Atatürk Netflix

92 yıl aradan sonra ikinci kez filme uyarlanan 'Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok' son dönemin en çok konuşulan konuları arasında yer alırken Mustafa Kemal Atatürk'ün ilk olarak 1930 yılında yılında izleyiciyle buluşan filmi 'sakıncalı' bulduğu ortaya çıktı.

Alman yazar Erich Maria Remarque'ın 1929 tarihli 'Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok' adlı romanı 92 yıl sonra yeniden filme uyarlandı.

İlk olarak 1930 yılında filme uyarlanan tarihi roman, hem En İyi Yapım hem de En İyi Yönetmen Akademi Ödüllerini kazanan ilk film olarak tarihe geçmişti. Filmin ilk uyarlaması ayrıca 1997'de Amerikan Film Enstitüsü'nün "ilk 100 Yıl...100 Film" listesinde de yer almıştı.

NETFLİX'TE İZLEYİCİYLE BULUŞTU

92 yıl aradan sonra ikinci kez filme uyarlanan tarihi eser, ABD merkezli online dizi ve film platformu Netflix'te 28 Ekim'de izleyiciyle buluştu.

Film yayınlandığı günden bu yana kullanıcılar tarafından yoğun ilgi görürken sosyal medya kullanıcıları film hakkında araştırmalarda bulunuyor. Mustafa Kemal Atatürk'ün 84. vefat yıldönümü yaklaşırken tarihi film hakkında ortaya çıkan gerçek herkesi hayretler içerisinde bıraktı.

92 yıl aradan sonra ikinci kez filme uyarlanan 'Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok' son dönemin en çok konuşulan konuları arasında yer alırken Mustafa Kemal Atatürk'ün ilk olarak 1930 yılında yılında izleyiciyle buluşan filmi 'sakıncalı' bulduğu ortaya çıktı.

ATATÜRK FİLMİ 'SAKINCALI' BULDU

Atatürk'ün 'Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok' adlı filmin 1930 versiyonunu özel bir gösterimle sinemada seyrettiği ancak filmi 'sakıncalı bulduğu' öğrenildi.

Ekşi Şeyler adlı sitede yer alan yazıya göre; Tarihi film, Cumhuriyet'in ilk yıllarında siyasete küçük de olsa şekil verdi. Yazıda, filmin savaş karşıtı yapısı, dönemin Alman ve Türk siyasi hayatının ve Türk- Alman ikili ilişkilerinin bir şekilde özeti gibi olduğu vurgulandı.

Yazıda ayrıca Mustafa Kemal Atatürk'ün 1930 yapımı filmi İstanbul Elhamra sinemasında izlediği vurgulanırken militarist söylemi eleştiren film, Nazilerin karşı çıkmasına rağmen Almanya'da gösterime girdiği kaydedildi.

Kurtuluş, küçüklüğümde televizyonda ve okulda defalarca izlediğim bir yapımdı. Rutkay Aziz‘in gerçekte Mustafa Kemal Paşa olmadığını, sadece rolün ona çok yakıştığını biliyordum ama bir süre Savaş Dinçel, İsmet İnönü’ye o kadar benziyordu ki, İsmet İnönü dendi mi gözümün önüne hâlâ rahmetli Savaş Dinçel’in yüzü gelir!

Bir TRT yapımıydı Kurtuluş dizisi; yanlış olmasın, TRT’nin hâlâ biraz TRT olduğu zamanlar… 1994 yılında, altı bölüm olarak yayınlanmıştı. Klas işti. Turgut Özakman‘ın senaryosu, eninde sonunda resmî anlatıya sadıktı ama bugünün dört bir yanından hamaset fışkıran tarihi yapımlarından farklıydı. Özellikle ilk meclisteki iç çekişmeleri, Sakarya Meydan Muharebesi sırasında yaşanan muazzam git-gelleri ve iki taraftan da komutanların yaşadığı gerginlikleri, bir yandan verilen (ve sonuç da alınan) diplomatik mücadeleyi Mustafa Kemal Atatürk’ün bakış açısından ama başarıyla ve demagojiye çok kaçmadan resmediyordu. Bu arada, Cumhuriyet’in ilanından sonra Mustafa Kemal Atatürk’le siyasi mücadeleye girip tasfiye olan başta Kâzım Karabekir olmak üzere kimi bağımsızlık kahramanlarımıza da hakkını teslim ediyordu.

