Ayak Altı Acıması Nedenleri

İçindekiler

Nöroma nedir?

Ayaklardaki yanma ve ağrı sorunlarının kaynaklarından biri nöromalardır. Ayaktaki sinirlerin etrafındaki bağ dokusunun genişlemesi ve iltihaplanması sonucunda ortaya çıkan, yanma, ağrı, karıncalanma, huzursuzluk hissi, kramp ve duyuda bozulma gibi şikayetlerle kendini gösteren bir durumdur. Morton nöroma ayakta en sık görülen nöromadır. Özellikle 30 yaş üstünde ve kadınlarda sıklıkla görülmektedir. Genelde uygunsuz ve topuklu ayakkabı kullanımına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Ayaktaki 3. ve 4. parmakların metatarsal kemiklerinin arasındaki siniri sıkıştırmasına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Belirtileri; problemin olduğu bölgede yanıcı ağrı, hissizlik, buruşuk çorap duyusu, keskin ve/veya yayılan ağrı ve ayakkabı giyildiğinde artan, çıkarıldığında azalan ağrı olarak sıralanabilir.

Nöroma nasıl tedavi edilmektedir?

Nöroma ağrısı ayakkabının çıkarılması ve bölgeye masaj yapılması sonucunda genellikle azalmaktadır. Tedavi için geniş ayakkabılar, çeşitli ayak veya parmak pedleri ve ağrılı bölgeye kortizon enjeksiyonları uygulanabilmektedir. Bu tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda cerrahi tedaviye başvurula bilmektedir.

Metatarsalji nedir?

Ayak tabanında metatars kemikleri olarak da bilinen tarak kemiklerinin bulunduğu bölgedeki ağrıya “metatarsalji” denilmektedir. Travma, uzunluk farklılıkları, düztabanlık, halluks valgus, halluks rigitus gibi yapısal deformitelere, bazı bozukluklara, kemik ve yumuşak doku bozukluklarına bağlı oluşabilmektedir. Hastalarda tarak kemiğine ve eklemine dokunulduğunda ağrı ortaya çıkmaktadır.  Ayrıca ayak tabanında tarak kemikleri altında taş varmış hissine neden olmaktadır. Özellikle eklem hareketi sırasında ağrı oluşmaktadır. Detaylı muayene ve ayak röntgen filmi sonucuna göre tanı konulmaktadır.

Metatarsalji nasıl tedavi edilmektedir?

Tedavide ilk tercih doğru ayakkabı seçiminin belirlenmesi ve tabanlık desteklerinin kullanılmasıdır. Nadiren cerrahiye ihtiyaç duyulmaktadır.

Tarsal Tünel Sendromu nedir?

Tarsal Tünel Sendromu, topuğun iç kısmında dar bir kanaldan geçen sinirin basıya maruz kalmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Ayak bileğinde burkulma, ayak bilek çevresi kırıkları, uygunsuz ayakkabı kullanımı sonucunda veya siniri basıya uğratan bir kitle nedeniyle tetiklenmektedir. Genelde tek taraflıdır. İki tarafta da olması durumunda sistemik bir hastalığa bağlı sinirlerde tutulum olabileceği düşünülmeli ve dikkatli olunmalıdır. 

Hastalarda topukta ve ayak tabanında duyu bozukluğu, yanıcı tarzda bir ağrı, hatta bazen renk değişiklikleri, baldıra vuran ağrı gibi şikayetler görülebilmektedir. Ağrı genelde geceleri uyandırır tarzdadır. Detaylı bir fizik muayene ve EMG (sinir testi) sonucunda tanı konulmaktadır.

Tarsal Tünel Sendromu nasıl tedavi edilmektedir?

Tedavi için ortotikler ve özel tasarlanmış ayakkabılar kullanılabilmektedir. Ayrıca enjeksiyon tedavisi gerekebilmektedir. Bu yöntemlerin yetersiz kaldığı ileri vakalarda cerrahiye ihtiyaç duyabilmektedir.

Ayak altı ağrısı birçok nedenden kaynaklı olabilir. Bu yüzden en başta ağrının sebebini bilmek gerekmektedir.

Ayak Altı Ağrısı Nedir?

Ayakların her biri 26 kemikten oluşur. Bu onları vücudun en karmaşık bölgelerinden biri yapar. Bununla birlikte bir kişi hayatı boyunca tahmini 150.000 mil yürümektedir. Bu sayı aşağı yukarı dünyayı altı kez dolaşmaya eşdeğerdir. Uygun olmayan ayakkabılar, diyabet hastalığı ve yaşlanma gibi durumlar ağrıları etkileyen faktörlerdendir. Tedavi etmek için önce ağrının kökenine inmek gerekmektedir. Ayrıca ayak ağrılarına neden olan diğer durumlar;

Bunyonlar (Halluks Valgus)

Bunyon diye isimlendirilen ayaklarda başparmağın eklem bölgesinde şişlik oluşmasına sebep olan anormalliklerdir. Bu durum, başparmağın içe doğru dönmesine sebep olur. Dar ve topuklu ayakkabıların kullanılması baskıları arttırmaktadır. Bu yüzden bunyonlar kadınlarda daha çok görülmektedir. Bunyonlar ayak ağrılarının başında gelir.

