5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununda Değişiklik

SAYILI YASA İLE SAYILI ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARI KANUNU’NUN 8. VE 9. MADDELERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN OLASI HUKUKİ SONUÇLARI1 Daha iyi olmaya çalışmayan iyi olarak da kalamaz. Oliver Cromwell Doç. Dr. Ahmet EROL Öğretimüyesi2 1. KONU sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun3 yerini alan sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun4 8. Maddesinin 4. Fıkrasının ikinci cümlesi ile 9. Maddesinin 2. Fıkrası sayılı Yasa5 ile tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlükten kaldırılan söz konusu düzenlemeler özel eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin ek ders yüklerini ve ücretlerini doğrudan belirleyen ve ilgilendiren “güvence” niteliğindeki düzenlemelerdir. Yazımızda yapılan bu değişiklik ele alınacak ve çeşitli yönlerden hukuki sonuçları irdelenecektir. 2. KONUNUN ANALİZ ve DEĞERLENDİRİLMESİ ve sayılı Yasaların Yasama Süreci 1 Bu yazıda yer alan görüşler tümüyle yazarına ait olup, hiçbir biçimde yazarın görev yaptığı kurumunun, Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin ve Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez. Yazar ile iletişim adresi: [email protected] 2 T.C. Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi, T.C. Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi. 3 tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 4 tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 5 tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.  sayılı tarihinde yürürlüğe konulmuş ve yılına kadar yaklaşık 42 yıl yürürlükte kalmış bir yasadır. Ancak gelişen ve değişen zaman, özel öğretim kurumlarının kuruluş, faaliyet, yönetim ve denetimine ilişkin önemli değişlikleri zorunlu kılmıştır. Bu zorunluluğun bir gereği olarak özel öğretim kurumlarına yönelik bir yasa tasarısı hazırlanarak Bakanlar Kurulu tarafından TBMM’ye sevk edilmiştir. Söz konusu tasarı ilgili komisyonlarda görüşülerek tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilmiş; ancak sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, Anayasanın 89’uncu ve ’üncü maddeleri gereğince Cumhurbaşkanınca bir daha görüşülmek üzere geri gönderme tezkeresi ile TBMM’ye iade edilmiştir. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in iade gerekçeleri dikkate alınarak anılan sayılı Yasa, yeniden TBMM ilgili komisyonlarında (Milli Eğitim, Gençlik ve Spor, Plan ve Bütçe ile Anayasa Komisyonu) yeniden görüşülerek TBMM Genel Kurulu’na gönderilmiş ve TBMM Genel Kurulu’nda tarihinde sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu olarak kabul edilmiş ve Cumhurbaşkanlığı tarafından onaylanarak tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. sayılı Yasa ile sayılı Yasada Yapılan Değişiklikler sayılı Yasanın 14’üncü maddesi ile sayılı Kanunun 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının ikinci cümlesi ile 9’uncu maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. Kaldırılan hükümler şöyledir: 8/4. maddesinin son cümlesi: “Öğretmenlerin toplam ders saati sayısı haftada otuz saati geçemez.” 9/2. maddesi: “Okullarda yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmeti yapanlara, kıdemlerine göre (emekliler hariç) dengi resmî okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım kapsamındaki ek ödeme tutarlarından az ücret verilemez.” sayılı Yasanın 8’inci maddesinin gerekçesi şöyledir: “Madde Madde ile, özel öğretim kurumlarında eğitim-öğretim ve yönetim hizmetlerinin asıl görevi bu kurumlarda olanlar tarafından yürütülmesinin esas olduğu, kurumun mevcut ders saati sayısı dikkate alınarak kuruluş sırasında üçte birinin, kuruluşundan üç yıl sonra da en az üçte ikisinin asıl görevi bu kurumlarda olan öğretmen ve öğreticiler tarafından okutulmasının zorunlu olduğu, yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmetlerinde, en az dengi resmî öğretim kurumlarına atanabilmek için gerekli nitelik ve şartları taşıyanların, resmî dengi bulunmayan özel öğretim kurumlarının yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmetlerinde ise, yönetmelikte belirtilen nitelik ve şartları taşıyanların görevlendirileceği belirtilmiştir. İhtiyaç hâlinde, resmî okullarda görevli öğretmenlerin, asıl görevlerini aksatmamak ve aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saati sayısını doldurmaları kaydıyla, çalıştıkları kurumlardan izin almaları hâlinde sadece özel okullarda aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saati sayısının yarısı kadar ders saati ücretli olarak ders verilebileceği ifade edilmiştir. Öğretmenlerin toplam ders saati sayısı haftada otuz saati geçemeyecektir. Gerekli şartları taşıyan yönetici ve öğretmenler için valilikçe çalışma izni düzenleneceği, valiliğin iznine sunulmadan önce, müdür ile diğer yönetici ve öğretmenlerin işe başlatılamayacağı, özel öğretim kurumlarında çalışacak yabancıların sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun hükümleri doğrultusunda görevlendirileceği öngörülmüştür. Türkçeden başka dille öğretim yapan ve yabancılar tarafından açılmış bulunan özel okulların kurucuları ile müdürlerinin; Türkiye Cumhuriyeti uyruklu, Türkçe veya Türkçe kültür dersleri öğretmenliği yapma niteliğini taşıyan ve öğretim dilini bilenlerden birini, Türk müdür başyardımcısı olarak çalışma izni düzenlenmek üzere valiliğe önerecekleri, Türkçe veya Türkçe kültür dersleri öğretmeni bulunmaması hâlinde, okulun öğretim dilinde özel alan eğitimi görmüş, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu öğretmenlere de bu görevin verilebileceği belirtilmiştir. Yabancı okulların kurucuları ile müdürleri tarafından, okulda görevlendirilmek üzere valiliğe öneriyi, uyarıya rağmen bir ay içinde yapmayan okulların Türk müdür başyardımcıları, yukarıdaki şartları taşıyan öğretmenler arasından valilikçe seçilerek işe başlatılacaktır.” 9’uncu maddenin gerekçesi ise şöyledir: “Madde seafoodplus.info hükümleri saklı kalmak üzere, özel öğretim kurumlarında görev yapan yönetici, öğretmen ve öğreticilerin; sosyal güvenlik ve özlük hakları yönünden, tâbi tutulacakları kanunlar sayılmış; özel öğretim kurumu personeline, derece ve kademe sistemi uygulanmadığından, sayılı Devlet Memurları Kanununa göre kademe ilerleme cezasını gerektiren fiillerin işlenmesi halinde, kademe ilerlemesi cezası yerine brüt aylığının ¼'ü ile ½'si arasında maaş kesim cezasının, çalışma izni veren makam tarafından verileceği, fiilin tekrarı hâlinde ise bu personelin görevine son verileceği belirtilmiştir. sayılı Kanuna göre meslekten çıkarılma, sayılı Devlet Memurları Kanununa göre Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve hâllerin işlenmesi hâlinde, Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle personelin görevine, izni veren makam tarafından son verilecektir.” sayılı Yasa ile sayılı Yasada Yapılan Değişikliklerin Analiz ve Değerlendirmesi sayılı Yasa ile sayılı yasanın 8/4. maddesinin son cümlesi ile 9/2. maddesinin kaldırılma gerekçesi şöyledir: Gerekçeye bakıldığında, herhangi bir şey söylemediği; sadece söz konusu hükümlerin yürürlükten kaldırıldığı belirtilmiştir. Gerekçe, bir işin, bir oluşun veya eylemin neden yapıldığının, buna neden gereksinim duyulduğunun herhangi bir tartışmaya yer bırakmayacak ve yapılan şeyi anlamlandıracak açıklamaya denir. Bir yasa düzenlemesinin neden yapıldığının tüm yönleriyle açıklanmasına ve bir anlamda bu açıklama ile getirilen düzenlemeye uyacaklara peşinen hesap verilmesine gerekçe denir. Yapılacak gerekçelendirmenin yukarıda açıklanan sınırlar içinde tüm izahatı verebilme ölçüsünde ve zenginliğinde olması beklenir. Temsili demokrasilerde gerekçe, bir anlamda temsil edilene (millete), temsilcilerin (milletvekillerini) açıklamada bulunma hukuki yükümlüğünün bir parçasıdır. TBMM İçtüzüğü’nün 73’üncü maddesine göre; Hükümetçe hazırlanan kanun tasarıları bütün bakanlarca imzalanmış olarak ve gerekçesi ile birlikte Meclis Başkanlığına sunulur. Gerekçede tasarının tümü ve maddeleri hakkında bilgiler, kaldırılması veya eklenmesi istenilen hükümlerin neler olduğu ve neden kaldırılması, değiştirilmesi veya eklenmesinin gerekli görüldüğünün açıkça gösterilmesi gerekmektedir. Aynı İçtüzüğün 