Can 26 Gübre Içeriği
Yapısında %26 azot (N) bulunur. %13 Nitrat Azotu (NH4 -N), %13 Amonyum Azotu (NO3 -N) ihtiva eden kullanımı son derece yaygın olan bir gübredir.
İçerdiği nitrat azotu sayesinde bitkiye direkt etki ederken, amonyum azotu sayesinde de gelişim süresi boyunca ihtiyaç duyulan azot kontrollü bir şekilde temin edilmiş olunur.
Amonyum nitrat gübresi ekim zamanında kullanılabildiği gibi bitkinin büyüyüp geliştiği dönemlerde de başarı ile uygulanabilir.
Amonyum Nitrat gübresi toprakta kolayca çözülür, her türlü toprakta kullanılabilir.
Amonyum Nitrat toprak PH’ının değişimine sebep olmaz.
Çeltik tarımında kullanılmamalıdır.
Özellikle kireç oranı yüksek olan topraklar için uygun bir gübre çeşididir.
Kullanıldığı bölgeler de yağış miktarı yeterli olmalı veya sulama imkanı bulunmalıdır. Çünkü dolgu maddesi olarak kireç kullanılmakta olup, kireç suda yavaş ve uzun sürede çözünebilmektedir.
Depolama ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Isı ve ateş kaynaklarından uzak tutun.
Depo bölgesinde sigara içmeyin.
Fiziksel bozulmaları önlemek için gübreyi direk gün ışığından uzak tutun.
Paketlenmiş gübreleri kümeler halinde istifleyin. İstiflerken zeminle temasını kesmelisiniz.
Kuru ve iyi havalandırılan depolarda saklayın. Gübreyi nemli ortamda saklamayın.
Gübrenin elle uzun süre temas edeceği durumlarda eldiven kullanın.
Nitrat Gübre
Nitrat
Nitrat, NO3&#; formülüyle gösterilen bir iyondur ve yalnız başına bir gübre olarak bulunmaz ancak toprakta iyon olarak çözündüğünde bitki tarafından azot kaynağı olarak alınabilir hale gelir. Suda çözünen nitrat suyunun hareketi ile toprakta hareket eder ve yağışlarla bahçenin dışına ve aşağı doğru yıkanır. Buna ‘leaching’ denir ve geçirgen/kumlu topraklardan azot kaybının başlıca nedenidir. Nitrat bir kez kök bölgesinin altına süzüldükten sonra ağaç tarafından alınmaz ve bu nedenle bitki için kaybolmuş olarak kabul edilir. Killi ve az geçirgen topraklarda ise toprak suya doyduğunda, topraktaki organizmaları ihtiyaç duydukları oksijeni nitratlardan alır ve azotu havaya gaz halinde verir. Buna denitrifikasyon denir ve ince dokulu killi topraklarda azot kaybının en yaygın nedenidir.
Nitrat gübre çeşitleri
Nitratlar birçok yapıda karşımıza çıkar: amonyum, kalsiyum sodyum, potasyum ve magnezyumla bileşik oluşurabilir. Piyasada 26 nitrat veya 33 nitrat gübrelerini bulmak mümkündür. Azot yazısında değinildiği gibi nitratlı gübreler ceviz yetiştiriciliğinde ağaçların dişi organları uyandıktan sonra verilebilir. Bu sürecin öncesinde verilen nitrat ağaç kökü tarafından alınamayacağından nitrat yıkanarak kaybolur.
Kalsiyum Amonyum Nitrat (CAN) / 26 nitrat
26 nitrat gübresinin asıl ismi Kalsiyum Amonyum Nitrat (CAN)’tır ve %26 oranında azotu %13 nitrat ve %13 amonyum olarak içerir. Oldukça iyi bir azot kaynağıdır ve pH değişimine yol açmaz. Azotun yanında toprağa kalsiyum iyonları da verir.
Amonyum Nitrat / 33 nitrat
33 nitrat gübresi %33 oranında Azotu % Amonyum ve % Nitrat olarak içerir. Normalde patlayıcı olmayan amonyum nitrat yanıcı maddelerle karıştığında patlayıcı hale gelebilir.
Potasyum Nitrat
Potasyum nitrat, yalnızca %13 Nitrat içeren, hiç amonyum içermeyen iyi bir azot kaynağıdır. Diğer nitratlı gübrelere göre sulama suyunda daha yavaş ve az çözünür ancak az dozda haftalık uygulamalar için oldukça uygundur.
Sodyum Nitrat
16 nitrat azotu içeren sodyum nitrat Türkiye&#;deki tarım uygulamalarında pek popüler değildir. Sodyum nitrat dünyadaki ilk fenni nitrojen gübrelerinden birisidir.
