1 Derece Yakın Ameliyat Izni

Çalışanlar için sunulan bir izin türü olan refakat, herhangi bir sağlık sorununun bulunduğu durumlarda kullanılır. Bu sağlık sorunu çalışanın kendisinde değil, birinci dereceden yakınında olmalıdır. Refakat iznini memurlar da özel sektör çalışanları da kullanabilir. Refakatçi izni, hem devlet memurlarına hem de özel sektör çalışanlarına belli bir süreye kadar ücretli olarak verilir. Özellikle son derece hayati durumlarda kullanılan refakat izni, üç aya kadar alınabilir. Bu iznin 4857 sayılı İş Kanunu maddelerinde de yeri ve hükmü vardır.

Refakat Nedir?

Refakat sözlükte “eşlik etme, birlikte bulunma” şeklinde tanımlanır. Çoğunlukla hastanelerde refakatçi şeklinde bir adlandırma bulunur. Bu, hastaya refakat eden, ona yardımcı olan kişidir. Çalışma hayatında da refakat izni bulunur. Bu izin, çalışanların birinci dereceden yakınlarının yanında bulunabilmeleri için verilir. Birinci dereceden yakınların geçirdiği ağır ve zorlu bir hastalık refakat izni almak için yeterlidir. İşçilere ve memurlara verilebilen bir izin türü olan refakat izni, kısa veya uzun süreli olabilir. Bu uzun süre üç aya kadar uzayabilmektedir. Bu izinde çalışanın yakının bir kaza geçirmiş olması, kendine bakamayacak durumda olması gereklidir.

Refakat İzni Kimlere Verilir?

Devlet memurlarına ve işçilere verilen refakat izni her iki çalışma şekli için farklı hükümlerle yapılabilir. Refakat izni her çalışan için yıl sonu tatili izninden kesilen süreyi kapsar. Devlet memurları için 4857 sayılı İş Kanunu’nda refakat izniyle ilgili herhangi bir hüküm yer almaz. Bu nedenle refakat izni devlet memuru için çalıştığı kurum ve kuruluşun yapısına göre değişiklik gösterebilir. Özel sektörde devlet memurlarından farklı olarak refakat izni İş Kanunu’nda kendine yer edinir. İşçinin işverenine göre değişiklik gösterebilse de refakat iznine ayrılan bir işçinin izin süreci hafta tatili ücretlerinden kesilir.

Refakat İzni Süresi Ne Kadardır?

Devlette veya özel sektörde çalışanların yakınlarına yardımcı olabilmeleri amacıyla verilen bir izin olan refakat izni, maksimum üç ay kullanılabilir. Çalışan, üç ay süresi dolduktan sonra işverenine bildirmek kaydıyla bu süreyi uzatabilir. Refakat izni uzatılırken birinci dereceden yakının rahatsızlığının belgelendirilmesi gerekebilir. Refakat izni olan devlet memurlarının sigortaları ödenir. Özel sektörde çalışan işçilerin de sigortalarının ödenmesi gerekir ancak bu durum çalışanın, çalıştığı kuruma ve işverenine göre değişiklik gösterebilir.

Kısacası refakat, çalışanlar ve onların birinci dereceden yakını olan aileleri için sağlanan özel bir izin türüdür ve her durumda, her hastalıkta kullanılması mümkün değildir.

Refakat izni çalışanın birinci dereceden yakını olan bir kişinin hayati önem taşıyan bir hastalık geçirmesi durumunda işçinin aldığı izindir. Memurlara tanınan bu izin hakkı 4857'ye tabi çalışanlar için de var mı? Refakat izni nedir? Kamuda ve özel sektörde refakat izni ile ilgili bilmeniz gerekenler...

