Güncelleme Tarihi:
LinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı Tipi
Lenfatik sistemdeki diğer organlar gibi bademcikler de bağışıklık sisteminin bir bölümünü oluştururlar ve enfeksiyona karşı vücudu koruma görevinde rol alırlar. Bu organlar, mikropların (bakteri ve virüsler) ilk olarak tutulduğu yerdir. Vücuda giren bazı mikroplar, bademcik şişmesine neden olabilir.İşte, onuya dair ayrıntılar
Bademcikler, dilin arka kısmında boğazın her iki yanında bulunan, vücuda giren zararlı mikropları yakalayarak, vücudun mikroplarla savaşmasına yardımcı olan hücreleri üreten organlardır. Bu hücreler ya direk kendileri mikropları öldürmekte ya da mikropların öldürülmesini sağlayan bazı maddeleri üretmektedirler. Vücuda giren bazı mikroplar, tonsillerin bu etkisine rağmen yok edilemez ve tonsillerde çoğalarak tonsillerin iltihaplanmasına neden olurlar. Tonsillerde şişme (büyümeye), kızarmaya, bazen tonsiller üzerinde iltihap birikmesine neden olurlar. Bu duruma bademcik şişmesi (tonsilit) adı verilir.
BADEMCİK ŞİŞMESİNE NE İYİ GELİR?
BADEMCİK ŞİŞMESİ NASIL GEÇER?
Genellikle hastalık günde kendini sınırlar. Yeterli sıvı alımı ve uygun ağız bakımı önemlidir. Antiseptik gargaralarla gargara yapmak ağız bakımı için yeterlidir. Bunun yanında yatak istirahati, yeterli sıvı alımı, ağrı kesici, ateş düşürücü ve bakteriyel enfeksiyon düşünülenlerde antibiyotik verilir.
Bakteriyel enfeksiyonda antibiyotik vermek belirgin bir şekilde baş ağrısı, ateş ve boyundaki lenf bezi şişkinliklerini azaltır. Ayrıca olası bir akut romatizmal ateş (Romatizmal Kalp İltihabı) veya akut glomerülonefrit (böbrek iltihabı) gibi komplikasyonlar önlenmiş olur.
BADEMCİK ŞİŞMESİNİN BELİRTİLERİ
Hastalığın şiddeti kişinin vücut direncine bağlı olarak değişebilmektedir. Bademcik iltihabında aşağıdaki belirtilerin hepsi veya birkaçı bulunabilir;
Çocuklarda bunlarla birlikte ayrıca mide bulantısı, kusma, karın ağrısı da eşlik edebilir.
BADEMCİK ŞİŞMESİ NEDEN OLUR?
Bademcik ağrısının temel nedenleri enfeksiyon ve yaralanma durumlarıdır. En sık rastlanan bademcik ağrıları şunlardır.
Enfeksiyon ve Soğuk Algınlığı: Soğuk algınlığı ve çeşitli diğer enfeksiyon hastalıkları bademcik ağrılarının temel nedenleri içerisinde yer alır.
Çeşitli Bakteriler: Bazı bakterilere maruz kalınması durumunda boğazda sorunlara neden olabilir.
Alerjik Durumlar: Kirli havaya maruz kalma, kapalı ortamlarda sıklıkla bulunma ve nemsiz yerde bulunma, bademcik ağrılarına neden olabilecek faktörler içerisindedir.
bademcik şişmesi NASIL ANLAŞILIR?
Bademcikler şiştiğinde; kırmızı bir renk alır ve üzerinde iltihabi birikintiler olur. Ayrıca boyundaki lenf bezlerinde şişme, hassasiyet ve ağrı gözlemlenir.
