Eşya Hukuku Kısaltılmış Oğuzman
Hukuk
Milletlerarası Derdestlik
Özlem Canbeldek Akın
Oniki Levha YayıncılıkTürk hukukunda milletlerarası derdestliğe ilişkin açık bir kanuni düzenleme bulu
Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman, Prof. Dr. M. Turgut Öz
Vedat KitapçılıkBorçlar Hukuku Genel Hükümler sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu'n
A. Şeref Gözübüyük
Turhan KitabeviTürkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü tarafından ilk basısı yılında yap
Mutlu Dinç, Çilem Bahadır, Ezel Üner
Seçkin YayıncılıkLİBRA Mevzuat serimizin 5. Kitabı olan İcra ve İflas Kanunu, klasik bir derlemede yer alan kanun,
Rayegan Kender, Ergon Çetingil, Emine Yazıcıoğlu
Filiz Kitabevi
Medeni Hukuk Pratik Çalışmaları (Yargıtay Kararları ile Çözümlü)
Gediz Kocabaş, Serap Helvacı
Legal YayıncılıkMedeni Hukuk Pratik Çalışmaları (Yargıtay Kararları ile Çözümlü) adı
Kitaplar
Nihal Saban Beta Yayınları * Vergilendirme Yetkisi * Vergi Hukukunun Kaynakları * Anayasal İlkeler * V | Yaşar Güçlü Seçkin Yayıncılık Çevrenin kirletilmesi, aşırı gürültü yapılması, yasaklanan yerlerde t |
Celal Işıklar Adalet Yayınevi yılında göreve başlayan bir asker idareci iken, yılından son | Pakize Pelin Özşahinli, Uğur Uluocak Acabey, Tuğba Balkan, Özkan Özşahinli Seçkin Yayıncılık Yazarlarının gerek eğitmen, gerek katılımcı, gerekse 'den fazla dosyad |
Hasan Özkan Legal Yayıncılık | Nihat Kayar Ekin Basım Yayın |
Osman Doğru Legal Yayıncılık Greenland Yerel Hükümetinin yılında, Greenland'daki Amerikan tesislerinde çalışan Danimarka | Hakan Karan, Özgenur Kara, İzel Varan Yetkin Yayınları |
Ahmet Aslan Adalet Yayınevi İnternet yoluyla iletişimin ve bilhassa sosyal medyanın hayatımıza girmesiy | Oruç Hami Şener Seçkin Yayıncılık
Hukuk Fakültelerinde okutulan ticari işletme hukuku dersi i& |
Gürsel Kaplan Ekin Basım Yayın Kitabın Konu Başlıkları İdari Yargılama Hukukunun | Adnan Gerçek Ekin Basım Yayın Bu kitapta, konular yılındaki mevzuat hükümlerini yansıtacak |
Nurettin Bilici, Adem Bilici Savaş Yayınevi Vergi kanunları bu kitapla okuyucuya yeni bir plan ve anlayış içinde sunulmaktadır. Kanunl | İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları Akademik yaşamına 'te mezunu olduğu Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde başlaya |
Murat Aydoğdu, Nalan Kahveci Adalet Yayınevi Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler Özet Kitap (Ciltli) Akad | Pakize Pelin Özşahinli, Uğur Uluocak Acabey, Tuğba Balkan, Özkan Özşahinli Seçkin Yayıncılık Yazarlarının gerek eğitmen, gerek katılımcı, gerekse 'den fazla dosyad |
Enes Bakkaloğlu Oniki Levha Yayıncılık İktisadi hayat, sosyal birlikteliğin yapıtaşlarındandır. Bilişim çağının gereği olar | Nadire Özdemir Turhan Kitabevi |
Prof. Dr. Aydın Zevkliler, Prof. Dr. Ayşe Havutcu, Doç. Dr. Emre Cumalıoğlu Vedat Kitapçılık Kitapta, önceki çözümlü örnekler muhafaza edilmiş. Ayrıca kitaba | M. Kemal Oğuzman Vedat Kitapçılık |
Deniz Bayeren Seçkin Yayıncılık
Mülakat sonucu alım yapılan mesleklerde, yazılı sınavı ge&cc | Rıdvan Abdurrahman Demirtaş Oniki Levha Yayıncılık Bu çalışma, uzun bir geçmişe sahip hukuk tarihimizin Tanzimat sonrasında ortaya &cc |
Ahmet M. Kılıçoğlu Turhan Kitabevi | Evren Koç Sümer Kitabevi |
İsmail Dede Oniki Levha Yayıncılık İki bölümden oluşan çalışmamızın birinci bölümünde velayet ilişki | Zeynep Bahadır Turhan Kitabevi Kanun, kendisinden önceki düzenleme olan sayılı KHK'dan farklı olarak, markaların h |
Cengiz Apaydın Öğretmen Yayınevi Ceza hukukunda meşru savunma kavramı her zaman güncelliğini koruyan, c | Sezgi Aydoğan Seçkin Yayıncılık
Tarihsel süreçte insan hakları, yazgısını geliştirere |
Abdüsselam Arı Pınar Yayınları Bu incelemede, İslam hukukunun en çok tartışılan konuları arasında yer alan miras hukuku d | Gülören Tekinalp Beta Yayınları |
Remzi Özmen Seçkin Yayıncılık | Kemal OĞUZMAN, Özer SELİÇİ, Saibe OKTAY ÖZDEMİR Filiz Kitabevi |
A. Lale Sirmen Yetkin Yayınları | Kemal Özden Seçkin Yayıncılık Kitapta Bulunan Konu Başlıkları: |
Kemal Gözler Ekin Basım Yayın Bu kitap, bu kitabın başında bulunan "Sunuş" yazısında açıklanan "&o | Ruşen Keleş, Ayşegül Mengi İmge Kitabevi Yayınları Kent Hukuku'ndan söz edildiğinde, genellikle, imar uygulamaları ya da çevre konusunda |
