Başörtü Ne Zaman Yasaklandı
kaynağı değiştir]
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin konuya bakışı[değiştir kaynağı değiştir]
- 'de sadece erkek öğrencilerin eğitim görmesi için açılan İmam-Hatip okullarının bünyesinde kız öğrencilerin de dinî eğitim alması için kurslar düzenlenmeye başlandı. Bu aynı zamanda kızların başörtüsü ile eğitim alıp alamayacağı tartışmalarını da başlattı.[13]
- - Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde derslere başörtüsüyle girmek isteyen ilk öğrenci Nesibe Bulaycı yapılan baskılar sonucu okula başörtüsüz devam etmiştir.[13]
- - Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde derslere türbanla girmek isteyen Hatice Babacan yapılan baskılara başını açmamış ve kısa sürede okuldaki başörtülü sayısı 6'ya ulaşmıştır. İslam tarihi hocasının 'ya başını açarsın, ya da sınıftan çıkarsın' demesi üzerine 'başını inancı gereği örttüğünü' iddia eden Babacan dersten ayrılmış, daha sonra da okuldan atılmıştır.[13][18].
- - Hatice Babacan olayından sonra Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde protestolar yaşanmış bu protestolara bazı milletvekilleri de destek vermiştir. Bazı öğrencilerin boykotu sonucu önce dekan istifa etmiş, daha sonra ise fakülte bir aylığına kapatılmıştır. Bu olaylar üniversitelerde yaşanan ilk başörtüsü protestolarıdır.[13]
- - AÜ İlahiyat Fakültesi'nden atılan Hatice Babacan AÜ Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ne başladı. Babacan buradan hiç sorun yaşamadan mezun olacaktır.[13]
- - 27 Kasım tarihli Tebliğler Dergisi'nde ilk defa bayan öğretmenlerin kıyafeti gündeme getirilmiş ve 'bayan öğretmenler sade ve ağırbaşlı olacak şekilde süsten ve gösterişten sakınacak, derslerde ve görevde başı açık bulunacak' ifadelerine yer verilmiştir.[13]
- 'li yıllarda başörtülü öğrencilere yönelik şiddet de içerebilen (başörtü ve mantoların zorla çıkartılması) zorlama ve yaptırımlar başladı. Bu çeşitli illerde (Ankara, Konya, Malatya) gerginliklere sebep oldu.[13]
- eğitim döneminde açılan Sakarya Kız İmam-Hatip Okulu yönetimi okula başörtülü devam etmek isteyen öğrenciyi disipline vermiştir.[13]
- - YÖK, yayınladığı kıyafet genelgesi ile türbanı yasakladı.[18]
- - YÖK, kıyafet genelgesindeki başörtüsü yasağını kaldırdı.[18]
- - Başörtüsü üniversitelerde disiplin suçu gerekçesi ile yeniden yasaklandı. Hükümet (1. Özal Hükümeti)'nin başörtüsünü serbest bırakmak için YÖK yasasındaki yaptığı değişiklik veto edildi.[18]
- - Hükümet (2. Özal Hükümeti) ikinci yasa değişikliğini çıkardı.[18]
- - Özal hükûmetinin çıkardığı yasa zamanın cumhurbaşkanı Kenan Evren'in başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi.[18]
- - Başörtüsüne izin veren üçüncü kanun çıktı. Mecliste grubu bulunan Sosyaldemokrat Halkçı Parti Anayasa Mahkemesine götürdü ve kanun reddedilerek yürürlükten kaldırıldı.[18]
- - Şenay Karaduman ve Lamiya Bulut'un üniversitede başörtüsü yasağına ilişkin karara karşı AİHM'de Türkiye Cumhuriyeti'ne karşı açtıkları dava "laik üniversitede okumayı seçen öğrencinin konulan kılık kıyafet kurallarına da uymak zorunda olması" ve kıyafetlerinin "Türbanı takmayan fakat fakülteye giden öğrenciler bakımından kuvvetli bir dinî işaret olarak görülmesi" sebebiyle Türkiye lehine sonuçlandı.[19]