Sıkı veya dar ayakkabılar giymek bunyonların büyümesine neden olur. Ayak kemiğinin ayak başparmağı kemiğiyle buluştuğu yer olan metatarsofalangeal eklem üzerine baskı uygular. Ailede bunyon rahatsızlığı geçmişi olması da risk faktörlerinden biridir. Ayrıca romatoid artrit ya da çocuk felci gibi problemler bunyon geliştirme olasılığını da artırır.

Diyabetik Nöropati

Diyabet hastalarının kan şekerinde dalgalanmalar meydana gelir. Diyabetik nöropati de diyabet sebebi ile ayaklarda hasara neden olan bir rahatsızlıktır. Zamanla, yüksek kan şekeri seviyeleri sinirlere, özellikle ayaktakilere zarar verebilir. Sigara, alkol ya da ailede diyabetik nöropati öyküsü gibi faktörler ayak ağrılarının artmasına neden olur. Belirtileri ayaklarda uyuşma, karıncalanma ve ağrıyı içerir.

Batık Tırnaklar

Batık ayak tırnakları genetik ya da yanlış kesim nedenleri ile ortaya çıkmaktadır. Kötü oturan ayakkabılar giymek genellikle ayak tırnaklarının batmasına neden olur. Özellikle üst kısımdan dar olan ya da sıkan ayakkabılar, basınç yaratarak parmakların üzerinde baskı uygular. Bu durumda ayak altı ağrısı meydana gelir.

Plantar Fasiit

Plantar fasiit, topuk ağrısına neden olan en yaygın hastalıktır. Ayağın altındaki ayak kemerini desteklemekle görevli bu bağ, iltihaplandığında ortaya çıkar. Genel olarak net bir nedeni yoktur. Risk faktörleri arasında obezite, çok yüksek bir kavise sahip olmak, oldukça sıkı ve kaslı baldırlara sahip olmak bulunmaktadır. Ayrıca koşmak gibi topuğu devamlı olarak zorlayan aktiviteler sebebi ile de meydana gelir.

Su toplaması

Su toplaması diğer bir adıyla kabarcıklar, en yaygın görülen ayak problemlerinden biridir. Genellikle uzun süre yürüdükten ya da koştuktan sonra, ayaklar terlediğinde ya da doğru ayakkabı tercihi yapılmadığında görülür. Su toplamış bir bölgeyi patlatmamak gerekmektedir. Kendi başlarına iyileşmelerine izin vermemek en iyisidir. Bandaj uygulamak rahatlama sağlayabilir.

Topuk Dikeni

Topuk dikeni, topuk kemiği ile ayak kemeri arasında gelişen bir kalsiyum büyümesidir. Pek çok kişide herhangi bir belirti göstermez. Fakat ağrılı olabilir ve iltihaplanmaya neden olabilir. Topuk dikeninin nedeni ise ayak bağları ve kaslar üzerinde devamlı olarak zorlamadan kaynaklıdır. Ayak ağrısının en büyük nedenlerinden biridir.

Nasırlar

Nasırlar, genellikle ayak veya ayak parmaklarının tabanlarında bulunan kalınlaşmaya yüz tutmuş ya da kalın deri parçalarıdır. İlk başlarda ağrısızdırlar. Bu alanlar cildi korumak ve vücudun su toplamasını engellemek için oluşur. Nasırlar ayak ağrılarının nedenleri arasındadır.

Ayak tabanı görevleri aşağıdaki gibidir:

• Şok emmek
• Ağırlığı hafifletmek
• Dengeyi sağlamak
• Hareketi dengelemek
• Arazi değişikliklerine uyum sağlamak

Topun içinde ve ayağın topuklarında ayak tabanı ağrısı hissedilir. Ayrıca ayağınızın üstünde, hatta ayak bileklerinde, dizlerde, kalçalarda, bacaklarda ve sırtta ağrı hissedebilirsiniz. Altta yatan nedene bağlı olarak, yürürken veya ayakta dururken veya ayaklarınızı tutan etkinlikler sırasında veya sonrasında ağrı daha kötü olabilir. Sabahları uyandığınızda daha yoğun da olabilir.

