Balıkla Süt Zehirler Mi

Şirintepe Mahallesi’nde okunah Eskişehir’deki Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Meslek Yüksekokulu Mekatronik Bölümü 2’nci sınıf öğrencisi Mehmet Serhat Gökçe, iddiaya göre evde balık yedikten sonra üzerine kakaolu süt içti.

Rahatsızlanan Mehmet Serhat Gökçe ESOGÜ Tıp Fakültesi Hastanesi’ne kaldırıldı. Gökçe, doktorların tüm çabasına rağmen kurtarılamayarak öldü. Mehmet Serhat Gökçe’nin kesin ölüm nedeninin yapılacak otopside belirleneceği kaydedildi.

"BALIK BOZUKSA TÜKETİLEN SÜT ÜRÜNLERİ"

Beslenme ve Diyet Uzmanı Melis Torluoğlu’nun seafoodplus.info'a verdiği bilgiye göre;

"Balık ve süt, yoğurt, peynir, ayran gibi süt ürünleri tazeyse birlikte tüketildiğinde zehirlenmeye neden olmaz. Fakat balık bayatsa ya da bozulmuşsa birlikte tüketilen süt ve süt ürünleri bozuk balıkta bulunan bakteri seviyesini artıracağından ve üremeye uygun ortam oluşturacağından zehirlenmeye sebep olabilir. Balık iki şekilde zehirlenmeye sebep olur:

Bunlardan birincisi tropik sularda yetişmiş çeşitli balıklar üzerindeki zehirli maddelerin insan vücuduna geçişiyle gerçekleşir. Bir diğeri ise süt ürünleri ve balık bayatladığında meydana gelir. Süt ve balık bayatladığında içeriğinde bulunan histamin maddesi vücuda aşırı nüfus eder ve zehirlenmeye sebep olur. Taze olduğu sürece süt ürünleri ve balığın birlikte tüketilmesinde herhangi bir sakınca yoktur."

Dün Eskişehir'de balık yedikten sonra kakaolu süt içtiği iddia edilen üniversite öğrencisi Mehmet Serhat Gökçe, hayatını kaybetmişti. Yaşanan bu talihsiz olay, akıllara yine o soruyu getirdi: Balık yedikten sonra süt içilir mi? Bakın uzmanlar ne diyor.

Konuyla ilgili bilgi veren Beslenme ve Diyet Uzmanı Ayşe Tuğba Şengel, "Omega-3 kaynağı balık ile kalsiyum kaynağı süt ve süt ürünleri sağlıklı beslenme düzeninin olmazsa olmazlarıdır. Balığın saç sağlığından zihinsel gelişimin tamamlanmasına ve hafızanın güçlendirilmesine kadar birçok faydası var. Süt ve süt ürünleri ise başta kalsiyum olmak üzere; magnezyum, folik asit, B1, B2, B6, B12, A, E ve D vitaminlerini içermesi sayesinde kemik ve diş sağlığına faydalıdır" dedi.

"Besin değeri yüksek olan ve vücuda birçok faydası bulunan bu iki besinin birlikte tüketilip tüketilemeyeceğiyle ilgili tartışmalar hâlâ devam etmektedir" diyen Diyetisyen Ayşe Tuğba Şengel şöyle konuştu:

'BALIK TAZEYSE SÜT ÜRÜNLERİ TÜKETİLEBİLİR'

"Halk arasında bilinenin aksine balık ile süt ve süt ürünleri birlikte tüketilebilir. Ancak tüketilmeden önce dikkat edilmesi gereken nokta, balığın taze olmasıdır."

BAYAT BALIKTAKİ 'HİSTAMİN' ZEHİRLİYOR

Beslenme ve Diyet Uzmanı Cansu Temel de balığın içerisinde bulunan 'histamin' adlı proteinin bayat balıkta daha fazla bulunduğunu belirterek "Bu durum, vücutta toksik etki yaratır. Histamin proteini, sütte de fazla miktarda bulunur. Bu yüzden bayat balık ve sütün birlikte tüketilmesiyle 'histamin zehirlenmesi' görülebilir. Bayat balık ile süt tüketilmiş ise bulantı, kusma, ishal ve halsizlik gibi sorunlar ortaya çıkar. Herhangi bir sağlık sorununun oluşmaması için tüketilecek balığın tutulduktan sonra doğru muhafaza edilmiş olmasına, eğer konserve balık tüketilecekse üretim ve son kullanma tarihlerine dikkat edilmelidir" dedi.

