Solunum yollarında öksürükle dışarı atılan sekresyon ‘balgam’ ve atılma olayı da ‘balgam tükürme’ olarak tanımlanır. Sağlam insanlar iritasyon dışında balgam tükürmez. Balgam tüküren bir hastada günlük çıkarılan balgamın rengi, kokusu, miktarı kimi hastalıkları düşündürebileceği gibi, tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde de yardımcı olabilir. Özellikle erişkinlerde balgamın renginin sarı-yeşile dönmesi iltihap ve infeksiyon varlığını akla getirir. Bol miktarda pembe renkli, köpüklü balgam, akciğer ödemine (özellikle kalp yetmezliğine bağlı akciğerde ani sıvı göllenmesi) işaret edebilir.
Beyaz veya gri renkli balgam şikâyeti çoğunlukla gripal infeksiyonların belirtisidir. Astım hastaları da az miktarda, zor çıkan şeffaf beyaz renkte balgam çıkarırlar. Kanlı balgam, önemli bir hastalığın belirtisi olabilir. Sigara içen bir kişide kanlı balgam olduğunda, mutlaka en kısa zamanda bir Göğüs Hastalıkları Hekimine başvurmalıdır.
Balgamın rengi gibi kokusu da önemlidir. Aniden fazla miktarda çıkarılan kötü kokulu balgam, akciğerde apsesinin belirtisi olabilir.
Çıkarılan balgamın miktarı da bazı hastalıklara teşhis koymada hekime yardımcıdır. Örneğin bronşektazi denilen hastalıkta, hastaların 24 saatte bir su bardağından fazla sarı-yeşil renkli balgam çıkarması tipiktir. Buna karşılık nadir bir akciğer kanseri tipinde hastalar, litrelerce beyaz, şeffaf renkte balgam çıkarabilirler.
Beyaz
Burnunuzdaki dokular şiştiği için mukusun nasal yollarınızda yeterince hızlı hareket edemediğini gösterir. Düşük nem seviyesinden dolayı daha kalın, yapışkan ve bulanıktır.
Ayrıca öksürdüğünüzde beyaz balgam geliyorsa, soğuk algınlığı ve alerji gibi üst solunum yolu enfeksiyonu sinüslerinizi tıkamış olabilir.
Sarı veya yeşil
Kıvamlı ve koyu renkli balgam, viral veya bakteriyel enfeksiyonunuz olduğu anlamına geliyor olabilir. Ciğerlerinizden öksürüyorsanız sinüslerinizde veya alt solunum yolunda olabilir. Koyu sarı veya yeşil balgam, beyaz kan hücreleri enfeksiyonla savaşmaya çalıştığında meydana gelir.
Pembe veya kırmızı
Ciğerlerinizde sıvı olabilir. Akciğer ödemi olan kişilerin balgamı köpüklü pembe olur. Öksürük veya göğüs enfeksiyonu yüzünden oluşan parlak kırmızı balgam, genellikle sigara içen yaşlı insanlarda görülür.
Soğuk algınlığınız veya bronşitiniz varsa irritasyon, iltihap veya burnunuzu sürekli silmenizden dolayı kanlı mukus oluşabilir. Ancak böyle bir hastalığınız yoksa ciddi bir durum olabilir.
Kahverengi
Çok fazla sigara içen kişilerde kahverengi balgam görülebilir. Burnunuzda kuruyan kandan kaynaklanabilir. Hava kirliliğinden ve duman solumanızdan dolayı da olabilir.
Siyah
Havadan çok fazla kir veya duman solumanızdan kaynaklanabilir. Ancak koyu renk balgam her zaman ciddiye alınması gereken bir durumdur. Mantar veya bakteriyel zatürre, çok fazla irritan veya toz solumaya bağlı bir akciğer hastalığına işaret ediyor olabilir.
Akciğer ve alt solunum yollarında üretilen koruyucu özellikteki mukus sıvısı, vücut fonksiyonlarının gerçekleşmesinde oldukça önemlidir. Bulunduğu bölgeyi nemlendiren mukus, organların kurumasını önler. Balgam yapısındaki mukus sayesinde bir filtre görevi görerek solunum yollarını bakterilere karşı korur. Bazı hastalıklar mukus sıvısının artmasına neden olabilir. Balgam, boğazda ve akciğerlerde oluşur ve öksürükle atılır. Solunum yolu enfeksiyonu, grip, sinüzit gibi hastalıklar sonucunda balgamda rahatsız edici bir seviyede artış oluşabilir. Balgam üretiminde görülen artışın bir diğer nedeni ise alerjik reaksiyonlardır. Ciddi olmayan durumlarda evde tedavi için kullanabileceğiniz yöntemler de bulunmaktadır.