Bunu en sık olarak ikinci tarak kemiğinin altında görmekteyiz. Bir diğer taban ağrısı nedeni ise Morton nöroması denen bir cins sinir lifi hastalığıdır. Bu hastalık sıklıkla 3 ve 4. tarak kemikleri arasında gelişir ve çok ağrılı olabilir. Özellikle kapalı ve dar ayakkabı giyildiğinde ağrı artar. Açık ayakkabılarda ise bir rahatlama olur.

Alttan iki tarak kemiği arasına bastırıldığında ayaktan bir tıkırtı sesi ile birlikte bir ağrı meydana gelebilir. Erken dönem tedavisi için rahat ayakkabılar kullanılmalı bununla geçmez ise iki parmak arasına kortizon enjeksiyonu yapılmalıdır. Bu da fayda etmez ise cerrahi ile nöroma dediğimiz sinir düğümcüğü çıkartılır.

Ayak Tabanı Ağrısına Ne Sebep Olabilir?

Eğer ayak tabanınızı oluşturan kasları, kemikleri, bağları veya tendonları yaralarsanız, taban ağrısı oluşabilir. Yapısal meseleler nedeniyle de oluşabilir, özellikle bu yapısal sorunlar ağırlaşmışsa:

• Kilo almak
• Yaşlanma
• Aşırı
• Nörolojik durumlar
• Fiziksel stres

Düz tabanlar ve yüksek ayak tabanı ağrıya yol açabilecek yapısal sorunlara örnektir. Ayak tabanı ağrısına neden olabilecek genel durumlar şunlardır:

Plantar Fasiit

Plantar fasiit, en sık görülen ayak tabanı ağrısı nedenidir ve bildirilen en yaygın ortopedik şikayetlerden biridir. Plantar fasyasının iltihaplanması, aşırı kullanımı veya yaralanmasından kaynaklanır. Plantar fasyası, ayağınızın önünü topuğunuza bağlayan bağdır. Genellikle koşucularda görülür, ancak koşucu olmayanlarda da görülebilir.

Plantar fasiitiniz varsa, topuk ve tabanda ağrı ve sertlik hissedebilirsiniz. Acı uyanma üzerine genellikle daha kötüdür ve uzun süre ayakta durduktan veya ayaklarınız üzerinde durduğunuz faaliyetlerden sonra daha acı verici hale gelir.

Plantar fasiit ile sık karşılaşırsanız, ayağınıza daha fazla rahatlık ve destek sağlamak için farklı bir ayakkabı türü giymeniz veya uç giymeniz gerekebilir. Gerginlikler ayrıca, plantar fasiit ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Posterior Tibial Tendon Fonksiyon Bozukluğu (PTTD)

Yetişkin eşliğinde elde edilen düz taban olarak da bilinen PTTD, arka tibial tendonda bir yaralanma veya yanma olduğunda ortaya çıkar. Posterior tibial tendon, iç ayağı baldırdaki bir kası bağlar. Eğer arka tibial tendon artık tabanı destekleyemiyorsa, PTTD ayak tabanı ağrısına neden olabilir.

PTTD ile, ark ağrısının baldırın sırtı ve ayak bileğinin iç kısmı boyunca uzanması muhtemeldir. Ayrıca ayak bileği şişkinliğiniz olabilir. Ağrı genellikle sonradan değil koşu gibi aktiviteler sırasında ortaya çıkar.

PTTD’yi tedavi etmek için bir ayak bileği desteği veya özel ayakkabı parçası takmanız gerekebilir. Fizik tedavi de yardımcı olabilir. Bazı durumlarda, durumu tedavi etmek için ameliyat gerekebilir.

Kavus Ayak

Kavus ayağı, ayağın çok yüksek bir tabana sahip olduğu durumdur. Kalıtsal bir yapısal anormallik olabilir veya beyin felci, felç veya Charcot-Marie-Tooth hastalığı gibi nörolojik şartlardan kaynaklanabilir. Ağrı en sık yürüme veya ayakta dururken kavus ayağı olan kişilerde hissedilir. Diğer semptomlar şunları içerebilir:

• Çekiç parmak
• Pençe parmak
• Nasır

Ayrıca ayak dengesizliği nedeniyle ayak bileği burkulmalarına daha yatkın olabilirsiniz.

Diğer ayak tabanı koşullarında olduğu gibi, özel ortez ayakkabı ekleri ağrınızı dindirmeye yardımcı olabilir. Ayrıca, özellikle spora katılırken, ekstra bilek desteği ile ayakkabı giymek isteyebilirsiniz. Yüksek topuklu ayakkabılar arayın. Bazı durumlarda, ameliyat gerekebilir.

Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?

Ara sıra ayak tabanı ağrıları tipik olarak endişe nedeni değildir. Bu durumlarda, ayağınızı suda bekletmek, masaj yapmak veya dinlenmek gibi evde tedavi yöntemleriyle rahatlama sağlayabilirsiniz.

