Konu solunum yolu rahatsızlıkları olduğunda “Bronşit nedir?” sorusu sık gündeme gelir. Bronşit özellikle soğuk kış günlerinde pek çok kişiyi etkileyen solunum yolu rahatsızlıklarından sadece biri. Üst solunum yollarının iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bu durum yaşam kalitesini düşüren ve günlük aktiviteleri olumsuz etkileyen rahatsız edici semptomlara neden olur.
Bronşit nefes alıp verirken solunum yollarının iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu durum bronş adı verilen hava kanallarının şişmesi ve genellikle balgam üretimiyle karakterizedir.
Bronşit iki türde sınıflandırılabilir: akut bronşit ve kronik bronşit.
Akut bronşit: “Akut bronşit nedir?” sorusu şu şekilde yanıtlanabilir: Genellikle solunum yolu enfeksiyonlarının sonucunda ortaya çıkan ve kısa süreli olan bir durumdur. Virüsler veya bakteriler nedeniyle hava yollarında iltihaplanma meydana gelir ve bu da öksürük, balgam üretimi ve nefes darlığı gibi belirtilere yol açar. Akut bronşitin tedavisi, genellikle semptomları hafifletmeye yönelik olup istirahat, bol sıvı alımı ve gerektiğinde ağrı kesici ilaçların kullanımını içerir. Antibiyotiklere ise ancak bakteriyel enfeksiyon şüphesi olduğunda başvurulur. Çoğu zaman akut bronşit birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelir.
Kronik bronşit: Uzun süreli ve tekrarlayan öksürükle karakterize edilen daha ciddi bir durumdur. Genellikle sigara içme veya uzun süreli maruz kalınan hava kirliliği gibi dış etkenlere bağlı olarak gelişir. Kronik bronşitte de iltihaplanma söz konusu olsa da bu durum daha kalıcı olup, solunum sistemindeki hücrelerin hasar görmesine yol açabilir. Kronik bronşitin tedavisi genellikle hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya ve semptomları kontrol altına almaya yöneliktir. Bu amaçla kullanılan yöntemler arasında sigarayı bırakma, hava temizleyicileri kullanma, bronkodilatör ve anti-inflamatuar ilaçlar ile fizyoterapi bulunmaktadır. Kronik bronşitte öksürük ve balgam üretimi en az 3 ay boyunca devam eder ve ardışık 2 yıl boyunca tekrarlar.
Çocuklarda bronşit: “Çocuk ve bebeklerde bronşit nedir?” sorusu şu şekilde yanıtlanabilir:Bronşit genellikle çocuklarda sık görülen bir solunum yolu enfeksiyonudur. Bronş adı verilen hava yollarının iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Çocuklarda bronşitin belirtileri arasında öksürük, nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi, balgam üretimi ve halsizlik yer alır. Bu semptomlar çocuğun günlük aktivitelerini etkileyebilir ve uyku kalitesini de düşürebilir. Bronşit tedavisi genellikle semptomların hafifletilmesi ile başlar. Çocuğa bol miktarda sıvı tüketmesi önerilir ve bazen öksürük kesici ilaçlar reçete edilebilir. Antibiyotikler genellikle viral bronşitte işe yaramaz ancak bakteriyel bir enfeksiyon varsa doktorunuz tarafından reçete edilebilirler. Önleyici önlemler almak da önemlidir.
Bronşit belirtileri genellikle soğuk algınlığı veya grip benzeri semptomlarla başlar ve zaman içinde daha şiddetli hale gelebilir. Bu hastalığın en yaygın belirtisi öksürüktür. Özellikle akut bronşitte kuru ve tahriş edici bir öksürük görülürken kronik bronşit belirtileri ise balgam üretimiyle birlikte sürekli öksürmedir. Hastaların birçoğu nefes almada zorluk yaşayabilir ve bu durum çoğunlukla hırıltılı solunum olarak adlandırılır. Ayrıca göğüs ağrısı ve sıkışma hissi de bronşit belirtileri arasında yer alır. Bunun yanı sıra yorgunluk, halsizlik ve ateş de hastaların yaşadığı diğer sorunlar arasındadır.
Bronşitli hastaların bazıları baş ağrısı ve kas ağrısı gibi ek şikâyetlerle de karşılaşabilir. Özellikle akut bronşitte burun akıntısı, boğaz ağrısı ve hapşırma da görülebilen diğer belirtilerdendir. Kronik bronşit vakalarında ise sabahları daha fazla balgam üretimi olması tipiktir. Öksürük nedeniyle uyku düzeninin bozulması bronşitin sosyal ve iş yaşamını etkileyen bir başka sonucudur. Hastaların yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilecek bu durum özellikle kronik bronşitli bireyler için büyük bir sorun teşkil eder.