74’üncü maddesinde de kanun tekliflerinin de, gerekçesi ile birlikte Başkanlığa verilmesi gerektiği belirtilmektedir6. Gerek yasaların doğru ve adaletli uygulanabilmesi gerekse de demokratik işleyişe katkı sağlaması açısından hayati önemde olan gerekçe müessesesinin uygulanışına bakıldığında, yasa gerekçelerinin çoğu kez amaca hizmet eder nitelikte olmadığı görülmektedir. Çok eski yıllardan beri uygulamada gerekçe yazımına gereken dikkat ve önemin gösterilemediği, kanun maddelerinin gerekçelerinin pek çok kez neredeyse kanun metniyle aynı olduğu görülmektedir7. sayılı Yasanın 8/4. maddesinin son cümlesi ile 9/2. Maddesinin yürürlükten kaldırılmasına yönelik gerekçe temsili demokrasi gereklerine, TBMM İç Tüzüğü’ne açık biçimde aykırıdır. “Gerekçesiz Gerekçe” tipine de güzel bir örnek oluşturmaktadır. Bu anlamda, sayılı Yasanın 14’üncü maddesine yönelik “gerekçe” diye konulmuş ve yukarıya alınmış metin sadece TBMM İç Tüzüğü hükümlerinin savuşturulmasından başka bir hukuki anlam taşımamakta; “gerekçe” diye konulan metin bu değişikliğin nedenlerini hukuki olarak bize ifade etmemektedir. Bu anlamda hukuki anlamda yapılacak yorumu da daha baştan sakatlamakta ve eksik bırakmaktadır. sayılı Yasanın 14’üncü maddesi ile sayılı Yasanın 8 ve 9’uncu maddelerinde yapılan değişikliklere yönelik olarak TBMM Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu’nda muhalefet partilerine mensup milletvekilleri aşağıdaki eleştirileri ve karşı oy gerekçelerini tutanaklara geçirtmişlerdir: 6 Ahmet OZANSOY, “Gerekçesiz Kanun Gerekçeleri”, Yaklaşım Dergisi, “8() 7 Ahmet OZANSOY, agm. “Bu kanun tasarısı ile özel okullarda çalışacak öğretmenlerin emeklerinin sömürülmesinin önü açılmış, devlet okullarında çalışan öğretmenlerden daha az ücretle çalıştırılma olanağı yaratılmış ve özel okul çalışanlarının maaşlarının asgari ücret seviyesine çekilmesine destek ve teşvik sunulmuştur. Çağdaş ve gelişmiş ülkelerde öğretmenlerin sahip olduğu ekonomik olanaklar bir kez daha görmezden gelinmiştir.8” “Tasarının 19 Maddesiyle Özel okullarda görev yapan öğretmenlerin haftalık ders saati sayısının 30 saati geçemeyeceği hükmü ile özel okullarda yöneticilik ve eğitim öğretim hizmeti yapanlara, kıdemlerine göre dengi resmi okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım kapsamındaki ek ödeme tutarlarından az ücret verilemeyeceği yönündeki hüküm yürürlükten kaldırılıyor. Öğretmenlerin özel okullarda düşük ücretlerle çalışması yasayla imkan dahiline sokulmuş oluyor. Milli Eğitim Bakanlığı yasayla öğretmenlerin emeklerinin sömürülmesine imkân tanıyor. Böylece özel okullarda düşük ücret ve düşük verim dönemi de bu maddeyle hayata geçirilmiş olacaktır.9” “Yasa tasarısının 8 inci ve 12 inci maddeleri, kamu kaynaklarının sermayeye peşkeş çekilmesi ile ilgili iken 14’üncü maddesi özel okullarda emek sömürüsünün önünü açmaktadır. (…) Özelikle 14 üncü madde de yapılan düzenleme ile özel okullara öğretmenleri istediğin kadar ve istediğin ücrete çalıştırabilirsin denmekte ve emek sömürüsünün önü açılmaktadır. Bu temelde bu değişiklik ile AKP eğitim emekçisine de bakışını açıkça ortaya koymaktadır. Eğitim hizmetlerinin temel dinamiği olan öğretmenlik mesleğinin saygınlığı ve öğretmenler arasında eşitliğin sağlanabilmesi için insanca bir yaşam açısından gerekli çalışma süresi ve ücretli yasayla güvence altına alınmak zorundadır” Özel okullarda görev yapan öğretmenlerin çalışma koşullarını emsali devlet okullarında görev yapan öğretmenleri merkez (ölçü) alarak hukuken koruyan ve güvence sağlayan söz konusu hükümler yılından bu yana uygulanmaktaydı. Bu düzenleme sayesinde özel öğretim kurumlarında görev yapan öğretmenler ders yükü açısından ve ödenen ücretler bakımından sömürülmekten bir derece korunmaktaydılar. Ancak sayılı Yasanın 14’üncü maddesinin yürürlüğe girdiği tarihinden itibaren özel kesimde görev yapan öğretmenler ders yükü sınırlaması ve ücret alt limiti korumalarından mahrum bırakılmışlardır. 