Sık sık ağrı çekiyorsanız, ağrı iyileşmezse veya evde tedavi yöntemleri ile daha da kötüye giderse, doktorunuzla konuşun. Ayak taban ağrısı daha ciddi ayak durumlarına ilerleyebilir ve hatta sırtınıza, dizlerinize ve ayak bileklerinize zarar verebilir. Şeker hastasıysanız, yaralanma ya da ağrı da ayak üstünde durmak özellikle önemlidir.

Ayak Tabanı Ağrısı Teşhisi

Doktorunuz tıbbi geçmişinizi değerlendirecek ve ağrınızın yerini tam olarak belirlemek için fizik muayene yapacak. Muhtemelen ligamenti bastırırken ayağınızı bükmenizi ve doğrultmanızı isteyecektir. Doktorunuz ayrıca kızarıklık veya şişme gibi iltihap belirtileri arayacaktır. Refleksleriniz, koordinasyonunuz, dengeniz ve kas tonunuzu kontrol edilecek.

Teşhis testi şunları içerebilir:

• Röntgen ışınları
• MR taramaları
• BT taramaları
• Ultrason

Ayak tabanı ağrısını ne zaman ve nerede yaşadığınızı anlamak, tanınız için anahtar olabilir.

Ayak Taban Ağrısı Tedavisi

Doktorunuz tanı konmanıza bağlı olarak ek tedaviler önerebilir. Tedaviler şunları içerebilir:

• Özel tasarlanmış ayakkabı ekleri, taban destekleri veya özelleştirilmiş ayak ortezleri ile öngörülen destek ayakkabıları
• Gece atelleri
• Reçeteli NSAID’ler veya kortizon enjeksiyonları
• Fizik Tedavi
• Canlandırıcı
• Döküm
• Cerrahlık

Doktorunuz, uzun süre ayakta durmak, koşmak veya etkili sporlar gibi belirli fiziksel aktivitelerden kilo vermenizi ve geçici olarak kaçınmanızı önerebilir.

İyileşme Süreci

İyileşmesi için geçen süre taban ağrınızın altında yatan nedene bağlıdır. Tedavide bile plantar fasiit gibi durumlardan kurtulmak 3-12 ay sürebilir. Ameliyat gerekliyse, ameliyattan sonra normale dönmeniz bir yıl alabilir. Haftalar veya aylarca alçı giymek gerekebilir. Doktorunuz ortez kullanıyorsa, onları süresiz giymeniz gerekebilir.

Ayak Tabanı Ağrısını Nasıl Önleyebilirsiniz?

Ayak taban ağrısı için evde tedavi yöntemlerinde birçoğu, ağrının geri dönmesini engellemek için de kullanılabilir.

Ayakkabı ekleri veya taban destekleri ile destekleyici ayakkabılar giyin ve çıplak ayakla dolaşmaktan veya parmak arası terlik gibi destekleyici olmayan ayakkabılar giymekten kaçının. Uzun süre boyunca sert yüzeylerde destekleyici olmayan ayakkabılar giymek taban ağrısına yol açan koşulların çoğunu oluşturur.
Uzatmak. Düzenli germe egzersizlerine başlayın. Baldırlarınızı ve bacaklarınızın geri kalanını germek ayaklarınıza da yardımcı olabilir, bu yüzden bu bölgeleri eklemeyi unutmayın. Yorulma önleyici paspaslara yatırım yapın. Uzun süre düzenli olarak aynı noktada kalırsanız, bu paspaslar ayak ağrısı riskinizi azaltmanıza yardımcı olabilir. Bulaşıkları yıkamak için çok zaman harcıyorsanız, mutfağınızın önüne bir yere koymayı düşünün. Ayakta bir masanız varsa, bir tane de işe alın.

Ayak tabanı ağrısı genellikle ayağınızı etkileyen altta yatan bir rahatsızlığın belirtisidir. Tedavi edilmezse, kronik veya uzun vadeli olabilir. Ayak tabanı ağrısı birkaç günden fazla sürerse doktorunuzu görmek ve tedaviye başlamak önemlidir. Nedeni izole etmek, tedaviyi bulmak için ilk adımdır.

Ayağın Anatomisi Nasıldır?

Ayağın yapısında 26 kemik, 33 eklem, çoklu kaslar, tendonlar, bağlar, kan damarları, sinirler ve lenfatik yapılar bulunur. Ayağın yapısında bulunan kemikler ayak kemerini oluşturur. Ayak bileği eklemi, ayak ve alt bacağın birleşimi ile oluşur.

Ayak kemikler öncelikle birbirleriyle uyumlarını eklem kapsülleri ile çevrelenmiş eklemler oluşturur. Bu eklemler, bağlar olarak bilinen lifli dokularla bağlanır. Ayak kasları, plantar fasya olarak bilinen sert, gergin bir doku ile ayağa ve uzunlamasına ayak kemerine ikincil destek sağlar.

