Ülkemizde Çıkarılan Madenler ve Bölgeleri
Yaşadığımız coğrafyanın çeşitli zaman aralıklarıyla oluşmuş jeolojik yapısı, Türkiye'de birçok farklı madenin oluşmasını sağlamıştır. Türkiye, maden zenginliği yönünden dünyanın 28’inci ülkesi konumunda bulunurken, maden çeşitliliği bakımından ise 10’uncu sıraya yer almaktadır. Peki, Türkiye'de hangi madenler çıkarılmaktadır ve çıkarılan bu madenler hangi bölgelerde bulunmaktadır?
Türkiye maden şehirleri listesinde bir çok şehir yer almaktadır. Krom, fosfat, manganez, alüminyum, demir, kükürt, zımpara taşı, civa, bor nerede çıkarılır? Bu makalemizde tüm bu soruların cevaplarına yer verdik. Türkiye'de madenciliğin geliştiği yerlere bir bir değindik.
İşte, ülkemizin ekonomisine, sanayisine ve bilimsel çalışmalarına büyük olanak sağlayan madenlerimiz ve kullanıldıkları alanlar
Dünyanın en çok kullanılan madenlerinden bir tanesi olan Demir Madeni, özellikle gelişen sanayi ile beraber her geçen gün önemini arttırmaktadır.
Çıkarıldığı yerler: Ülkemizde demirin en çok çıkarıldığı bölge Doğu Anadolu’dur. Demir özellikle; Sivas (Divriği-Gürün), Malatya (Hekimhan-Hasan Çelebi), Balıkesir (Edremit-Havran-Eymir-Ayvalık-Ayazmant), İzmir (Torbalı), Kütahya (Simav), Hatay (Kırıkhan-Payas), Sakarya (Çam dağı) Bingöl, Kahramanmaraş, Düzce, Kayseri gibi merkezlerimizde çıkarılmaktadır.
Demir madeni Karabük, İskenderun ve Ereğli demir-çelik fabrikalarında işlenmektedir.
Tencere ve tava yapımında kullanılır. Ayrıca elektrik sanayisinin de vazgeçilmezlerinden biridir.
Çıkarıldığı yerler: Artvin (Murgul), Kastamonu (Küre), Elazığ (Ergani-Maden), Rize (Çayeli).
Bakır Elazığ’ın Maden ve Ergani, Artvin’in Murgul ve Samsun’un Karadeniz bakır işletmelerinde işleniyor.
Alüminyumun işlenmemiş halidir. Ev eşyası, uçak ve otomobil teknolojisinde kullanılmaktadır.
Çıkarıldığı yerler: Konya (Seydişehir), Antalya (Akseki), Adana (Saimbeyli), Muğla (Milas).
Günümüz sanayisinin hemen hemen her alanında kullanılmaktadır. İşlendikten sonra özellikle jet ve roket yakıtı olarak değerlendirilmektedir. Ülkemizde en çok çıkarılan madendir. Dünya bor kaynaklarının yüzde 80’i ülkemizdedir.
Çıkarıldığı yerler: Balıkesir (Bigadiç-Susurluk-Sultançayırı) , Bursa (Mustafakemalpaşa), Kütahya (Emet) ve Eskişehir (Seyitgazi).
Demir-çelik sanayisinin en önemli madenlerinden biridir. Demirin çelikleştirilmesinde istifade olunur.
Çıkarıldığı yerler: Zonguldak (Ereğli), Artvin (Borçka), Denizli (Tavas).
Paslanmayan ve dayanıklı yapısıyla krom en çok ithal ettiğimiz madendir.
Çıkarıldığı yerler: Elazığ (Guleman), Muğla (Fethiye – Milas – Marmaris – Dalaman Köyceğiz), Denizli (Acıpayam), Bursa (Orhaneli), Kayseri, Eskişehir, Kütahya, Kahramanmaraş, Adana.
Krom Elazığ ve Antalya’daki ferrokrom tesislerinde işleniyor.
