Şeker Yüklemesi Hamilelikte

Gestasyonel Diyabet

Bundan on yıl önce doktorlar şeker hastası geç kadınlara hamile kalmalarının sakıncalı olduğunu söyleyip,çocuk yapmamalarını tavsiye ediyorlardı. Tıbbın büyük bir hızla ilerlemesi şeker hastası genç kadınların sağlıklı bebekler doğurmalarını doğal hale gelirdi.

‘’Hamilelik esnasında ana karnında başka östrojen olmak üzere bir çok hormon üretilir. Bu hormonlar kan şekerini yükseltir. Bu metabolizma ebeliğin değişikliğine pankreası bu sağlıklı cevabı veremediği için şeker hastalığı ortaya çıkar ancak, hamilelik şekeri doğum gerçekleştikten sonra geçer’’

Şeker Hastasıyım ve Hamile Kalmak İstiyorum, Ne Yapmalıyım?

Öncelikle şeker hastası kadın zahmetli geçebilecek dokuz aylık hamilelik süresine kendisini fiziksel,duygusal ve pisikolojik olarak hazırlamalıdır. Aile ve eşin tam desteği bu noktada çok önemlidir. Ardından bir endokronoloji yani hormon hastalıkları uzmanına danışıp, daha gebe kalmadan 3 ay önce kan şekerinin normale indirilmesi gerekir. Bu yaklaşım doğacak bebekte sakatlık olma ihtimalini azaltır.

Gebelik Diyabeti için Risk Faktörleri Nelerdir?

- İlerlemiş yaş,

- Aşırı kilo,

- ailede diyabet hikayesi olması veya daha önceki gebelikte şeker hastalığı risk faktörleridir.

Buna karşın hiç bir risk faktörü olmayanlarda da gebelik diyabeti görülebilir.

Hamilelik Şekeri Nasıl Teşhis Edilir?

Hamile kadınlarda şeker hastalığı gebeliğin altıncı ayından itibaren aranır. Ailesinde şeker hastalığı olanlar, ileri yaşta gebe kalanlar ve aşırı kilolularda testler daha erken yapılmalıdır. Önce basit bir tarama testi yapılır. Gebe kadına 50 gr glukoz içirilip bir saat sonra kan glukoz düzeyi mg/dl altında ise şeker hastalığı yoktur mg/dl üzerinde ise 3 saatlik gr gulukoz ile yükleme yapılması gerekir. 3 saatlik yükleme neticesinde hamilelik şekerinin var olup olmadığı kesin olarak anlaşılır. Hastalık genelde gebeliğin haftasında test edilir ve tadavi başlatılır.

Bebeğim Şeker Hastası Olarak Doğar Mı?

Annede gebelik diyabeti olduğunda bebekte doğuştan diabet riski yoktur.

Gebelikte Diyabetin Sonuçları Nelerdir?

Bebeğin doğum ağırlığında artış (irilik) olabilmektedir. Doktorunuz bu problemin farkına varacak ve ultrasonografik inceleme isteyecektir. Bebeğin büyük olduğu belirlenirse sezeryan gerekebilir. Gebelik diyabetini tedavi etmeni amacı bebeğin daha fazla irileşmesini engelleyip doğum sırasında oluşabilecek riskleri azaltmaktır. Doğum sonrasında bebeğin kan şekerinin düşmesi, bebek kanında kalsiyum düzeyinin düşmesi, akçiğerin tam gelişmemesine bağlı solunum güçlüğü ve sarılık bebekte açığa çıkabilecek diğer ciddi problemlerdir. Kan şekeri kontrol altına alınamayan hamilelerin doğurdukları bebeklerde çoçukluk döneminde aşırı kilo artışı görülebilir. Gebellik diyabeti ortaya çıkan annede,gebelik sonrasında kalıcı diyabet gelişme oranı yüksektir.

Gebelik Diyabeti Nasıl Tedavi Edilir?