Ayak, ayaktan çıkan ve ayağın içine giren iç kaslar ile alt bacaktan başlayan ve ayak kemiklerinin çeşitli yerlerine bağlanan dış kaslara sahiptir. Ayakta ağırlık taşıma ve şok emici etkiye yardımcı olacak yağ yastıkları da vardır. Ayaktaki çeşitli tendonlar, bir kemik veya eklem yapıları üzerinde senkronize çekiş sağlamak için birlikte hareket eder. Bu durum ayağın optimum hizada kalmasını sağlar.

Ayak ayrıca kapsül, deri altı yağ, dermal ve epidermal katmanları içeren yoğun yumuşak doku yapılarıyla kaplıdır. Bu yumuşak doku yapıları, enfeksiyon gibi dış tehlikelere karşı birincil savunma mekanizması olarak işlev gören bir birim olarak çalışır. Yumuşak doku, sıvının birikmesine izin vererek ayakta şişmeye neden olabilir.

Ayak Ağrısı Nasıl Oluşur?

Ayak, alt ekstremitenin hareketinin temelidir. Yürümemiz ve koşmamız için verimli emilimi ve itmeyi sağlayan karmaşık bir sistemdir. Ayaktaki ağrı, ayağın iç yapılarının etkileşiminde yada ayağın dış etkilerle etkileşimindeki bir sorunun varlığını gösterir.

Ağrının birincil ipuçları, ağrının nasıl ve ne zaman ortaya çıktığı , ağrının yeri, ağrıya neyin neden olabileceğidir.

Ağrı olduğunda vücut, ağrıyı azaltmak için hareket etme veya işlevlerini değiştirerek tepki verir. Bu tepki veya biyomekanik değişiklikler ayağın normal hareketini engelleyebilir ve vücudun diğer kısımlarında daha fazla yaralanmaya neden olabilir.

Ayak Ağrısının Nedenleri Nelerdir?

Ayak ağrısına birçok farklı hastalık, deformite, biyomekanik durum, uygun olmayan ayakkabı veya yaralanmalar neden olabilir.

Bulaşıcı hastalıklar, virüsler, mantarlar ve bakteriler ayak ağrısına neden olabilir. Ayağın altındaki plantar siğiller bir virüsten kaynaklanır, tahrişe ve ağrıya neden olabilir. Mantarlar, ayak tahrişine ve ağrıya neden olabilir.

Ayak ağrısının sebepleri arasında de batık ayak tırnağıdır. Tırnak batması, tırnağın kenarlarının derinin içine doğru büyümesiyle ortaya çıkar. Bu da ağrıya ve sıklıkla enfeksiyona neden olur.

Diyabetli hastalar, bağışıklık sistemleri zayıf olduğu için enfeksiyona daha yatkındır.