Çeliğin kalitesini artıran bu maden boya ve elektrik sanayisinde kullanılır. Uzay ve askeri malzeme yapımında da değerlendirilir.
Çıkarıldığı yerler: Bursa (Uludağ), Malatya ve Elazığ.
Tarım sanayisinde gübre, ilaç yapımında ve patlayıcı üretiminde istifade olunur.
Çıkarıldığı yerler: Isparta (Keçiborlu), Denizli (Sarayköy), Kütahya (Simav).
Isparta’daki Keçiborlu Kükürt İşleme Tesisleri’nde işlenmektedir.
Sıvı haldeki tek maden cıvadır. Tıp, fotoğrafçılık gibi alanlarda kullanılır.
Çıkarıldığı yerler: İzmir (Ödemiş-Karaburun), Konya (Sarayönü), Uşak (Banaz), Balıkesir (Gönen) ve Niğde.
Tarımsal gübre sanayisinde değerlendirilir.
Çıkarıldığı yerler: Mardin (Mazıdağı) ve Kilis.
Mardin Mazıdağı Fosfat İşleme Tesisleri’nde işlenmektedir.
Zımpara kağıdı, çimento sanayisi, taş ve madenleri cilalamak için istifade edilir.
Çıkarıldığı yerler: İzmir, Muğla, Aydın, Denizli, Manisa, Antalya.
Bu iki madenin yatağı çoğu zaman aynı yerdedir.
Çıkarıldığı yerler: Rize (Çayeli), Giresun (Tirebolu), Balıkesir, İzmir, Kütahya, Kayseri, Elazığ ve Artvin.
Kurşunla beraber mühimmat yapımında kullanılır.
Çıkarıldığı yerler: Gediz –Simav (Kütahya), Balıkesir, Ankara, Bilecik, Tokat, İzmir, Niğde .
Nükleer enerji sağlamada kullanılan bir madendir.
Çıkarıldığı yerler: Aydın, Giresun (Şebinkarahisar).
Birçok yerde yapı işlerinde değerlendirilmektedir.
Çıkarıldığı yerler: Afyon, Marmara adası, Bursa, Balıkesir, Bilecik, Elazığ.
Ülkemizin zengin olduğu madenlerden bir tanesi de her alanda sıkça kullanılan Tuz. Ülkemizde Tuz üretimi geçmiş yıllara oranla ortalama 3 katı fazla durumdadır.
Çıkarıldığı Yer: Tuz Gölü ile İzmir Çamaltı tuzlasından sağlanır. Kaya tuzu yatakları, Çankırı, Kars, Iğdır ve Nevşehir çevresinde bulunmaktadır.
Ülkemizde süs eşyalarında kullanılan bir başka maden ya da taşlardan bir tanesi de Lületaşıdır. Süs eşyalarının üzerinde ya da ürünün içerisinde yer almaktadır.
Çıkarıldığı Yer: Eskişehir ve Çevresi
Ülkemizde Oltutaşı oldukça değerli bir taştır ve genellikle süs eşyalarında parça olarak kullanılmaktadır.
Çıkarıldığı Yer: Erzurum ( Oltu İlçesi)
Kömürün 3 farklı türü yer almaktadır. Ülkemizde ise en büyük kömür madeni türü taş kömürüdür. Kömür elektrik üretiminde, demir-çelik ve çimento imalatında, endüstriyel proseslerde buhar üretmek ve ısınma amacı ile kullanılır.
Çıkarıldığı Yer: Zongultak, Elbistan, Afyon, Eskişehir, Soma, Trakya
Son yıllarda ülkemizde de büyük tartışmalara neden olan konuların başında altın madeni gelmektedir. En değerli madenleri arasında yer alan altın ülkemizde de bazı bölgelerde çıkarılmaktadır.