- - 15 Eylül'de YÖK başkanlığının bir genelgesi ile türbanlı öğrencilerin okullara alınması yasaklandı.[18]
- - Hayrünnisa Gül, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü kazandı, kaydını yaptıramadı.[20]
- - Hayrünnisa Gül, okula kayıt yaptıramaması nedeniyle AİHM'de dava açtı, eşi Abdullah Gül Dışişleri Bakanı olunca davayı geri çekti.[21]
Anayasa değişikliği girişimi[değiştir kaynağı değiştir]
Türkiye Cumhuriyeti yılında kurulduğunda laik bir cumhuriyet tanımı yoktur, hatta dönemin anayasasında devletin dininin İslam olduğu ibaresi mevcuttur.[9] yılında devletin dininin İslam olduğu ibaresi kaldırıldı[10] ancak laiklik ibaresine yer verilmedi. Anayasası'nın 2. maddesinde devletin dininin İslam olduğu belirtildi: "Türkiye Devletinin dini, din-i İslam'dır, resmi lisanı Türkçedir." Hilafetin Anayasa'dan önce kaldırılmış bulunmasına, Anayasa'nın kendisinin de laik olmasına karşın, koşullar böyle bir kuralın Anayasa'da yer almasını gerektirdi. Kuralın Anayasa'nın 2. maddesinden çıkartılması ancak 10 Nisan 'de yapılan Anayasa değişikliği ile gerçekleştirilebildi. 5 Şubat 'de yapılan değişiklikle, 2. maddeye, devletin temel nitelikleri "Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır" biçiminde girdi.[11] Anayasası'nın 2. maddesinde şu tanım yer aldı: "Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına ve 'Başlangıç'ta belirtilen temel ilkelere dayanan, milli, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir."[12]
Cumhuriyet döneminde başörtüsü hiçbir zaman tamamen yasaklanmadı. 'ların sonu ve 'lerin başında, başörtüsü giyen üniversite öğrencisi sayısında önemli ölçüde artma oldu.[13] yılına kadar seyrek olaylar yaşansa da başörtüsü konusunda genel bir kısıtlama olmadı. yılında, çeşitli üniversitelerde kılık kıyafeti düzenleyen uygulamalar yürürlüğe girdi ama 'ler ve 'lar boyunca, düzenlemeler yaygın değildi ve çok sayıda öğrenci mezun oldu.[13]
Türban ve başörtüsü kavramları[değiştir kaynağı değiştir]
- 6 ve 9 Şubat tarihlerinde üniversitelerde türbana serbestlik getireceği iddia edilen Anayasa değişikliği TBMM'de milletvekilinin katıldığı oylamada olumlu, olumsuz oyla kabul edildi.[24]
- 27 Şubat tarihinde kamuda başörtüsü serbestliği sağlayan anayasa değişikliği hakkında Deniz Baykal ile birlikte milletvekili, imzası içeren şikayet dilekçesiyle Anayasa Mahkemesinde dava açılma talebiyle resmî başvuru yaptı.
- 6 Mart tarihinde Anayasa Mahkemesi; Deniz Baykal'ın çağrısı üzerine, üniversitelerde başörtüsüne serbestlik getiren sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un birinci ve ikinci maddelerinin iptali veya yok hükmünde olduklarına karar verilmesi ve dava sonuçlanıncaya kadar yürürlüklerinin durdurulması istemiyle açtığı davada herhangi bir eksiklik tespit etmedi ve davayı kabul etti.
- 5 Haziran 'de, Anayasa Mahkemesi 9 Şubat günlü sayılı anayasa değişikliğini iptal ve yürürlüğünün durdurulması kararını açıkladı. Anayasa Mahkemesi, açıklamasında, kararını Anayasa'nın 2, 4. ve maddelerini gözeterek verdiğini belirtti ve Anayasa'nın değiştirilemez maddelerine ve Anayasa Mahkemesi'nin görev ve yetkilerine atıfta bulundu.[23]