• Diyabet, lupus, gut ve romatoid artrit gibi birçok sistemik hastalık ayak ağrısına neden olabilir. Romatoid artrit, ayak deformitelerine yol açan hizalama değişikliklerinin eşlik ettiği ayağın eklemlerinde ağrıya neden olan iltihaplanmaya neden olabilir.
• Tarsal koalisyonlar, kalkaneal varus, kalkaneal valgus, bunyonlar, pençe parmaklar, çekiç parmaklar ve kemik mahmuzları gibi deformiteler ayak ağrısının yaygın nedenleridir.
• Kas ve tendon gerginliği veya gevşekliği, düz tabanlı ayaklar veya yüksek kemerli ayaklardan kaynaklanan biyomekanik anormallikler kas dengesizliklerine, deformitelere ve ayak ağrısına yol açabilir.
• Akut bir yaralanmadan veya tekrarlayan yaralanmalardan kaynaklanan travma da ayak ağrısının çok yaygın bir nedenidir. Böyle bir yaralanmanın bir örneği Aşil tendiniti veya kopmasıdır. Tendon akut, ani bir yaralanmadan kopabilir veya yapıya tekrarlayan hareketten iltihap olabilir (tendinit).
• Deri ve iç yapılarda meydana gelen yaralanmalar, tekrarlayan küçük travmalar veya baskılardan da kaynaklanabilir. Mikro travma yaralanmaları, düzensiz yüzeylerde çok sert veya çok yumuşak yüzeylerde koşmaktan veya zayıf emme özelliklerine sahip, aktiviteye özgü olmayan veya yanlış ayakkabı seçiminden kaynaklanabilir.
• Çok dar veya yüksek topuklu ayakkabılar giymek ayak tarağında ağrıya neden olabilir. Çok sıkı bağlanan ayakkabılar ayağın tepesinde ağrı ve morarmaya neden olabilir. Koşu veya bisiklete binme için uygun olmayan, spora özel olmayan ayakkabılar, aktivitelerde ayak ağrısına neden olabilir.
• Uzun süre ayakta durmak ve topuklu ayakkabı giymek ayrıca topuk dikenine neden olabilmektedir.
• Kısa vadede uygun olmayan ayakkabılar özellikle ayaklara su toplamasına, morarmaya neden olabilir. Uygun olmayan ayakkabıların uzun vadeli etkileri bunyonlar, nasırlar, sinirlerde ve eklemlerde tahriş ve ayak parmaklarının yanlış hizalanması olabilir.
• Ayak parmakları arasındaki bir sinir etrafındaki dokunun kalınlaşmasının neden olduğu Morton nöroması ayak parmaklarında uyuşmaya neden olabilir. Ağrı , çekiç parmak ve bunyonlar gibi birçok ayak deformiteleri tam oturmayan ayakkabılarla daha da kötüleşebilir.
• Bağ burkulmaları, kas gerilmeleri, çürükler ve kırıklar gibi yaralanmalar tipik olarak aniden meydana gelir. Burkulmalar, incinmeler, çürükler ve kırıklar, ayağa uygulanan tek veya kombinasyonlu baskıların sonucu olabilir. Kemikleri bir arada tutan bağlar aşırı gerildiğinde ve lifleri çok fazla yırtıldığında veya gerildiğinde ayak veya ayak bileği burkulması meydana gelir. A
• Ayağın eklemlerindeki bağların gevşekliği, kronik ayak ağrısına, eklem dengesizliğine ve deformiteye yol açabilir. Ayağın aynı yapısının tekrar tekrar aşırı gerilmesi, stres kırıklarına, tendinite, plantar fasiite, akut ve kronik osteoartrite neden olabilir.
• Stres kırıkları genellikle metatarsal kemiklerde yani ayağın uzun kemiklerinde meydana gelir ayrıca tarsal veya arka ayak kemiklerinde de meydana gelebilir. Bu kırıklar genellikle yürüyüş kırıkları olarak adlandırılır çünkü genellikle büyük bir travmatik olaydan ziyade aşırı yürümenin küçük stresinden kaynaklanır.
• Ayak kasları ve fasyası aşırı gerilme, aşırı kullanım veya aşırı yükleme ile gerilebilir. Aşil tendiniti, topuğun arkasına yapışan tendonun yaygın yaralanmasıdır. Plantar fasiit, plantar fasya adı verilen büyük bağın mikro travması sonucu oluşan gerginliği ve enflamasyonudur. Tendon ağrısı ve tekrarlayan anormal gerginlikten kaynaklanan şişlik tendinite yol açar ve bu da sonunda tendonlarda yırtılmaya neden olabilir.
• Ayak kemiklerinde ve eklemlerinde yaralanma, ayağa tek bir darbe, bükülme veya stres kırıklarına neden olabilecek tekrarlayan travmalardan kaynaklanabilir. Ayağınıza basan biri gibi künt kuvvetli bir yaralanma, yalnızca çürük yaralanmasına değil, aynı zamanda ayağın kaslarına ve bağlarına da zarar verebilir. Ayağın doğrudan darbe alması morarmaya, cildin yaralanmasına ve hatta kemiklerin kırılmasına neden olabilir. Metatarsalji, ayak tabanı eklemlerinin tekrarlayan tahrişinden kaynaklanır.

Ayak Ağrısına Eşlik Eden Bulgular Nelerdir?

Ağrı ve nokta hassasiyeti, belirli bir alanda bir şeylerin ters gittiğinin göstergesidir. Yaralı bölgede lokalize şişme, kızarıklık (eritem), morarma (ekimoz), uyuşma, karıncalanma ve ateş de görülebilir.

Ağrının başlangıç zamanı sorunun nedeninin önemli bir göstergesidir. Aşağıdaki sorularda önem arz etmektedir.

Etkilenen Bölgenin Hareketinde Ağrı Var Mı?

• Ağırlık taşımadan etkilenir mi?
• Yürüme hareketinizi değiştiriyor mu?

Ayak kemikleri bağlarla birbirine bağlanır. Kemikleri bir arada tutan bağlar aşırı gerildiğinde ve lifler yırtıldığında burkulma meydana gelir. Bir eklemin nokta hassasiyeti ve gevşekliği burkulmanın göstergesi olabilir. Bağ yaralanmasına genellikle yürürken veya egzersiz yaparken bir dengesizlik hissi eşlik eder.

Ayak kemiklerindeki yaralanma, kemere tek bir darbe ,bükülme veya stres kırıklarına neden olabilecek tekrarlayan travmalardan kaynaklanabilir. Kırık bölgesinde ayırt edilebilir bir yumru veya boşluk olabilir. Kırığa ilgili eklemlerde çıkık da eşlik edilebilir. Bu gibi durumlarda, kemikte kırılmaya ek olarak eklem hizalamaları da bozulur.