Altın Çıkarıldığı Yerler: Balıkesir, Kütahya, Eskişehir, İzmir, Uşak, Kayseri, Gümüşhane, Erzincan
Yüksek derecede ısıya, aşınmaya ve paslanmaya karşı oldukça dayanıklı bir maden olan Asbest’in erime noktası C. üzerindedir. Çimento ve benzeri malzemelerle karışıma elverişlidir. Ülkemizde sıkça kullanılan madenleri başında gelmektedir.
Asbest Çıkarılan Yerler: Sivas, Erzincan, Tokat, Bursa, Hatay ve Bitlis
Türkiye'de çıkarılan en önemli 10 maden isimli içeriğimizi de buraya tıklayarak okumanızı tavsiye ediyoruz.
Yayınlanma: - 24 Şubat Güncellenme:
Özlem GÜVEMLİ / İSTANBUL
Karadeniz'in yeşil doğası ve coşkun akan dereleriyle dünyada emsali olmayan cennet köşesi, maden arama firmalarının akınına uğradı. Aralarında Cerattepe'de bakır ve altın çıkarmak isteyen Mehmet Cengiz'in de olduğu iktidara yakın işadamlarına anında izin çıktı…
Sadece Cerattepe değil 8 ayda 11 ayrı projeye onay çıktı
Şu sıralar halk direnişine sahne olan Cerattepe dışında tüm Artvin'in tehdit altında olduğu ortaya çıktı. AKP'ye yakınlığı ile tanınan küfürbaz işadamı Mehmet Cengiz'in işleteceği bakır madenine karşı halkın direnişe geçtiği Artvin'de hazirandan bu yana Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 11 maden projesi için yasal süreç başlatıldı. Sadece şubat ayında 4 maden arama projesi için ÇED sürecini başlatan bakanlık, Türkiye'nin biyolojik çeşitlilik açısından en zengin bölgelerinden olan Artvin'de 6 maden projesi için “Çevresel Etki Değerlendirmesi” yapılmasına gerek bile duymadı.
4 NOKTADA MADEN ARANACAK
Akdeniz Resources Madencilik firması, Yusufeli ilçesinin Tekkale köyünde iki ayrı ruhsat alanında bakır, kurşun, çinko, gümüş ve altın madeni aramak için başvuruda bulundu. Çevre Bakanlığı, aramayı sondaj yöntemiyle yapacağını belirten firmanın projesini uygun buldu ve ÇED sürecini 16 Şubat'ta başlattı. Aynı şirketin Yusufeli ilçesinin Çevreli Köyü'ndeki iki ayrı ruhsat alanında maden aramak için yaptığı başvuruları da birer gün arayla 15 ve 16 Şubat'ta uygun bulundu. Bu projeler için de ÇED sürecinin başlatılmasına onay verildi. Artvin'in 4 ayrı noktasında maden arayacak olan Akdeniz Resources firmasının büyük ortağının Kanadalı Mediterranean firmasının olduğu belirtildi. Firmanın ortakları arasında Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yakınlığı ile bilinen Remzi Gür'e ait Ramsey Grubu'nun da bulunduğu öğrenildi.
ÇED'E GEREK DUYULMADI
Karayolları Bölge Müdürlüğü'nün de Şavşat Yavuzköy Köyü sınırları içerisinde ormanlık alanda açacağı Patlatmasız Taş (Bazalt) Ocağı için 14 Eylül'de yaptığı başvuruya bakanlık 4 gün içinde yani 18 Eylül günü “ÇED gerekli değildir” kararı verdi. Karayolları Bölge Müdürlüğü'nün Fıstıklı Köyü'nde ormanlık alanda açacağı taş ocağı için 29 Temmuz 'te “ÇED gerekli değildir” kararı çıktı. Karayolları'nın Arhavi Güneşli-Dikyamaç Köyü mevkiinde gerçekleştireceği “Bazalt Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi” için 8 Temmuz 'te, Ardanuç Güleş Köyü mevkiindeki Patlatmalı Bazalt Ocağı projesi için de 23 Haziran 'te “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı alındı.