Rutkay Aziz‘den Savaş Dinçel‘e, Macit Koper‘den Altan Erkekli‘ye, Ayda Aksel‘den Füsun Demirel‘e, Müşfik Kenter‘den Aytaç Arman‘a müthiş zenginlikte bir oyuncu kadrosuna sahip olan Kurtuluş‘un yönetmenliğini ise Ziya Öztan yapıyordu. Dizinin müziklerinin altında ise usta bestecimiz Muammer Sun‘un imzası vardı.

O dönem için büyük bir prodüksiyon olan ve Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcından Mudanya Ateş Antlaşması’na kadar olan süreyi anlatan Kurtuluş, Türk televizyon tarihinin en iyi tarihî yapımları arasında başı çekiyor.

Cumhuriyet (Mini-dizi, 1998)

Kurtuluş dizisinin devamı niteliğindeki Cumhuriyet, adından da anlaşılacağı üzerine Türkiye’nin Cumhuriyet Devrimi’ni konu ediniyordu. Tıpkı Kurtuluş gibi dönemi için devasa bir bütçeyle hazırlanan Cumhuriyet, beş bölümden oluşuyordu ve yine Rutkay Aziz, Mustafa Kemal Atatürk’ü; Savaş Dinçel ise İsmet İnönü’yü canlandırıyordu. Dizinin yapım ekibi de aynıydı. Yani, Kurtuluş ve Cumhuriyet aslında aynı dizinin iki sezonu sayılabilirdi.

İzmir’in düşman işgalinden kurtuluşuyla açılan Cumhuriyet dizisi, özellikle Birleşik Krallık’la Ankara hükümetini savaşın eşiğine getiren meşhur Çanakkale Krizi’nin gerginliğini ve Lozan görüşmelerindeki büyük mücadeleyi heyecan verici biçimde resmediyor. Ardından Cumhuriyet’in ilanına giden süreçte yaşanan çekişmeler, ekonomik atılım, bir yıldırım hızıyla yapılan toplumsal ve kültürel reformlar, Sovyetler’le kurulan dostluk, siyasi tasfiyeler, gerici hareketler gibi konular çok akıcı anlatılıyordu. Cumhuriyet, Atatürk’ün kişisel yaşamına, özellikle Latife Hanım’la evliliğine ve gitigide yalnızlaşmasına da geniş yer ayırıyordu.

Mustafa Kemal’in, cumhuriyet ilan edilip edilmemesini tartışan vekillere çektiği ve “Söz konusu olan; millete saltanatını, egemenliğini bırakacak mıyız, bırakmayacak mıyız meselesi değildir. Mesele zaten olupbitti haline gelmiş bir hakikati ifadeden ibarettir. Bu, mutlaka olacaktır. Burada toplananlar, Meclis ve herkes meseleyi tabiî görürse, fikrimce uygun olur. Aksi takdirde, yine gerçek gerektiği şekilde ifade olunacaktır. Fakat ihtimal, bazı kafalar kesilecektir,” diye bitirdiği o ihtilâl yalazı nutuğun canlandırıldığı sahne, bugün bile hafızalardadır.

Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne kabul edilmesiyle sonlanan Cumhuriyet dizisi de tıpkı Kurtuluş gibi, sinema – televizyon tarihimin unutulmaz yapımları arasında yerini almıştır.

The Incredible Turk (Kısa belgesel, 1958)

1950’lerde Sovyetler’e karşı Türkiye’yi yanına çekmek isteyen (ve bunda da başarılı olan) Amerika Birleşik Devletleri o yıllarda Türkiye’ye yönelik birçok kültürel çalışma yapıyordu. America Prudential Insurance Company tarafından hazırlanan 25 dakikalık bu kısa belgesel de, Türk – Amerikan yakınlaşmasının ürünlerinden.

Mustafa Kemal Atatürk’ü “Muhteşem Türk” olarak adlandıran bu yapım, bu yüzden bir çeşit methiye de sayılabilir. Ancak Ermeni asıllı Aram Boyajiyan tarafından derlenen arşiv görüntülerinden oluşması açısından önemli bir çalışma. The Incredible Turk‘ü izlerken, daha önce hiç görmediğiniz Atatürk görüntüleriyle karşılaşmanız olası.