Kırık ve çıkık, travma sonrası artritin yaygın nedenleridir. Bu, eklem kıkırdağının ek yaralanmasından kaynaklanmaktadır.

Kaslar ve tendonlar ayağın çeşitli yönlerde hareket etmesine izin verir. Bir kas veya kas grubu, kas liflerinin yırtıldığı noktaya kadar gerildiğinde bir gerginlik oluşur. Ayağın kasları ve tendonları aşırı gerilme, aşırı kullanım, aşırı yükleme, morarma ve hatta yırtılma ile gerilebilir.

Bir eklemin kasılmasındaki güçsüzlük, vücut kısımlarını stabilize etmede güçlük ve dirence karşı etkili ağrı kas problemlerinin belirtileridir. Yaralanmanın üzerinde ve çevresinde şişme, hassasiyet, işlev kaybı ve renk değişikliği, bir zorlanmanın semptomları olabilir.

Çürükler ( kontüzyonlar ) yaygın olarak vücudun doğrudan darbe alarak yaralanmasıdır. Ayağınızın bir kayaya basması veya kayanın ayağınızın üzerine basması gibi çeşitli nedenlerle ayağınızda bir çürük oluşabilir. Ayakta ağrı, renk değişikliği, şişme ve yürüme şeklinizde değişikliklere neden olan darbeler, kırık kemik gibi daha ciddi hasarı gösterebilir.

Plantar fasya ile ilişkili ağrı ve hassasiyet genellikle ayağın topuk kemiğinin altı ile ayak parmaklarının tabanı arasında hissedilir. Plantar fasya ağrısı, arkın gerilmesiyle artabilir veya azalabilir. Hafif plantar fasiit vakalarında, ayağın yumuşak dokuları "ısındıkça" ağrı azalır, ancak ayak

kullanımı arttıkça ağrı artabilir. Daha şiddetli plantar fasiit vakalarında, kemer gerildiğinde ağrı artabilir. Genellikle plantar fasiit hastası sabahları plantar fasya ısınana kadar ağrı hissedecektir. Geceleri ayak ağrısı, plantar fasiitin yanı sıra diğer olası sorunların bir işareti olabilir.

Plantar fasiit, ağrıyı önlemek için ağırlık taşıyan yüzeyde kaymaya neden olabilir, bu da topuğun diğer bölgelerinde tepki ağrısına neden olabilir.

Ayak yüzeyinde sürtünme veya yanma hissi genellikle bir su toplanmasının ilk işaretidir. Ayak parmakları arasında veya ayak çevresinde kaşıntı ve yanma hissi, bir deri enfeksiyonu veya sporcu ayağını gösterir. Bir ayak tırnağının kenarındaki ağrı ve kızarıklık genellikle batık ayak tırnağının sonucudur.

Ayak Ağrısı Ne Zaman Tedavi Edilmelidir?

Günlük yaşam aktiviteleri etkilenmeye başladığında veya istediğiniz aktiviteleri yapamadığınızda, tıbbi yardım almalısınız. Yaralı alan deforme görünüyorsa, işlev kaybı, duyu değişikli, ağrıyla birlikte şişlik, uzun süreli cilt veya ayak tırnağı renginin değişmesi, etkilenen bölgenin çevredeki alanlardan daha sıcak hale gelmesi de tıbbi yardım alınmasını gerektirir.

Ayak Ağrısı Nasıl Teşhis Edilir?

Tedavinin planlanmasında ayak ağrısının doğru değerlendirilmesi ve teşhisi çok önemlidir. Genel bir kural olarak yaralı taraf yaralanmamış tarafla karşılaştırılır. Fonksiyonel yeteneğin etkilenmemiş tarafla karşılaştırılması, yaralanmanın doğası ve ciddiyeti hakkında da fikir verir.

Dört derece ağrı vardır:

• Aktivite sırasında
• Önce ve sonra performansı etkilemeyen?*
• Atletik aktivite öncesinde, sırasında ve sonrasında performansı etkileyen
• Ağrı o kadar şiddetli ki performans imkânsız

Sorunun nasıl ve ne zaman başladığı sorulur. Hastayı nasıl etkilediği ve ne zaman rahatsız ettiği, ağrıyı iyileştirmek veya daha kötü hale getirmek için neler yapılıp yapılmadığı araştırılır.

Yaralanmayı değerlendirmek için kapsamlı bir fizik muayene yapılmalıdır.

Kemik ve yumuşak dokularda anormallikler olup olmadığını belirlemek için ayak ve arkın röntgeni, MRI veya kemik taraması yapılabilir.

Romatoid artrit, gut ve diyabet gibi sistemik hastalıkları dışlamak için bir kan testi istenebilir.

Ayak Ağrısının Tıbbi Tedavisi Nasıldır?