Balgam nedir, akciğer ve alt solunum yollarının korunmasını sağlayan mukus türüdür. Balgamın normal şartlardaki rengi açık ve berrak olur. Balgam, akciğerleri ve solunum yollarını nemli tutar, bakteriler ve yabancı maddelere karşı koruma sağlar. Akciğerlerin ürettiği aşırı balgam genizde birikerek rahatsızlık hissi oluşturabilir. Balgam fazla üretildiğinde öksürükle beraber vücuttan atılır. Sinüs ve geniz akıntısındaki mukus balgamla vücuttan dışarı atılır. Balgam, evde uygulanacak basit yöntemlerle tedavi edilebilir.
Akciğerlerin hasar görmesi balgam üretimini artırır. Yeni doğmuş bebeklerde balgam oluşumuna sıklıkla rastlanır. Bebeklerde henüz tam gelişmeyen akciğerler ve solunum yolları mikrop ve yabancı maddelere maruz kalır. Biriken mikroplar ise genizde balgam birikmesi, burun tıkanması, solunum yollarında tahriş gibi sorunlara yol açar ve balgamlı öksürüğe sebep olur. Viral ya da bakteriyel enfeksiyon sonucunda, yapısı yoğun ve rengi koyu olan balgam görülebilir.
Başlıca balgam oluşturan hastalıklar;
Balgama neden olan bazı unsurlar;
Balgam renkleri bazı hastalıklara işaret etmektedir. Bu da balgamın rengine ve kıvamına göre değişmektedir.
Üst solunum enfeksiyonu geçiren kişilerin sinüsleri tıkanması durumunda öksürükle beraber gelen beyaz balgama rastlanabilir. Burundaki dokuların şişmesi durumunda, mukusun nasal yollarda olması gerektiği gibi hareket edemediği anlaşılır. Aynı zamanda öksürükle beraber gelen beyaz balgam, solunum yolu enfeksiyonunun neden olduğu sinüs tıkanmasına işaret edebilir.
Viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar, kıvamlı ve koyu renklerde görülen balgama neden olabilir. Ciğerlerde öksürük oluşturan balgam, sinüslerde ya da alt solunum yolunda meydana gelir. Beyaz kan hücrelerinin enfeksiyona karşı savaşması sonucunda sarı-yeşil renklerde balgam oluşur.
Ciğerlerde sıvı olduğunun belirtisi olabilir. Akciğer ödemine sahip hastaların balgamı pembe renklerinde ve köpüklüdür. Kırmızı renkteki balgama öksürük ve göğüs enfeksiyonu sebep olur. Çoğunlukla sigara kullanan yaşlı bireylerde rastlanır. Soğuk algınlığı ve bronşit geçiren hastalarda iltihap veya burun tahrişi kaynaklı kanlı mukus meydana gelebilir.
Aşırı sigara kullanan bireylerde kahverengi balgam oluşabilir. Hava kirliliği, duman solumak ve burunda kurumuş olan kan kahverengi balgam oluşumuna neden olan diğer etkenlerdir.
Aşırı derecede kirli havaya maruz kalmak ve duman solumak siyah balgam oluşturabilir. Koyu renklerde gelen balgam, akciğer hastalığı gibi ciddi bir durumun belirtisi olabilir.
Solunum sisteminde doğal olarak bulunan balgam, günlük yaşamı etkileyecek seviyede arttığında bir uzman tarafından kontrol edilmelidir. Görülen aşırı mukus çoğunlukla ciddi bir soruna yol açmamaktadır. Balgam tedavisi genellikle antibiyotik ve ilaç kullanımı ile tedavi edilebilirken bazı hastalıklarda solunum yolu tedavi yöntemleri de kullanılır. Balgam viral nedenlerden oluştuğunda tedavisinde antibiyotik kullanılmamaktadır. Daha çok iyi beslenme, nemlendirme ve istirahat etme gibi yöntemler yeterli olmaktadır. Belirtileri hafifletmek için evde tedavi yöntemlerini de deneyebilirsiniz.