BAYAT BALIK NASIL ANLAŞILIR?

Taze balıkların gözleri parlak, solungaçları kırmızı ve ıslak olur.

Bir balığın;

- Karnı yumuşak ve pörsük ise,

- Kuyruğu gevşekse,

- Gözleri mat veya içine kaçmışsa,

- Pulları gövdesinden kolayca dökülüyorsa,

- Amonyağı andırır kötü bir kokusu varsa,

- Solungaçları beyazımsı, koyu ve kuruysa,

- Eti yumuşaksa o balık taze değildir.

Balığı da diğer et ürünleri gibi çözüldükten sonra hemen tüketmek gerekiyor. Balıkçılar, balıkların bol avlandığı dönemde soğuk hava deposunda depoladıkları balıkları çözdürerek tüketiciye sunuyor. Bu balıkların tamamını satamayan balıkçıların kalan kısmı tekrar dondurup çözdürdükten sonra tezgaha koyması da büyük tehlike yaratıyor. SENİM TANAY KARAKUŞ /POSTA

Balık gerek sağlık açısından gerekse zihinsel gelişim açısından dikkat çeken önemli gıdalardan biridir. Omega-3 yağ asitlerinin* en önemli kaynağı olan balık tüketimi, uzmanlar tarafından sıkça tüketilmesi gereken besinler arasında yer alır. Birçok kişi tarafından çokça sevildiği gibi balıktan hoşlanmayan kişiler de vardır. Ancak bilinmesi gereken şudur ki; balık tüketimi vücudumuza sağlık açısından önemli etkiler yaratmaktadır. 

Peki balık tüketiminde aklımıza takılan en önemli sorunlardan biri nedir? Birçok kişi tarafından zehirlenmeler önemli sorun sayılabilmektedir. Balık tüketiminde zehirlenmelerin en aza indirgenmesi gerekmektedir. Yıllarca kulaktan dolma bilgi olarak yayılan ‘’balık tüketiminde süt ve süt ürünleri kullanımı zehirlenmelere neden olur’’ bilgisi tüketim esnasında birçok kişiyi korkutabilmektedir. Aslıdan bu doğru bir bilgi olarak karşımıza çıkar fakat kimse bunun asıl sebebini bilmemekte ve küçük bir noktayı unutmaktadır.
Histamin* balıklar, balık türevleri ve fermente ürünlerde; süt ürünleri, et, sebze, şarap ve birada bulunan bir biyojenik amindir.1 Biyojenik aminler* çok çeşitli yiyecek ve içeceklerde bulunmasına rağmen, yoğunlukları büyük ölçüde değişiklik göstermektedir.2 Yüksek konsantrasyona sahip olan Histamin, gıda zehirlenmesi için risk faktörlerindendir. Öyle ki bazı ülkelerde kullanımı sınırlandırılmıştır. Histamin balık zehirlenmesi (HFP), bozulmuş veya bakteriyel olarak kontamine balık yemekten kaynaklanan gıda kaynaklı kimyasal bir zehirlenmedir. Balıklar tazeyken zararsızdır ancak zehirli hale geldikten sonra hala normal bir görünüme ve kokuya sahip olabilirler.3

Tüketilen balık bayat durumunda ise histamin yoğunluğu artmaktadır. Eğer balık tüketiminden sonra üstüne bir de süt ürünleri tüketirsek toksin etki olarak vücudumuza etki edebilir. Çünkü histamin bayat balıklarda yoğunluğu daha fazla olan ve süt ürünlerinde de fazla miktarda karşımıza çıkan bir proteindir. Fazlaca vücuda alınan histamin konsantrasyonu zehirlenme etkisi ortaya çıkardığında kötü sonuçlar ortaya çıkarabilmektedir. Bartholomew ve arkadaşları tarafından ’de Britanya'da balık zehirlenmesine ilişkin bir araştırma yapmıştır. Zehirlenmede bildirilen semptomlar arasında döküntü, ishal, mide bulantısı, kızarma ve baş ağrısı görüldüğü yönünde bilgiler ortaya koymuşlardır.4 Hatta bazı durumlarda. Semptomlar “Salmonella* enfeksiyonu” ve gıda alerjisi ile karıştırılabilmektedir.5

Bakteri sayılarını ve histamin düzeylerini düşük tutup zehirlenmeleri en aza indirmenin püf noktası, balıkların yakalandıktan sonra hızlı soğutulması ve taşıma-saklama sırasında yeterli soğutmanın sağlanmasıdır. En kısa zamanda tüketilen taze balıklar zehirlenme etkilerini aza indirgemede önemli ölçüttür.

