Ertesi Gün Hapı Ve Doğum Kontrol Hapı Farkı

Dikkat! “Ertesi gün hapı” bir doğum kontrol yöntemi değildir. Bu hatayı yapan bir çok hasta ile karşılaşıyoruz; siz yapmayın! diyen @eczadolabim adıyla bildiğimiz Eczacı Ceren Dirin Ağırdil, iki ilaç arasındaki farkları açıklıyor.

Doğum kontrol ilaçları

• Her gün düzenli kullanıldığında %99 a kadar doğum kontrolü sağlayan yöntemdir.
• Bu ilaçlar östrojen ve progestan içererek, yumurtalıktan yumurta salınmasını engeller.
• Rahim ağzındaki mukus tabakasını kalınlaştırıp spermin yumurtaya ulaşmasını engeller.
• Her doğum kontrol hapı aynı degildir, özellikleri ve içerikleri ile birbirinden farklılaşırlar.
• Hekiminize danışarak ilaca başlayabilirsiniz.
• Kullanma talimatına uyulmadığı ya da unutulduğu zaman etki azalır.

Ertesi gün hapı

• Sadece acil durumlarda kullanılan haptır.
• Tek bir tablette doğum kontrol haplarında bulunandan çok daha yüksek hormon içeren ilaçlardır.
• Rahim iç katmanını incelterek döllenen yumurtanın rahme yerleşmesini engelleyebilirler.
• Korunmasız ilişkiden sonra mümkün olan en kısa sürede (en etkilisi ilk 12 saat içinde) alınmalıdır.
• İlişki öncesi kullanımı etkili değildir.
• Yüksek hormon içeriği nedeniyle, düzenli bir doğum kontrol yöntemi değildir; her gün düzenli kullanılmaz.
• Ayda 1 kereden fazla kullanımı önerilmez.
• Gebeliğe karşı düzenli ve güvenli bir korunma gerekiyorsa doğum kontrol yöntemi uygulanmalıdır.

Kadın sağlığının ve aile planlamasının önemli unsurlarından biri doğum kontrolü meselesidir. Sağlık alanındaki gelişmeler sayesinde aile planlamasına yönelik çeşitli yöntemler geliştirilmiş ve aynı yöntemler farklı kadın hastalıklarının tedavisinde de etkili bir biçimde kullanılmaya başlanmıştır. Bu yöntemler arasında toplumda en yaygın kullanılanı ise doğum kontrol haplarıdır.

Doğum Kontrol Hapı Nedir?

Doğum kontrol hapı veya oral kontraseptifler; kadın vücudunda önemli bir rol üstlenen eşey hormonları ve türevlerinin kullanıldığı, belirli bir kullanım düzenine sahip, ağızdan alınan ilaçlardır. Toplumdaki yaygın bilinen işlevi aile planlamasında kullanılması olsa da, çeşitli hormonal ve kadın hastalıklarında tedavi edici olarak da kullanımı vardır. Doğum kontrol hapları içerikleri ve kullanım çeşitlerine göre farklı sınıflara ayrılır.

Doğum Kontrol Hapı Çeşitleri Nelerdir?

Kullanım amacına, tercih edilen kullanım şekline ve ilaçların içeriklerine göre doğum kontrol hapları aşağıdaki çeşitlere ayrılır:

Kombine Haplar

Toplumda yaygın kullanımı olan kombine oral kontraseptifler, aile planlaması için en sık tercih edilen yöntemlerden biridir. Yapısında sentetik östrojen ve progesteron hormonları bulunur. İçeriğindeki bu sentetik hormon türevlerinin farmakolojik özelliklerine göre vücutta farklı etkiler elde edilebildiğinden, kişinin durumuna göre farklı kombine haplar tercih edilebilir.

Monofazik haplar

İçeriğindeki hormonların oranları her bir hapta eşit olarak belirlendiğinde monofazik olarak tanımlanır. Aylık döngüler halinde kullanılır. Ay sonunda âdet kanaması gerçekleşir. Ülkemizde sadece monofazik kombine doğum kontrol hapları kullanılmaktadır.

Multifazik haplar

Kutuda bulunan her bir haptaki hormon içeriği değişkenlik gösterdiğinde multifazik denir. Aylık döngüler halinde kullanılır. Ay sonunda âdet kanaması gerçekleşir.

Uzatılmış döngü hapları

İçeriğindeki hormonlara bağlı olarak döngü süresi 12 haftaya kadar uzatılmıştır. Bu nedenle kişi 12 hafta boyunca hapları kullanır ve yılda 3 ila 4 kez âdet kanaması görür.