8 Nur SERTER, TBMM Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu, s 9 Özcan YENİÇERİ, TBMM Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu, s 10 Halil AKSOY, TBMM Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu, ss  sayılı Yasa esas itibariyle dershanelere yönelik düzenlemeleri içermekte ve halk arasında da “Dershaneleri Kapatan Kanun” olarak bilinmektedir. sayılı Yasanın 8 ve 9’uncu maddelerinde sayılı Yasanın 14’üncü maddesi ile yapılan bu değişikliğin dershaneler yönelik düzenlemelerle bir arada yapılmış olması akıllara dershanelerin kapatılması sonrasında işsiz kalacak dershane öğretmenlerinin özel eğitim kurumları tarafından çok düşük maliyetlerle (belki asgari ücretten) istihdamına olanak sağlanması düşüncesini getirmektedir. Durum böyle olunca, dershanelerin kapatılması sonrasında özel okul statüsünde yollarına devam etmek isteyen eğitim kurumları eskiden devlet okulunda görev yapan aynı kıdemdeki öğretmenin maaşını ölçüt alarak öğretmenine maaş ödemesi yaparken, yeni düzenlemeden sonra bu öğretmenleri asgari ücret düzeyinden istihdam etme olanağına kavuşmuştadır. Dershanelerde görev yapan öğretmenler, işsiz kalmamak için bu dayatma ücretlerle çalışma hayatlarını sürdürmek mecburiyetinde kalacaklardır. Bu durum Anayasa ile güvenceye alınmış olan “sosyal devlet” ilkesine ve evrensel hukukun güvencesindeki “kazanılmış hak” kavramına ters düşmektedir. Ana muhalefet partisi sayılı Yasayı değişik yönlerden Anayasaya aykırılık savıyla Anayasa Mahkemesi’ne götürmüştür. Bu iptal başvurusunda sayılı Yasanın 14’üncü maddesinin olup, olmadığı bilinmemektedir. Eğer bu maddeler de iptale konu edilmiş ise, kazanılmış hak konumunda bulunan bu korunma müesseselerinin kaldırılmış olmasının doğrudan kişilerin emeklerinin sömürülmesine ve özlük haklarının eskiye göre kötüleşmesine yol açacağı için Anayasa’nın 2’nci maddesinde hükmünü bulan Türkiye Cumhuriyeti tanımına, Anayasanın 5, 10, 18, 49, 50 ve 55’nci maddelerine aykırılıktan iptali gerekir. 3. SONUÇ 49 yıllık () geçmişe sahip bir hak koruma sisteminin ortadan kaldırılması, gerekçesi ve amacı ne olursa olsun çağdaş hukuk normları içinde kabul edilemez. Bu çerçevede sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 8’inci maddesindeki haftalık ders saati sayısının 30 saati aşamayacağı düzenlemesi ile 9’uncu maddesindeki özel öğretim kurumlarında çalışan yönetici, öğretmen ve öğreticiler ile kurucu/kurucu temsilcisi arasında en az bir yıl süreli olmak üzere yönetmelikte belirtilen esaslara göre yazılı olarak iş sözleşmesi yapılacağı; okullarda yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmeti yapanlara, kıdemlerine göre (emekliler hariç) dengi resmî okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım kapsamındaki ek ödeme tutarlarından az ücret verilemeyeceği hükmünün kaldırılması doğru olmamıştır. Söz konusu düzenlemeler, özel nitelikte bir meslek konumunda bulunan öğretmenlik mesleğinin, acımasız piyasacıl uygulamalar karşısında bir derece de olsa sigorta niteliği taşıyarak, koruyuculuk sağlıyordu. Yasma organının dershanelerin özel okullara dönüşmesi sürecinde öğretmenlerin ücretlerini azaltmak suretiyle okul sahiplerinin maliyetlerini düşürmesine katkı sağlaması hakkaniyet ve iyi niyetle bağdaşmaz. Yasama organı bu hükümleri kaldırmak suretiyle öğretmenlerin daha çok saat çalışmalarının ve daha az ücret almalarının önünü açmıştır. Bu net biçimde özel okul sahiplerine başkalarının emeği üzerinden sağlanmış bir kaynak transferidir. Bir başka deyişle, öğretmen ve eğitimcilerin sömürülmesidir. Bu durum Anayasa’da hükmünü bulan “sosyal devlet” ve “çağdaş hukuk devleti” ilkeleri ile bağdaşmaz. Ayrıca, özel okullarda görev yapan ve ciddi sayılara ulaşan öğretmen ve eğitmenlerin ücretlerindeki bu geriye gidiş doğal olarak ücret gelirleri üzerinden kesilen vergi gelirlerini de olumsuz yönde etkileyecektir. Yapılmış olan bu düzenlemenin yeniden eski haline döndürülmesinde “kazanılmış haklardan geriye gidiş olamaz” ilkesi gereği büyük yarar ve hukuki gerek vardır. KAYNAKÇA 1. T.C. Anayasası. 2. TBMM İçtüzüğü. 3. sayılı Yasa. 4. sayılı Yasa. 5. sayılı Yasa. 6. Ahmet OZANSOY, “Gerekçesiz Kanun Gerekçeleri”, Yaklaşım Dergisi, “8() 7. sayılı Yasaya İlişkin TBMM Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu. 

