimlerin iyi anlaşılması gereklidir. Çatışma haritalaması ile çatışmadaki dinamik olguların zaman içinde belirlenmesi ve derinlemesine yapılacak çatışma analizi sonucu yeterli ve etkili çatışma müdahale stratejisinin belirlenmesine katkı sağlanır. Burada çalışmada çatışma haritalaması yöntemi olarak “Çatışma Akış Şeması (ÇAŞ)” kullanılacaktır: (1) Çatışma Tarihi ve Çatışma Anlatısı (Narrative); (2) Çatışma Konuları; (3) Çatışma Tarafları; (4) Çatışma Nedenleri ve Koşulları; (5) Çatışma Dinamiği ve Çatışma Stilleri;(6) Çatışma Bağlamı (Context) ve Çatışma Psikolojisi;(7) Çatışma Sonucu ve Müdahale Yöntemleri. İsrail-Arap/Filistin çatışmanın basite indirgemeci yaklaşımla analizi sadece kamuoyunda değil bilim insanları, politikacılar, medya mensupları ve düşünce kuruluşlarında da yaygındır. Bilimsel analizden çok duyguların yoğun olduğu Ortadoğu deninde dünyada ilk akla gelen sorun, İsrail-Filistin çatışmasıdır. Aslında bu çatışma, temelleri tarih öncesi dönemlere dayanan, karmaşık ve kaotik yapıya sahip ve çok-katmanlı, çok-analiz düzeyli ve çok-aktörlü çatışmalar yumağıdır. Bu çalışmada İsrail-Filistin çatışmasını, barış ve çatışma bilimleri çerçevesinde yukarıda belirtilen Çatışma Akış Şeması (ÇAŞ) çerçevesinde analiz edilecektir. Ayrıca bu çatışmada Türkiye’nin rolü de ele alınacaktır. Anahtar Kelimeler: İsrail, Filistin, Çatışma Analizi, Barış Bilimi