« Önceki EŞYA HUKUKU • Zilyetlik-Tapu Sicili ~ ISBN: YAYINLAYAN: yılı Değerli Hocalarım Prof. Dr. Kemal Oğuzman ve Prof. Dr. Özer Seliçi'nin Kitabı ders kitabı haline getirirken, kitabın özünün korunmasına gayret edil- Uygulama için önemli olan konu detayları ve yargı kararlan ile ayrıntılı BİRİNCİ KISIM Birinci Bölüm I. KAVRAM 13 İkinci Bölüm İKİNCİ KISIM Birinci Bölüm İkinci Bölüm Üçüncü Bölüm ÜÇÜNCÜ KISIM Birinci Bölüm İkinci Bölüm ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Dördüncü Bölüm Birinci Ayırım TAŞINMAZ REHNİ 2) Bir alacağın birden fazla taşınmazla teminat altına alınması İkinci Ayırım İNDEKSLER: A-Kavram: 1) Ancak bu görüş taraftarları arasında tam bir birlik yoktur. Bazı yazarlarca aynı B- Unsurları: 1) Eşya: a) Kavram: ıo Eğer vücuttan ayrılan doku, kan veya sperm ve yumurta gibi maddeler 18 Bu tanımla Örnek: (A), (B)'den bir bisiklet satın alınca, alıcı (A)'nın bisiklet üze- 24 32 Bunlar, hak sahibinin bir alacağını güvence altına alan ve alacak tahsil Ayni hakların içinde bir grup vardır ki, onlarda ayni hak ne bir belirli 37 40 Aynı prensip, bir mal ile bütünleyici parça teşkil edecek şekilde birleş- 41 Fakat hemen işaret edelim ki bir eşya üzerindeki ayni hak, eşyanın bü- 10) Diğer kanunlarda konu ile ilgili hükümler: N. ve metne bağlı dipnot. 49 Eşyaya bağlı borçlar ise, bir kimseyi bir eşyaya malik olduğu için yü- Birinci Bölüm § 1. GENEL BAKIŞ 1) Code Civil Suisse, Expose des Motifs de l'Avant - Projet du Departement Fede- 2) TTK. m. /f. 1, gemi siciline kayıtlı gemiler; Türk Sivil Havacılık Kanunu seafoodplus.info dece başkası için zilyet olsun, malı bunlara veren "dolaylı zilyet"tir (MKProf. Dr. Prof. Dr.
Copyright
Available Formats
Share this document
Share or Embed Document
Did you find this document useful?
M. Kemal OĞUZMAN Özer SELİÇİ
Prof. Dr.
Saibe OKTAY-ÖZDEMİR
Kısaltılmış Ders Kitabı
Mevzuata Uyarlanmış 2. Bası
• Taşınmaz ve Taşınır Mülkiyeti
• Kat Mülkiyeti
• Sınırlı Ayni Haklar
FİLİZ KİTAB EVİ
İSTANBUL
EYLÜL Copyright© Bu kitabın Türkiye'deki yayın haklan Filiz Kitabevi Basım Yayın
Dağıtım Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. 'ne aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir
bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile
veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan
iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanuni iktibaslarda kaynak gösterilmesi
zorunludur.Baskı: Yılmaz Basım Y ayırıcılık ve Kağıt Ürünleri
Matbaacı Sertifika Numarası: Cilt: Siyah Beyaz Ciltevi
Filiz Kitabevi Basım Yayın Dağıtım
Petrol Ürünleri Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.
Cemal Yener Tosyalı Cad.
No: 57/A () Vefa/İST.
Tel: () 07 18
Fax: () 20 71
seafoodplus.info
Yayıncı Sertifika Numarası:
İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ
sonunda Eşya Hukuku kitabımızın öğrencilere yönelik olarak kı
saltılmış ders kitabı formatı ile yaptığımız birinci baskısının kısa sürede tü-
kenmesi üzerine elinizdeki yeni baskıyı hazırlamak gerekti.
İkinci baskısında kitabımız mevzuat değişiklikleri nazara alınarak yeniden
gözden geçirilmiştir.
Yeni baskının kısa sürede yayına hazırlanmasında yardımları olan Araş.
Gör. Barış Demirsatan, Araş. Gör. Berk Kenan Koyuncu ve Araş. Gör. Yase-
min Yalçın'a teşekkür ediyorum.
Aynı şekilde kitabın yayını aşamasındaki çalışmaların titizlikle yapılmasını
sağlayan Filiz Kitabevi sahibi Sn. Oğuzhan Oruç ve Sn. Zeynep Oruç Tatlı'ya
da teşekkürlerimi sunuyorum.Göktürk, 15 Ağustos Prof. Dr. Saibe Oktay-Özdemir
ÖNSÖZ
öğrenciler için hazırladıkları ve uzun yıllar boyunca Fakültelerde ders kitabı
olarak okutulan Eşya Hukuku Kitabı, yirminci baskısını yaptığımızda zaman
içinde eklemelerle öğrenci için fazla kapsamlı hale geldi. Öğrencilerimizin ki-
taptan yararlanmaya devam etmesini sağlamak için, Eşya Hukuku kitabının
yeni baskılarını uygulamacılara yönelik olarak sürdürmek kaydıyla, kitabın kı
saltılmış bir baskısının hazırlanması gereği doğdu. Kitabın her basısında oldu-
ğu gibi bu yeni şeklinin yaşattığı sevinç ve heyecan, Hocalarımızla beraber
olamamanın hüznü ile gölgeleniyor.