Mustafa Kemal Atatürk’ün hem ses hem görüntü açısından en belirgin konuşmalarından birini de içermesi, The Incredible Turk‘ü ayrıca önemli kılıyor. Burada Atatürk’ü Çankaya Köşkü’nün bahçesinde, ABD elçisi Joseph Clark Grew ile görüyoruz. Atatürk, konuşmasında Amerikan halkına hitap ediyor; “Türk milleti tab’en demokrattır. Bu yüksek gayede zaten çok yükselmiş bulunan Amerika milletinin, Türk milletiyle beraber olduğundan hiç şüphem yoktur. Bu kadarla da kalmayacaktır. Belki bütün beşeriyeti; birbirini sevmeye, eski husumetleri unutmalarına ve sulh içinde bir arada yaşamalarına medar olacaktır,” diyor.

Veda (Uzun metraj film, 2010)

Zülfü Livaneli‘nin yazıp yönettiği ve Atatürk’ün yaveri Salih Bozok‘un anılarına dayanan Veda filmi, aslında birçok tarihçi ve sinema eleştirmeni tarafından eleştirilere uğramıştı. Özellikle kimi vahim maddi hatalar, filmin kalitesine gölge düşürmüştü. Bununla beraber Veda, doğrudan Atatürk’ün yaşamına odaklanan ender filmlerden olması açısından bu listede yer bulmayı hak ediyor.

Atatürk’ün özel hayatından kesitlerin de aktarıldığı filmde Atatürk’ü altı yaşından itibaren görüyoruz. Altı – yedi yaşlarındaki çocuk Mustafa’yı, Kaan Olcay; Manastır Askerî İdâdisi’ndeki genç Mustafa Kemal’i, Bartunç Akbaba; 25 ila 45 yaşları arasındaki büyük komutan ve devrimci Mustafa Kemal Paşa’yı, Sinan Tuzcu; son günlerindeki Mustafa Kemal Atatürk’ü ise Burhan Güven canlandırıyor. Filmde Sunay Akın, Özge Özpirinççi, Serhat Kılıç, Ezgi Mola gibi isimler de rol alıyor.

Atatürk (Uzun metraj belgesel, 2000)

Tolga Örnek’in yönetmenliğini yaptığı Atatürk belgeseli, belki sonraki örnekleri gibi çok ilginç ya da spekülatif bir yapım değil ama muhtemelen şimdiye kadar çekilmiş en eli yüzü düzgün Atatürk belgeseli.

Tolga Örnek‘in beş binden fazla fotoğraf ve dokuz saati aşkın arşiv görüntülerini tarayarak, aşağı yukarı iki yılda hazırladığı belgeselde bir imparatorluğun enkazından çağdaş bir cumhuriyet yaratılan sürece ışık tutuluyor.

Belgeselde, Atatürk üzerine araştırmalar yapmış yerli ve yabancı tarihçilerle röportajlar da yer alıyor.

Türkiye’nin Kalbi: Ankara (Uzun metraj belgesel, 1934)

1933 yılında, Cumhuriyet’in ilanının 10. yılı vesilesiyle Sovyet yönetmen Sergey Yutkeviç‘e sipariş edilen bu belgesel, aslında doğrudan Atatürk ile ilgili değil. Ancak belgeselin yapılmasını isteyen bizzat Atatürk ve bir yıl sonra tamamlanan siyah-beyaz belgeselde Atatürk’ün de görüntülerini görüyoruz.

Sovyet delegasyonunun bir vapurla önce İzmir’e, sonra İstanbul’a gelişi ve onlar için düzenlenen coşkulu karşılama töreniyle açılan belgesel, daha sonra Ankara’da devam ediyor. Çeşitli görüntülerle, bozkırın ortasında, modern bir şehrin doğuşuna tanık oluyoruz. 10. Yıl Kutlamaları‘nı da ekrana getiren belgeselde Atatürk, İsmet İnönü, Fevzi Çakmak gibi isimler birlikte görülebiliyor.

Türkiye’nin Kalbi: Ankara, yeni cumhuriyete dair ilk belgesel olması, bizzat Atatürk tarafından sipariş edilmesi ve o yıllardaki Sovyet – Türk dostluğunun yansıması olması açısından önem arz ediyor. Filmle ilgili bir başka ilginç detay ise, bir dönem Türkiye’de “Türkiye’nin çok yoksul gösterilmesi” ve “komünizm propagandası” gerekçesiyle yasaklanmış olması! Mustafa Kemal Atatürk’lü diziler ve filmler