Gebelik diyabeti teşhis edildiğinde bir endokronoloji uzmanı ve diyetisyenin uygulayacağı özel bir diyet,kan şekeri takibi ve eğer gerekir ise insülin tedavisine ihtiyacınız var. Hamilelikte annenin kalori gereksinimi artmıştır ve uygulacak diyet annenin kan şekerini normale düşürecek fakat bebeğe tüm besin öğelerini, minarelleri ve vitaminleri eksizsiz sağlayıp,gelişimini engellemeyecek şekilde olmalıdır. Diyet tedavisi yetersiz kalırsa glukometre adını verdiğimiz şeker ölçme cihazı alıp, kan şekerini açlık ve toklukta ölçerek,insülin tedavisine başlamak gerekir.

İnsülin İğnesine İhtiyacım Var Mı?

Gebelik diyabeti olan kadınların %10 ila %25 ‘ inde, kan glukoz düzeyini düşürmek için insilün enjeksiyonu gerekir. Annelerin insüline gereksinim duyup duymadıkları teşhis esnasında belirlenememektedir. İnsülin tedavisinin bebeğe zararı yoktur.

Gebelik Bitince Beni Ne Bekliyor?

Gebelikte uyguladığımız sağlıklı yemek yeme düzeni gelecekteki diyetiniz için baz oluşturmalıdır. Diyabetin sadece hamilelikle ilişkisi olduğunu kanıtlamak için doğumdan 12 hafta sonra şeker yükleme testi yaptırmak önerilir.

Önemli Notlar

seafoodplus.infoızlık: Kabızlık gebelik süresince bir problem oluşturabilir. Diyet uzmanınız size lifli yiyecekleri içeren karbonhidratları önerecektir. Laksatif kullanmaktan kaçınılmalıdır. Çünkü bunlar çok miktarda glukoz içerebilirler.

2.Öğünler : Gebeliğin sonuna doğru, erken yatmak ve geç kalkmak gibi bir eğilim gelişebilir. Bu öğünlerinizin kısa bir süreye sıkıştığı anlamına gelir. Diyabet açısından öğünlerinizin mümkün olduğunca gün içine yayılmasının büyük önemi vardır. böylece vücudunuz 8 saat içerisinde aşırı miktarda yiyeceğe mağruz kalıp,gece boyunca 16 saat aç kalmak zorunda olmayacaktır. Gebelik diyabeti olanlar üç ana üç ara öğün tüketerek beslenmelidirler.

seafoodplus.infodırıcılar : Üzerinde ‘’Diyabetikler’’ için uygundur, ‘’ilave şeker yoktur’’ yada ‘’doğal’’ ibareleri olan ürünlere dikkat etmelisiniz. Gebelikte tatlandırıcı kullanılmaz.

50 gr glukoz yükleme testi – gr oral glukoz testi,
haftalar içerisinde gestasyonel diyabet yani hamilelikte meydana gelen şeker hastalığını saptamak için 50 gr glukoz yükleme testi uygulanır. Test aç karnına ya da tok karnına yapılabilir.

Ancak aşağıdaki bulgular olduğunda test gebelik başlangıcında ilk muayane sırasında yapılmalıdır:

Vücut kitle indexi yüksek olanlar, 4kg üzerinde bebek öyküsü, birinci derece akrabalarında diabet hikayesi olanlar ve de önceki gebeliklerinde  gebelik şekeri öyküsü olanlar. Bu hasta grubunda, test normal çıksa da haftalarda test yeniden yapılmaldır.

Şayet 5O gr glukoz yükleme testi sonucu ’dan (farklı eşik değerleri alınabiliyor merkezlere göre ) yüksekse hastaya 3 saatte tamamlanan gr oral glukoz testi uygulanır. 12 saat açlık sonrasında ve sabah kanı alınmalıdır. Sonrasındaysa gr glukoz 5 dakika içinde içirilip sonrasında birinci, ikinci ve üçüncü saatlerde kan şekerine bakılır.

