11 Sınıf Tiyatro Ders Notları

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki&#; nin kullanımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Cebindeki parayı çıkarıp arkadaşına verdi.
B) O kadar çalıştı ki sonunda istediği makama ulaştı.
C) Telefondaki bayanı tanımakta zorlandım.
D) Akşamki maçta Yıldırım yine harika goller attı.
E)Senin ki spor salonuna yeniden üye oldu.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Kendisini bu küçük şehre hapsolmuş gibi hissediyordu.
B) Aldığı son kararlar, onu yaşamının ikinci baharında mutlu etmişti.
C)Bu başarıyı tüm arkadaşları gibi hakederek kazanmıştı.
D) Bu yılda aramızdan ayrılan birçok ünlü isim oldu.
E) Beni her biri ayrı ayrı arayıp benden özür diledi ama onu henüz kimse aramamış.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Reşat Nuri Güntekin&#;in romanlarında yalın bir Türkçe karşımıza çıkar.
B) &#;İstanbul&#;u Dinliyorum&#;, Orhan Veli&#;nin en çok bilinen şiirlerindendir.
C) Yaşar Kemal, İnce Memed&#;de Çukurova bölgesini ve insanını anlatmıştır.
D) Bu geyik türü daha çok Kuzey Amerika&#;da görülmektedir.
E) Çocuklar, Resmi Bayramlarda büyük bir mutluluk yaşarlar.

Yeni kavramlar çevresinde bir düşünce şiiri amaçlamakla birlikte gerek dil gerekse biçim olarak eski şiirin etkisinden kurtulamadı. Sanatın, halkı eğitmek için bir araç olduğunu savunarak özellikle eleştiri, makale, oyun, roman türünde verdiği yapıtlarla meşrutiyet yönetimi kurulmasını amaçladı. Sanatın gerçeğe ve doğaya uymasının gerekliliği üzerinde durdu. Ama romantizmin etkisinden kurtulamadı. Dilde yalınlaşmayı savunurken oyunları dışında süslü ve ağır bir dil kullandı.

Bu parçada tanıtılan sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi
B) Ziya Paşa
C) Şemsettin Sami
D)Namık Kemal
E) Ahmet Mithat Efendi

“Şiir ve İnşa&#; makalesinde Türk edebiyatının şiir ve düzyazı alanlarında yenileşmesi, öz kaynaklarına dönmesi gerektiğini savunan &#; &#; &#; -, kendi yapıtlarında dil ve biçim açısından divan şiirine bağlı kaldı. Eski ile yeni arasında bocalayarak bir yandan da Arap, Fars ve Türk Divan şairlerinin şiirlerini ”Harabat&#; adlı antolojisinde topladı.

Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şinasi
B) Ziya Paşa
C) Namık Kemal
D) Şemsettin Sami
E) Ahmet Mithat Efendi

Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet tiyatrosunun özelliklerinden biri değildir?

A)İlk manzum tiyatro eserleri yazılmıştır.
B) Akılcılık ve bilimin öne çıktığı eserler yazılmıştır.
C) Değişen yaşam tarzının sonucunda yaşanan aile dramları, değer çatışmaları, köyden kente göçün oluşturduğu problemler ele alınmıştır.
D) Epik ve absürt tiyatro türünde oyunlar yazılmıştır.
E) Dil ve anlatım zenginleşmiş, açık anlaşılır bir dil kullanılmıştır.

Aşağıdakilerin hangisinde Cumhuriyet Dönemi tiyatrosu konularıyla ilgili bilgi yanlışı vardır?

A) Köyden kente göç sorunları
B) İnsanlar arasındaki farklılaşma
C) Osmanlı Dönemi&#;nin önemli bölümleri
D)Burjuva sınıfının iç çatışmaları
E) Gelenek ve görenekler

1-Tiyatro Hakkında Genel Bilgiler

Olmuş ya da olması düşünülmüş birtakım olayların sahne üzerinde, gerçeğe uygun bir şekilde oyuncular  tarafından gösterilmesine tiyatro denir.

Tiyatro türü, Yunanlıların MÖ 6. yüzyıldaki dinsel törenlerinden (Bereket tanrısı Dionysos adına düzenlenen şenliklerden) doğmuştur.

 Tiyatronun ögeleri:

Tiyatronun ; seyirci, oyuncu, sahne, eser, dil ifade,dramatik örgü gibi öğeleri vardır.

Tiyatro eserlerinde oyunun temeli konuşmaya (diyaloğa) dayanır. Bu bakımdan tiyatroda konuşma üslubu ağır basmaktadır.

Tiyatro eserinin diğer temel özelliği okunmak için değil, oynanmak için yazılmış olmasıdır.

PDF LİNKİ AŞAĞIDA

KONU İLE İLGİLİ TESTLER İÇİN TIKLA 

HAZIRLAYAN: Mustafa ŞAHİN // KAYNAK:  seafoodplus.info. 

2-TİYATRO TERİMLERİ
Absürd Tiyatro: İnsanın yaşama, doğaya olan uyumsuzluğunu, doğadan

kopmuşluğunu sezdirici bir yolla aktaran tiyatro türü.

Adapte: Yabancı bir eseri yer adları, şahıs adları, deyimleri, gelenek ve görenekleriyle yerli hayata uygulayarak çevirme.
Aksesuar: Tiyatro sahnesinde kullanılan eşya.
Aksiyon: Roman, hikâye, tiyatro vb. türlerde konuyu genişleten asıl olaylar. Genel anlamıyla hareket.
Aktör: Erkek tiyatro sanatçısı.                       