Yutkunamama, boğazda şişlik hissi, kızarıklık, ağrı, acı ve yanma gibi semptomlara yol açan şiddetli boğaz ağrıları, pek çok farklı etkenden ya da hastalıktan dolayı oluşabilir. Her yaştan bireyde görülebilen bu yakınmanın en sık rastlanan nedeni viral ya da bakteriyel enfeksiyonlardır. Soğuk algınlığı, grip ve infeksiyöz mononükleoz (öpücük hastalığı) gibi virüs kaynaklı enfeksiyonların yanı sıra streptokok ya da hemofilus gibi bakteri türlerine bağlı olarak oluşan enfeksiyonlar şiddetli boğaz ağrısı, bademcik şişmesi ve öksürük gibi belirtilere yol açar. Viral üst solunum yolu enfeksiyonlarında bu bulgulara ek olarak sinüs bölgesinde ağrı, burun tıkanıklığı, boğazda kuruluk, hırıltı ve sesin derinden gelmesi gibi semptomlar da görülebilir.
Bakteriyel boğaz enfeksiyonlarda ise boğazda iltihap, baş ağrısı, öksürük, ateş, hâlsizlik, bulantı, kusma ve lenf bezlerinde şişlik gibi belirtiler eşlikçidir. Kronik farenjit, larenjit (gırtlak iltihaplanması), akut sinüzit, alerjik rinit, reflü, akciğer enfeksiyonları gibi yaygın görülen hastalıkların yanı sıra ağız, dil, boğaz, orofarenks (boğazın arka boşluğu), larenks (gırtlak), hipofarenks (yutağın alt kısmı) ve soluk borusu tümörleri de uzun süren ve şiddeti zamanla artan boğaz ağrısı, lenf bezi şişliği, yutma ve ses sorunları ile ortaya çıkabilir. Sigara kullanımı, ses tellerinin aşırı kullanımı, sıcak, soğuk veya baharatlı yiyeceklerin tüketimi de boğaz ağrısına neden olabilir. Sıklıkla sorulan "Boğaz ağrısı nedenleri nelerdir? sorusu bu şekilde cevaplanabilir. 3 haftayı geçen boğaz ağrısı, eşlik eden, öksürük, yanma, bademcik şişmesi, yutkunma ve soluk alıp vermekte güçlük, ses kısıklığı, tükürük ya da balgamda kan, şiddetli yorgunluk veya şişmiş lenf düğümü gibi belirtilerin varlığında hekime görünmek gerekse de basit boğaz ağrıları, evde uygulanabilen bazı doğal çözümlerle de iyileştirilebilir.
Covid 19 pandemisinde karşımıza en sık çıkan ilk belirtiler ateş, halsizlik, yorgunluk, kas ve eklem ağrılarıdır. Boğaz ağrısı genel olarak daha hafif olgularda karşılaştığımız bir belirtidir. Bazı hasta serilerindede %46’ya çıkmakla beraber bazı serilerde %20’nin altında oranlar verilmektedir. Boğaz ağrısı tek başına birçok hastalığın belirtisi olabileceği için Covid 19’dan şüphelenmek için boğaz ağrısına eşlik eden semptomlar dikkatle incelenmelidir. Şiddetli öksürük, nefes darlığı, baş ağrısı ve koku alma bozukluğu gibi ek belirtilerde olasılık artmaktadır.
Her ne kadar en çok virüs içeren alan geniz ve burun olsa da burun akıntısı ve tıkanıklığı nadiren eşlik eder ve bu durum daha çok akut üst solunum yolu infeksiyonları lehinedir, fakat koku kaybı COVID serilerinde yüksek oranlarda bildirilen bir semptomdur. Bazı çalışmalarda en sık karşılaşılan KBB semptomu olarak raporlanmıştır. Bu nedenle koku kaybı var ise dikkatli yaklaşmak gereklidir.
Bal ya da çaya karıştırılan bal, boğaz ağrısının giderilmesinde etkilidir. Yapılan bazı sınırlı araştırmalarda balın özellikle gece öksürüklerini dindirmek konusunda etkili olduğu görülmüştür. Benzer araştırmalarda balın, boğaz ağrısının ve ağız içindeki yaraların iyileşme sürecini hızlandırdığı da görülmüştür.