Açlık>                   95mg/dl
seafoodplus.info>                 mg/dl
seafoodplus.info>                 mg/dl
seafoodplus.info>                 mg/dl

Buradaki 4 değerden 2’den fazlası yüksek çıkarsa gebelik şekeri teşhisi konulur. Tek değerin yüksek çıkması halinde ise testin hafta sonra  tekrarlanması önerilir. Ancak tekrar test normal çıksa bile bizim yaptığımız çalışmaların da göstermiş olduğu gibi tek değer yüksekliği olan hastalar da gebelik şekeri gibi değerlendirilmelidir.  50 gram şeker yükleme test neticesinin mg/dl’den yüksek çıkarsa 3 saatlik gr OGTT uygulanmasına gerek kalmaz. Açlık kan şekeri 95mg/dl’nin üzerinde saptanırsa, gebelik şekeri olarak değerlendirilir ve takip ve tedaviye alınır. 75 gram 2 saatlik ve de açlık gerektiren test ise tek aşamada yapılan hem tarama hem de tanı koydurucu başka bir yükleme testidir. Bazı çalışmalara göre kötü gebelik sonuçları ile daha iyi ve yakından ilişkilendirildiği için daha çok tercih edilebilir. Ancak bu yöntem kullanıldığında daha yüksek oranda gebeye tanı koyulacağı için kaynakların daha fazla tüketilmesi ve daha sık takip gerektiren popıulasyonun artması açısından bazı eleştirilere açıktır. Normalde toplumun % sinde tespit edilen gebelik şekeri 75 gram yükleme testi baz alınacak olursa bu oran % 18 seviyelerine çıkmaktadır. Bu testin pozitif olarak değerlendirilemsi içim açlık, 1 veya 2. Saat değerlerinden sadece birinin sınır üzerinde olması yeterli sayılmaktadır.

OGTT nedir?

Şeker hastalığı Türkiye’de oldukça yaygın şekilde karşılaşılan kronik bir hastalıktır. Bu hastalık, göz, böbrek gibi organlara zarar verebilir. Bu sebeple de özellikle de hamilelik süresince ‘’iki kişiyi ilgilendiren hasarları‘’ ele alınırsa önlem almanın önemi ortaya çıkacaktır.

Hamilelikte şeker yükleme testi gebeliğin haftalarında uygulanır. Hamile anne adayına 50 gram şeker içerikli sıvılar verilir ve ölçüm yapılır. OGTT olarak geçen şeker yükleme testinin hamilelik sürecinde uygulanmasındaki hedef glukoz düzeyinin anne vücudunda denge içerisinde tutulup tutulmadığını ortaya koymaktır.

Şeker yükleme testi ardından hamileliğe bağlı şeker hastalığı teşhisi konulur ise farklı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Eğer tedbir alınmıyor ise; bebeğin normalden iri doğmasına, bir takım doğum komplikasyonlarına (omuz takılması gibi) artan sezaryen oranlarına, bebeğin daha erken dünyaya gelmesine, anne için ciddi sağlık sorunlarının meydana gelmesine (gebelik tansiyonu ve preeklampsi gibi) , bebeğin dünyaya geldikten hemen sonra hipoglisemili doğmasına kadar ciddi problemler ortaya çıkabilir. Bebekte doğum sonrası sarılık, kalsiyum denge bozukluğu gibi ek problemlerle de karşılaşılabilir.

Gebelerde  plasentadan salgılanan hormonlar başta human placental lactogen (HPL) hormonu sebebiyle, hamileliğin ortalama haftaları civarında şeker metabolizmasında bozukluklar oluşabilir. Sonuçta hamilelerin kan şeker düzeyi artar ve bu durum, uzu sürerse hamilelik esnasında ve doğum ardından, bebekte çeşitli problemlere yol açabilir.

Bu sebeple özellikle başta ailesinde şeker hastalığı öyküsü olan hamile kadınlar ve kilolu hamileler olmak üzere, bütün hamilelerde haftalar içerisinde 50 gr glukoz verilerek 1 saatilik yükleme testi ile tarama gerçekleştirilir. Tarama testinde şeker seviyesi gr.’ı geçen hamilelere, asıl teşhisi koymak için 3 saatlik test yapılır. Bu testin neticesinde hamilelik şekeri teşhisi konan hamileler, öncelikle  diyetle  tedavi edilmeye çalışılır. Diyetle şeker seviyesi düşmeyen hastalara ise insülin tedavisi yapılabilir.

Hamilelikte şeker yükleme testi zararlı mıdır?