Astım bronşit belirtileri: Astım ve bronşit solunum yollarını etkileyen iki farklı hastalıktır. Astım bronşitin bir türüdür ve her ikisi de benzer belirtiler gösterir. Astım bronşit belirtileri şu şekildedir:
Bronşit solunum yollarındaki bronşların enfeksiyon veya irritasyon sonucu iltihaplanmasıdır. Bronşların iltihaplanmasına neden olan birçok faktör vardır. “Bronşit neden olur?” sorusunun yanıtı şöyledir:
Bronşit teşhisi hastanın semptomları ve fizik muayene bulguları dikkate alınarak doktor tarafından konulur. Başlangıç aşamasında doktor hastanın tıbbi öyküsünü gözden geçirir ve belirtileri değerlendirir. Daha sonra fizik muayene yaparak bronşit ile ilgili işaretler arar. Teşhisin doğrulanması için çeşitli testler uygulanabilir. Öncelikle göğüs röntgeni istenebilir. Bu sayede akciğerdeki anormallikleri ve enfeksiyonları tespit etmek mümkündür. Ayrıca balgam örneği de toplanarak laboratuvar incelemesine gönderilebilir. Bu test mikropları ve mikroorganizmaları tanımlamak için kullanılır.
Semptomların şiddetine veya süresine bağlı olarak doktor solunum fonksiyon testleri isteyebilir. Spirometri adı verilen bu test akciğerlerin ne kadar hızlı ve verimli bir şekilde havayı hareket ettirebildiğini ölçer. Bu sonuçlar bronşitin ne derece ciddi olduğunu ve tedavide hangi yöntemlerin uygulanacağını belirlemeye yardımcı olur. Doktor ayrıca kan gazları analizi isteyebilir. Bu test oksijen ve karbondioksit seviyelerini ölçerek akciğerlerin ne kadar iyi çalıştığını gösterir. Bronşit teşhisi konulan hastaların kanlarında oksijen düzeyinin düşük karbondioksit düzeyinin ise yüksek olduğu görülebilir.
“Bronşit nasıl geçer?” sorusu da merak edilenler arasında. Bronşit tedavisinde hedef hastanın yaşam kalitesini artırmak ve semptomları hafifletmektir. Bu süreçte bazı ilaçlar kullanılırken yaşam tarzı değişiklikleri ve evde uygulanabilecek önlemler de oldukça önemlidir.
İlaç tedavisi olarak genellikle bronşitin akut ya da kronik olmasına bağlı olarak farklı ilaçlar reçete edilir. Akut bronşitte virüslerin neden olduğu durumlarda antibiyotik kullanımı gerekmezken bakteriyel enfeksiyonların söz konusu olduğu hallerde doktor kontrolünde antibiyotik tedavisine başlanabilir. Kronik bronşitli hastalarda ise steroid içeren inhaler ilaçlar ve bronkodilatörler sıklıkla tercih edilir. Bu ilaçlar solunum yollarındaki iltihabı azaltmaya ve bronşları açarak nefes almayı kolaylaştırmaya yardımcı olur.
Bronşit hastalarının yaşam kalitesini artırmak ve belirtileri hafifletmek için uygulanabilecek bazı doğal yöntemler bulunur. Bunlar arasında bol miktarda su tüketimi, nemlendirici kullanımı, balgam söktürücü bitkisel çaylar ve dikkatli beslenme yer alır. “Bronşite ne iyi gelir?” sorusunun yanıtı ise şöyledir:
“Yetişkinler ve çocuklarda bronşite ne iyi gelir?” sorusuna verilebilecek bir diğer yanıt ise aşağıdaki gibidir:
Diğer solunum sistemi hastalıkları hakkında bilgi almak için "Solunum Sistemi Hastalıkları Nelerdir?" başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Bilgi talep formunu doldurarak Büyük Anadolu Hastaneleri tarafından uygulanan bronşit tedavisi ile ilgili merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz.
Bronşit bulaşıcı mı?
“Bronşit bulaşıcı mı?” diye merak ediyorsanız mikroorganizmalar sebebiyle gelişen bronşitin bulaşıcı olduğunu bilmelisiniz. Ancak diğer nedenlerden kaynaklanan bronşit bulaşıcı değildir.
Bronşit kaç günde geçer?
