El Cezeri Filli Su Saati

kaynağı değiştir]

Cezeri'nin kısaca Kitab-ül Hiyel adıyla bilinen eseri, altı bölümden oluşur. Birinci bölümde binkam (su saati) ile finkanların (kandilli su saati) saat-ı müsteviye ve saat-ı zamaniye olarak nasıl yapılacağı hakkında 10 şekil, ikinci bölümde çeşitli kap-kacakların yapılışı hakkında 10 şekil, üçüncü bölümde hacamat ve abdestle ilgili ibrik ve tasların yapılması hakkında 10 şekil, dördüncü bölümde havuzlar ve fıskiyeler ile müzik otomatları hakkında 10 şekil, beşinci bölümde çok derin olmayan bir kuyudan veya akan bir nehirden suyu yükselten aletler hakkında 5 şekil, altıncı ve de son bölümde ise birbirine benzemeyen muhtelif şekillerin yapılışı hakkında 5 şekil yer almaktadır.

Teorik çalışmalardan ziyade pratik ve el yordamıyla deneysel çalışmalar yapan Cezeri'nin kullanmış olduğu bir başka yöntem de, yapacağı cihazların önceden kâğıttan maketlerini inşa edip geometri kurallarından yararlanmaktı. İlk hesap makinesinden asırlar önce aynı sistemle çalışan benzer bir mekanizmayı geliştirdiği saatte kullanan Cezeri, sadece otomatik sistemler kurmakla kalmamış, otomatik olarak çalışan sistemler arasında denge kurmayı da başarmıştı.

Cezeri, otomatik kontrollü makinelerin ilki sayılan Fransız mekanikçi Jacquard'ın otomatik dokuma tezgâhından yaklaşık 600 yıl önce, değişik haznelerdeki suyun seviyesine göre ne zaman su dökeceğine, ne zaman meyve ve içecek sunacağına karar veren otomatik bir hizmetçiyi geliştirdi. Bazı makinelerinde ise hidromekanik etkilerle denge kurma ve harekette bulunma sistemine yönelen Cezeri, bazılarında da şamandıra ve palangalar arasında dişli çarklar kullanarak karşılıklı etkileme sistemini kurmaya çalıştı. Kendiliğinden çalışan otomatik sistemlerden sonra su gücü ve basınç etkisinden yararlanarak kendi kendine denge kuran ve ayarlama yapan dengeyi oluşturması, Cezeri'nin otomasyon konusundaki en önemli katkılarından birisidir.

Fizikçi ve mekanikçi Cezerî'nin diğer bir ünlü eseri de, Diyarbakır Ulu Camii'nin ünlü güneş saatidir.

Filli su saati[değiştir

El-Cezeri'nin 9 Asır Önce Yaptığı 'Filli Su Saati'ni Yapıyorlar

El-Cezeri'nin 9 asır önce yaptığı 'Filli Su Saati'ni yapıyorlar (ÖZEL)İstanbul'da kimya mühendisi Necati Ön ve süs eşyası ustası Mirza Algansüs, Müslüman bilim insanı Ebü'l İz İsmail İbni Rezzaz El Cezeri'nin, 9 asır önce icat ettiği 'Filli Su Saati'ni yapıyor.
El-Cezeri'nin 9 asır önce yaptığı 'Filli Su Saati'ni yapıyorlar (ÖZEL)

İstanbul'da kimya mühendisi Necati Ön ve süs eşyası ustası Mirza Algansüs, Müslüman bilim insanı Ebü'l İz İsmail İbni Rezzaz El Cezeri'nin, 9 asır önce icat ettiği 'Filli Su Saati'ni yapıyor. Tarihi Kapalı Çarşı'daki atölyede 8 aydır çalışma yapan ikili, El Cezeri'nin kendi eliyle yazılan kitabından faydalanıyor.

Kimya mühendisi Necati Ön ve 25 yıllık süs eşyası ustası Mirza Algan, geçen yıl sibernetiğin dahisi ve ilk robotu yapıp çalıştırdığı kabul edilen 1136 Cizre doğumlu Müslüman mühendis ve fizikçi Ebü'l İz İsmail İbni Rezzaz El Cezeri'nin, Ortaçağ'da icat ettiği 'Filli Su Saati'ni yapmaya karar verdi. Haber

https://www.haberler.com/el-cezeri-nin-9-asir-once-yaptigi-filli-su-saati-12060990-haberi/

nest...

180358 180359 180360 180361 180362