Ayak ağrısının tedavisi ağrının nedenine bağlı olarak değişmektedir. Tedavi ilaç, güçlendirme, germe, fizik tedavi, hareketsizleştirme ve ameliyatı içerebilir. Bu tedaviler bazıları hastanın kendisi uygulayabilir.

Ancak bunlar başarısız olduğunda profesyonel destek alınmalı ve ileri tedaviler kontrol altında uygulanmalıdır. Aşağıda tedaviler aşamalı bir şekilde sıralanmıştır.

Ayağınızda ilk kez rahatsızlık veya ağrı hissetmeye başladığınızda, dinlenerek, buzla, kompresyonla ve yüksekte tutarak tedaviye başlayabilirsiniz. Ağrı kesici ilaçlar da rahatsızlığı ve ağrıyı azaltmak için kullanılabilir.

Dinlenme, etkilenen bölgeye daha fazla baskı yapılmasını önleyerek dokuların iyileşmesine izin verecektir. Ayağa ağırlık vermekte zorluk çekiliyorsa koltuk değneği kullanılabilinir.Piyasada bulunan ayak bileği ve ayak destekleri de olabilir. Bunlar etkilenen bölgeye dinlenme, rahatlık ve destek sağlar.

Buz 20 dakikadan fazla uygulanmamalıdır. Buz, plastik bir torbaya konulabilir veya bir havluya sarılabilir. Etkilenen dokuların şişmesini önlemeye yardımcı olacaktır.

Ağrıyan bölgede oluşan aşırı şişlik, etkilenen bölgedeki sinir liflerine bası oluşturur ve bu da daha fazla ağrıya neden olabilir. Buz uygulaması şişmeyi azaltmak için bir dereceye kadar ağrının giderilmesini sağlar.

Ayak ağrısının ve şişliğin azalmasına yardımcı olabilecek ilaçlar kullanılabilir. Bu amaçla kullanılan nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar ağrıyı azaltmaya ve inflamatuar yanıtı azaltmaya yardımcı olabilir.

Plantar fasiitin rahatlaması için ayağın alt kısmıyla yerde donmuş bir su şişesini yuvarlama işe yarayabilir. İyi gelen germe egzersizlerinin olduğu bilinmektedir. Destekleyici uygun ayakkabı kullanılmalıdır ve çıplak ayakla yürümekten kaçınılmalıdır.

Ayak Ağrısının Medikal Tedavisi Nedir?

Ayak ağrısının ciddiyeti ve nedeni belirlendikten sonra, bir dizi düzeltici ve iyileştirici eylem başlatılabilir.

Ağrıyı azaltmak,iyileşmeyi desteklemek ve bölgedeki dolaşımı artırmak için ultrason, çeşitli elektriksel stimülasyon biçimleri ve manuel tedavi gibi yöntemler kullanılabilir.

Ayağın alçıya alınması ile oluşan ayak hareketsizliği yeterli dinlenme sağlayabilir. Ancak uzun süreli hareketsizlik, kas güçsüzlüğüne ve eklem sertliğine neden olabilir.

Düzeltici profilaktik önlemler

• Yeni ayakkabılar veya mevcut ayakkabı tabanlıklarının değiştirilmesi
• Sıkıştırma ve sürtünme sorunlarını ortadan kaldırmak için bağcık ve çorap kombinasyonları dahil uygun ayakkabı seçimi
• Ayağı uygun bir konumda tutmaya ve ağrı yerinde etkiyi azaltmaya yardımcı olmak için topuk yastıkları, kemer destekleri ve çeşitli takozlar gibi ayakkabılara eklenen ek destekler.
• Spor ayakkabıların kullanım ve zamanla birlikte tabanları elastik özelliklerini kaybeder.

Ayakkabılarınızın tabanını ayda bir veya yaklaşık 200 milde bir değiştirebilirsiniz. Yedek tabanlık kullanımı enerji emilimini artırabilir ve ayağa destek sağlayabilir.

Kas güçlendirme ve esneklik Etkilenen bölgenin gücünü ve stabilitesini artırmak ve dengeli olmayan kasları düzeltmek için size egzersizler verilebilir.

Esnekliği artırmaya yönelik egzersizler, bir kasın uzunluğunu koruyacak veya geliştirecektir. Esneklik, daha güçlü bir kas oluşturmaya ve yaralanma olasılığını azaltmaya yardımcı olur. Enflamasyonu veya hastalıkla ilişkili semptomları kontrol etmek için uygun ilaçlar kullanılabilir.

Kortikosteroid enjeksiyonu da yararlı olabilir. Bazı durumlarda ameliyat gerekli olabilir.

Pek çok ayak ağrısının geciktirilmiş tedavisi, etkilenen ayağın komplikasyonlarına, kronik ağrılara, sakatlığa ve artritine yol açabilir.