miştir. Bu bağlamda hukuki kurumların kanunlarda nasıl düzenlendiğinin açık
lanması ile yetinilmeyerek, kurumların amacı ve hükümlerin koruduğu menfaat-
lere ilişkin açıklamalar korunmuştur. Böylece öğrencilerimizin hukuki düşünme
tarzlarının oluşmasında sağlanan katkı da önceki gibi devam edecektir.
doktrin bilgisi ders kitabına alınmamış, esas kitaba atıflar ile yetinilmiştir. Tar-
tışmalı noktalara ve bu hususlarda esaslı fikirlere işaret edilmiş, detaya girme-
den kanaatimiz açıklanmıştır.
Öğrencilerimizin hukuk fakültesinden gerçek anlamda mezun olmanın ve
yetkin hukukçu olabilmenin, her alandaki hukuk kitaplarının defalarca okuna-
rak bilginin kalıcı olmasını sağlamaktan geçtiğini bilerek davranmaları, ülke-
mizin gerçek ihtiyaçlarından birisidir.
Eşya Hukuku kitabını ders kitabı olarak kısaltma konusunda olduğu gibi,
hukuki konularda da kitabı ve her başvurduğumda fıkirleri ile bana yol göste-
ren değerli Hocam Prof. Dr. Lale Sirmen'e teşekkürlerimi sunuyorum.
Kitabıntashihlerinin yapılması ve indekslerinin hazırlanmasında genç ça-
lışma arkadaşlarım Semra Karabacak, Yasemin Yalçın ve Kübra Yıldız büyük
gayret gösterdiler. Kendilerine minnettarım.
Kitabın baskıya hazırlanmasında emekleri geçen ve baskıyı gerçekleştiren
Filiz Kitapevi sahibi Sn. Oğuzhan Oruç ile Sn. Zeynep Oruç Tatlı'ya da teşek
kürlerimi sunuyorum. Göktürk, 17 Eylül Prof. Dr. Saibe Oktay-Özdemir
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
Sayfa
I. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU 1
II. AYNİ HAKKAVRAMI VE UNSURLARI 1
A. Kavram 1
B. Unsurları 2
1) Eşya 2
a) Kavram 2
b) Eşya kavramına girmeyen ayni hak konuları (objeleri) 4
aa) Bağımsız ve sürekli haklar 4
bb) Doğal güçler, enerji 4
cc) Ü zerinde ayni hak kurulabilen haklar 4
2) Eşya üzerinde doğrudan doğruya hakimiyet 5
3) Herkese karşı ileri sürülebilirlik . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. 5
III. AYNİ HAKLARIN SINIFLANDIRILMASI 5
1) Sağladığı yetkiye göre 5
a) Mülkiyet hakkı 5
b) Sınırlı ayni haklar 6
aa) İrtifak hakları 6
bb) Rehin hakları 6
cc) Taşınmaz yükü 6
2) Hak sahibinin tayin ediliş tarzına göre 7
IV. AYNİ HAKLARA HAKİM OLAN PRENSİPLER 7
1) Belirlilik (muayyenlik) prensibi 7
2) Kamuya açıklık (aleniyet) prensibi 8
3) İnancın korunması prensibi 9
4) Sınırlı sayı ve tipe bağlılık prensibi 9
5) Hak düşürücü süre ve zamanaşımı işlememesi prensibi .. .. .. .. .. .. .. .. . 9
V. AYNİ HAK-ALACAK HAKKI VE EŞYAYA BAĞLI BORÇ AYRIMI 1O
ZİLYETLİK VE TAPU SİCİLİ
ZİLYETLİK
§ 1. GENEL BAKIŞ 11
§ 2. ZİLYETLİK KAVRAMI VE ZİLYETLİĞİN NİTELİĞİ 13
X İçindekiler
II. ZİLYETLİĞİN HUKUKİ NİTELİĞİ 15
§ 3. ZİLYETLİĞE TABİ ŞEYLER················································································ 16
§ 4. ZİLYETLİĞİN ÇEŞİTLERİ·············,······································································· 18
1) Haklı - haksız zilyetlik . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . 18
2) İyi niyetli - kötü niyetli zilyetlik 18
3) Malik sıfatıyla - başka sıfatla zil yedik . . .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. . 18
4) Asli - fer'i zilyetlik 19
5) Kendisi için - başkası için zilyetlik ve hizmet zilyetliği (zilyet
yardımcılığı) 19
6) Dolaylı - dolaysız zilyetlik 20
7) Tek başına - birlikte (müşterek ve elbirliğiyle) zilyetlik 20
§ 5. ZİLYETLİĞİN KAZANILMASI VE KAYBI 21
I. ZİLYETLİĞİN KAZANILMASI······································································· 21
1) Aslen kazanma 22
2) Devren kazanma 22
3) Tesisen (kurulmaya bağlı) kazanma 22
4) Miras yolu ile kazanma 23
II. ZİLYETLİĞİN DEVRİNİN ÇEŞİTLİ ŞEKİLLERİ 23
1) Yeni zilyedin dolaysız (doğrudan doğruya) zilyet kılınması 24