Sadece Progesteron İçeren Haplar

Hap içeriğinde sadece sentetik progesteron türevi maddeler barındıran haplardır. Minihap olarak da bilinir. Özellikle sağlık nedenlerinden ötürü östrojen kullanamayan kadınlarda ve doğum sonrası korunma amaçlandığında tercih edilir. Her gün aynı saatte kullanılması gereklidir.

Acil Kontrasepsiyon

Ertesi gün hapı olarak da bilinen doğum kontrolü hapları, korunmasız cinsel ilişki sonrası doğum kontrolünün sağlanması için kullanılır. Bu haplar yüksek dozda progesteron türevi içerir. Etkili olabilmesi için, korunmasız cinsel ilişki sonrasındaki ilk 72 saat içerisinde kullanılmalıdır.

Doğum Kontrol Hapları Nasıl Etki Eder?

Kadın vücudundaki en önemli fizyolojik olayların başında adet döngüsü gelir. Bu döngü sağlıklı kadınlarda gün arasında, ortalama 28 gün sürer. 28 günlük döngünün sağlanmasında en önemli mekanizma ise üretilen eşey hormonlarının dengesidir. Buna göre, 28 günlük bir döngüye sahip kadında, adet kanamasının başlandığı tarihten itibaren ilk 14 günde yumurtalıktan üreme hücresinin bırakılmasının (ovülasyon) başlatılması ve rahim iç yüzeyinin kanama sonrası tekrar kalınlaşmasına yönelik hazırlık evresi gerçekleşirken; kalan 14 günde rahim duvarının olası bir döllenmeye hazırlanması süreci meydana gelir. İlk 14 gündeki etkiden genel anlamda östrojen hormonu sorumluyken, kalan 14 günde hâkim olan hormon progesterondur. 28 günün sonunda gebelik gerçekleşmediği takdirde progesteron miktarının azalmasıyla adet kanaması gerçekleşir.

Doğum kontrol hapları içeriğindeki sentetik hormonlar sayesinde, sağlıklı bir adet döngüsüne sahip olmayan kadınlarda döngünün doğru şekilde gerçekleşmesini için hormon dengesinin kurulmasını sağlar. Doğum kontrolü amacıyla kullanıldığında, hormon dengesini etkileyerek döngünün ilk 14 gününün sonunda gerçekleşen ovülasyon mekanizmasının gerçekleşmesini engeller. Bu sayede, kadın üreme sistemine spermler ulaştığında dahi ovülasyon gerçekleşmediği için, döllenme meydana gelmez ve doğum kontrolü sağlanmış olur.

Bu mekanizmaya ek olarak; özellikle sadece progesteron içerikli doğum kontrol hapları, rahim ağzı salgısını koyulaştırarak sperm geçişini engeller ve rahim iç duvarının incelmesini sağlayarak olası bir gebelikte döllenmiş hücrenin rahme tutunmasını önler. Bu mekanizmalar sayesinde istenmeyen gebeliklerin önüne geçilmiş olur.

Doğum Kontrol Hapı Nasıl Kullanılır?

Doğum kontrol hapı, tercih edilen çeşide bağlı olarak, kendine özgü kullanım şekillerine sahiptir. Toplumda sıklıkla tercih edilen kombine oral kontraseptifler 28 günlük adet döngüsüne uyumlu şekilde tasarlanır. Bu nedenle bu ilaçların bir aylık kutusu genellikle 21 ila 28 adet hap içerir. 21 haplık sürümlerde tüm haplarda aktif ilaç bulunurken; 28 günlük olanlarda ilk 21 adet hapta aktif ilaç bulunur, kalan 7 hap etkisizdir. Buna göre; âdet kanaması itibariyle aktif ilaca başlandıktan sonra; gün itibariyle etkisiz ilaçların alımına devam edilir ve döngünün son gününde âdet kanaması gerçekleşir.

Sadece progesteron içerikli haplar, bütün bir döngü süresince her gün, aynı saatte alınır. Bu sayede, ilaç kullanımı devam ettiği sürece âdet kanaması düzenli olarak meydana gelir. İlaç kullanımının sürekli ve düzenli olması önemlidir; aksi takdirde ilacın doğum kontrol etkisi zayıflayabilir ve istenmeyen gebeliklerin gerçekleşmesi mümkün olabilir.

Doğum Kontrol Haplarının Faydaları Nelerdir?