MURGUL'DA DA MADEN ARAYACAK
Yine Cengiz Holding'e ait olan Eti Bakır A.Ş'nin Murgul Başköy Köyü sınırları içerisinde metalik maden arama amacıyla sondaj yapmak için yaptığı başvuru üzerine bakanlık 14 Eylül 'te projeyi uygun bularak ÇED sürecini başlattı. AMG Mineral Madencilik A.Ş'nin Yukarımaden ve Aşağımaden köyü mevkiinde yapacağı yarma ve sondaj yöntemi ile maden arama faaliyeti için 25 Haziran tarihinde “ÇED gerekli değildir” kararı çıktı. Yavuz Türkel tarafından Merkez ilçesi Derinköy mevkiinde açılacak maden ocağı için 16 Haziran 'te “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir” kararı alındı.
‘EKOLOJİK YIKIM BAŞLAR'
Artvin'de yıllarca madencilik faaliyetleri üzerine çalışan TEMA Vakfı Mütevelli Heyeti Üyesi, İTÜ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Duman yaşananlara tepki gösterdi. Duman, Cerattepe'deki madencilik faaliyetlerinin kesintisiz bin hektarlık ladin ormanı içinde yapılacağını vurgulayarak “Ormanı parçaladığınızda canlı yaşamı da dağılır. Orada bir yara açtığınızda ekolojik yıkım başlar” dedi.
AKPAltınArtvincanlıÇevre ve Şehircilik BakanlığıCumhurbaşkanıistanbulİTÜmadenmaden ocağıTürkiye
Bor, Kütahya'nın Emet ilçesinde çıkarılır.
Krom, Kütahya ve Muğla illerinin çevresinde çıkarılır.
Zımparataşı; Aydın, Muğla ve İzmir çevrelerinde çıkarılır.
Mermer; Manisa, Afyon ve Kütahya çevresinde çıkarılır.
Akdeniz Bölgesi'nde Çıkarılan Madenler
Krom, Toros Dağları ve Fethiye'de çıkarılır.
Boksit, Akseki'de çıkarılır.
Demir, Kahramanmaraş'ta çıkarılır.
Linyit, Karaisalı ve Kozan'da çıkarılır.
Kükürt, Isparta Keçiborlu'da çıkarılır.
Doğu Anadolu Bölgesi'nde Çıkarılan Madenler
Demir; Malatya Hekimhan ve Hasançelebi'de çıkarılır.
Kurşun, Elazığ Keban'da çıkarılır.
Bakır, Elazığ Maden'de çıkarılır.
Oltu Taşı, Erzurum'da çıkarılır.
Kaya Tuzu; Kars, Ağrı, Iğdır ve Erzincan'da çıkarılır.
Krom, Elazığ Guleman'da çıkarılır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Çıkarılan Madenler
Gaziantep'te krom çıkarılır.
Diyarbakır'da; çinko, demir ve bakır çıkarılır.
Batman'da petrol çıkarılır.
Adıyaman'da linyit çıkarılır.
İç Anadolu Bölgesi'nde Çıkarılan Madenler
Demir, Kayseri çevresinden çıkarılır.
Manganez, Ankara çevresinden çıkarılır.
Linyit, Eskişehir ve Sivas'tan çıkarılır.
Çinko, Kayseri ve Sivas'tan çıkarılır.
Krom; Eskişehir, Kayseri ve Sivas'ta çıkarılır.
Lületaşı, bor ve amyant; Eskişehir'den çıkarılır.
Cıva, Konya'dan çıkarılır.
Kaya tuzu, Çankırı ve Kırşehir'den çıkarılır.
Tuz; Çankırı, Sivas, Kırşehir ve Tuz Gölü'nden çıkarılır.
Karadeniz Bölgesi'nde Çıkarılan Madenler
Bakır; Rize, Artvin ve Kastamonu'da çıkarılır.
Linyit; Çeltek, Havza ve Merzifon'da çıkarılır.
Taş kömürü; Amasra ve Zonguldak'ta çıkarılır.
Krom, Bayburt'ta çıkarılır.
Manganez; Ereğli ve Artvin'de çıkarılır.