a) Malın teslimi 24
b) Araçların teslimi 25
c) Malın, yeni zilyetin fiili hakimiyetine bırakılması 26
2) Yeni zilyedin, dolaylı (vasıtalı) zilyet kılınması 26
a) Temsilci aracılığı ile zilyetliği kazanma 27
b) Hükınen teslim 28
c) Zilyetliğin havalesi 30
d) Emtiayı temsil eden senetlerin teslimi 33
III. ZİLYETLİĞİN SONA ERMESİ 35
1) Zilyedin arzusu ile sona erme 35
2) Fiili hakimiyet kaybı 35§ 6. ZİLYETLİĞİN KORUNMASI ················································································ 36
I. ZİLYEDİN KUVVET KULLANMA İMKANI 37
II. ZİLYETLİK DAVALARI 39
1) Zilyetliğin gasbında iade ve tazminat davaları 39
a) Zilyetliğin iadesi davası 39
b) Tazminat davası 41
2) Zilyetliğe saldın halinde açılacak davalar 42
a) Saldırıya son verilmesi talebi 42
b) Saldırı sebebinin önlenmesi talebi 43
c) Saldırıdan doğan zararların tazmini talebi 43
İçindekiler XI 3) Hak düşürücü süreler 44
4) Y argılaına usulü 44
III. ZİLYETLİĞİN İDARİ YOLDAN KORUNMASI 44
1) Aınaç 44
2) Usul 45
a) Yetkili makam 45
b) Başvuru 45
c) Soruşturma ve karar 46
3) Kararın sonuçları 46
a) İdare bakımından 46
b) Haklara etkisi bakımından 4 7
c) Uygulanması bakımından 47
4) Saldırının tekrarlanmasında ceza yaptırımı 47
§ 7. TAŞINIRLARDA ZİLYETLİĞİN HAK KARİNESİ OLUŞU 48
I. KARİNELER 48
1) Mülkiyet karinesi 48
2) Başkasının mülkiyet karinesine dayanma 49
3) Fer'ı zilyetlikte sınırlı aynı hak veya kişisel hak karinesi 49
II. KARİNENİN ROLÜ ·························································································· 50
A. Halihazır zilyedin hak karinesine dayanan savunması 50
B. Önceki zilyedin hak karinesine dayanan talebi: Taşınır davası 51
1) Taşınır davasının şartları 51
a) Zilyetlik, zilyedin iradesi dışında sona erdirilıniş olmalıdır: 51
b) Halihazır zilyedin üstün hak karinesinin çürütülmesi 53
aa) 1. imkan: Hali hazır zilyedin zilyedliği kötü niyetle kazandığını
ispat 53
bb) 2. imkan: Malın elinden rızası dışında çıktığını ispat 54
2) Taşınır davasının özellikleri 56
a) Mülkiyete dayanan istihkak davasına nazaran özellikleri 56
b) Zilyetlik davasına nazaran özellikleri 5 8
C. Zilyetlik karinesine güvenerek kazanılan hakkın korunması 58
1) İyi niyetle kazanmanın tam korunduğu haller 60
a) Emin sıfatıyla zilyetten aynı hak kazanılınası 60
b) Para ve hamile yazılı senetlerin kazanılması 62
2) İyi niyetle kazanmanın korunmadığı haller 62
3) İyi niyetle kazanmanın kısmen korunduğu haller 62
§ 8. TAŞINMAZLARDA HAK KAJRİNESİ 63
I. TAPUDA KAYITLI TAŞINMAZLARDA 63
II. TAPUDA KAYITLI OLMAYAN TAŞINMAZLARDA 64
§ 9. ZİLYETLİĞİN GERİ VERİLMESİNE UYGULANACAK HÜKÜMLER 64
XII İçindekiler I. GERİ VERMEKLE YÜKÜMLÜ İYİ NİYETLİ ZİLYETLERİN DURUMU . 65
1) Geri verme yükümlülüğünün kapsamı . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 66
2) Yaptığı giderler (masraflar) bakımından talep hakkı 67
a) Zorunlu, yararlı ve lüks masraf kavramları 67
b) Zilyedin masrafları talep hakkı 67
II. GERİ VERMEKLE YÜKÜMLÜ İYİ NİYETLİ OLMAYAN (KÖTÜ
NİYETLİ) ZİLYETLERİN DURUMU 69
1) Geri verme yükümlülüğünün kapsamı .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . .. .. .. .. . 69
a) Malı alıkoymuş olması yüzünden hak sahibinin uğradığı zararlar 69
b) Elde ettiği ürünler 70
c) Elde etmeyi ihmal ettiği ürünler 71
d) Kötü niyetli zilyedin malı bizzat kullanma suretiyle elde
ettiği menfaatler: Ecrimisil . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. 72
e) Diğer yararlar 75
2) Giderleri talep hakkı 75
TAPU SİCİLİ
§ 1. GENEL BAKIŞ 77
§ 2. TAPU SİCİLİ KAVRAMI VE UNSURLARI 79
I. KAVRAM 79
II. ANA SİCİL VE TAMAMLAYICI UNSURLAR 80
1) Temel sicil: Tapu kütüğü 80
2) Kat mülkiyeti kütüğü , 80
3) Yevmiye defteri 81
4) Belgeler 82