Aktrist: Kadın tiyatro sanatçısı.
Akustik: Tiyatro, konser salonu ve benzeri kapalı yerlerin, sesleri bozmadan yansıtabilme özelliği.
Antik tiyatro: Eski Yunan - Lâtin tiyatrosu.
Darülbedayi: İstanbul Şehir Tiyatrosunun eski ismi. 'te kurulmuştur.
Dekor: Tiyatroda, sahneyi eserin konusuna göre döşeyip hazırlamada kullanılan eşyanın toplu adı. Üç çeşit dekor vardır: realist dekor, şairane dekor, stilize dekor.
Diyalog: İki kişi arasında karşılıklı konuşma. Roman, hikâye ve tiyatroda kahramanların konuşmaları.
Döşeme: Türk Halk Edebiyatında "başlangıç" karşılığı kullanılan bir kelime.
Dramatize etmek: Bir olayı, duyguyu, düşünceyi canlandırarak anlatmak; olduğundan daha acıklı bir şekle sokmak.
Dublör: Tiyatroda ve sinemada bir rolün yedek oyuncusu.
Epizot: Bir hikâyede asıl olaya karışan ikinci derecede önemli bir olay. Bugünkü perde karşılığı.
Fantazi pastoral: Çobanların hayatını fantazilerle süsleyerek anlatan tiyatro çeşidi.
Fars (Farce): Komedinin, sanat yönü az, kaba bir türü. Çok eskiden perde arası gösterisiydi, sonra bağımsız oldu.
Fasıl: Bölüm. Tiyatroda perde karşılığı kullanılmıştır. Karagöz oyununda belli bir vak'anın  geçtiği bölüm.
Feeri: Masalların tiyatro sahnesinde dramatize edilmesinden doğma, cinlerin perilerin de rol aldığı bir tiyatro türü.
Grotesk: Gülünç, güldürücü.
Jest: Tiyatro sahnesinde, sanatçıların bütün el, kol, ayak ve benzeri beden hareketleri.
Kabare tiyatrosu: Daha çok güncel konuları iğneleyici, taşlayıcı biçimde ele alan skeçlerin oynandığı, monologların, şarkıların ve şiirlerin söylendiği küçük tiyatro.
Kanto: Tanzimat Dönemi'nde Türk sahnesinde azınlık aktristlerce bağlatılan oyunlu ve neşeli şarkılar.
Koro: Eski Yunan tiyatrosunda bir grup erkek ve kadından kurulu şarkıcılar topluluğu. Oynanan eserin konusuna da katılırlar ve eserdeki olaya karşı, toplumun duygu ve düşüncelerini temsil ederlerdi. Hayvanlar, ağaçlar, bulutlar yerine sembol olarak kullanıldıkları da olmuştur.
Kostüm: Tiyatroda sanatçıların giydiği oyuna uygun kıyafet.
Kulis: Tiyatroda, sahnenin arkasında bulunan kısım; sahne arkası.
Maket: Tiyatroda dekor taslağı.
Makyaj: Tiyatro ve sinemada sanatçıların yüzlerinde boya ve başka maddelerle yapılan tuvalet ve değişiklikler.
Mimik: Bir duygu veya düşüncenin kaş, göz. ağız, yüz hareketleriyle anlatılması.
Mizansen: Bir tiyatro eserinin sahneye konması, sahneye göre düzenlenip uygulanması.
Monolog: Tek kişinin konuşması. Tek kişilik taklitli bir komedya türü. İnsanın içinden kendisiyle konuşması.
Muhavere: Konuşma. Tiyatro, roman, hikâye, fabl, röportaj ve benzeri türlerde kahramanların konuşmaları.
Pandomim: Sessiz hareket. Sessiz hareketler, jestler,  yüz ifadeleri ve kostümler yoluyla duyguları,düşünceleri, tutkuları anlatmaya yarayan tiyatro çeşidi.
Perde: Tiyatro eserinde bir perdenin açılmasından kapanmasına kadar geçen bölüm.
Piyes: Tiyatro eseri.
Reji: Sahneye koyma ve yönetme işi.
Rejisör: Sinema ve tiyatroda, eserin sahneleninceye veya seyirci önüne çıkıncaya kadar geçirdiği her anı yöneten kimse; yönetmen.
Repertuvar: Opera, operet ve tiyatro topluluklarının bir oyun mevsiminde gösterecekleri eserlerin listesi.
Rol: Opera, operet, tiyatro ve benzeri sahne sanatlarında, oyuncuların, eser kişilerini sahnede canlandırmaları.
Rövü (revü): Tiyatroda, eserden önce gösterilen müzikli ve danslı oyun.
Sahne: Tiyatro. Tiyatro sahnesi. Tiyatro eserinde bir perdelik bölümün, dekor bakımından değişik olan küçük kısımları. Bir perdelik bölüm içinde, kişilerin girip çıkmasıyla değişen topluluk, meclis. Yapılarına göre tiyatro sahneleri şunlardır: sabit sahne, döner sahne, asansörlü sahne.
Sahne eseri: Tiyatro eseri, piyes.
Senaryo: Tiyatroda yazılı metin. Sinemada filmin konusunun yazılı şekli.
Suflör: Tiyatroda, kuliste durarak oyunculara sözlerini fısıltıyla söyleyip hatırlatan yardımcı.
Şakşak: Ona oyununda Pisekâr'ın elinde bulunan kapalı yelpazeye benzer bir gürültü aracı. Vuruşlarda ses çıkarır.
Tablo: Tiyatro eserlerinde, perdeden daha küçük bölümlerin her biri. Bir perde çeşitli lablolara bölünmüş olabilir.
Takım: Orta oyununda kişiler, rol alan bütün sanatçılar.                                          Temaşa: Tiyatro.
Tirat: Sahnede kişilerin birbirlerine karşı söyledikleri uzun sözler.
Tirajik: Korku, sıkıntı, şiddetli heyecan veren veya korkunç, kötü, sonu ölümle neticelenen.
Trajikomik: Hem acı,hem gülünç olayların anlatıldığı seafoodplus.infor gülünç ama olay acınacak hâlde verilir.
Tuluat: Tiyatro türlerinden biri. Sanatçılar, oynadıkları eserin konusuna bağlıdırlar; ama oyundaki sözleri içlerinden geldiği gibi söylerler. Yazılı esere uymak mecburiyetleri yoktur. Perdeli orta oyunu da denir.

PDF LİNKİ AŞAĞIDA

KONU İLE İLGİLİ TESTLER İÇİN TIKLA 

HAZIRLAYAN: Mustafa ŞAHİN // KAYNAK:  seafoodplus.info. 

3-KISA TARİHÇE

Eski Yunan&#;da MÖ 6. yüzyılda Dionysos (Dionis) adındaki tanrı kahraman adına düzenlenen dinî törenlerden doğan ve zamanla sanat hâline gelen tiyatro, Eski Yunan&#;da büyük gelişme sağlamış, çeşitlenerek günümüze ulaşmıştır.

Türk Tiyatrosu Tanzimat dönemine kadar geleneksel boyutta varlığını sürdürür. Geleneksel tiyatromuzda dört önemli tür vardır. Bunlar:

1. GÖLGE OYUNU(KARAGÖZ):Deriden kesilen ve tasvir adı verilen birtakım şekillerin, arkadan ışık yardımıyla beyaz bir perde üzerine yansıtılmasına dayanan bir gölge oyunudur.

2- ORTA OYUNU: Bir meydan ortasında kişiler tarafından icra edilen, içinde müzik, dans, şarkı bulunan sözlü ve doğaçlama bir oyundur.

3-MEDDAH:Methedici(övücü),taklitler yapıp hoş öyküler anlatarak halkı eğlendiren sanatçıya meddah denir.Günümüzdeki stand-up gösterilerinin temeli demek doğru olur

4- KÖY SEYİRLİK OYUNLARI: Köylerde oynanan, önemli dönemlerde icra edilen, oyuncularının köy halkından olduğu oyunlardır.

*Modern tiyatro, Türk edebiyatına Tanzimat Dönemi&#;nde Batı&#;dan gelmiştir. Modern anlamda ilk tiyatromuz Şinasi tarafından yazılan Şair Evlenmesi eseridir. Namık Kemal&#;in Vatan yahut Silistre oyunu da sahnelenen ilk eserimiz olmuştur. Tanzimat Dönemi&#;nde Ahmet Mithat Efendi, Recaizade Mahmut Ekrem,

Abdülhak Hamit Tarhan, Ahmet Vefik Paşa, Güllü Agop gibi sanatçılar tiyatro türünde önemli çalışmalar yapmışlardır.

*Servetifünun Dönemi&#;nde  İstibdat dönemi nedeniyle yavaş da olsa tiyatro türü gelişimini sürdürmüştür.

*Fecriati Dönemi&#;nde geri planda kalan tiyatro, Millî Edebiyat Dönemi&#;nde ön plana çıkmıştır. İlk kadın oyuncu Afife Jale bu dönemde sahneye çıkar. Musahipzade Celal bu dönemin en önemli tiyatro yazarlarındandır.

* yüzyılın sonlarıyla yüzyılın başlarında altın çağını yaşayan ortaoyunu, Tanzimat'ta benimsenmeye başlayan Batı modelindeki tiyatro ile uzun süre yarışmış, Cumhuriyet'ten sonraysa öbür geleneksel türlerle birlikte silinmeye yüz tutmuştur.  