Oral kontraseptifler, aile planlamasının yanında çeşitli sağlık etkileri nedeniyle de kullanılabilir. Özellikle kadın hastalıklarının tedavisi ve önlenmesinde önemli rol oynayabilir. Çeşitli alanlardaki faydaları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Kolay ve etkili doğum kontrolü sağlar. Buna göre yalnızca doğum kontrol hapı yöntemini tercih eden çiftlerde istenmeyen gebelik oranları %0,3’e kadar azalır.
• Adet döngüsünün düzenlenmesinde en çok tercih edilen yöntemdir.
• Çok miktarda kanama ile sonuçlanan adet kanamalarında kanamanın azaltılmasını sağlar.
• Ağrılı adet döneminde ağrının azaltılmasına yardımcı olur.
• Adet öncesi huzursuzluk semptomlarının giderilmesinde faydalıdır.
• Menopoz öncesi dönemdeki semptomlarının kontrol edilmesinde etkilidir.
• Kemik mineral oranında artış sağlayarak kemik erimesine karşı koruyucudur.
• Yumurtalık kistleri ve tümörlerine karşı koruyucu özellik gösterir.
• Yumurtalık ve rahim kanseri gelişme riskini azaltır.
• Akne ve kıllanma şikayetlerinin giderilmesinde faydalıdır.
• Endometriozise (çikolata kistlerine) bağlı şikayetlerde azalma sağlar.
• Rahim duvarında gelişen miyomların sıklığını ve şikayetlerini azaltır.
• Fibrokist gelişimi gibi iyi huylu meme hastalıklarına karşı koruyucudur.

Doğum Kontrol Haplarının Yan Etkileri Nelerdir?

Doğum kontrol haplarının çeşitli faydalarının yanında, düzenli kullanımıyla beraber çeşitli yan etkilerin gelişme riski mevcuttur. Özellikle bazı sağlık sorunları olan kadınların doğum kontrol hapı kullanması sakıncalıdır. Bu nedenle, doğum kontrol hapı kullanım kararı uzman bir hekimin değerlendirmesi sonucu, hekimle beraber alınmalıdır. Riskli kişilerde doğum kontrolü hedefleniyorsa, başka yöntemler tercih edilmelidir.

Aşağıdaki durumlarda olan kişilerin doğum kontrol hapı kullanması sakıncalı olabilir:

• Doğum sonrası emzirenlerde ilk 6 hafta; emzirmeyen annelerde ilk 3 hafta
• 35 yaş üzerinde günde en az 15 adet sigara içen kadınlar
• Hipertansiyon hastaları
• Bacak toplardamarlarında pıhtılaşma şikâyeti olanlar (venöz tromboemboli öyküsü)
• İskemik kalp hastalığı olan kişiler
• İnme öyküsü veya beyin damar hastalıkları olan kişiler
• Kalp kapağı rahatsızlığı olan kişiler
• Auralı migren hastaları
• Meme kanseri olanlar
• 20 yıldır devam eden veya ileri organ hasarı olan diyabet hastaları
• Ağır sirozu olanlar
• Karaciğer tümörü olanlar (adenoma veya hepatoma)
• Uzun süre hareketsizliğe neden olacak büyük cerrahi işlem geçirenler
• Kanda pıhtılaşmaya eğilim oluşturacak hastalıklara sahip kişiler

Bunların yanında doğum kontrol hapları çeşitli yan etkilere sahiptir. Kullanım sonrası kişilerde sık görülen yan etkiler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Adet döngüsünde değişiklikler
• Bulantı
• Kilo artışı
• Duygu durum değişiklikleri
• Memelerde hassasiyet
• Baş ağrısı

Yan etkiler ilerlediği ve azalma göstermediği takdirde, uzman bir hekime başvurmak gereklidir.

Ertesi gün hapı, korunmadan yapılan bir cinsel ilişki sonrasında hamile kalmamak için alınan ilaçlardır. Ertesi gün haplarının hormon içeren veya içermeyen formları bulunur. Bu ilaçlar genellikle bir kez alınır ve korunmasız cinsel ilişki sonrasında ne kadar erken alınırsa o kadar etkilidir.

Ertesi gün hapı ne zaman alınmalıdır?