K  A  R  A  R

            Davac&#;             : F. Özel E&#;itim Kurumlar&#; &#;n&#;. Pet. Turz. Tic. Ltd. &#;ti.

            Vekili              : Av. V. A.

Daval&#;              : Bolu Valili&#;i (Bolu &#;l Milli E&#;itim Müdürlü&#;ü)   

Vekili              : Av. N. D.

            O L A Y          : Bolu Valili&#;i &#;l Milli E&#;itim Müdürlü&#;ünün gün ve E say&#;l&#; karar&#; ile, davac&#;n&#;n Ö.B.F. Kamu Personeli Seçme S&#;nav&#; Kursu program&#; kapsam&#;nda, program seviyesine göre kursiyer kayd&#; yapmas&#; gerekirken, lise son s&#;n&#;f ö&#;rencilerinin kayd&#;n&#; yaparak ve bu program&#; lise son s&#;n&#;f ö&#;rencilerine izinsiz uygulamak suretiyle    say&#;l&#; Özel Ö&#;retim Kurumlar&#; Kanunu&#;nun 7. maddesinin ikinci f&#;kras&#;n&#;n (d) bendinde yer alan &#;Bu Kanun ve bu Kanuna dayan&#;larak yürürlü&#;e konulan yönetmelik ve yönergelerde belirtilen hükümlere ayk&#;r&#; fiillerde bulunulmas&#;&#; eylemini gerçekle&#;tirdi&#;inden bahisle,  say&#;l&#; Kanun&#;un 7. maddesinin ikinci f&#;kras&#; uyar&#;nca davac&#; ad&#;na ,50 TL. idari para cezas&#; verilmi&#;tir.

Davac&#; vekili, idari para cezas&#;n&#;n iptali istemiyle adli yarg&#; yerine itirazda bulunmu&#;tur.

BOLU SULH CEZA HAK&#;ML&#;&#;&#;: gün ve D.&#;&#;/ say&#; ile; say&#;l&#; Kabahatler Kanunu&#;nun 27/8. maddesine göre idari yapt&#;r&#;m karar&#;n&#;n verildi&#;i i&#;lem kapsam&#;nda idari yarg&#;n&#;n görev alan&#;na giren ba&#;ka bir karar&#;n da verilmi&#; olmas&#; durumunda idari yarg&#;n&#;n tüm uyu&#;mazl&#;klar&#;n çözümünde görevli mahkeme oldu&#;u gerekçesiyle görevsizlik  karar&#; vermi&#;, verilen karar itiraz edilmeden kesinle&#;mi&#;tir.

Davac&#; vekili, bu kez,  ayn&#; istemle idari yarg&#; yerinde dava açm&#;&#;t&#;r.

BOLU &#;DARE MAHKEMES&#;: gün ve E/ say&#; ile, say&#;l&#; Kanun uyar&#;nca davac&#; ad&#;na verilen idari para cezas&#;n&#;n iptal edilmesi istemiyle aç&#;lan davan&#;n, bahsedilen Yasa&#;da idari para cezas&#;na kar&#;&#; kanun yoluna ili&#;kin bir düzenleme bulunmad&#;&#;&#;ndan, Kabahatler Kanunu&#;nun  3 ve maddeleri uyar&#;nca çözümünün adli yarg&#; yerine ait oldu&#;u gerekçesiyle say&#;l&#; Uyu&#;mazl&#;k Mahkemesinin Kurulu&#; ve &#;&#;leyi&#;i Hakk&#;nda Kanun&#;un maddesi uyar&#;nca görevli yarg&#; yerinin belirlenmesi için Uyu&#;mazl&#;k Mahkemesine ba&#;vurulmas&#;na ve davan&#;n incelenmesinin Uyu&#;mazl&#;k Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermi&#;tir. 

&#;NCELEME VE GEREKÇE:

Uyu&#;mazl&#;kMahkemesininHicabi DURSUN&#;un ba&#;kanl&#;&#;&#;nda, Üyeler &#;ükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Süleyman Hilmi AYDIN, Aydemir TUNÇ ve Nurdane TOPUZ&#;un kat&#;l&#;mlar&#;yla yap&#;lan tarihli toplant&#;s&#;nda:

I-&#;LK &#;NCELEME: Dosya üzerinde say&#;l&#; Yasa&#;n&#;n maddesi uyar&#;nca yap&#;lan incelemeye göre;

&#;dare Mahkemesince, say&#;l&#; Yasa&#;n&#;n maddesine göre ba&#;vuruda bulunulmu&#; oldu&#;u, idari yarg&#; dosyas&#;n&#;n Mahkemece, ekinde adli yarg&#; dosyas&#; da temin edilmek suretiyle Uyu&#;mazl&#;k Mahkemesi&#;ne gönderildi&#;i ve usule ili&#;kin i&#;lemlerde herhangi bir noksanl&#;k bulunmad&#;&#;&#; anla&#;&#;ld&#;&#;&#;ndan, görev uyu&#;mazl&#;&#;&#;n&#;n esas&#;n&#;n incelenmesine oy birli&#;i ile karar verildi.