4-Türk Edebiyatında tiyatro alanında ilkler

• Batılı anlamda ilk tiyatro -Şinasi -Şair Evlenmesi
• Sahnelenen ilk tiyatro Namık Kemal -Vatan yahut Silistre
• Aruzla ilk manzum tiyatro seafoodplus.info Tarhan &#; Eşber veya Sardanapal
• Heceyle ilk manzum tiyatro seafoodplus.info Tarhan &#; Nesteren
• İlk uyarlama tiyatro eserinin yazarı Ahmet Vefik Paşa &#; Moliere&#;den
• İlk tiyatro denemesi Hayrullah Efendi -Hikaye-i İbrahim Paşa ve İbrahim Gülşeni ()
• Cumhuriyet Dönemi&#;nde heceyle ilk tiyatro Yusuf Ziya Ortaç- Binnaz
• Epik tiyatronun kurucusu Haldun Taner -Keşanlı Ali Destanı
• Türk Edebiyatı&#;ndaki ilk dram Recaizade Mahmut Ekrem -Afife Anjelik
• İlk Müslüman kadın tiyatrocu Afife Jale
• İlk yerli tiyatro binası Naum Tiyatrosu ()
• İstanbul&#;da temsil vermek üzere kurulan ilk tiyatro Gedik Paşa
• İlk Türk tiyatrosu Osmanlı Tiyatrosu Güllü Agop
• ilk resmî Türk tiyatrosu Darülbedayi kurulmuştur. 

HAZIRLAYAN: Mustafa ŞAHİN // KAYNAK:  seafoodplus.info. 

Yılları Arasında Cumhuriyet Dönemi tiyatro özellikleri
*&#;te Cumhuriyet&#;in ile başlayan bir dönemdir.
*Bu dönemde tiyatro, uygarlığın sembolü olmuş; sosyal-siyasi-ekonomik-fikrî hareketlere bağlı bir gelişim göstermiştir. 
*7 Ekim &#;te ilk resmî Türk tiyatrosu Darülbedayi kurulmuştur. 
*Bu kurum sayesinde tiyatro gelişmiş,oyunlar sergilenmiş, oyuncular yetiştirilmiş, oyunlar yazılmış, toplumda bir tiyatro bilinci oluşturulmuştur. 
*Bu dönemde tiyatro,Cumhuriyet değerlerinin halka aktarılmasında bir araç olarak kullanılmıştıseafoodplus.infonum
*Darülbedayi, &#;de İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları adını alır
*&#;de, Darülbedayi&#;nin başına Muhsin Ertuğrul getirilmiştir. Muhsin Ertuğrul, modern Türk tiyatrosunun oluşmasında önemli katkılar sağlamıştır.
*Darülbedayi sayesinde Batı&#;dan çağdaş tiyatro eserleri çevrilmiş.
*Darülbedayi sayesinde modern Türk tiyatrosunun temellerini atmıştır.
*Bu dönemde tiyatro türünün Batı edebiyatındaki tiyatro geleneği ile ilişkisi güçlüdür
*Avrupa tiyatrosunun yakından takibi, aydınlarımız ve yöneticilerimiz tarafından Batılı tiyatronun benimsenmesi, tiyatro binalarının ve topluluklarının kurulması, oyuncuların yetişmesi, yerli oyunların yazılması, gazete ve dergilerde yazı ve eleştirilere yer verilip tartışmalar yapılması, tiyatronun gelişimine katkı sağlamıştır.

*Cumhuriyet Dönemi&#;nin ilk yıllarındaki oyun yazarları, daha çok tarihimize ve efsanelerimize yönelerek ulusçuluğu aşılayan düşüncelerin üzerinde durmuşlar; toplumsal sorunları, değer yargılarının değişmesini vermeye çalışmışlardır. 
*Ankara&#;da Devlet Konservatuvarı açılmış, bu oluşum tiyatronun gelişmesini olumlu yönde etkilemiştir.
*Şehir tiyatrolarımız gelişmiş, özel tiyatrolar yurt çapında turnelere çıkmış ve çocuk tiyatroları kurulmuştur.

*'lı yıllarda Türk tiyatrosunda geleneksel Türk Tiyatrosu'nun izleri görülür.

*Bu dönemde Batı tiyatrosunun temel unsurları modern Türk tiyatrosuna uygulanmıştır.

*Ülkenin yapısından hareket edilerek komedi ve dram türlerinde eserler verilmiştir. 
 *Türk yazarları,  Osmanlı toplumundan modern topluma geçilirken yaşanan sancıları, geçmişteki sorunları, toplumdaki yozlaşmayı, ahlak çöküntüsünü eleştirel bir gözle gündeme getirmişlerdir. 
*İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci, Musahipzade Celal gibi Millî Edebiyat Dönemi&#;nde eser veren sanatçılar, Cumhuriyet&#;in ilk yıllarında da eser vermeye devam etmişlerdir.

*Bu dönemde Vedat Nedim Tör, Nâzım Hikmet, Necip Fazıl Kısakürek de eserlerinde aşırı duygulu, bunalımlı kişileri işlemişlerdir.                                                                                                                  Hazırlayan:seafoodplus.info

*Yaşar Nabi'nin Mete; Behçet Kemal'in Çoban ve Atilla; Necip Fazıl'ın Sabır Taşı adlı oyunları Türk'lerin erdemleri ve uygarlığını yansıtmak amacını taşırlar. 
* yılına kadar yazarlarımız Türk ulusunu ve Türk yurdunu sevdirmeyi amaçlayan oyunların yanında Türk gücünü, güzel ahlakını öven ve kaynağını Türk efsaneleri ile masallarından alan oyunlar yazmışlardır. 

*Oyunlarda ele alınan konulara göre bir genelleme yaparsak Cumhuriyetin ilk yirmi yılında, kişi ve toplumsal sorunları birlikte ele alınmıştır diyebiliriz.

Yılları Arasında Cumhuriyet Dönemi tiyatro özellikleri
* - yıllarında ülkedeki değişim, hayatla iç içe bir sanat olan tiyatromuzu da yakından ilgilendirmiştir.

 *&#;de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih&#;Coğrafya Fakültesinde bir tiyatro enstitüsü kurulmuştur.

( Amaç:dünya ve Türk tiyatrosunu incelemek, tiyatro tarihimizi ve eserlerimizi yurt içinde ve yurt dışında

tanıtmak için inceleme ve çalışmalar yapmak, tiyatro kültürüne sahip insanlar yetiştirmek, genç yazarlara

tiyatro eseri yazma tekniğini öğretmek.)

* sonrasında tiyatro teknik acıdan ilerlemiş, tiyatroda işlenen konular çeşitlenmiştir.

*Bu donemde hem çeviri oyunların hem de nitelikli yerli oyunların sayısı artmış, bir yandan da çoğu uyarlama

olan müzikli oyun türlerinde eserler verilmiştir.

*Oyun yazarları bu dönemde toplumsal sorunları işleyen başarılı örnekler sunmuşlardır.

* Haldun Taner, Keşanlı Ali Destanı&#;yla geleneksel Türk tiyatrosunun belirleyici özelliklerini, toplumsal ve siyasal bir içerikle birleştiren yeni bir yerli epik tiyatro oluşturmuştur. (Bu türde ilk örnek olma özelliği de taşır)

*Oyunların sayısında büyük bir artışın gözlemlendiği bu dönemde oyunların konuları da çeşitlenmiştir.

*Bu dönemde tiyatro, işçi ve köylü kesiminin sorunlarına da eğilir.

*Orta sınıftan ailelerin yaşadığı toplumsal ve ekonomik sorunlar, köy ve gecekondu ortamı, toplumun yaşama ve giyinme biçimi dil özellikleriyle sahneye getirilir.

*Konularını Osmanlı tarihinden, halk kahramanlarının hayatlarından ve mitolojiden alan oyunlar da yazılır.

*Sosyal değişimlerin birey ve toplum yaşamındaki etkileri siyasal, sosyal ve psikolojik yaklaşımlarla yansıtılır.

*&#;lar Türk tiyatrosunun parlak dönemidir.