Mümkün olan en kısa sürede. İlk 3 gün içinde alınırsa etkinlik daha yüksektir ancak 5. güne kadar alınabilir. Eğer 75 kg üzerinde iseniz, ertesi gün hapları yerine spiral daha uygun bir seçenek olacaktır, çünkü vücut ağırlığı arttıkça ertesi gün haplarının etkinliği azalır. Ülkemizde Ella® ticari ismi ile mevcut olan ancak hormon içermeyen diğer bir ertesi gün hapı özellikle spiral istemeyen kilolu hanımlar için tercih nedeni olabilir, çünkü bu ilaç diğer ertesi gün haplarına oranla 75 kg üzeri hanımlarda daha etkilidir. Ayrıca ilk 3 gün içinde ertesi gün hapı alınmamış ise Ella®, Ertes®’e oranla günlerde daha etkilidir.

Acil doğum kontrol yöntemlerinin etkisi kısa sürelidir ve  bir sonraki adet dönemine kadar sizi korumaz. Bu nedenle herhangi bir yöntemi kullandıktan sonra, adet dönemine kadar cinsel ilişki sırasında tedbir almalısınız. Eğer yeniden korunmasız bir cinsel ilişki olursa, ertesi gün hapları yeniden alınmalıdır.

Kaç tip ertesi gün hapı bulunur?

Günümüzde ülkemizde piyasada bulunan ve hormon içeren ertesi gün hapları:

• Ertes®, Postpill One® – Sadece progesteron isimli hormonu içerir.
• Ella® – hormon içermez, ulipristal adı verilen bir madde içerir.
• Yuzpe metodu – yüksek doz doğum kontrol hapı alınmasıdır.

Ertesi gün hapı ne zaman kullanılır?

Ertesi gün hapları aşağıdaki durumların varlığında kullanılabilir:

• Korunmaksızın yapılan bir cinsel ilişki sonrasında,
• Doğum kontrol haplarının unutulduğu durumlarda,
• Doğum kontrol iğnelerinin (3 ayda bir yapılır) 2 hafta veya daha uzun süre ile yaptırılmasının geciktirildiği durumlarda,
• Prezervatiflerin ilişki sırasında yırtıldığı durumlarda,
• Tecavüz kurbanlarında

Ertesi gün haplarından bir tane kullanmak yeterli mi?

Ertesi gün hapları genellikle tek veya iki hap şeklinde üretilmiştir. Kutu içinde iki hap varsa bunları aynı anda veya 12 saat aralıkla alabilirsiniz.

Acil doğum kontrolü için doğum kontrol hapı almak istersem kaç tane almalıyım?

Eğer acil doğum kontrolü için özel üretilmiş ertesi gün haplarından bulamazsanız, standart doğum kontrol haplarından tane aynı anda alabilirsiniz. Almanız gereken hap sayısı yaşa ve kilonuza bağlı olarak değişir. Doğru doz için doktorunuz ile görüşmenizi öneririm. Aynı dozun 12 saat sonra tekrar alınması gereklidir.

Ertesi gün haplarını kullanmak güvenli mi?

Ertesi gün hapları içinde bulunan hormonlar, diğer doğum kontrol hapları veya hormonlu spiral içinde yer alan hormonlarla aynıdır ve yıllardır güvenle kullanılmaktadır. Sağlık sorunları nedeniyle doğum kontrol hapları alamayan bazı kadınlar ertesi gün haplarını kullanabilirler, çünkü bu ilaçları sadece bir gün almaları gerekecektir. Ayrıca ertesi gün haplarını almadan önce herhangi bir muayene veya laboratuvar testi yapılmasına da gerek yoktur. Bakırlı spiral veya Ella® içinde ise hormon yoktur.

Ertesi gün hapları hamileliği nasıl önlüyor?

Bu konu henüz net olarak anlaşılabilmiş değildir ancak muhtemelen erkeğin spermi ile kadının yumurtasının birleşmesini engellemekte veya birleşme gerçekleşmiş ise (yani bebek meydana gelmiş ise) bebeğin anne rahmine yerleşmesine engel olmaktadır. Ancak şu unutulmamalıdır ki, eğer bebek anne rahmine yerleşmiş ise, ertesi gün hapları veya spiralin bebeğin düşmesini sağlaması veya bebeğe zarar vermesi mümkün değildir.

Önemli Not! Ertesi gün hapları düşük yaptırmaz.

Ertesi gün haplarının yan etkileri nelerdir?

Hormon içeren ertesi gün haplarının en çok gözlenen yan etkisi bulantı ve kusmadır. Bu etki hem östrojen hem de progesteron içeren haplarda daha fazladır. Bu yan etkiden kurtulmak için bulantı engelleyici bir ilaç alınabilir. Ancak eğer kusarsanız, kusma ile birlikte ilaç da dışarı atılacağından ilacın etkisi tam olarak gerçekleşmez. Bu nedenle eğer ilacı aldıktan sonraki 1 saat içinde kusarsanız, ilacı tam doz olarak yeniden almalısınız.