Çalışanların birinci dereceden bakmakla yükümlü olduğu kişilerden birinin, hayati önem taşıyan hastalık ya da geçirdiği bir kaza nedeniyle bakım gerektiren durumlarda refakatçi olarak kullanacakları izinlerle ilgili; Refakat izni kimlere verilir? Kamu ve özel sektörde refakat izni ile ilgili merak ettiğiniz her şey haberimizde..

REFAKAT İZNİ NEDİR?

Devlet kurumlarında çalışan devlet memurlarının, birinci dereceden bakmakla yükümlü olduğu ailesinden birinin başına gelen hayati önem taşıyan bir kaza veya ciddi bir hastalık durumunda aldığı izindir. 4857 sayılı İş Kanununda, işçilere refakatçi izni verileceğine ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiştir. Dolayısıyla, işçiye, refakatçi izni verilip verilmeyeceği hususu, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde bu konuda herhangi bir hüküm bulunmaması halinde, işverenlerin takdirinde bulunmaktadır.

ÖZEL SEKTÖRDE REFAKAT İZNİ

22.5.2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanununun “Hafta tatili ücreti” başlıklı 46. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde, evlenmelerde üç güne kadar, ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken izin sürelerinin, (c) bendinde de, bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinlerinin, çalışılmış günler gibi hesaba katılacağı öngörülmüştür.

Aynı Kanunun “Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller” başlıklı 55. maddesinde de, yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller sıralanmıştır. Söz konusu maddenin birinci fıkrasının (i) bendinde, işçilerin evlenmelerinde üç güne kadar, ana veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının ölümünde üç güne kadar verilecek izinlerin yıllık izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılacağı öngörülmüştür.

Yani 4857 sayılı İş Kanuna göre, işçilere refakatçi izni verileceğine ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiştir. İşçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesindeki hükümlere göre bu yinde bir madde yoksa, refakat izni işverenin takdirindedir.

DEVLET MEMURLARININ REFAKAT İZNİ

657 sayılı Devlet Memurları Kanunda 102. maddesinde yıllık izin, 104. maddesinde mazeret izni, 105. maddesinde hastalık ve refakat izni ve 108. maddesinde aylıksız izin hakları düzenlenmiştir. Devlet Memurun çocuğunu veya eşini mesai saatleri içerisinde ve günü birlik doktora götürmesi halinde izinli sayılıp sayılmayacağı ile ilgili bir düzenlemeye de yer verilmemiştir.

Ancak refakat iznine ilişkin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 105 inci maddesinin son fıkrasında; “Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.” hükmü yer almıştır.

Yine refakat izni ile alakalı 29/10/2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in “Refakat iznine ilişkin esaslar” başlıklı 10’uncu maddesinde ise;

1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun;

a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,

b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.

(2) Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbî sebepler, refakat edilmediği takdirde hayatî tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi hâlinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katına kadar uzatılır.

(3) Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.

(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez.

(5) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması hâlinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.

(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük haklan korunur.” hükmü yer almakta olup, söz konusu hükümlerde Devlet memuruna refakat izninin hangi hallerde, kimler için verileceği ve süresi ile ilgili düzenlemelere yer verilmiştir.

Kanunda düzenleme bulunmayan bu hallerle ilgili ayrıca; Devlet Personel Başkanlığının 10.05.

Hala bu hususta refakat edilebilecek kişiler için tedavinin uzun süreli olması ve hastanın başka bir ile sevki halinde refakat edecek Devlet Memurları hakkında nasıl bir işlemin yapılacağı hususlarında açıklık bulunmamaktadır.

Buna karşılık 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Disiplin cezalarının çeşitleri ile ceza uygulanacak fiil başlıklı 125. maddesinde “Özürsüz veya izinsiz olarak göreve geç gelmek, erken ayrılmak, görev mahallini terk etmek” fiili için uyarma cezası verilmesi, “Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek” fiili için aylıktan kesme cezası verilmesi düzenlenmiştir.

YILLIK İZİN NASIL KULLANILIR?

annebabaEkonomikazaSağlıkSGKsöz