*&#;larda gelişen siyasi ve sosyal olaylarla edebiyatımızda yeni bir dönem başlar. Bu dönemde

eskiye göre daha özgür bir ortam oluşur. Türk tiyatrosu da bu ortamda daha zengin ve derin bir içerik kazanır.

*Dönemin dikkat çeken en önemli özelliği tema zenginliğidir. Oyunlarda iç ve dış göç, gecekondulaşma, kültür farklılığı, kültürler arası çatışma, uyumsuzluk, yabancılaşma, işçi-köylü,orta sınıf ailelerin yaşadığı toplumsal ve ekonomik sorunlar vb. temalar ele alınır.

*Yenilik arayışında olan bazı yazarlar, Brecht&#;in (Bireht) epik tiyatro yönteminden etkilenirler.

Bu anlayışı benimseyen Haldun Taner &#;Keşanlı Ali Destanı&#;nı yazar.

* - yıllarında özel tiyatroların sayıları artmıştır.

*Oktay Rifat, Melih Cevdet, Refik Erduran, Turgut Özakman, Nezihe Meriç gibi yazarlar bireyden hareketle topluma yönelmişlerdir.

*Turan Oflazoğlu, Orhan Asena, Güngör Dilmen, Necati Cumalı konularını Osmanlı tarihinden, halk kahramanlarının hayatlarından ve mitolojiden alan oyunlar yazarlar.

*Bu dönemde Adalet Ağaoğlu, Nezihe Aras, Recep Bilginer gibi yeni bir yazar kuşağı da yetişmiştir.

8-Ünite İle İlgili Önemli Sanatçılar  (Fikri ve edebi yönleri,eserleri)

MUHSİN ERTUĞRUL ()

*Darülbedayi'ye (İstanbul Şehir Tiyatroları) öğretmen olarak atandı.

*Türk tiyatrosunun en önemli şahsiyetlerindendir.

*Batı tiyatrosunu Türkiye&#;de kurumsallaştırmıştır.

*Sadece tiyatrocu değil bu alanda fikir yazıları yazmıştır.

Eserleri:
 Yasin Efendi, Renkli Fener, İnsan ve Tiyatro Üzerine Gördüklerim, Benden Sonra Tufan Olmasın

İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci Darülbedayi&#;nin ikinci döneminde aktif görev almış oyun yazarı ve tiyatro oyuncusudur. Meşrutiyet&#;ten itibaren telif eserlerle ve Fransızcadan yaptığı uyarlamalarla tiyatromuza birçok oyun kazandırmıştır. Elliyi aşkın eseri vardır. Türkçeyi iyi kullanan, oyun tekniği yönünden de oldukça başarılı bir sanatçıdır. Eserlerinde sahne dilini ustaca kullanmış, sahnede her tipi kendi karakterine, seviyesine göre konuşturmuştur.

Eserleri Çürük Merdiven, Kadın Tertibi, Kısmet Değilmiş, Sekizinci, Ceza Kanunu adında oyunları vardır.

Musahipzade Celal

*İlk oyunu &#;te sahneye konulan &#;Köprülüler&#;dir.

*Hafif, müzikli oyunlar yazmayı sürdüren yazarın oyunları, daha çok töre güldürüsü niteliği taşır.

*Konularını daha çok Osmanlı tarihinden alan oyunlar yazmıştır.

*Oyunlarında çeşitli dönemlerdeki sosyal hayatı, töreleri, inançları ve düşünceleri gülünç yanlarıyla anlatmıştır.

*Sosyal eleştiriye büyük önem vermiştir.

*Oyunları siyasal ve belgesel niteliktedir.

*Saray yaşamını ve sosyal dramları anlatmıştır.

*Yakın tarih ve Türk dünyası işlediği konular arasındadır.

*Oyunları teknik yönden başarılı değildir.

*Kişileri döneminin dil özellikleriyle konuşturmuştur.

*Üsküdar&#;daki tiyatro onun adını taşımaktadır.

Tiyatro Eserleri: Türk Kızı, Köprülüler, İstanbul Efendisi, Lâle Devri, Macun Hokkası, Yedekçi Kaşıkçılar, Atlı Ases, Demirbaş Şarl, Moda Çılgınları, İtaat İlâmı, Fermanlı Deli Hazretleri, Aynaroz Kadısı, Kafes Arkasında, Bir Kavuk Devrildi, Mum Söndü, Pazartesi-Perşembe, Gül ve Gönül, Balaban Ağa, Selma, Genç Osman, Gücü Gücü Yetene, Kadın Tertibi, Kısmet Değilmiş gibi kendi yazdığı; Hisse-i Şayia, Sekizinci, Ceza Kanunu gibi uyarlama oyunları vardır.

                        Cevat Fehmi Başkut

*İlk oyunu "Büyük Şehir" sezonunda İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda sahnelendi ve büyük ilgi gördü. Bu ilgi üzerine çalışmalarını tiyatroda yoğunlaştırdı. Türkiye'de *Cumhuriyetten sonra ortaya çıkan değişimleri mizah unsurlarını kullanarak anlattığı oyunları yaygın bir ün kazandırdı. Biçim denemelerine de giriştiği oyunlarında bütün toplum katlarından ve her çevreden insanı tiplemeye çalıştı.

*Dış ülkelerde oyunu sahnelenen ilk Türk yazarı unvanını aldı. 

Tiyatro Eserleri:Büyük Şehir (),Küçük Şehir (),Koca Bebek (),Paydos (),Sana Rey Veriyorum (),Kadıköy İskelesi'nde (),Harput'ta Bir Amerikalı (),Hacıyatmaz (),Göç (),Buzlar Çözülmeden (),Emekli ()

PDF LİNKİ AŞAĞIDA

KONU İLE İLGİLİ TESTLER İÇİN TIKLA 

HAZIRLAYAN: Mustafa ŞAHİN // KAYNAK:  seafoodplus.info. 

Nahid Sırrı Örik

*Birinci Dünya Savaşı'nın ikinci yılında yurt dışına çıkarak Tiflis, Berlin, Paris, Viyana, Roma ve Kopenhag gibi Batı kentlerinde yaşadı.Cumhuriyet'in ilânından sonra geri döndü (). Yurda dönüşünden hemen sonra, *Cumhuriyet gazetesinde yazmaya başladı. Milli Eğitim Bakanlığında mütercim olarak görev aldı.

Eserleri: Oyun: Sönmeyen Ateş ()-Muharrir ()-Alınyazısı ()

Haldun Taner

*Türk Tiyatrosu&#;ndaki ilk epik tiyatro örneği olan &#;Keşanlı Ali Destanı&#; adlı oyunu ile dünya çapında tanındı. *Konularını güncel olaylardan alan siyasal-sosyal taşlamaların ağır bastığı oyunlar yazdı.

*Epik tiyatro ve kabarenin alnında verdiği yapıtlar çağdaş Türk tiyatrosunun klasikleri oldu.

*Eşsiz bir arı Türkçe kullanan Haldun Taner, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının ve tiyatrosunun önde gelen yazarları arasına girdi.

*Eleştiriyi güldürüyle yoğurmuş, izleyiciyi güldürürken hem sarsmış hem de şaşırtmış ve düşündürmüştür.

*Güldürülerinden "ironi" seafoodplus.infosi komiklik ya da sululuk değil düşünceye ve düş gücüne dayanan bir güldürüdür.

*Devekuşu Kabare&#;yi (), Bizim Tiyatro&#;yu, Tef Kabare Tiyatrosu&#;nu kurdu.