5) Planlar 82
III. YARDIMCI SİCİLLER 83
1) Aziller sicili .. .. .. .. .. .. .. . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. 83
2) Düzeltmeler sicili 83
3) Kamu orta malları sicili 83
4) Tapu envanter defteri 84
5) İdari sınırlar kayıt defteri .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. . 84
§ 3. TAPU SİCİLİ TEŞKİLATI VE DEVLETİN SORUMLULUĞU 84
I. TEŞKİLAT 84
II. TAPU SİCİLLERİNİN TUTULMASINDAN DEVLETİN
SORUMLULUĞU 85
1) Sorumluluğun şartları 85
a) Doğan bir zarar bulunmalıdır 85
b) Zarar tapu sicilinin hukuka aykırı şekilde tutulmasından doğmalıdır 86
c) İlliyet bağı olmalıdır 89
İçindekiler XIII 2) Görevli mahkeme ve rücu sorunu 89
§ 4. TAPU SİCİLİ SİSTEMİMİZE HAKİM OLAN PRENSİPLER 90
I. TAŞINMAZA SAHİFE AÇILMASI PRENSİBİ 90
il. TAŞINMAZ ÜZERİNDE AYNİ HAK KAZANILMASI İÇİN
TESCİL GEREKMESİ 90
III. TESCİLİN SEBEBE BAĞLILIĞI 91
IV. TESCİLİN YOLSUZ DA OLSA, İYİ NİYETLİ ÜÇÜNCÜ KİŞİLER
İÇİN HÜKÜM İFADE ETMESİ 91
V. TAPU SİCİLİNİN KAMUYA AÇIKLIĞI 91
1) Prensip 91
2) Kamuya açıklık prensibinin sonucu 92
§ 5. TAŞINMAZLARIN KÜTÜĞE GEÇİRİLMESİ 93
I. UYGULANACAK HÜKÜMLER 93
II. KÜTÜKTE SAHİFE AÇILACAK ŞEYLER: TAŞINMAZ KAVRAMI
VE TAPULAMANIN YAPILIŞI 94
A. Taşınmaz kavramı 94
1) Arazi 94
2) Bağımsız ve sürekli haklar 94
a) Bir irtifak hakkı bulunmalıdır 95
b) İrtifak hakkı bağımsız bir nitelik arz etmelidir 95
c) İrtifak hakkı sürekli bir nitelik arz etmelidir 96
d) Hak sahibi kaydı talep etmelidir 96
3) Kat mülkiyetine konu olan bağımsız bölümler 96
B. Kadastro (Tapulama) 97
1) sayılı Kadastro Kanunu uyarınca kadastro 97
a) Kanunun amacı ve uygulama alanı 97
b) Uygulanacak metot 98
c) Teşkilat 99
d) Taşınmazların sınırlandınlması ve tespit işleri 99
e) Mülkiyet hakkının tespitine ilişkin esaslar
aa) Tapuya kayıtlı taşınmazlarda
bb) Tapuda kayıtlı olmayan taşınmazlarda
cc) Diğer hükümler
f) Kadastro tutanağının düzenlenmesi, ilan ve itiraz
g) Kadastroya ilişkin uyuşmazlıkların dava yoluyla çözümlenmesi
h) Taşınmaz tesbitinin sonucu
III. KÜTÜĞE KAYDEDİLMEYECEK TAŞINMAZLAR
IV. TAPULU TAŞINMAZIN BÖLÜNMESİ VEYA BİRLEŞTİRİLMESİ
1) Ayırma
2) Birleştirme
§ 6. TAŞINMAZA AİT KÜTÜK SAYFASINA YAPILACAK KAYITLAR
I. TAŞINMAZI TEŞHİSE YARAYACAK BİLGİ
XN İçindekiler II. AYNi HAKLARIN TESCİLİ, TERKİNİ, DEĞİŞTİRİLMESİ
A. Tescil
1) Kavram
2) Tescil için gerekli şartlar
a) Taşınmaza sayfa açılması yolu ile
b) Taşınmaza sayfa açıldıktan sonra
aa) Talep-i İstem
aaa) Talep yetkisi
bbb) Talebin şekil ve içeriği
ece) Talebin hukuki niteliği
c) Belgeleme (Legitimation, Ausweisen)
aa) Tescil talebinde bulunma yetkisinin belgelenmesi
bb) Hukuki sebebin belgelenmesi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
cc) Belgelerin noksanlığı .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
3) Tescilin yapılışı
a) Mülkiyet hakkının tescili
b) İrtifak ve rehin hakları ile taşınmaz yüklerinin tescili .. .. .. ..
4) Tebliğ
B. Terkin
1) Terkin için gerekli şartlar
a) Ayni hakkı sona erdirici terkinler
b) Sicili düzeltici terkinler .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
aa) Tescil şekli bir değer taşıyorsa
bb) Tescilin hiçbir değeri kalmamışsa
2) Terkinin şekli
C. Kaydın değiştirilmesi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
III. ŞERHLER
A. Kişisel hakların şerhi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
1) Medeni Kanunda belirtilenler
2) sayılı Türk Borçlar Kanununda belirtilenler
3) Şerhin tapu kaydına işlenmesi
B. Tasarnıfyetkisine ait kısıtlamaların şerhi
l) Medeni Kanunda belirtilenler
a) MK m. /f. l 'de belirtilenler.
aa) Çekişmeli hakların korunmasına ilişkin mahkeme kararları
bb) Haciz, iflas kararı, konkordato ile verilen süre .. .. .. .. .. .. .. ..