Sonuç
Birçoğumuz tarafından severek tükettiğimiz balık, sağlık açısından birçok yarara sahip önemli bir besindir. Balık yedikten sonra kimi zaman süt ürünlerini tüketme konusunda endişelerimiz olsa da bilmemiz gereken nokta şudur ki; bayat balığın histamin yoğunluğu fazladır ve bunun hemen ardından da süt ürünlerini kullanırsak zehirlenme gözlenebilir çünkü süt ürünleri de bu histamin yoğunluğuna sahiptir. Aslında yediğimiz balığın tazeliğine güveniyorsak süt ürünü tüketiminden dolayı zehirlenme gözlenmemektedir. Bu güvenin sağlanabilmesi için alışveriş yaptığımız yeri değiştirmemek, her zaman bildiğimiz yerden balık almak, dikkat etmek bize yardımcı olabilir. Ancak yine de zorunda kalmadıkça balık tükettikten sonra birkaç saat süt ürünü tüketmemek belki daha güvenli beslenmemize yardımcı olabilir.

Sözlük
* Omega Vücut için gerekli olup insan vücudunda üretilemediğinden besinlerden elde edilen esansiyel yağ asitleridir. Çeşitleri; alfa-linolenik asit, eikosapentaenoik asit (EPA), ve dokosaheksaenoik asittir (DHA).
* Histamin: Vücutta oluşan bazı alerjik reaksiyonlara neden olan lokal bağışıklık sağlayan ve amino asit olan histidinden türeyen bir azot bileşiğidir.
*Biyojenik Amin: Farklı biyolojik aktivitelere sahip olan, çoğu canlı organizmada bulunan düşük moleküler ağırlıklı azotlu bileşiklerdir.
*Salmonella: Tifo, paratifo ve gıda zehirlenmesine yol açabilen, çubuksu, gram negatif bir bakteri cinsidir.

Kaynaklar:

1.    A. Halász, A. Baráth, L. Simon-Sarkadi, W.H. Holzapfel Biogenic amines and their production by microorganisms in food Trends in Food Science and Technology, 5 (), pp. G. Suzzi, F. Gardini Biogenic amines in dry fermented sausages: A review International Journal of Food Microbiology, 88 (), pp. B. ten Brink, C. Damink, H.M.L.J. Joosten, J.H.J. Huis in’t Veld Occurrence and formation of biologically active amines in foods International Journal of Food Microbiology, 11 (), pp.
2.    M.H. Silla-Santos Biogenic amines: their importance in foods International Journal of Food Microbiology, 29 (), pp.
3.    H. Sapin-Jaloustre, J. Sapin-Jaloustre [A little-known food poisoning: histamine poisoning from tuna] Concours Med. Paris, 79 (), pp.
4.    BA Bartholomew , PR Berry , JC Rodhouse , RJ Gilbert Britanya'da Scombrotoxic balık zehirlenmesi: 'dan 'ya kadar 'den fazla şüpheli olayın özellikleri Epidemiol. Infect. , 99 ( ) , s. –
5.    FE Russell , Z. Maretić Scombroid zehirlenmesi: vaka geçmişleri ile mini inceleme Toxicon , 24 ( 10 ) ( ) , s. - SL Taylor VPH / FOS / Balık, Peynir ve Diğer Gıdalarla İlişkili Histamin Zehirlenmesi , Dünya Sağlık Örgütü , Cenevre ( )