ESERLERİ: Tiyatro oyunları: Günün Adamı-Dışardakiler , Ve Değirmen Dönerdi, Fazilet Eczanesi, Lütfen Dokunmayın, Huzur Çıkmazı,Keşanlı Ali Destanı, Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım, Zilli Zarife, Vatan Kurtaran Şaban ,Bu Şehr-i İstanbul Ki, Sersem Kocanın Kurnaz Karısı, Astronot Niyazi, Ha Bu Diyar, Dün Bugün, Aşk-u Sevda, Dev Aynası, Yâr Bana Bir Eğlence, Ayışığında Şamata, Hayırdır İnşallah, Marko Paşa

Recep Bilginer

*Edebî yaşamı okuduğu okulda yazdığı hasret şiirleriyle başlamış, daha sonraları da dergi ve gazetelerde yazılar kaleme almıştır.

*Ona göre tiyatro, şiir, roman söz sanatıyla toplumdaki kötülüklere hücum etme sanatıdır.

*Tiyatrolarının az sözcükle çok düşünce dile getirdiğini söyleyen sanatçı bu yönüyle bu türü özellikle roman türünden ayırmıştır.

*Tiyatrolarının bir çoğunda halkın gönlüne yer etmiş şahısları anlatmıştır.

*Tiyatrolarda toplumsal aksaklıkları işler.

*Köy konusunu işlemiş, köylülerin sorunlarını yansıtmıştır.(Çoğunlukla Güney Anadolu köyleri)

Tiyatro Eserleri:Yunus Emre, Mevlana, Parkta Bir Sonbahar Günüydü, Gazeteciden Dost, İsyancılar, Ben Devletim, Sarı Naciye, Utanç Dünyası, Sevdiğim Adam, Karım ve Kızım, Son Misafir

Turan Oflazoğlu

*Türk edebiyatının usta bir oyun yazarıdır.

*Tiyatrolarında genellikle tarihi konuları işlemiştir.

*Sağlam bir tiyatro kültürü vardır.

*Shakespeare, Rike, Nietzsche, Kafka gibi yazarlardan çeviriler yapmıştır.

Tiyatro Eserleri: Kösem Sultan, Cem Sultan, Deli İbrahim, IV. Murat, Genç Osman, III. Selim, Sinan, Fatih, Bizans Düştü, Keziban, Sokrates Savunuyor, Allah&#;ın Dediği Olur, Elif Ana, Yine Bir Gülnihal, Gardiyan, 7.Mühür

Turgut Özakman

*Özellikle Kurtuluş Savaşı&#;nı anlattığı &#;Şu Çılgın Türkler&#; ve Çanakkale Savaşı&#;nı anlattığı &#;Diriliş &#; Çanakkale &#; en önemli romanlarından olup uzun süre çok satanlar listelerinde ilk sırada kalmıştır.

*Toplum dışına sürülmüş kişilerin toplumla uyuşmazlığını veren yazarlardan biridir.

*Aşağılık duygusunu toplumsal koşullar açısından inceleyişiyle dikkati çeker.

*İlk oyunu olan &#;Penbe Evin Kaderi&#;nde ve &#;Kaneviçe&#;de kuşaklar arasındaki kopuşu, yabancılaşmayı ele alır.

*Toplumun suçlu insanları bir kenara itişini eleştirerek onlara daha uygarca davranmak gerektiğini savunur.

*Osmanlı İmparatorluğu&#;nda, İstanbul&#;da oturan yöneticilerle Anadolu&#;daki kopukluğu ortaya koymaya çalışır.

*Tiyatrolarında günlük yaşamın çelişkilerini ve gülünç yönlerini ele almıştır.

Eserleri: (Oyun): Ah Şu Gençler, Töre, Sarıpınar , Fehim Paşa Konağı, Resimli Osmanlı Tarihi, Bir Şehnaz Oyun, Hastane, Karagöz&#;ün Dönüşü, Kardeş Payı, Darılmaca Yok, Berberde, Ben Mimar Sinan, Ak Masal Kara Masal, Pembe Evin Kaderi, Güneşte On Kişi, Duvarların Ötesi, Kanaviçe, Paramparça

GÜNGÖR DİLMEN ():

Şehir Tiyatrolarında başrejisör yardımcılığı gibi çeşitli görevlerde bulundu.

Eserlerinde genellikle tarihî ve mitolojik konulara yer verdi. Bireyin çevresi ve toplumla olan çatışmasını verirken özellikle kendi kendisiyle yaşadığı çatışmaları yansıtmadaki başarısıyla dikkatleri çekti. Oyunlarındaki şiirsel yön, eleştirel özellikler, espri gücü oyuncular ve tasarımcılar için zengin bir malzeme kaynağı

oldu.  Yazarı başarılı kılan önemli özelliklerden biri de eserlerindeki derin ve anlamlı mizahi anlatımdır.

*Midas üçlemesi ile tanınır.

Tiyatro Eserleri: Midas&#;ın Kulakları, Midas&#;ın Altınları, Midas&#;ın Kördüğümü,Avcı Karkap , Ayak Parmakları, Canlı Maymun Lokantası, Kurban, Akad&#;ın Yayı, İttihat ve Terakki, Ben Anadolu, Aşkımız Aksaray&#;ın En Büyük Yangını, Troya İçinde Vurdular Beni

Orhan Asena

* yılından sonraki Türk edebiyatımızın en önemli tiyatro yazarlarından olmuştur.

 *&#;Türk tiyatrosunun Shakespeare&#;ı&#; olarak anılmış olan sanatçının ilk oyunu Tanrılar ve İnsanlar&#;dır.

*Devlet sanatçısı unvanı da alan Orhan Asena, eserlerinin konularını tarihten, mitolojiden ve toplumun yaşadığı hayattan almıştır.

 *&#;Başkaldırı, insan mücadelesi&#; sanatçının oyunlarının başta gelen temasıdır.  *Toplumcu bir tiyatro yazarıdır.

*Psikolojik ve toplumsal alanları kapsayan konuları işlemiş, tarihi olayları da konu alarak işlemiştir.

*Tiyatrolarında mitolojiden yararlanmıştır.

 *Birey-toplum çatışmasını ve baskı altındaki bireyin başkaldırısını hümanist bir şekilde ele almıştır.

*&#;Atçalı Kel Mehmet&#; adlı oyunuyla TRT&#;den yılında TRT Başarı Ödülünü almıştır.

*Tarihten yararlanır. O: &#;Tiyatro bence tarihin sustuğu yerde başlar.&#; der.

Tiyatro Eserleri: Tanrılar ve İnsanlar, (Gılgamış), Hürrem Sultan, Tohum ve Toprak, Simavnalı Şeyh Bedrettin, Atçalı Kel Mehmet, Karacaoğlan, Fadik Kız, Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe, Ölü Kentin Nabzı, Toroslar&#;dan Öteye, Şii&#;de Av, Gecenin Sonu, Yıldız Yargılaması

NECATİ CUMALI ():

* Çok yönlü bir sanatçı olan Cumalı; şiir, hikâye, tiyatro, roman, deneme türlerinde eserler verdi.

*Yazdığı bütün türlerde uzatmalardan kaçınan sanatçı, eserlerinde şiirsel bir dil kullandı.

*Tiyatro eserlerinin filme çekilen konularıyla Türk sinemasına da katkıda bulundu.

*Türk tiyatrosunun gelişme aşamasında tiyatroya yeni konular ve kişiler getiren,yerli gerçekleri işleyen ve tiyatronun ilgi alanını genişleten Cumalı; &#;ulusal tiyatro&#;nun oluşmasına katkıda bulundu.

Tiyatro Eserleri:  Tütün Zamanı, Yağmurlar ve Topraklar, Acı Tütün, Viran Dağlar roman; Nalınlar, Derya Gülü, Gömü, Devetabanı, Boş Beşi              

PDF LİNKİ AŞAĞIDA

KONU İLE İLGİLİ TESTLER İÇİN TIKLA 

  SONRASI TÜRK TİYATROSU

 Tiyatro: Sahne üzerinde ve bir seyirci topluluğu önünde, sanatçılar tarafından, hareketli olarak canlandırılacak nitelikte yazılan edebi türdür.