Gebelerde şeker yükleme testinin anne ve bebek sağlığı bakımından zararlı olup olmadığı oldukça tartışılan bir konudur. Gebelikte anne ve bebek sağlığı bakımından istenmeyen en büyük durum, gebelik şekeridir.

Bebek ve anne açısından risk uluşturabilen gebelikte şeker, öncelikle tanı konup önlem alınması açısından, gebelik haftalarında şeker yükleme testi yapılması gerekir. Bu test, uluslararası kabul görmüş bir testtir ve uygulanan test için verilen gram şekerin bebeğe herhangi bir zararı kesinlikle olmaz.

Hamilelikte şeker hastalığının riskleri nelerdir?

• Hamileliğin ilk 3 ayında diyabetin ortaya çıkması; gelişmekte olan bebekte özellikle beyin ve kalbi ilgilendiren doğumsal anormallikler gelişmesine ya da düşüğe yol açabilir. Bu durum genellikle önceden şeker hastalığı olan ancak tanı almamış hastalarda görülmektedir.
• Hamileliğin ortasında ya da son üç ayında ortaya çıkan gebeliğe bağlı şeker hastalığı ise fazla beslenme ve bebeğin normalden fazla kilo alımına yol açar. Çok büyük bebeklerin normal doğumu bebekte travmalara yol açabilir ya da acil sezaryen riskini arttırır. Gebeliğe bağlı şeker hastalığında doğumsal anormallikler görülmez.
• Anne adayından gelen fazla yüksek şeker seviyeleri bebekte fazla insulin salgılanmasına yol açar. Doğum ardından kordon kesildiği zaman aniden düşen şeker düzeyi bebekte hipoglisemik sara nöbetlerine yol açabilir. Uygun tedavi yöntemleriyle diyabetli bir anne adayı da sağlıklı bir hamilelik dönemi yaşayabilir ve normal bir doğum gerçekleştirebilir. Bu sebeple de erken tanı önemlidir.
• Gebelikte tanı almayan veya uygun tedavi almayıp (diyet veya insülin tedavisi) kontrolsüz şekere maruz kalıp iri doğan bebeklerde ileri hayatlarına yönelik Tip 2 diyabet gelişme riski daha yüksektir.

Risk gurubundakiler

• Hamilelikten önce vücut kitle endeksi yüksek olanlar
• Ailesinde şeker hastalığı öyküsü olan kadınlar
• Daha önceden şeker ile ilgili yükseklik problemi olduğu bilinenler
• Daha önceden 4 kilodan büyük bebek doğuranlar
• Daha önceden ölü doğum gerçekleştirmiş olanlar
• Daha önceki hamileliğinde diyabet olan kadınlar
• Amnion sıvısı çok fazla olan kadınlar
• Polikistik over sendromu olan kadınlar

Şeker yükleme testinin riskleri

Koldan kan alırken ufak bir kateter takılır ve test sürecinde yerinde bırakılır ve bu aşamada başka bir iğne girişi olmamaktadır. Tek riski bir iğne olmak kadardır. Verilen 50 ya da 75 gram şekerin bebeği zehirleyici bir etkisi kesinlikle bulunmamaktadır. Tüketilen çikolatalardaki, tatlılardaki (baklava vb) şeker oranı dahi test için verilen oranlardan daha yüksektir. Bu sebeple hem kendinizi, hem de bebeğinizi riske atmamak adına şeker yükleme testini yaptırmak kesinlikle oldukça faydalı olacaktır.

Yanlış bir düşünce olarak, şeker yükleme testinin şeker hastası yaptığını düşünenler mevcuttur. Şeker yükleme testinde alınan şeker miktarı çok önemli boyutlarda olmaz. Bu test yalnızca var olan bir tablonun ortaya çıkması için yardımcı olur. Şayet şeker metabolizmasında bir problem mevcut değil ise bir tepsi baklava tüketilse dahi herhangi bir kan şekeri düzensizliği meydana gelmez. Yükleme testi aşamasında en fazla duyulan rahatsızlıklardan biri bulantı-kusmadır. Toplam glukoz 3 bardak suda eritilip, bir miktar limon sıkıldığı taktirde böyle bir şikayetin gelişmesinin önüne geçilir.