Balık ve süt besin değeri yönünden oldukça önemli ürünlerdir. Ama ikisinin tüketilmesiyle ilgili bilinmesi gerekenler vardır. Balıkta birçok vitamin ve mineral vardır. Aynı durum süt için de geçerlidir. Sütün içinde de birçok vitamin ve mineral vardır. Ama ikisinin ortak noktası protein bakımından zengin olmalarıdır. Balıktan alınan proteinden sonra süt içilirse sütten de protein alınır ve bu oran vücut için fazla olur. Buna histamin zehirlenmesi denir.
Balık mutlaka taze iken tüketilmelidir. Bayat balık tüketmek tek başına zehirlenme sebebidir. Taze balık yedikten sonra taze süt içmek zehirlenmeye sebep olmaz. Ama her ikisinin de taze olduğundan emin olmak çok önemlidir. Çünkü balıkçı tezgahlarından alınan balıkların kaç günlük olduğu tam bilinemez. Bu yüzden balığın taze olup olmadığı anlamak için alınırken çok iyi gözlemlenmelidir. Balığın gövdesinin diri, gözlerinin çıkık ve canlı, solungaçlarının kıpkırmızı olmasına özellikle dikkat edilmelidir. Balık bayat ise gözleri mat, çukur, derisi cansız ve solungaçları da kırmızılığını kaybetmiştir.

Süt ürünlerinin tazeliği de en az balık ürünleri kadar önemlidir. Özellikle pastörize sütlerin soğuk zincir bozulmadan tüketiciye ulaşıp ulaşmadığından emin olunamayabilir. Yine sütçüden alınan sütün ne zaman sağıldığını bilmek gerekir. Sütün bozuk olup olmadığı kaynatılma esnasında ortaya çıkar. Kaynama esnasında süt kesilir. Ama kaynatılmadan süt içilmek istenebilir. Özellikle pastörize sütlerin bozulduğu daha zor anlaşılır.
Tüm ihtimaller göz önünde tutulduğunda balık yedikten sonra süt içmek tehlikeli olabilir. Bunun için en iyisi balık yedikten belli bir süre sonra süt içmek en mantıklısıdır. Balık yedikten sonra süt içmek için belirlenen süre ortalama 8 saattir.

Balık tüketildikten sonra süt tüketildiğinde zehirlenen kişiler şu belirtileri yaşarlar:
1- Mide bulantısı
2- Kusma
3- İshal
4- Karın ağrısı
5- Titreme
6- Üşüme
7- Cilt renginin solması

Eğer bu belirtilerden bazıları da olsa yoğun bir şekilde yaşanıyorsa mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak da fayda vardır. Zehirlenme belirtileri hemen görülebileceği gibi birkaç gün içinde de görülebilir. Zehirlenmenin boyutuna ve seyrine göre tedavi süreci değişir.
Türk sofralarında yoğurt genellikle yerini alır. Balık yerken yoğurt yemek tehlikeli mi sorusu akıllara gelebilir. Çünkü yoğurt da bir süt ürünüdür. Balığın yanında yoğurt yemek iyi bir fikir olmayabilir. Özellikle de balığın tazeliğinden şüphe duyuluyorsa yoğurt kesinlikle yememek gerekir.
Süt ürünleri olan peynir, sütlü tatlılar ya da dondurma yerken de dikkatli olmak gerekir. Sadece dondurmanın sütten yapılmamış olma ihtimali vardır. Şekerli su ve meyvelerden yapılan dondurmalar yenilebilir. Ama sütten yapılan dondurmaların yenmesi için yine aynı soru gündeme gelir. Balık taze mi değil mi? Balığın taze olduğundan emin olunmuşsa bu defa da dondurmanın taze olup olmadığından emin olmak gerekir. Özellikle dondurmanın soğuk zincir bozulmadan ulaşmış olması çok büyük önem arz eder. Erimiş tekrar donmuş dondurmalar kesinlikle tüketilmemesi gerekir.

Balıkçı tezgahlarından ve marketlerden alınan balıkların yanında bir de konserve balıklar da her mevsim tüketilmektedir. Bu balıkların da son kullanma tarihlerine çok dikkat etmek gerekir.
&#;Balık Yedikten Sonra Süt İçmek Zehirler mi?&#; sorusuna en net cevap balığın ve süt ürünün taze olduğundan emin olmak ve ona göre tüketmektir. Eğer balığın ve süt ürünün taze olunduğundan balık yedikten sonra süt içmek zehirlemez. Ama balık bayat ise süt ve süt ürünleri zehirler.
Balık yedikten 8 saat sonra süt ve süt ürünleri tüketmek en sağlıklısıdır.

Kaynakça:
seafoodplus.info › Sağlıklı Beslenme › Zehirlenme

Yazar: Serpil Altunyay