Bronşit her bireyde farklı sürelerde iyileşir. Akut bronşit genellikle hafta içerisinde geçebilirken kronik bronşit daha uzun bir sürece sahip olabilir. Ancak tedavi edici ilaçlar ve dinlenme gibi önlemler alınması durumunda iyileşme süreci hızlandırılabilir. Doktorunuzun önerilerini takip etmek ve sağlıklı yaşam tarzı benimsemek iyileşme sürecini destekleyecektir.
Bronşite hangi bölüm bakar?
Bronşite göğüs hastalıkları ve alerji hastalıklar bölümü bakar. Hastanın 16 yaşından küçük olması durumunda çocuk sağlığı ve hastalıkları ile çocuk alerji bölümü uzmanları bakar.
Bronşit tamamen iyileşir mi?
Bronşit tedavisi hastalığın türüne ve şiddetine göre değişebilir. Akut bronşit genellikle tedavi edilebilir ve tamamen iyileşebilir. Bu süreçte dinlenme, bol miktarda sıvı tüketimi, öksürük kesici ilaçlar ve gerektiğinde antibiyotik kullanımı gibi tedaviler uygulanabilir. Kronik bronşit ise daha uzun vadeli bir durumdur ve zaman içinde akciğerleri kalıcı olarak etkileyebilir. Ancak kronik bronşitin belirtileri kontrol altına alınabilir ve yaşam tarzı değişiklikleriyle semptomların azaltılması mümkündür.
İki tür bronşit vardır - akut bronşit ve kronik bronşit - bunların her ikisi de nedenleri bakımından farklıdır.
Çocuklarda akut bronşitin başlangıcı oldukça hızlıdır ve ciddi belirtilere yol açar. Akut bronşit genellikle iki ila üç hafta sürer. Bakteriyel bir enfeksiyon, nadiren görülme sıklığına rağmen aynı etkiyi yapmasına rağmen, bu durum büyük ölçüde viral bir enfeksiyona bağlanabilir. Akut bronşit, sıklıkla soğuk algınlığıveya aşağıdakiler gibi bazı diğer solunum yolu enfeksiyonlarının ardından ortaya çıkar:
Kronik bronşit çoğunlukla 45 yaşın üzerindeki insanlar arasında yaygındır, ancak çocuklar, gençler ve genç yetişkinlerde de görülebilir. Kronik bronşiti olan çocuklar, soğuk algınlığı gibi solunum yolu enfeksiyonlarından kurtulması daha uzun zaman alır. En az dört hafta veya daha fazla sürebilir.
Çocuklarda en sık görülen bronşit belirti ve semptomları balgamlı öksürük, yoğun mukus veya balgam üretimidir. Bunun yanında
Çocuğunuzun balgamlı öksürüğü iki ya da üç hafta sonra bile kendiliğinden geçmiyorsa çocuk doktorunuza danışın. Çocuğunuzun sağlığına gelince, her zaman en güvenli tarafta olmak ve en küçük sıkıntıda profesyonel yardım istemek en iyisidir. Aşağıdaki belirtilerden herhangi biriyle karşılaşırsanız, çocuğunuzu güvenilir bir çocuk doktoru tarafından tıbbi olarak muayene ettirin.
Çocuğunuz gargara yapmak için yeterince büyükse, tuzlu su ile gargara yapmak, bronşitin semptomlarını, özellikle öksürük ve boğaz ağrısını hızlı bir şekilde rahatlatır.
Nemlendiriciler, bir odadaki havaya nem ekleyen ve bronşitle ilişkili mukusun azaltılmasına yardımcı olan ve çocuğunuzun daha kolay nefes almasını sağlayan makinelerdir. Öksürüğü azaltmak bu mekinelerden kullanılabilir. Evinizde, özellikle çocuğunuzun uyuduğu odada, mümkün olan her yerde bir nemlendirici kullanın. Başka bir seçenek de, havadaki nemi arttırmak için odaya bir kase sıcak su koymaktır. Ayrıca çocuğunuzun odasındaki radyatöre bir su kabı yerleştirebilirsiniz.
Bal, bronşitin en sık görülen semptomlarından biri olan öksürüğü azaltmak için iyi bir çözümdür. Balın antibakteriyel ve antiviral kabiliyetinden dolayı bronşitle ilişkili öksürüğün rahatlamasına büyük katkı sağlar. Boğaz iltihabını da hafifletmeye yardımcı olabilir. Bal sadece 1 yaşından büyük çocuklar için önerilir.