Acil doğum kontrolünde ertesi gün hapı mı, spiral mi daha etkili?

Ertesi gün haplarının olası hamileliklerin %’ını engellediğini söyleyebiliriz. Ancak bu kişinin yaşına ve ilişki dönemine de bağlıdır. Genellikle yumurtalıklardan yumurta atıldıktan sonra yapılan ilişkilerde hamilelik ihtimali daha az iken (düzenli adet gören kadınlarda genellikle adetin günlerinden sonra), yumurta atılmasından bir veya 2 gün öncesinde yapılan ilişkilerde hamilelik ihtimali en yüksektir (düzenli adet gören kadınlarda genellikle adetin günlerinde). Ertesi gün hapları içinde de sadece progesteron ya da ulipristal içerenler (örn. Ella® veya Ertes®) daha etkilidir. Spiral uygulanması ertesi gün haplarına göre daha etkilidir ve hamilelik ihtimali ’de 1’dir.

Ertesi gün hapı kullandıktan ne kadar sonra adet görürüm?

Sıklıkla normal zamanda. Ancak bazı kadınlarda adet bir haftaya kadar, daha az oranda ise birkaç hafta gecikebilir. Bu nedenle beklenen adet tarihi üzerinden hafta geçtikten sonra hala adet görmemiş iseniz, idrar veya kanda gebelik testi yaptırmalısınız. Eğer ertesi gün hapından sonra doğum kontrol hapı veya diğer hormon içeren bir ilaç kullanmaya başladıysanız, ilaç bitene kadar adet görmeyebilirsiniz.

Ertesi gün hapları adet düzensizliği yapar mı?

Bu sorunun yanıtı hapları kullandığınız adet zamanına bağlı olarak değişse de genellikle ertesi gün hapları adet düzensizliği yapmaz. Ancak aynı ay içinde birden daha fazla ertesi gün hapı alınmışsa adette gecikme veya düzensiz kanamalar olabilir. Bu nedenle mümkünse ertesi gün haplarının aynı ay içinde sadece bir kez kullanılması önerilir.

Ertesi gün hapları başarısız olursa bebekte sakatlığa neden olur mu?

Ertesi gün hapları kullanılmasına rağmen hamileliğin geliştiği durumlarda, bu ilaçlar bebekte herhangi bir anormalliğe ve sakatlığa neden olmaz.

Etiketler: acil doğum kontrolüellaertesertesi gün hapıYuzpe metodu

Doğum kontrol Hapları hamile kalmayı önlemek ya da bu olasılığı en aza indirmek için kadınlar tarafından kullanılır. DoğDoğum Kontrol Hapları ile Ertesi Günü Hapları Farklarıum kontrol hapları ertesi günü hapları ile karıştırılmamalıdır. Doğum kontrol hapı doğum kontrol yöntemlerinden biridir. Eczacı Ezgi Koçak seafoodplus.info&#;ye yanıtladı.

Oral kontraseptifler içerdikleri östrojen ve progesteron hormonları sayesinde ovulasyon sürecini geçiçi olarak durdurarak doğum kontrolü sağlayan ilaçlar olup, halk arasında ertesi gün hapı diye bilinen ilaçlar ise vücutta progestronun etkinliğini değiştirerek işlev gösteren sık uygulanması tavsiye edilmeyen gebelikten korunmak amacıyla başvurulan acil durum ilaçlarıdır. Ertesi gün hapları asla gebelikten uzun vadeli ve planlı bir korunma yöntemi değildir.

Doğum kontrol hapları adı üzerinde planlı bir doğum kontrol yöntemi olup gebelikten koruma oranı yüksek bir yöntemdir. Bu grup ilaçlar, başladığınız ilk günden itibaren 3 hafta süresince mümkünse hergün aynı saatlerde bol su ile alınan ve bir hafta yani 7 gün ara verilmesi gereken ilaçlardır. Ertesi gün hapları ise tek doz halinde ilişkiden sonra mümkün olan en kısa sürede alınması gereken ve max saate kadar başvurulacak bir yöntemdir. İlacın başarısı ilişkiden ne kadar süre sonra ilacı aldığınızla ilişkilidir. Doğru olan düzenli ve planlı bir doğum kontrol yöntemine hekiminiz ve partnerinizle birlikte karar vermenizdir.

Kaynak: seafoodplus.info