Güncelleme Tarihi: 22 Kasım
Yayınlama Tarihi: 30 Ocak
Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
Soğuk hava şartlarında ve mevsim geçişlerinde balgam sökücü kullanımını gerektirebilen balgam aslında vücut için faydalı bir yapıya sahip olsa da sürekli olarak boğaza gelen hissiyatı nedeniyle insanlar üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir. Bu nedenle balgamın nedenlerini ve çözüm yollarını bilmek önemlidir. İşte “Balgam nedir? Balgam nasıl geçer?” sorularının yanıtı ve balgam hakkında bilinmesi gerekenler:
“Balgam nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:
Solunum yolları ve akciğerlerin sağlığı için önemli bir rol oynayan vücudun doğal bir bileşenidir. Solunum sistemi içinde bulunan sümüksü bir madde olan balgam nefes alıp verme sürecine yardımcı olmak amacıyla üretilir. Balgamın ana işlevi solunum yollarını nemli tutarak dış etkenlerden koruyan bariyer oluşturur. Balgamın yapısında su, mukus ve hücre artıkları bulunur. Mukus solunum yollarını kaplayan ince bir tabaka şeklinde olup balgamın esas bileşenini oluşturur. Hücre artıkları ise çoğunlukla ölü bakteriler ve virüslerden meydana gelir.
Normal şartlarda balgam rengi şeffaf veya beyazdır ve kıvamlı yapıdadır. Ancak bazı durumlarda balgamın rengi ve yapısı değişebilir. Özellikle enfeksiyonlar, alerjik reaksiyonlar ve kronik hastalıklar gibi durumlarda sarı, yeşil veya kahverengi gibi balgam renkleri oluşabilir. Ayrıca daha yoğun daha yapışkan hale gelebilir. Solunum yolu rahatsızlıklarının en yaygın belirtisi olan balgam üretimi özellikle soğuk algınlığı ve grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarında artar. Bu durumda vücut solunum yollarını temizlemek için daha fazla balgam üretir ve bu da kişinin balgam çıkarmasına sebep olur.
“Balgam neden oluşur?” sorusu da merak edilen konular arasında. Balgam oluşumu birçok faktöre bağlıdır. İşte bu faktörler:
Balgam sorununuz varsa bu durumun üstesinden gelmek için alabileceğiniz bazı önlemler ve yöntemler mevcut. İlk olarak balgamın oluşmasına neden olan faktörleri ortadan kaldırmalısınız. Örneğin sigara kullanımı ve hava kirliliği gibi dış etkenler balgam oluşumuna katkıda bulunan unsurlardır. Dolayısıyla sigarayı bırakmak ve kirli havadan kaçınmak bu konuda atılacak ilk adımlardan biridir. Ayrıca evde uygulanabilecek bazı doğal çözümler de balgamın azaltılmasına yardımcı olabilir. Bol miktarda su tüketmek ve buharla nemlendirici kullanmak solunum yollarını temizlemeye ve balgamın daha kolay çözülmesine katkıda bulunur. Aynı zamanda tuzlu su ile gargara yapmak da boğazdaki tahrişi azaltarak balgamın atılımını kolaylaştırabilir. Eğer balgam sorunu sürekli hale gelirse ve rahatsızlık veriyorsa doktora başvurarak uygun bir tedavi yöntemi belirlemekte faydalı olacaktır. Doktorlar genellikle balgam söktürücü ilaçlar ile tedaviyi gerçekleştirir.
Balgam sorununu gidermek için uygulanabilecek doğal yöntemler ve yaşam tarzı değişiklikleri ile durumun üstesinden gelmek mümkün. Peki balgamı ne söktürür? İşte balgamı atmanızı sağlayacak bazı öneriler:
Balgamın yapısı rengi ve kıvamı hastalığın türüne göre değişebilir. İşte balgam türleri hakkında bilmeniz gerekenler:
Balgamlı öksürük durumunda gerektiğinde uygulanan balgam kültürü testi balgamın içinde bulunan mikroorganizmaları tanımlamak ve belirli enfeksiyonların teşhis edilmesine yardımcı olmak için kullanılan bir laboratuvar testidir. Bu test özellikle solunum yolu enfeksiyonları ve bronşit gibi hastalıkların nedeni olan bakterilerin tespiti açısından büyük önem taşır. Aynı zamanda uygun antibiyotik tedavisinin seçimi ve uygulanması konusunda da kritik bilgiler sağlar.