Tehlikeleri
Nitratın buhar yoluyla solunması, yutulması veya teması ciltte ve gözlerde ciddi yaralanmalara, yanıklara veya çok ileri seviyede ölüme neden olabilir. Bunun yanında nitrat aşındırıcı ve zehirli gazlar üretebilir. Nitratın su kaynaklarına karışması doğal hayatı bozabilir ve çevre kirliliğe neden olabilir. Bu sebeplerden dolayı aşırı gübre kullanımı hem çiftçi hem de doğa için oldukça zararlıdır.
Yap脹s脹nda %26 azot (N) bulunan kalsiyum amonyum nitrat (CAN), 巽eltik d脹・脹ndaki k端lt端r bitkilerin 端st g端brelemesinde en yayg脹n kullan脹lan besin kaynaklar脹ndan biridir. Yap脹s脹ndaki azotun yar脹s脹 amonyum azotu (NH4-N), di・er yar脹s脹 ise nitrat azotu (NO3-N) formundad脹r. Nitrat azotu, bitkilerin h脹zl脹 geli・im ve 端r端ne yatma d旦nemlerinde bitki k旦kleri taraf脹ndan do・rudan ve kolayl脹kla al脹n脹rken, amonyum formundaki azotun b端y端k bir k脹sm脹 ise toprak ・artlar脹na ba・l脹 olarak, topraktaki azot bakterileri taraf脹ndan nitrat azotuna d旦n端・t端r端l端r. Bu sayede bitkiler azot ihtiya巽lar脹n脹 rahatl脹kla kar・脹larlar. ・eltik d脹・脹ndaki k端lt端r bitkilerinin tamam脹n脹n geli・me d旦nemleri i巽inde ald脹・脹 toplam azotun %75・・i nitrat azotu formundad脹r. Bu nedenle, 端lkemizde ve d端nyada, 端st g端bresi olarak en 巽ok kullan脹lan azotlu g端brelerin ba・脹nda CAN gelir.
Kullan脹m Alanlar脹
Kalsiyum amonyum nitrat, bu・day, arpa gibi tah脹llar ba・ta olmak 端zere, b端t端n k端lt端r bitkilerinin 巽apalanmas脹 ve sulanmas脹 s脹ras脹nda 端st g端bre olarak kullan脹labilir. Bitkilerin yeterli azot ile g端brelenmemesi durumunda, bitkide geli・im yava・lar; yapraklar k端巽端k kal脹r; alt yapraklardan ba・layarak soluk ya da sar脹mt脹rak ye・il bir renk al脹r, ard脹ndan da t端m yaprak ayas脹 sarar脹r. Gere・inden fazla verilmesi durumunda ise, bitkilerde normalden fazla bir geli・im olurken, olgunla・ma ve hasat gecikir. Kalsiyum amonyum nitrat g端bresinin toprak pH・・s脹 端zerinde herhangi bir etkisi olmad脹・脹ndan (yani, n旦tr reaksiyonlu bir g端bre oldu・undan) b端t端n topraklarda rahatl脹kla kullan脹labilir.
Kullan脹m ・ekli
Uygulamadan hemen sonra topra・a kar脹・t脹r脹lmas脹 veya ya・murdan ve sulamadan hemen 旦nce toprak y端zeyine serpilmesi halinde, CAN g端bresinden 端rede olan脹n aksine, amonyak (NH3) gaz脹 ・eklinde herhangi bir azot kayb脹 olmaz. G端brenin i巽eri・indeki azot, toprak suyunda veya suda eridi・i (巽旦z端nd端・端) zaman, (+) elektrik y端kl端 amonyum (NH4) iyonu ve (-) elektrik y端kl端 nitrat (NO3) iyonlar脹na ayr脹l脹r. Amonyum iyonlar脹 (+) elektrik y端kl端 oldu・u i巽in toprakta bulunan (-) elektrik y端kl端 kil mineralleri ve di・er kolloidler taraf脹ndan ba・land脹・脹ndan, sulama suyu ile y脹kanmaz. Nitrat iyonlar脹 ise, (-) elektrik y端kl端 oldu・u i巽in kil mineralleri ve di・er kolloidler taraf脹ndan tutulamayaca・脹ndan, kumlu topraklar ba・ta olmak 端zere, bir k脹sm脹 a・脹r脹 ya・脹・ ya da sulama ile y脹kanarak bitki k旦k b旦lgesinden uzakla・abilir. Bu nedenle, bu gibi alanlarda bitkinin azotlu g端bre ihtiyac脹 g旦z 旦n端nde bulundurularak, CAN g端bresi ya・脹・ ve sulama adedine g旦re birka巽 k脹sma ayr脹larak uygulan脹r.