Bir bardak ılık suya, bir çay kaşığı tuz eklenerek elde edilebilen tuzlu suyla yapılan gargara, boğaz ağrısının ve ağız salgılarının azaltılmasında etkili olabilir. Boğazdaki mikropları öldürme konusunda da etkili olduğu bilinen tuzlu su ile gargara yöntemi, her 3 saatte bir yeniden hazırlanarak uygulanabilir.
En etkili doğal iltihap çözücülerden biri olan sarı papatya çayı, boğaz mukozasında bulunan hücrelerin yenilenmesini sağlayarak vücutta bulunan yabancı organizmaların dışarı atılmasına yardımcı olur. Tüm bunlara ek olarak papatya çayı, boğazı nemlendirerek rahatlatır. Anti-inflamatuar ve antioksidan özelliği sayesinde boğaz ağrısı, öksürük ve bademcik şişmesi gibi soğuk algınlığı semptomlarının iyileştirilmesinde etkili olduğu bilinir.
Nane çayı, soğuk algınlığı ve benzeri rahatsızlıkların oluşturduğu semptomların giderilmesi için kullanılabilir. Anti-inflamatuar, antibakteriyel ve antiviral özelliği sayesinde boğaz ağrısı ve öksürüğün iyileşmesinde etkili olabilir.
Ada çayı boğaz mukozasını koruyu bir tabakayla kaplayarak, var olan zararlı organizmaların yok edilmesine yardımcı olur. Çay olarak tüketilebileceği gibi gargara olarak da uygulanabilen ada çayı, boğaz ağrısı ve öksürük gibi yakınmaların iyileştirilmesinde etkilidir.
Bir bardak ılık suya, 1/4 çay kaşığı kabartma tozu eklenmesiyle elde edilen karışımla gargara yapmak, boğaz ağrısının hafiflemesinde etkilidir. Bu karışıma çok az miktarda tuz eklenmesi, ev yapımı ilacın etkisini artırır. Gargara sonrasında ağız temiz suyla çalkalanmalıdır.
Çemen otu, çay olarak ya da tohumu çiğnenerek tüketilebilir. Ağrı, tahriş ve iltihap oluşumu ile mücadelede etkili bir yöntem olduğu düşünülen çemen otu, aynı zamanda etkili bir antifungaldir.
Hatmi çiçeğinin kökü, çay gibi demlenerek içildiğinde boğazı rahatlatabilir. Günde 2 veya 3 kez tüketildiğinde boğaz ağrısının giderilmesinde etkili olduğu düşünülür.
İltihap giderici ve balgam sökücü etkisi olan rezene çayı, boğaz ağrısı ve öksürük gibi şikayetlerin giderilmesinde etkilidir.
Antibakteriyel özelliği olduğu düşünülen elma sirkesi, asidik yapısı sayesinde boğazdaki mukusun parçalanmasını sağlar ve böylece bakterilerin yayılmasını önler. Bir su bardağı suya yemek kaşığı elma sirkesi eklenmesiyle elde edilen karışımla iki saatte bir yapılan gargara, boğaz ağrılarının hafifletilmesinde etkilidir. Reflüye bağlı olan durumlarda kullanılmamalıdır.
Doğal bir antibiyotik olduğu düşünülen sarımsak, enfeksiyonlarla mücadelede etkilidir. Taze sarımsak yemeklere eklenerek tüketilebileceği gibi sarımsağı direkt emmek de boğaz ağrısını yatıştırabilir. Reflü varlığında kullanılmamalıdır.
Ağrı kesici özelliği olan acı biberin tek başına ya da ılık su ve bal ile karıştırılarak içilmesi, boğaz ağrısını ve öksürüğün şiddetini hafifletebilir. Ancak ağızda açık yara ve reflü varsa acı biber tüketilmesi önerilmez.
Bitki çayları ve diğer bitkisel ilaçlar, medikal ilaçlarla birlikte alınmadan önce mutlaka doktora danışılmalıdır.