*** Başka bir tanımla ifade edilecek olursa; herhangi bir olay, durum veya tasarının sahnede canlandırılması amacı ile yazılmış eserlere &#;dramatik metinler&#; denir. Bu metinlerin sahnede canlandırılması ile ortaya çıkan sanat da tiyatro olarak adlandırılır.

 KISACA TÜRK TİYATROSUNUN GELİŞİMİ

Türk edebiyatında sözlü gelenek içinde ortaya çıkıp gelişen geleneksel Türk tiyatrosu (Karagöz, orta oyunu, meddah, seyirlik köy oyunları, kukla vb.) yüzyıllarca varlığını sürdürmüştür.

***Modern tiyatro, Türk edebiyatına Tanzimat Dönemi&#;nde Batı&#;dan gelmiştir. Bu dönemde Şinasi ilk yerli oyun olan Şair Evlenmesi&#;ni yazmış; Ahmet Vefik Paşa, Fransız sanatçı Moliére&#;den uyarlamalar yapmıştır. Modern tiyatro kurulurken kimi zaman geleneksel tiyatroya ait unsurlardan da yararlanılmıştır.

*** arasında II. Abdülhamit&#;in &#;istibdat&#; adı verilen baskıcı dönemi, sanatçılar üzerinde etkili olduğu için Türk tiyatrosunda bir gelişme olmamıştır.

***Millî Edebiyat Dönemi&#;nde tiyatro yeniden canlanmıştır. İlk Müslüman kadın oyuncu Afife Jale bu dönemde sahneye çıkmıştır. Musahipzade Celal bu dönemin en önemli tiyatro yazarlarındandır.

***Milli Edebiyat tiyatrosunda görülen gelişme; Cumhuriyet Dönemi&#;nde devlet konservatuvarlarının, devlet tiyatrolarının, şehir tiyatrolarının açılması ve özel tiyatro gruplarının oluşması ile güçlenerek devam etmiştir.

***Çağdaş tiyatro anlayışı, modern tiyatro salonları, yeni eserler (çeviri, uyarlama, telif), profesyonel oyuncu, yönetmen, sahne tekniği, makyaj, kostüm vb. ile tiyatro artık kurumsallaşmıştır.

***Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı&#;nda tiyatro türünün Batı edebiyatındaki tiyatro geleneği ile

ilişkisi güçlüdür. Bu dönemde Batı tiyatrosu örnek alınarak trajedi, komedi ve dram türlerinde eserler

yazılmış; müzikli, danslı; benzetmeci, göstermeci, epik tiyatro örnekleri verilmiştir.

 TÜRK TİYATROSU İLK&#;LERİ

Modern tiyatro öncesinde Anadolu'da geleneksel Türk tiyatrosu egemendi. Karagöz, Meddah, orta oyunu ve köy seyirlik oyunları

***Bizde Batılı anlamda tiyatro ilk kezTanzimat Dönemi'nde görülmüştür. Bu dönemde Tanzimat sanatçıları Batı'dan tiyatro çevirileri yapmıştır. (Örneğin Ahmet Vefik Paşa'nınMoliere'den yaptığı çeviriler)

***Modern anlamda ilk yerli tiyatro Şinasi'nin Şair Evlenmesi'dir. Bir töre komedisi olan oyunda görücü üsulüyle evlenmenin sakıncaları işlenmiştir.

***Sahnelenen ilk yerli tiyatro Namık Kemal&#;inVatan Yahut Silistreadlı oyunudur.

***Türk edebiyatında ilk dram örneği Recaizade Mahmut Ekrem&#;in Afife Anjelik adlı eseridir.

***Modern anlamda Türk tiyatrosunun asıl kurucusuMuhsin Ertuğrul&#;dur.

***Cumhuriyet Dönemi&#;nde heceyle yazılan ilk tiyatroYusuf Ziya Ortaç&#;ın Binnaz adlı oyunudur.

***Epik tiyatronun kurucusu CumhuriyetDönemi sanatçısı Haldun Taner&#;in Keşanlı Ali Destanı&#;dır.

***İlk Müslüman kadın tiyatrocu Afife Jale&#;dir. ***İstanbul&#;da temsil vermek üzere kurulan ilk tiyatro Gedik PaşaTiyatrosu&#;dur.

***Güngör Dilmen; Canlı Maymun Lokantasıeseriyle absürt (saçma) tiyatronunönemli temsilcisidir.

 CUMHURİYET DÖNEMİ'NDE TİYATRO   ()

&#; Millî Edebiyat Dönemi&#;nde tiyatroda görülen gelişme; Cumhuriyet Dönemi&#;nde devlet konservatuarlarının, devlet tiyatrolarının, şehir tiyatrolarının açılması ve özel tiyatro gruplarının oluşması ile güçlenerek devam etmiştir.

&#; Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı&#;nda Batı tiyatrosu örnek alınarak trajedi, komedi ve dram türlerinde eserler yazılmış; müzikli, danslı; benzetmeci, göstermeci, epik tiyatro örnekleri verilmiştir. Çağdaş tiyatro anlayışı, modern tiyatro salonları, yeni eserler (çeviri, uyarlama, telif), profesyonel oyuncu, yönetmen, sahne tekniği, makyaj, kostüm vb. ile tiyatro artık kurumsallaşmıştır.

&#; Bu dönemde Muhsin Ertuğrul, modern Türk tiyatrosunun oluşmasında önemli katkılar sağlamıştır.

&#; yılları arasında tiyatro, daha çok, Cumhuriyet değerlerinin halka aktarılmasında bir araç olarak kullanılmıştır.

Cumhuriyet'in ilk yıllarında tiyatro yazarları daha çok Türk tarihi, efsaneler ve masallara yönelmiş, bu yolla ulusal bilinci pekiştirmek istemişlerdir.

&#; Özellikle 'lu yıllarda Atatürk'ün belirlediği amaç doğrultusunda konusunu Türk tarih ve uygarlıklarından, destan ve efsanelerden, Cumhuriyet kazanımlarından, devrimlerinden alan birçok oyun yazılmıştır. Bu yıllarda Yaşar Nabi'nin Mete; Behçet Kemal'in Çoban ve Atilla, Necip Fazıl'ın Sabır Taşı adlı oyunları Türklerin erdemleri ve uygarlığını yansıtmak amacını taşırlar.

&#; 'lı yıllarda değer yargılarının değişmesi ve ekonomik koşulların aile üzerinde etkisi durulmuş, ayrıca bu yıllarda geleneksel Türk tiyatrosunun izleri görülmüştür.

&#; 'li yıllarda tiyatromuzda hem nicelik hem nitelik bakımından büyük bir gelişme görülür. Devlet ve şehir tiyatrolarının, özel tiyatroların, oyun yazarlarının ve tiyatro türündeki eserlerin sayısında da ciddi bir artış görülür. Bu dönemde yerli oyunlar Devlet Tiyatrolarında sahnelenerek seyirciyle buluşur.

&#; Konular ve Temalar: Anadolu&#;ya yönelimin yoğunlaştığı bu dönem tiyatrosunda Kurtuluş Savaşı yılları, Atatürk'ün fikirleri, Cumhuriyet düzeninin olumlu yönleri, mitoloji, efsaneler ve masalları, Türk tarihi, Türk milliyetçiliği, Batılılaşma, toplumsal

değerlerdeki değişimler, eski ve yeni yaşam biçimlerinin çatışması vb. sıkça işlenen temalardır.