Balgam kültürü testi genellikle öksürük ile ortaya çıkan balgamın örnek olarak alındığı bu örneğin steril koşullarda laboratuvara gönderildiği ve sonrasında incelendiği bir süreçtir. Test sırasında balgamda bulunan mikroorganizmaların üremesi ve büyümesi sağlanarak bu mikroorganizmalar üzerinde daha ayrıntılı analizler yapılabilir. Böylece hastalığa neden olan bakteri veya diğer mikroorganizmalar kesin olarak belirlenebilir.
Test sonuçları genellikle 24 ile 48 saat içinde elde edilir. Bu süre zarfında hastanın durumu değerlendirilerek gerektiğinde semptomları hafifletmek adına geçici bir tedavi uygulanabilir. Balgam kültürü testinin sonuçlarına göre ise daha spesifik ve etkin bir tedavi planı belirlenir. Balgam kültürü testi enfeksiyonların teşhisi için son derece önemli olsa da bazı durumlarda yanıltıcı sonuçlar elde edilebilir. Örneğin balgam örneği alınırken ağız ve boğazdaki normal flora ile kontaminasyon riski bulunur. Bu nedenle testin doğru ve güvenilir sonuçlar vermesini sağlamak adına uygun tekniklerle balgam örneği almak büyük önem taşır.
Doğal yöntemlerle balgamın sökülmesi özellikle balgam söktürücü ilaç kullanmak istemeyen ya da alerjik reaksiyonlar yaşayan kişiler için oldukça önemlidir. Bu doğrultuda balgamın kolayca atılabilmesi için birkaç etkili ve doğal yöntem bulunur. Sıvı tüketmek balgamın inceltilerek daha kolay atılmasına yardımcı olur. Günde en az 2 litre su içilmesi vücudun ihtiyaç duyduğu sıvı miktarını karşılayarak mukus akışını düzenler. Ayrıca buhar tedavisi de balgam sökülmesini hızlandırabilir. Bunun için sıcak su dolu bir kaba eğilerek başınızı örtün ve dakika boyunca buharı soluyarak mukusun yumuşamasını sağlayın. Buhar tedavisine bazı bitki yağları veya balgam söktürücü bitkiler ekleyerek de etkiyi artırabilirsiniz.
Balgam sökülmesinde etkili olan bir diğer doğal yöntem ise bal ve limon gibi doğal maddelerle hazırlanan çözümlerin tüketilmesidir. Bal ve limon gibi antioksidan ve C vitamini açısından zengin gıdalar bağışıklık sistemini güçlendirerek enfeksiyonlarla mücadelede yardımcı olur. Düzenli egzersiz ve nefes alıp verme teknikleri de balgamın atılması için oldukça önemlidir. Der genişletip mukusun daha kolay hareket etmesini sağlayarak balda bulunabilirsiniz.
“Balgamlı öksürük nedir?” sorusu da merak edilenler arasında. Balgamlı öksürük solunum yolu enfeksiyonlarında sıklıkla görülen ve balgam üretimi ile karakterize bir belirtidir. Bu tür öksürüklerde akciğerlerin hava yollarında biriken fazla mukus veya balgamın dışarı atılması amaçlanır. Balgamlı öksürük çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir ve genellikle bakteriyel veya viral enfeksiyonların sonucudur.
Balgam aslında bronşların nemli kalmasına yardımcı olan doğal bir salgıdır. Ancak solunum yolu enfeksiyonları sırasında balgam üretimi artar ve bu durum balgamlı öksürüğün başlamasına neden olur. Özellikle soğuk gibi rahatsızlıklarda balgamlı öksürük yaygındır. Ayrıca astım, bronşit ve KOAH gibi kronik solunum sistemi hastalıklarında da balgam üretimi gözlenebilir. Balgamlı öksürük tedavisinde temel amacın balgamın daha kolay atılmasını sağlamak olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle nefes açıcı ilaçlar ve ekspektoranlar kullanılabilir. Aynı zamanda bol su içmek ve nemli ortamlarda bulunmak da balgamın incelmesine yardımcı olur. Böylece öksürme sırasında balgam daha kolay dışarı atılabilir. Öte yandan balgamlı öksürüğün altında yatan nedenin tedavisi de önemlidir. Özellikle bakteriyel enfeksiyonlarda uygun antibiyotik kullanımı gereklidir. Viral enfeksiyonlar ise genellikle kendiliğinden düzelir ve destekleyici tedavi yöntemleri uygulanır.