Hamilelik döneminde bağışıklık sisteminde oluşan bazı değişimler anne adayının daha kolay hastalanmasına yol açabilir. Bu dönemde başlayan boğaz ağrısı ve öksürük gibi yakınmaların doğru şekilde tanısının koyulması ve tedavi edilebilmesi için mutlaka hekime başvurulmalıdır. Bitkisel içerikli ilaçlar kullanılacaksa bu durum mutlaka hekime danışılmalıdır. Gebelik döneminde bu tip yakınmalardan korunmak adına bol sıvı tüketimi, istirahat ve gerektiğinde vitamin desteği alınması önerilebilir.
Çocuklarda oluşan boğaz ağrısı ve öksürük çoğunlukla virüs kaynaklı olsa da zaman zaman bakteriyel de olabilir. Virütik rahatsızlıklarda tedaviye dönük ilaç kullanılması gerekmeyebilir. Beta gibi dönemsel olarak yaygınlaşan bakteriyel enfeksiyonların uygun antibiyotikle tedavi edilmesi çok önemlidir. Boğaz ağrısına eşlik eden ve 3 gündür düşmeyen ateş, boyunda ve boğaz bölgesinde şişlik, hırıltı, nefes darlığı, burun akıntısı, öksürük, hapşırık gibi eşlik eden belirtiler varsa mutlaka doktora giderek muayene olunması gerekir.
Boğazda hafif hafif yanma hissi, biraz rahatsızlık ve sonra şişkinlik ile başlayan ve bir salgın haline gelmiş bir hastalıkla karşı karşıyayız. Öksürük, boğaz ağrısı, yutkunmada güçlük, akıntı ve vücut ağrılarıyla birlikte görülen bu hastalık virüs ya da bakteri kaynaklı olabilir. Öncelikle tabii ki bir doktor kontrolünden geçmeniz ve doktorunuzun uygun gördüğü ilaçları kullanmanız gerekiyor.
Günümüzde halk sağlığı için büyük bir tehdit oluşturan antibiyotik direnci tehlikesine karşın doktorlar artık çok gerekli görmedikçe reçetelere antibiyotik yazmıyorlar. Hastalık belirtilerini rahatlatıcı ve bağışıklık sistemini güçlendirici tavsiyeler bu bakımdan önem kazanıyor. Doktorunuzun tavsiyelerinden sonra da beslenmenizi düzenleyerek hastalıktan en kısa sürede kurtulmanız için ben de birkaç tavsiye vereceğim. Bu tavsiyelerden bazıları ağrılarınızı gidermek, bazıları da vücudunuzun hastalığı yenmesi için güçlenmesini sağlayacak tavsiyeler olacak.
Araştırmalar nar suyunun enfeksiyonu önleyebileceğini ve iltihaplanmayı azaltabileceğini göstermiştir. Antioksidan kapasitesi yüksek olan bu meyveyi yiyerek tüketebileceğiniz gibi suyunu sıkarak da tüketebilirsiniz.
Yumuşak ve sağlıklı bir meyve olan muz, boğaz ağrısına karşı zorlanmadan tüketebileceğiniz yumuşak bir meyvedir. Vitamin ve mineral kapasitesi ile de bağışıklık sisteminizi güçlendirir.
Araştırmacılar, tavuk çorbasının iltihap önleyici özelliklere sahip olduğunu, boğaz ağrısı semptomlarını azaltabileceğini ve solunum yollarının temizlenmesine yardımcı olabileceğini gösterdiler. Böylece evlerde, genellikle hastalık zamanında daha çok yapılan bu çorbanın faydaları bilimsel olarak da kanıtlanmış oldu.
Bu bitki yüzyıllardır şifa amaçlı kullanılmıştır ve özellikle boğaz ağrıları için faydalı bir çaydır. Boğaz ağrısının yatıştırılmasına yardımcı olduğu gibi boğaz enfeksiyonlarının iyileşmesine de yardımcı olur.
Çayların içinde veya baharat olarak besinlerin içinde kullanılır. Bu baharatın iyileştirici, antiseptik ve antienflamatuar özelliklere sahip olduğu düşünülmektedir.