ARASI ÖNEMLİ TİYATRO YAZARLARI

&#; Musahipzade Celal***Fermanlı Deli Hazretleri, Aynaroz Kadısı, Kafes Arkasında, Bir Kavuk Devrildi, Mum Söndü, Gül ve Gönül

&#; İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci***Hisse-i Şayia

&#; İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu*** İnanmak

&#; Reşat Nuri Güntekin*** Taş Parçası

&#; Nahid Sırrı Örik*** Sönmeyen Ateş

&#; Halit Fahri Ozansoy*** Sönen Kandiller, Nedim, On Yılın Destanı

&#; Faruk Nafiz Çamlıbel*** Akın, Canavar

&#; Hüseyin Rahmi Gürpınar*** Kadın Erkekleşince

&#; Münir Hayri Egeli*** Bayönder

&#; Yaşar Nabi Nayır***İnkılâp Çocukları

&#; Cevdet Kudret***Tersine Akan Nehir, Rüya İçinde Rüya

ARASI  CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK TİYATROSU

&#; sonrasında tiyatro teknik açıdan ilerlemiş, tiyatroda işlenen konular çeşitlenmiştir.

&#; Bu dönemde hem çeviri oyunların hem de nitelikli yerli oyunların sayısı artmış, bir yandan da çoğu uyarlama olan müzikli oyun türlerinde eserler verilmiştir.

&#; Sahne tekniğine uygun, yalın bir dil kullanılmıştır.

&#; Bireysel ve toplumsal konuların işlendiği bu dönemde yurt sorunları, kadının toplum yaşamındaki yeri; köy, töre, kuşak çatışması, değer yargıları vb. temalara yönelim artmıştır.

&#; Bu dönemde eğitim ve sorunları ön plana çıkar. Kuşaklar arası ve kentli köylü arası eğitim farkından doğan çatışmalar işlenir. Ebeveyn-çocuk,

kadın-erkek, ağaç-köylü, imam-muhtar-öğretmen ilişkileri işlenir.

&#; Sosyal değişimlerin birey ve toplum yaşamındaki etkileri siyasal, sosyal ve psikolojik yaklaşımlarla yansıtılmıştır.

&#; 'ten sonra 12 Mart olayı buna bağlı olarak Türk tarihini yeniden gözden geçirme, işçi sorunları, Almanya'ya gidenlerin kültür çatışmaları, Almanya'da yetişmekte olan birinci, ikinci kuşak sorunları işlenir.

&#; Keşanlı Ali Destanı, Haldun Taner tarafından yazılan edebiyatımızdaki ilk epik tiyatro örneğidir.

&#; Oyun ilk kez 31 Mart tarihinde Gülriz Sururi-Engin Cezzar tiyatrosunda sahnelendi. yılına gelinceye kadar Türkiye'nin büyük kentlerinde toplam kez sahnelenen Keşanlı Ali Destanı, aradan yıllar geçmesine rağmen Türk tiyatrosunun temel taşlarından olma özelliğini yitirmedi. Oyun, Cumhuriyetin ilk yıllarından Demokrat Parti dönemine kadarki süreçleri yalın bir dille ve eleştirel bir bakışla gülmece tarzında yorumlar.

ARASI ÖNEMLİ TİYATRO YAZARLARI VE ESERLERİ

&#; Ahmet Kutsi Tecer***Koçyiğit Köroğlu

&#; Adalet Ağaoğlu***Çatıdaki Çatlak

&#; Başar Sabuncu***Şerefiye

&#; Cahit Atay***Gültepe Oyunları

&#; Cevat Fehmi Başkut***Buzlar Çözülmeden, Ayarsızlar

&#; Güngör Dilmen***Midas&#;ın Kulakları

&#; Haldun Taner***Keşanlı Ali Destanı

&#; Necati Cumalı***Boş Beşik, Nalınlar, Yaralı Geyik

&#; Nezihe Meriç***Sular Aydınlanıyordu

&#; Oktay Arayıcı***Dışarda Yağmur Var

&#; Orhan Asena***Hurrem Sultan

&#; Recep Bilginer***Sarı Naciye, Gazeteciden Dost

&#; Refik Erduran***Karayar Köprüsü, Cengiz Han&#;ın Bisikleti

&#; Sabahattin Kudret Aksal***Kahvede Şenlik Var, Şakacı

&#; Selahattin Batu***Oğuzata

&#; Tuncer Cücenoğlu***Kördövüşü

&#; Turan Oflazoğlu***IV. Murat

&#; Turgut Özakman***Töre

&#; Vedat Nedim Töre***Sanatkar Aşkı, Hep ve Hiç

DÜNYA EDEBİYATI&#;NDA TİYATRO

İlk yetkin örnekleri Eski Yunan&#;da görülen tiyatro, yüzyıllar içinde farklı türlere ayrılarak gelişimini sürdürmüştür.

Eski Yunan edebiyatında

Aiskhylos***Zincire Vurulmuş Prometheus,

Sophokles*** Kral Oidipus

İngiliz edebiyatında

&#; Shakespeare*** Romeo ve Juliet

&#; George Bernard Shaw*** Kırgınlar Evi

&#; Samuel Beckett*** Mutlu Günler

Fransız edebiyatında

&#; Racine&#;in (Rasin) ***Andromaque (Andromak),

Corneille&#;in (Korney) *** Le Cid (Lö Sid)

&#; Moliére (Molyer) ***Cimri

&#; Victor Hugo*** Hernani

Alman edebiyatında

&#; Schiller*** Wilhelm Tell (Vilhelm Tel)

&#; Goethe***Faust (Faust)

&#; Bertolt Brecht (Bertolt Bireşt) ***Evet Diyen Hayır Diyen

Norveç edebiyatında

&#; Henrik İbsen***Bir Bebek Evi, Yaban Ördeği;

Rus edebiyatında

&#; Gogol*** Müfettiş

&#; Çehov***Üç Kız Kardeş, Vanya Dayı

adlı oyunları dünya edebiyatının tanınmış tiyatro eserlerindendir&#;

CUMHURİYET DÖNEMİ ÖNEMLİ TİYATRO YAZARLARI

HALDUN TANER ()

&#; Öykü ve oyun yazarıdır.

&#; Eserlerinde çağının sorunlarını ortaya koymuş, eser kişilerinden hareketle çözümler de sunmuştur.

&#; Epik tiyatronun, kabare tiyatrosunun bizdeki öncüsüdür.

&#; Eserlerinde entrikalı, sürprizli, güldürücü olaylara yer vermiştir.

&#; Eserlerinde izleyenlere yer yer bilgi veren

&#; ansiklopedik bir yan da bulunmaktadır.

&#; Zeki Alasya ve Metin Akpınar ile Deve

&#; Kuşu Kabaresi&#;ni kurmuştur.

Tiyatroları: Günün Adamı, Dışarıdakiler,

Huzur Çıkmazı, Keşanlı Ali Destanı

Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım

REFİK ERDURAN ()

&#; Tiyatro eserleriyle tanınmıştır.

&#; Tiyatro eleştirisi, fıkra, roman türünde de eserler vermiştir.

&#; Tiyatroları: Cengiz Han'ın Bisikleti, Karayar Köprüsü, Bunu Yapan iki Kişi, Canavar Cafer

Turgut ÖZAKMAN ()

Tiyatro, roman, araştırma inceleme gibi alanlarda eserler vermiştir.

Eserlerinde çoğunlukla Türk tarihinin çeşitli evrelerini ele almıştır.

Tiyatroları: Pembe Evin Kaderi, Ben Mimar Sinan, Ah Şu Gençler Roman: Şu Çılgın Türkler, Diriliş-Çanakkale

ORHAN ASENA ( )

&#; Edebiyata şiirle başlamış, tiyatro yazarı olarak tanınmıştır.

