Bor Yatakları
kaynağı değiştir]
Bor kelimesi, izole edildiği mineral olan borakstan, borun kimyasal olarak boraksınkarbona benzeliği ile türetilmiştir.
Tinkal olarak bilinen Mineral boraks, MS dolaylarında Çinde sır olarak kullanılmaya başlandı. Bir miktar ham boraks batıya doğru gitti ve MS civarında simyacı Cabir bin Hayyan tarafından ondan bahsedildi. Marco Polo, yüzyılda İtalya'ya bazı sırlar getirdi. Georgius Agricola, MS civarında, boraksın metalurjide bir akış olarak kullanıldığını bildirdi. Borik asit, İtalya'nın Floransa yakınlarındaki kaplıcalarda (soffioni) 'de farkedildi ve tıbbi faydaları olan sal sedativum olarak bilinmeye başlandı. Mineral, İtalya'daki Sasso Pisano'dan sonra sassolit olarak adlandırıldı. Sasso, Amerikan kaynaklarının yerini aldığı 'den 'ye kadar Avrupa boraksın ana kaynağıydı.[4][5] Bor bileşikleri, 'lerin sonlarına kadar, Francis Marion Smith'in Pacific Coast Borax Company'nin bunları ilk kez popüler hale getirip düşük maliyetle hacimli olarak üretmesine kadar nispeten nadiren kullanılıyordu.[6]
Humphry Davy, Gay-Lussac ve Louis Jacques Thénard tarafından izole edilene kadar bor element olarak tanınmadı. 'de Davy, bir borat çözeltisinden gönderilen elektrik akımının elektrotlardan birinde kahverengi bir çökelti ürettiğini gözlemledi. Daha sonraki deneylerinde borik asidi azaltmak için elektroliz yerine potasyum kullandı. Yeni elementi doğrulamaya yetecek kadar bor üretti ve buna borakyum adını verdi. Gay-Lussac ve Thénard, borik asidi indirgemek için yüksek sıcaklıklarda demir kullandı. Bor'u hava ile oksitleyerek borik asidin oksidasyon ürünü olduğunu gösterdiler.[7]Jöns Jacob Berzelius, 'te onu bir element olarak tanımladı.[8] Saf bor ilk kez 'da tartışmasız Amerikalı kimyager Ezekiel Weintraub tarafından üretildi.[9][10][11]
Laboratuarda elemental borun hazırlanması[değiştir kaynağı değiştir]
Bor, en güçlü kalıcı mıknatıs türleri arasında yer alan neodim mıknatısların (Nd2Fe14B) bileşenlerindendir. Bu mıknatıslar, kompakt ve nispeten küçük motor ve aktüatörlerde manyetik rezonans görüntüleme (MRI) sistemleri gibi çeşitli elektromekanik ve elektronik cihazlarda bulunur. Örnek olarak, bilgisayar sabit diskleri (sabit disk sürücüleri), CD (kompakt disk) ve DVD (dijital çok yönlü disk) oynatıcılar, kompakt bir pakette yoğun dönüş gücü sağlamak için neodim mıknatıslı motorlara güvenir. Cep telefonlarında 'Neo' mıknatıslar, küçük hoparlörlerin yüksek ses gücü sağlamasına olanak sağlar.[80]
Nükleer reaktörlerde koruyucu ve nötron soğurucu[değiştir kaynağı değiştir]
Çok sayıda organobor bileşiği bilinmektedir ve birçoğu organik sentezde faydalıdır. Çoğu basit bir boran kimyasalı olan diboran B2H6 kullanan hidroborasyondan üretilir. Organoboron(III) bileşikleri genellikle tetrahedral veya trigonal düzlemseldir, örneğin tetrafenilborat, [B(C6H5)4]- ve trifenilboran, B(C6H5)3. Bununla birlikte, birbiriyle reaksiyona giren çoklu bor atomları, tamamen bor atomlarından veya değişen sayıda karbon heteroatomlarından oluşan yeni on iki yüzlü (12 kenarlı) ve ikosahedral (20 kenarlı) yapılar oluşturma eğilimindedir.
Organoboron kimyasalları, bor karbürden karboranlara, bir süper asit olan karboran asit dahil reaktif yapılar oluşturmak üzere halojenlenebilen karbon-bor küme kimyası bileşiklerine kadar çok çeşitli kullanımlarda kullanılmıştır.
Bir örnek olarak, karboranlar, kanser için bor nötron yakalama tedavisi için bor içeren bileşikleri sentezlemek amacıyla diğer biyokimyasallara önemli miktarlarda bor ekleyen faydalı moleküler parçalar oluşturur.