cc) Aile yurdu kurulması, art mirasçı atanması
b) Medeni Kanunun diğer hükümlerinde belirtilenler
aa) Aile konutu
bb) Ailenin ekonomik varlığını korumak üzere tasarruf yetkisinin
sınırlandırılması .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
İçindekiler XV 2) Medeni Kanun dışında belirtilenler
C. Geçici tescillerin şerhi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
1) Medeni Kanunda öngörülenler .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
a) Ayni hak iddiası .. . .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
b) Tasarruf yetkisini belirleyen belgelerdeki noksanların sonradan
tamamlanmasına kanunen imkan verilenlerin talepleri
2) Usul
IV. BEYANLAR
1) Medeni Kanun ve Tapu Sicili Cumhurbaşkanı Yönetmeliğinde
belirtilenler .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
2) Kat Mülkiyeti Kanununda belirtilenler
V. TAŞINMAZ REHNİ KAYITLARINA AİT DÜŞÜNCELER
§ 7. TAPU KÜTÜĞÜNE YAPILAN KAYITLARIN HÜKMÜ
I. TESCİLİN HÜKMÜ
A. Tescilin olumsuz hükmü
1) Tescil prensibinin mülkiyet hakkındaki istisnaları
2) İrtifak hakkı ve taşınmaz yükünün tescilsiz kazanılması
3) Rehin hakkının tescilsiz kazanılması
B. Tescilin olumlu hükmü: iyi niyetli üçüncü kişilerin korunması
1) Uygulama şartlan
a) Koruma sadece üçüncü kişiler içindir
b) Koruma sadece sicil kaydına dayanan kazanımlar içindir .. .. .. .. .. .
c) Koruma sadece ayni hak kazanılması içindir .. .. .. .. .
d) Üçüncü kişinin kazanması iyi niyetle olmalıdır
e) Üçüncü kişinin ayni hak kazanması için gerekli diğer kurucu
unsurlar geçerli olmalıdır
2) Uygulama halleri
a) Medeni Kanun m. 'ün kapsamına giren haller
b) Medeni Kanun m. 'ün kapsamına girmeyen haller
aa) Taşınmazın özel mülkiyete elverişli olmadığı haller
bb) Ayni hak niteliği bulunmamasına rağmen ayni hakmış gibi
tescil edilmiş haklar
cc) Ayni hakkın kazanılmasına yol açan hukuki sebepteki
sakatlıklar . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
dd) Ayni hakkı devreden veya kuran kişinin ehliyetindeki
sakatlıklar ve tasarruf ehliyetindeki eksiklikler .. ..
ee) Hak sahibi adına hareket eden temsilcinin temsil yetkisindeki
sakatlıklar
ff) Çift tapulu taşınmazlarda yolsuz tapuya dayanan kazanımlar
3) İyi niyetin etkisi
C. Ayni hakkın içeriğinin belirlenmesi
II. DİĞER KAYITLARIN HÜKMÜ
1) Taşınmazı teşhise yarayacak bilgi
2) Şerhler
XVI İçindekiler a) Kişisel hakların şerhinin hükmü
b) Tasarruf yetkisinin kısıtlamalarına ait şerhin hükmü
aa) MK m. l0l0'da belirtilen şerhlerin hükmü
aaa) Çekişmeli hakların korunmasına ilişkin kararlar .. .. . .. .
bbb) Hııciz, iflas kararı, konkordato ile verilen süre . .. .. .. .. .. ..
ece) Aile yurdu kurulması veya art mirasçı atanması .. .. .. .. .. ..
bb) Medeni Kanunun diğer hükümleriyle getirilen şerhlerin hükmü .
aaa) Aile Konutu
bbb) Evlilik birliğini koruma amacıyla konulan şerhler
c) Geçici tescilin şerhinin hükmü
3) Beyanlar
§ 8. TAPU KÜTÜĞÜNE YAPILAN KAYITLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
I. YOLSUZ TESCİL
A. Yolsuz tescilin sakıncaları
B. Yolsuz tescilin düzeltilmesi
1) Medeni Kanuna göre .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. ..
a) Tescil yapılırken mevcut olan veya vukua gelen yolsuzluklarda
aa) Tescilin, kurucu unsurlardaki sakatlık yüzünden yolsuz
olınası aaa) Düzeltme (tashilı) davası
bbb) Anlaşmaya dayanan düzeltme
bb) Tescilin, tapu memurunun yaptığı yanlışlık yüzünden
yolsuz olması
b) Hakta meydana gelen değişiklik dolayısıyla gerçek duruma
uymayan tescillerde . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
aa) Ayni hakkın sicil dışı başkasına geçmiş olınası halinde
bb) Ayni hakkın sicil dışında sona erdiği hallerde
II. DİĞER KAYITLARIN YOLSUZLUĞU
1) Taşınmazı teşhise yarayan bilgi
2) Yolsuz şerhler
3) Yolsuz beyanlar
MÜLKİYET
GENEL HÜKÜMLER§ 1. MÜLKİYET KAVRAMI ························································································
§ 2. MÜLKİYETİN İÇERİĞİ ·······················································································
I. AKTİF YETKİ ·································································································
II. KORUYUCU YETKİ
İçindekiler XVII 1) İstihkak davası (rei vindicatio)
a) Davanın konusu, amacı, hukuki niteliği
b) Davacı-davalı sıfatları
2) Elatmanın önlenmesi (müdahalenin men'i) davası (actio negatoria)
a) Genel olarak
b) Davacı-davalı sıfatları
§ 3. MÜLKİYETİN KONUSU VE KAPSAMI
I. BÜTÜNLEYİCİ PARÇALAR
1) Tanım ve hükmün amacı
2) Bütünleyici parça vasfının kazanılması
a) Sıkı maddi bağlantı dolayısıyla temel unsur haline gelme
b) Yerel adetlere göre temel unsur sayılma . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
3) Bütünleyici parça vasfının kaybı
4) Ayrıca bütünleyici parça sayılan şeyler ve özellikle ürünler
a) Yapılar ve dikili bitkiler .. .. . .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
b) Doğal ürünler .. .. . .. .. .. .. .. .. .. . . .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