Zencefil bronşiti tedavi etmek için mükemmel bir doğal ilaçtır. Anti-enflamatuar ve bağışıklık arttırıcı özellikler içeren zencefil, bronşit semptomlarının azaltılmasında çok etkilidir. Ayrıca bronşiyal tüplerin ilişkili tahriş ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca her bir çay kaşığı zencefil tozu ve balı birleştirip çocuğunuza günde kez süt verebilirsiniz.
Çocuğunuza gün boyu çiğnemek için zencefil şekeri bile verebilirsiniz.
Antibiyotik ve antiviral özelliklerinden dolayı, sarımsak bronşit tedavisinde, özellikle çocuklarda akut bronşit tedavisinde oldukça faydalıdır.
Zerdeçal, çocuklarda bronşit tedavisinde bir başka etkili bir bitkidir. Mukusun açılmasını ve bronşiyal tüplerin şişmesini en aza indirmeye yardımcı olan güçlü bir antioksidan ve antienflamatuvar bir bileşik olan aktif bileşen kurkumin içerir. Ayrıca, öksürük, ağrı ve diğer ilgili bronşit belirtileri ile başa çıkmanıza yardımcı olur.
Not: Çocuğunuza zerdeçal vermeden önce doktorunuza danışın.
Bronşit tedavisi sırasında çocuğunuza bol miktarda sıvı vermeye çalışın. Bu, durumu daha da kötüleştirebilecek olan dehidrasyonun önlenmesine yardımcı olacaktır.
Bol sıvı alımı mukusun incelmesine yardımcı olur, atılmasını kolaylaştırır ve öksürüğü azaltır. Mukusun dışarı atılması, her türlü enfeksiyondan daha hızlı iyileşme sağlamak için çocuğunuzun vücudundan mikropların a tılmasına yardımcı olur.
Çocuğunuz bir anda büyük miktarlarda sıvıyı reddediyorsa, daha sık aralıklarla daha az miktarda veriniz. Ayrıca, çocuğunuzun kusmasına neden olabileceğinden çocuğunuzu sıvı almaya zorlamayın.
Bronşitli çocuk nefes almak kadar basit bir şey için çok çaba harcadığı için göğsündeki sürekli efor nedeniyle kendini yorgun hisseder. Dinlenmek kendini daha kolay toparlamasına ve hastalığı atlatmasına yardımcı olur.
Akciğerleriniz iyileşmek için zamana ihtiyaç duyduğundan, uygun dinlenme ve uyku şarttır. Bu nedenle, iyileşme sürecini hızlandırmak için çocuğunuzun bol bol dinlenmesini ve uyumasını sağlayın.
Fitoterapist Dr. Serdar Özgüç, çocuklarda bronşit tedavisi için hangi bitkilerin iyi geldiğini anlatıyor.
Ökaliptus, yapraklarındaki uçucu yağlar nedeniyle soğuk algınlığında, bronşitte kullanılır. Balgamı yumuşatır ve rahat çıkartılmasında etkilidir. 6 yaş altı çocuklarda özellikle aromaterapide, "Ökaliptus citrata" ve "Ökaliptus radiata" uçucu yağlarının kullanımı içeriklerindeki bileşenlerden dolayı daha uygundur.
Çocuklarda bronşitte 30 ml jojoba yağı içerisine damla "ökaliptus citrata" damlatılır gece yatarken göğüs kafesine masaj yapılır ve tülbentle örtülerek etkinlik artırılır. Böylece balgamlı öksürüğün daha çabuk atılması sağlanır.
2. TARİF: 15 ml jojoba yağı içerisine 3 damla mersin uçucu yağı ve 2 damla ökaliptus uçucu yağı ilave edilir, karıştırılır. Bu karışım masaj yoluyla gece yatmadan gögüs kafesine sürülür.
Sarıçam tıbbi bitkisinin içerdiği uçucu yağlar balgam söktürücü özelliği ile bronşitte destek olur. KOAH ve sstım hastalarında spazmı artırabilme olasılığından dolayı önerilmemektedir.
10 yaş üzeri çocuklarda ve yetişkinlerde bronşitte ml buhurdanlık içerisine damla sarıçam uçucu yağı ve 2 damla mersin uçucu yağı ilave edilir ve hastanın yattığı odada bir köşeye konulur, 2 saatte bir yenilenir. Böylelikle ev halkına bulaşması önlenmiş olur.
10 yaş üzeri çocuklarda 30 ml jojoba yağı içerisine 3 damla sarıçam uçucu yağı ve 2 damla mersin uçucu yağı konur ve göğüs kafesine masaj yapılır.
BRONŞİTE HANGİ BİTKİLER İYİ GELİR?