&#; Gılgamış Destanı'ndan esinlenerek yazdığı "Tanrılar ve insanlar" oyunuyla ünlenmiştir.

&#; Tarihten aldığı olayları ve topluma mal olmuş kişileri konu edinmiştir.

&#; Tiyatroları: Tohum ve Toprak, Hürrem Sultan, Tanrılar ve İnsanlar, Fadik Kız, Atçalı Kel Mehmet, Karacaoğlan, Ölü Kentin Nabzı

TURAN OFLAZOGLU (&#;)

&#; Tiyatro yazarıdır.

&#; Oyunlarının konusunu, köyden ve Türk tarihinden almıştır.

Tiyatroları: IV. Murat, Deli İbrahim, Genç Osman,

Kösem Sultan, Bizans Düştü

RECEP BİLGİNER ()

&#; Şiirleri de olmasına karşın

tiyatrocu olarak tanınmıştır.

&#; Oyunlarında toplumsal konuları işlemiştir.

Tiyatroları: İsyancılar, Sarı Naciye, Yunus Emre,

Parkta Bir Sonbahar Günüydü, Mevlâna, Ben Kimim, Karım ve Kızım

NAHİD SIRRI ÖRİK (&#;)

&#; Hikâye, roman, oyun yazarıdır. Çevirmenlik yapmıştır. Abdülhamit Düşerken adlı romanı ünlüdür. Ayrıca oyun yazarıdır.

Tiyatroları: Sönmeyen Ateş, Muharrir, Alınyazısı

SABAHATTİN KUDRET AKSAL ()

&#; Şair, hikâye ve oyun yazarıdır.

&#; Öykü ve tiyatrolarında ruh tahlillerine ve biçim kaygısına önem vermiştir.

ESERLERİ: Evin Üstündeki Bulut, Şakacı, Bir Odada Üç Ayna Tersine Dönen Şemsiye, Kahvede Şenlik Var, Kral Üşümesi Bay Hiç Sonsuzluk Kitabevi, Önemli Adam (oyun)

GÜNGÖR DİLMEN ()

&#; Edebiyatımızda absürt tiyatronun önemli bir temsilcisidir.

&#; Konularını daha çok tarih ve mitolojiden almış, oyunlarındaki teknikle dikkatleri çekmiştir.

&#; Oyunlarında çağın eleştirisini yapar.

&#; Edebiyatımızın en önemli absürt tiyatro örneği sayılan "Canlı Maymun Lokantası"nda Batı'nın gelişmişlik-gelişmemişlik kavramları ile Doğu'nun madde ve duygu kavramlarını karşı karşıya getirip değerlendirir.

&#; "Midas'ın Kulakları", "Midas'ın Altınları", "Midas'ın Kördüğümü" oyunlarıyla bir "Midas Üçlemesi" oluşturur. Midas üçlemesinde mitolojiden yararlanır.

Eserleri: (Tiyatro): Canlı Maymun Lokantası, Ayak Parmakları, Kurban, Akad&#;ın Yayı, Midas&#;ın Kulakları, Midas&#;ın Altınları, Midas&#;ın Kördüğümü, Ben Anadolu, Aşkımız Aksaray&#;ın En Büyük Yangını, Troya İçinde Vurdular Beni, Galile'nin Günahları, Osmanlı Dram Kumpanyası

NECATİ CUMALI ()

Cumhuriyet Dönemi'nde şiir, hikâye, roman ve tiyatro türlerinde eserler vermiştir.

Gözlemlerinden yola çıkarak toplumsal sorunları ele almıştır.

Ege bölgesinin kırsal insanının yaşantısını anlatmıştır. (Tütün Zamanı ('de Zeliş adıyla) Yağmurlar ve Topraklar, Acı Tütün bu ürünlerin en başarılıları arasında yer alır.

Sinemaya da uyarlanmış olan "Susuz Yaz" adlı eserini hem tiyatro hem de hikâye biçiminde kaleme almıştır. Metin Erksan'ın yönettiği yılında Berlin Film Festivali'nde Altın Ayı Ödülü'nü kazanmıştır.

Küçük hikâye türünde önemli başarılar elde eder. Kendi yaşantısına girenler onun bütün dünyasının sınırlarını çizer.

Oyunları

&#; Nalınlar

&#; Vur Emri

&#; Mine

&#; Derya Gülü

&#; Boş Beşik

&#; Ezik Otlar

GÖSTERMEYE BAĞLI EDEBİ METİNLER TİYATRO ÖZET

1. Bu dönemde batılı anlamda tiyatro eserleri yazılmış.

2. Bu dönem tiyatrolarında dil ve anlatım zenginleştirilmiş. Halkın anlayabileceği açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.

3. Bu dönem tiyatrolarında ulusçuluk, Osmanlı imparatorluğu, aile yapısı, bireysel sorunlar ve toplumsal sorunlar, köy gerçekliği, gecekondularda yaşayan insanların problemler, toplumsal ve ekonomik adaletsizliği düşündüren konular işlenmiş. Yakın geçmiş eleştirilmiş. Osmanlı tarihine özgü önemli şahsiyet ve olaylar yorumlanmış. Değişen yaşam tarzının beraberinde getirdiği aile dramları konu edilmiş; konular işlenirken âdet ve geleneklerden yararlanılmıştır.

4. Eserlerde kişiler iyiler-kötüler, ezenler-ezilenler şeklinde gruplara ayrılmıştır.

5. Epik tiyatro ve Uyumsuz (absürd) tiyatro gibi iki koldan ilerlemiştir.

6. Bu dönemde daha çok absürd (uyumsuz, saçma) tiyatro yazılmıştır.

ABSÜRD TİYATRO

1. Bu akım, yaşamın temelde bir saçmalığa dayandığını ve sanat da yaşamı yansıttığından, sanatın da aynı türden bir saçmalığa sahip olması gerektiğini savunur.

2. En büyük amacı dünyanın, yaşamın anlamsızlığını ve amaçsızlığını göstermektir.

3. Seyirciyi hayatı sorgulamaya yöneltir.

4. Dili de çoğu zaman küfürlüdür.

5. Klasik oyun örgüsünü reddeder.

6. Okuyucuya ve izleyiciye hikâyenin sonunu kendi zevkine ve anlayışına göre hayal etme imkânı verir.

7. Kahramanların psikolojisini anlatır.

8. Konuya göre dekoru reddeder.

9. Hiçbir şey anlatmak amacında değildir.

Amaçsız tiyatrodur. Ne vermek istediği bir mesaj ne de bir öğreti vardır.

EPİK TİYATRO

1. İsminden anlaşılanın aksine kahramanlık konuları işleyen tiyatro türü değildir.

2. İzleyiciye toplumsal çarpıklıkları eleştirip göstererek, izleyiciyi bu eleştirilere katmayı hedefleyen bir türdür. Bu anlamda toplumsal bir tiyatro türüdür.

3. Klasik tiyatrodaki gibi seyircinin kendisini oyunun içinde hissetmesi amaçlanmaz. İzleyen oyunla ilgili karar vermeye zorlanır.

4. Temelinde sosyalizm olan siyasal amaçlı bir tiyatro düşüncesidir.

5. Olaylar, durumlar parça parça verilir; arada bir şarkılar, türküler söylenir, anlatıcılar devreye girer.

6. Seyirci tam bir gözlemci olarak kalır. Acı duymak, sevinmek, coşkulanmak yerine durumlar üzerinde düşünür; kendisini ve olayları nasıl değiştirebileceğini anlamaya çalışır.

7. Sahneyi bir ideolojinin propaganda aracı olarak kullanır; seyircilerin kalbine değil, kafasına seslenir.

8. Bizde, Haldun Taner&#;in &#;Keşanlı Ali Destanı&#; adlı oyunu ilk epik tiyatro denemesidir.