aa) Dönemsel olarak elde edilen ürünler
bb) Yere! adetlerin bir şeyden elde edilmesini uygun gördüğü
verimler
5) Bütünleyici parça sayılmanın hukuki sonuçları
II. EKLENTİ .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. ..
1) Tanımı ve hükmün amacı
2) Eklenti vasfının kazanılması
a) Özgüleme (tahsis)
b) Dış bağlantı
3) Eklenti olmanın hukuki sonuçları § 4. MÜLKİYETİN ÇEŞİTLERİ ··················································································
I. GENEL OLARAK
II. PAYLI MÜLKİYET
1) Kavram
2) Paylı mülkiyetin kurulması
a) Hukuki işlem ile
b) Yetkili makamın işlemi veya mahkeme kararı ile
c) Kanun gereği
3) Paydaşların payları bakımından durumları
a) Pay oranı
b) Paydaşın payında tasarrufu . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
c) Paydaşın hakkını koruması
4) Paylı mülkiyet birliği ve yönetimi
a) Olağan yönetim işleri
b) Önemli yönetim işleri .. .. .. . .. . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . ..
c) Olağanüstü yönetim işleri ve tasarruflar
XVIII İçindekiler 5) Paydaşların malın bütünü bakımından yetkileri .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. l 83
a) Yönetime katılma yetkisi
b) Paylı malı kullanma ve ondan yararlanma yetkisi
c) Malın tamamını kapsayan tasarruf yetkileri
d) Ortak menfaatleri koruma yetkisi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
6) Paydaşların giderlere ve yükümlülüklere katılınası .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
7) Paylı mülkiyetin sona ermesi
a) Paylı mülkiyetin bir veya birkaç paydaş için sona ermesi
aa) Payın devri yoluyla
bb) Bir paydaşın mahkeme karan ile paydaşlıktan çıkarılması
cc) Terk yoluyla
b) Paylı mülkiyetin bütün paydaşlar için sona ermesi, özellikle
paylaşma (taksim) aa) Paylaşma isteme hakkı
bb) Paylaşma isteme hakkının sınırlan
aaa) Paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması
bbb) Paylaşma hakkından feragat sözleşmesinin varlığı
ece) Zamanın paylaşma için uygun olınaması
cc) Paylaşmanın yapılışı
III. ELBİRLİĞİ MÜLKİYETİ ···············································································
1) Kavram
2) Elbirliği mülkiyetinin kurulması
a) Elbirliği ortaklığı halleri
b) Mülkiyetin ortaklık tarafından kazanılması .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
3) Elbirliği mülkiyetinde ortakların durumu
4) Elbirliği mülkiyetinin sona ermesi
5) Elbirliği mülkiyeti kurumuna yöneltilen tenkitler
TAŞINMAZ MÜLKİYETİ
§ 1. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN KONUSU
§ 2. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN KAZANILMASI
I. GENEL OLARAK KAZANMA TARZLARI
1) Aslen kazanma-Devren kazanma
2) Tescille kazanma-Tescilden önce kazanma
II. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN TESCİLLE KAZANILMASI
1) Genel olarak şartlan
2) Kazanma sebebi
a) Mülkiyeti nakil borcu doğuran sözleşmelerde şekil ve şekle
aykırılığın sonuçlan
aa) Şekil
bb) Şekle aykırılığın sonuçları
İçindekiler XIX b) Temsilci tarafından kurulan taşınmaz mülkiyetini devir borcu
doğuran sözleşmelerde temsil yetkisi aa) Vekaletnamenin şekli
bb) Özel yetki
cc) Temsil yetkisinin kapsamı
c) Mülkiyeti devir borcu doğuran sözleşmelerde muvazaa
d) İnançlı devir (temlik)
e) Namı müstear
f) Taşınmaz satış vaadi
aa) Niteliği
bb) Şekli
CC) Hükmü
dd) Tapuya şerh verilmesi
ee) Borcun ifası ve ifa edilmemesinin sonuçlan
g) Tapusuz taşınmazlarda mülkiyeti devir borcu
III. TESCİLDEN ÖNCE KAZANMA HALLERİ
1) Medeni Kanunun maddesinde belirtilenler
a) Miras
b) Mahkeme kararı _.
c) Cebri icra
d) İşgal
aa) Tanım ve şartları
bb) İşgal yolu ile mülkiyeti kazanılabilecek taşınmaz
aaa) Tapuya kayıtlı olup da sicile göre sahipsiz hale gelen
taşınmazlar
bbb) Tapuda kayıtlı olmayan taşınmazlar
cc) İşgal fiili ve sonuçları
e) Kamulaştırma (İstimlak)
2) Medeni Kanunun maddesinde belirtilmemiş olanlar
a) Kişiliği
sona eren bir tüzel kişinin mallarının kamu kurum veya
kuruluşuna geçmesi
b) Vakfa özgülenen taşınmazın mülkiyetinin vakfa geçmesi
c) Mal rejimi sözleşmesi sonucu meydana gelen mülkiyet değişikliği ..