[fotogaleri=]
Sıklıkla 2 yaşından küçük çocuklarda görülen bronşit, hastanede kontrol altına alınması gereken nefes darlıklarına neden olabilir.
Çocuklardaki bronşların çapı yetişkinlere göre daha dar olduğu için, hava yolları virüslerin etkisi ile daha kolay tıkanır ve bu da akciğerlere hava girmesini zorlaştırır.
Prematüre doğan, doğuştan kalp ve akciğer sorunu olan, sigara dumanına sıklıkla maruz kalan ve anne sütü almamış çocukların bronşite yakalanma oranı diğer çocuklara göre daha fazladır.
Çocuklarda bronşite yakalanma riskini yükselten bir diğer faktör ise kreş gibi kalabalık ortamlardır.
Çocukluk çağında sık görülen ve akciğerlerin küçük hava yollarında tıkanıklığa neden olan bronşit, özellikle kış mevsiminde ortaya çıkar.
ÇOCUKLARDA BRONŞİT BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bronşit belirtileri, nedenlerinde olduğu gibi akut ve kronikte türlerinde farklıdır. Bazı semptomlar her iki türde de görülse de, kronik bronşitte ortaya çıkan belirtiler daha ağır olabilir.
Çocuklarda bronşit genellikle kendini balgamlı bir öksürük ile belli eder, aynı zamanda sümük akması ve burun tıkanması da gözlemlenebilir.
Diğer belirti ve semptomlardan bazıları şunlardır:
–Boğaz ağrısı
–Yorgunluk
–Titreme
–Hafif baş ağrısı
–Hafif ateş
–Öğürme veya kusma
–Göğüste hafif sıkışma, hafif ağrı hissi
–Vücutta ağrılar
–Hırıltılı nefes
–Nefes almada zorlanma.
ÇOCUKLARI BRONŞİTTEN KORUMANIN YOLLARI
-Ev ortamının sık sık havalandırılması, çocukların soluduğu havanın temizlenmesi çok önemlidir.
-Çocukların yanında parfüm ve deodorant gibi kimyasal maddelerin kullanımı minimum düzeye indirilmelidir.
-Hastalığın salgın yaptığı dönemlerde, çocukları kreş gibi ortamlardan uzak tutmalıdır.
-Çocuğun sigara dumanına maruziyetine kesinlikle izin verilmemelidir.
-Grip hastası aile büyüklerinin, bebeklerden ve çocuklardan mümkün olduğunca uzak durması bronşiolite karşı koruyucudur. Bu gibi durumlarda, hasta kişiler ev içerisinde koruyucu maske kullanmalıdır.
-Genel hijyen kurallarına uyulmalı ve ev düzenli olarak temizlenmelidir.
Üst solunum yolu enfeksiyonu olan kişilerden uzak durmak için, özellikle çocukların kapalı mekanlarda uzun süre kalması engellenmelidir.
-Anne sütü ile beslenme desteklenmelidir. Bebeklerin özellikle ilk 6 ay anne sütü almalarına dikkat edilmelidir.
-Aile bireylerinin, bronşiolite ve bulaş yollarına karşı bilinçlendirilmesi, gerekli önlemleri almaları sağlanmalıdır.
-Çocukların bol sıvı alması, günlük taze sebze ve meyve tüketmeleri sağlanmalıdır. Çocukluk çağından itibaren sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmalarına yardım edilmelidir.
ÇOCUKLARDA BRONŞİT NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Akut bronşit herhangi bir tedavi uygulamadan 2 hafta içinde düzelmektedir. Bazı durumlarda doktor bazı ilaçlar önerebilir.
Antibiotikler: Bronşit genellikle virüslerle olur. Bu nedenle antibiyotiğin faydası olmadığı için tavsiye edilmez. Bununla birlikte bakteriyel mikrop şüphesi varsa antibiotik verilebilir.
Öksürük şurupları: Öksürük şurupları akciğerlerde biriken balgamın dışarı çıkmasını engelledikleri için çok tavsiye edilmez. Öksürmek balgam çıkarmak için faydalıdır. Ancak öksürük gece uykusunu bozuyorsa öksürük şurupları kısa süreli verilebilir.
Diğer ilaçlar: Eğer alerji, astım veya reflü gibi sorunlar varsa bu sorunlara yönelik doktor ilaçlar verebilir.
Eğer çocukta kronik bronşit varsa akciğer fonksiyonlarını artırmak için solunum eksersiz tedavileri gündeme gelebilir. Kronik bronşit nedenine göre tedavi modeli değişebilir.