II-ESASIN &#;NCELENMES&#;: Raportör-Hakim Gülten Fatma BÜYÜKEREN&#;in, davan&#;n çözümünde adli yarg&#;n&#;n görevli oldu&#;u yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Ba&#;savc&#;larca görevlendirilen Yarg&#;tay Cumhuriyet Savc&#;s&#; Halil &#;brahim Ç&#;FTÇ&#; ile Dan&#;&#;tay Savc&#;s&#; Yakup BAL&#;&#;n adli yarg&#;n&#;n görevli oldu&#;u yolundaki sözlü aç&#;klamalar&#; da dinlendikten sonra GERE&#;&#; GÖRÜ&#;ÜLÜP DÜ&#;ÜNÜLDÜ:

Dava, say&#;l&#; Özel Ö&#;retim Kurumlar&#; Kanunu&#;nun 7. maddesinin ikinci f&#;kras&#;n&#;n (d) bendi uyar&#;nca verilen idari para cezas&#;n&#;n iptali istemiyle aç&#;lm&#;&#;t&#;r.

gün ve say&#;l&#; Özel Ö&#;retim Kurumlar&#; Kanunu&#;nun  &#;Amaç ve kapsam&#; ba&#;l&#;&#;&#; alt&#;nda düzenlenen 1. maddesinde, &#; Bu  Kanunun amac&#;, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek ki&#;iler, özel hukuk tüzel ki&#;ileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel ki&#;iler taraf&#;ndan aç&#;lacak özel ö&#;retim kurumlar&#;na kurum açma izni verilmesi, kurumun nakli, devri, personel çal&#;&#;t&#;r&#;lmas&#;, kurumlara yap&#;lacak malî destek ve bu kurumlar&#;n e&#;itim-ö&#;retim, yönetim, denetim ve gözetimi ile yabanc&#;lar taraf&#;ndan aç&#;lm&#;&#; bulunan özel ö&#;retim kurumlar&#;n&#;n; e&#;itim-ö&#;retim, yönetim, denetim, gözetim ve personel çal&#;&#;t&#;r&#;lmas&#;na ili&#;kin usûl ve esaslar&#; düzenlemektir.

Bu Kanun, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek ki&#;iler, özel hukuk tüzel ki&#;ileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel ki&#;ilerce aç&#;lan özel ö&#;retim kurumlar&#; ile yabanc&#;lar taraf&#;ndan aç&#;lm&#;&#; bulunan özel ö&#;retim kurumlar&#;n&#; kapsar.&#; denilmi&#;;  

&#;Kurum açma izninin iptali, kurumun kapat&#;lmas&#;, devri ve nakli &#; ba&#;l&#;&#;&#; alt&#;nda düzenlenen 7. maddesinde, &#; (De&#;i&#;ik birinci f&#;kra: 2/12//62 md.) Kurum açma izni verilen kurumlardan iki y&#;l içerisinde faaliyete ba&#;lamayan, faaliyete ba&#;lad&#;ktan sonra yönetmelikte belirtilen süreden daha fazla izinsiz ara veren veya söz konusu izni amac&#; d&#;&#;&#;nda kulland&#;&#;&#; tespit edilen kurumlar&#;n kurum açma izni ve i&#; yeri açma ve çal&#;&#;ma ruhsat&#; iptal edilir.

(De&#;i&#;ik ikinci f&#;kra: 2/12//62 md.) Özel ö&#;retim kurumunun;

a) Bakanl&#;kça onayl&#; yerle&#;im plan&#;nda izinsiz de&#;i&#;iklik yapmas&#;,

b) Gerçe&#;e ayk&#;r&#; reklam ve ilan vermesi veya reklam ve ilanlarda ö&#;renci resim ve bilgilerini kullanmas&#;,

c) Haftal&#;k ders çizelgesi ve programlar&#; Bakanl&#;k izni olmadan kurumda uygulamas&#;,

d) Bu Kanun ve bu Kanuna dayan&#;larak yürürlü&#;e konulan yönetmelik ve yönergelerde belirtilen hükümlere ayk&#;r&#; fiillerde bulunmas&#;,

e) Mevzuatta belirtilen say&#;da personel çal&#;&#;t&#;rmamas&#; veya mevzuata ayk&#;r&#; personel çal&#;&#;t&#;rmas&#;,

f) 14/6/ tarihli ve say&#;l&#; Millî E&#;itim Temel Kanununun genel ve özel amaçlar&#; ile temel ilkelerine uymamas&#;,