Araştırmalar, lezzetli ve rahatlatıcı olan bu doğal tatlının enfeksiyonla mücadelede ve yaraları iyileştirmede etkili olduğunu gösterdi.
Bu çok yönlü baharat, çay ve baharat dahil olmak üzere birçok biçimde kullanılabilir. Bulantıyı önlemenin ve diğer birçok rahatsızlığı gidermenin yanı sıra, yapılan çalışmalar ile zencefilin şişme ve ağrıyı azaltarak boğaz ağrısının giderilmesine yardımcı olabilecek antienflamatuar özelliklere sahip olduğu bulunmuştur.
Bitki çayları ve siyah çay, boğaz ağrısı olan kişileri rahatlatarak kendilerini daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir.
Yoğurt hem yumuşak dokusuyla rahat bir tüketim sağlarken hem de probiyotik içeriği bakımından vücutta enfeksiyonla mücadeleyi kolaylaştırır. Protein ihtiyacının karşılanmasına da destek olarak vücuda dayanıklılık katar.
Havuç, lahana, patates gibi sebzeler yumuşayana kadar pişirilerek tüketildiğinde hem beslenme ihtiyacını karşılar, hem de boğazı zorlamaz.
Yumurta iyi bir protein kaynağıdır. Protein ile birlikte içindeki besin öğeleri ile enfeksiyona karşı bağışıklık sistemine destek olur.
Yutma güçlüğü ve yemek esnasında acı hissedilmesi durumunda kaçınılması gereken çok sayıda yiyecek ve içecek vardır.
Gevrek, sert yiyecekler: Kraker, kuru ekmek, fındık veya çiğ sebze gibi çok keskin kenarları olan yiyecekler boğazı daha da rahatsız edebilir. Boğazdan geçerken sert kısımları iç dokuya zarar verebilir.
Tahriş edici baharatlar: Bazı baharatlar boğaz ağrısına yardım ederken, biberler, acı soslar ve rendelenmiş hindistan cevizi iltihabı daha da kötüleştirebilir.
Alkol: Boğaz enfeksiyonu sırasında alkol tüketilmemelidir.
Tütün: Tütün bir gıda değildir, ancak sigara tüketen insanların en azından boğaz enfeksiyonu geçirdiği esnada bırakması hastalığın seyri açısından büyük önem taşır.
Doktorunuzun tavsiyeleri dışında kendi kendinize uygulayabileceğiniz tedavi yöntemleri de var. Öncelikle en önemlisi mümkünse iyi bir şekilde dinlenmeniz. Onun dışında yapabileceklerinize gelince
Bol bol su içmek: Su hayatımızda çok büyük önem taşıdığı gibi hastalığımızda da yine büyük önem taşır. Mikropları vücudumuzdan atabilmek için suya ihtiyacımız vardır. Aynı zamanda ateş yüksekliğinde yine ateşin düşürülmesi için vücudun susuz kalmaması gerekir. Sık sık su içmek boğazı da rahatlatarak ağrıyı hafifletir.
Gargara: Ilık su ve tuz karışımı ile gargara yapmak iltihaplanmayı azaltabilir. Bireyler, ılık suya kendileri için en uygun oranda tuz eklemelidir. Bu, genellikle bir su bardağına bir çay kaşığı tuz olarak önerilir. Günde birkaç kere bu şekilde gargara yapmak iyileşmenizi kolaylaştıracaktır.
Sıcaklığa dikkat etmek: Çok sıcak ve çok soğuk yiyeceklerden-içeceklerden kaçınmak boğazın daha çok tahriş olmasını önler.
Boğaz pastilleri: Pastiller boğaz ağrılarınızı hafifletmeye yardımcı olabilir. Alacağınız pastilin içeriğine dikkat etmeniz önemlidir.
Nem: Kuru hava boğaz ağrısının daha kötü hissedilmesine neden olabilir. Havayı nemli tutmak için ısıtıcıların üzerine su dolu bir kap koymak ortamı nemlendirmeye yardımcı olabilir.
İlginizi çekebilir: Bu kış üşümeyin: İçinizi sıcak tutacak 10 besin