g) Kurum açma &#;artlar&#;ndan herhangi birini kaybetmesi,

h) Mevzuata uygun olarak kapat&#;lmamas&#;,

hâllerinde; (a), (b), (c) ve (d) bentlerindeki fiiller için brüt asgari ücretin be&#; kat&#;; (e) ve (f) bentlerindeki fiiller için brüt asgari ücretin on kat&#; ve (g) bendindeki fiil için brüt asgari ücretin yirmi kat&#; idari para cezas&#; uygulan&#;r.  Bu f&#;kran&#;n (a), (b), (c), (d), (e), (f) ve (g) bentlerindeki fiillerin tekrar&#; hâlinde idari para cezas&#; miktar&#; be&#; kat art&#;r&#;larak uygulan&#;r ve bu bentlerdeki fiillerin üçüncü kez tekrarlanmas&#; hâlinde ise kurum açma izni ile i&#; yeri açma ve çal&#;&#;ma ruhsat&#; iptal edilir, (h) bendindeki fiilin i&#;lenmesi hâlinde brüt asgari ücretin yirmi kat&#; idari para cezas&#; verilir ve kurum açma izni ile i&#; yeri açma ve çal&#;&#;ma ruhsat&#; iptal edilir. &#;dari para cezas&#;, kurum açma iznini vermeye yetkili makam taraf&#;ndan verilir. Bu f&#;kran&#;n uygulanmas&#;na ili&#;kin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.

            Okul kurucusu/kurucu temsilcisi; Bakanl&#;&#;a, yönetici, ö&#;retmen, uzman ö&#;retici, usta ö&#;retici ve ö&#;renci/kursiyerlere en az üç ay önce yaz&#;l&#; olarak bildirmek &#;art&#;yla ve gerekçesi Bakanl&#;kça uygun bulundu&#;u takdirde ö&#;retim y&#;l&#; sonunda okulunu kapatabilir.

            Okullar d&#;&#;&#;ndaki di&#;er kurumlar&#;n kurucusu/kurucu temsilcisi valili&#;e, yönetici, ö&#;retmen, uzman ö&#;retici, usta ö&#;retici ve ö&#;renci/kursiyerlere en az üç ay önce yaz&#;l&#; olarak bildirmek &#;art&#;yla ve gerekçesi valilikçe uygun bulundu&#;u takdirde dönem sonunda kurumunu kapatabilir.

            Kapanan veya kapat&#;lan kurum; mühürlerini, yönetici, ö&#;retmen ve ö&#;rencilerle ilgili bütün defterlerini, dosyalar&#;n&#; ve di&#;er evrak&#;n&#; ilgili valili&#;e devir ve teslim etmeye mecburdur. (De&#;i&#;ik ikinci cümle: 2/12//62 md.) Devir ve teslimden kaç&#;nan veya bu görevi savsaklayan kurucu hakk&#;nda brüt asgari ücretin yirmi kat&#; idari para cezas&#; uygulan&#;r.

            (Ek f&#;kra: 2/12//62 md.) Bu Kanunda belirtilen &#;artlara uymadan kurumunu kapatanlar ile soru&#;turma sonucu kurum açma izni ile i&#;yeri açma ve çal&#;&#;ma ruhsat&#; iptal edilen kurucuya be&#; y&#;l geçmeden tekrar kurum açma izni veya bir kurumu devralma ya da bir kuruma ortak olma izni verilmez.

            Kapat&#;lan kurumlarla ilgili olarak ö&#;renci/kursiyer veya velilerinin, kurucular aleyhine genel hükümlere göre dava açma haklar&#; sakl&#;d&#;r.

            Kurumlar&#;n devri ve nakline ili&#;kin usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir.&#; denilerek davac&#;n&#;n i&#;ledi&#;i ileri sürülen kabahate ili&#;kin idari yapt&#;r&#;mlar düzenlenmi&#;, ancak bu idari yapt&#;r&#;mlara  kar&#;&#; kanun yoluna ili&#;kin bir düzenlemeye yer verilmemi&#;tir.

Öte yandan, tarihli ve say&#;l&#; Kabahatler Kanunu&#;nun 3. maddesini de&#;i&#;tiren günlü, say&#;l&#; Yasa&#;n&#;n maddesinde, &#; (1) Bu Kanunun;

a) &#;darî yapt&#;r&#;m kararlar&#;na kar&#;&#; kanun yoluna ili&#;kin hükümleri, di&#;er kanunlarda aksine hüküm bulunmamas&#; halinde,

b) Di&#;er genel hükümleri, idarî para cezas&#; veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yapt&#;r&#;m&#;n&#; gerektiren bütün fiiller hakk&#;nda,

uygulan&#;r&#; denilmi&#;; Kanunun maddesinde, kabahatler kar&#;&#;l&#;&#;&#;nda uygulanacak olan idari yapt&#;r&#;mlar&#;n idari para cezas&#; ve idari tedbirlerden ibaret oldu&#;u, idari tedbirlerin ise, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve ilgili kanunlarda yer alan di&#;er tedbirler oldu&#;u hükme ba&#;lanm&#;&#;;  &#;Ba&#;vuru yolu&#; ba&#;l&#;kl&#; maddesinin 1. f&#;kras&#;nda ise &#;idari para cezas&#; ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ili&#;kin idari yapt&#;r&#;m karar&#;na kar&#;&#;, karar&#;n tebli&#;i veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbe&#; gün içinde, sulh ceza mahkemesine ba&#;vurulabilir. Bu süre içinde ba&#;vurunun yap&#;lmam&#;&#; olmas&#; halinde idari yapt&#;r&#;m karar&#; kesinle&#;ir&#; düzenlemeleri yer alm&#;&#;t&#;r.

Bu düzenlemelere göre;  Kabahatler Kanunu&#;nun, idarî yapt&#;r&#;m kararlar&#;na kar&#;&#; kanun yoluna ili&#;kin hükümlerinin, di&#;er kanunlarda aksine hüküm bulunmamas&#; halinde uygulanaca&#;&#;; di&#;er kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda ise uygulanmayaca&#;&#; anla&#;&#;lmaktad&#;r.

Görev kurallar&#; kamu düzenine ili&#;kin oldu&#;undan, görev konusunda taraflar için bir müktesep hak do&#;mayaca&#;&#;; bu nedenle, yeni bir yasayla kabul edilen görev kurallar&#;n&#;n, geçmi&#;e de etkili olaca&#;&#;, bilinen bir genel hukuk ilkesidir.

Davan&#;n aç&#;ld&#;&#;&#; andaki kurallara göre görevli olan mahkeme, yeni bir yasa ile görevsiz hale gelmi&#; ise, (davan&#;n aç&#;ld&#;&#;&#; anda görevli olan ve fakat yeni yasaya göre görevsiz hale gelen) mahkemenin  görevsizlik karar&#; vermesi gerekece&#;i; ancak, yeni yasadaki görev kural&#;n&#;n, de&#;i&#;ikli&#;in yürürlü&#;e girmesinden sonra aç&#;lacak davalarda uygulanaca&#;&#;na dair intikal hükümlerinin varl&#;&#;&#; halinde, mahkemece görevsizlik karar&#; verilemeyece&#;i aç&#;kt&#;r.

Di&#;er taraftan, dava görevsiz mahkemede aç&#;lm&#;&#;, bu s&#;rada yap&#;lan bir kanun de&#;i&#;ikli&#;i ile görevsiz mahkeme o dava için görevli hale gelmi&#; ise, mahkeme, art&#;k görevsizlik karar&#; veremeyip (yeni kanuna göre görevli hale geldi&#;i için) davaya bakmaya devam etmesi gerekir.

&#;ncelenen uyu&#;mazl&#;kta, öngörülen idari para cezas&#;n&#;n  say&#;l&#; Kanun&#;un maddesinde  belirtilen idari yapt&#;r&#;m türlerinden biri oldu&#;u, say&#;l&#; Özel Ö&#;retim Kurumlar&#; Kanunu&#;nun da idari para cezas&#;na itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmedi&#;i anla&#;&#;lm&#;&#;t&#;r. Bu durumda, Kabahatler Kanunu&#;nun say&#;l&#; Kanun&#;la de&#;i&#;ik 3. maddesinde belirtildi&#;i üzere, idari yapt&#;r&#;m kararlar&#;na kar&#;&#; kanun yoluna ili&#;kin hükümlerinin, di&#;er kanunlarda aksine hüküm bulunmamas&#; halinde uygulanaca&#;&#; nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde say&#;l&#; Yasa hükümleri dikkate al&#;naca&#;&#;ndan, dava konusu idari para cezas&#;na  kar&#;&#; aç&#;lan davan&#;n görüm ve çözümünde, an&#;lan Kanunun maddesinin (1) numaral&#; bendi uyar&#;nca adli yarg&#; yerinin görevli oldu&#;u sonucuna var&#;lm&#;&#;t&#;r.

Aç&#;klanan nedenlerle, Bolu &#;dare Mahkemesince yap&#;lan ba&#;vurunun kabulü ile, Bolu Sulh Ceza Hakimli&#;ince verilen gün ve D.&#;&#;: / say&#;l&#; görevsizlik karar&#;n&#;n kald&#;r&#;lmas&#; gerekmi&#;tir.

S O N U Ç: Davan&#;n çözümünde ADL&#; YARGININ görevli oldu&#;una, bu nedenle, Bolu &#;dare Mahkemesi&#;nin BA&#;VURUSUNUN KABULÜ ile, Bolu Sulh Ceza Hakimli&#;ince verilen gün ve D.&#;&#;: / say&#;l&#; GÖREVS&#;ZL&#;K KARARININ KALDIRILMASINA, gününde OYB&#;RL&#;&#;&#; &#;LE KES&#;N OLARAK karar verildi.

  Ba&#;kan                               Üye                                 Üye                                  Üye                    

   Hicabi                              &#;ükrü                             Mehmet                             Birol  

DURSUN                         BOZER                            AKSU                             SONER          

        Üye                                  Üye                                  Üye

Süleyman Hilmi                    Aydemir                          Nurdane

      AYDIN                             TUNÇ                            TOPUZ