d) Yeni arazi oluşması
aa) Yeni bir arazi oluşmalıdır
bb) Yeni oluşan arazi sahipsiz yerlerde oluşmalıdır
cc) Yeni oluşan arazinin toprağı da sahipsiz yerlerden
gelmiş olmalıdır
dd) Yeni oluşan arazi yararlanmaya elverişli bir arazi olmalıdır
e) Ticaret ortaklıklarına sermaye olarak taşınmaz mülkiyeti veya
sınırlı ayni hak konulması ile ticaret ortaklıklarının birleşmesi
IV. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN ZAMANAŞIMI İLE KAZANILMASI
A. Olağan zamanışımı (Sicile dayanan zamanaşımı)
1) Zamanaşımı ile kazanmanın şartları
a) Taşınmaza ilişkin şart
b) Kazanana ilişkin şart
c) Zilyetliğe ilişkin şart
2) Zamanaşımı ile kazanmanın hükmü
XX İçindekiler B. Olağanüstü zamanaşımı (Sicil dışı zamanaşımı)
1) Uygulanacak hükümlere genel bakış
2) MK m. 'e göre olağanüstü zamanaşımı ile kazanımın koşullan
a) Taşınmaz olağanüstü zamanaşınıı ile kazanmaya elverişli olmalıdır
aa) Taşınmaz tapusuz veya tapudan kime ait olduğu
anlaşılamayan ya da gaip şahıslara ait taşınmaz olmalıdır aaa) Tapusuz taşınmazlar
bbb) Malikin tapuda belli olmaması ya da tapunun gaip
şahsa ait olması
bb) Taşınmaz özel mülkiyete ve zamanaşımı ile kazanmaya
elverişli olmalıdır b) Taşınmaz üzerinde kanunun aradığı koşullarda yinni yıl süreyle
zilyetlik sürdürülmüş olmalıdır
aa) Zilyetliğin kanuna uygun koşullarda geçirilmesi
aaa) Malik sıfatıyla zilyetlik
bbb) Davasız zilyetlik
ece) Aralıksız zilyetlik
bb) Zilyetliğin ispatı
c) Zilyedin başvurusu üzerine mahkemece yapılacak ilandan sonra
işleyen itiraz süresi içinde itiraz ileri sürülmemelidir
3) Zamanaşımı ile kazanmanın hükmü
4) sayılı Kanun
§ 3. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN KAYBI
I. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN NİSBİ KAYBI
II. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN MUTLAK KAYBI
1) Taşınmazın tamamen yok olması
2) Taşınmaz mülkiyetini terk
3) Kamulaştırma
§ 4. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN KAPSAMI
I. Taşınmaz mülkiyetinin yatay kapsamı
1) Kadastrosu yapılmış tapulu taşınmazlarda sınır
2) Tapusuz taşınmazlarda sınır
II. Taşınmaz mülkiyetinin dikey kapsamı
III. Taşınmaz mülkiyetinin madde itibariyle kapsamı
A. Arazide inşa olunan şeyler: Yapılar
1) Prensip
2) Prensibin yapının haksız olması halindeki sonuçlan
a) Yapıyı arazi malikinin yapmış olması
aa) Malzemenin sökülerek geri verilmesi talebi
bb) Tazminat talebi
cc) Arazinin mülkiyetinin kendisine geçirilmesi talebi
aaa) Malzeme maliki iyi niyetli olmalıdır
İçindekiler XXI bbb) Yapının değeri açıkça arsanın değerinden fazla
olmalıdır
ece) Malzemenin sökülmesi talep edilmemiş veya bu talep
reddedilmiş olmalıdır
ddd) Malzeme sahibi MK m. uyarınca tazminat talep
etmemiş olmalıdır
b) Yapıyı malzeme sahibinin yapmış olması
aa) Arazi malikinin malzemenin sökülüp kaldırılmasını talep hakkı
bb) Malzemenin sökülüp kaldırılmaması halinde malzeme
malikinin tazminat talebi
cc) Arazi malikinin ve malzeme malikinin arazinin mülkiyetinin
malzeme malikine geçirilmesi talebi
c) Yapıyı bir üçüncü kişinin yapmış olması
aa) Arazi malikinin hakları
bb) Malzeme malikinin hakları
cc) Yapıyı yapanın haklan
3) İstisnalar
a) Üst hakkı (İnşaat hakkı)
aa) Üst hakkının niteliği
bb) Bağımsız bölümlerin üst hakkı konusu olamaması
b) Mecralar
c) Başkasının arazisine taşırılan yapı (Taşkın yapı)
aa) Taşan yapıya
katlanma yükümlülüğü
aaa) Katlanma yükümlülüğü doğuran taahhüt varsa
bbb) Katlanma yükümlülüğü doğuran taahhüt yoksa
bb) Taşan yapıya katlanma yükümlülüğü olan hallerde taşan
kısmın hukuki durumu
aaa) İrtifak hakkı varsa
bbb) İrtifak hakkı bulunmuyor fakat katlanma yükümlülüğü
varsa
B. Arazi üzerine dikilen fidanlar: Dikili bitkiler
C. Arazideki kaynaklar
1) Prensip
2) Kaynak üzerindeki hakkın korunması
3) Aynı yataktan beslenen kaynaklar § 5. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN KISITLAMALARI
I. MALİKİN HUKUKİ İŞLEMLERİNDEN DOĞAN KISITLAMALAR
1) Şerh edilmiş alım hakkı
2) Şerhedilmiş geri alım hakkı
3) Şerhedilmiş ön alım hakkı
a) Sözleşmese! ön alım hakkının niteliği ve sözleşmenin şekli
b) Sözleşmese! ön alım hakkının kullanılması
c) Sözleşmese! ön alım hakkının kullanılmasının sonuçlan
d) Sözleşmese! ön alım hakkının kullanılmasında süreler
II. KANUNDAN DOĞAN KISITLAMALAR
XXII İçindekiler A. Kamu hukukuna dayanan kısıtlamalar
l) Kazı ve yapı yaparken uyulacak kıırallar
2) Dikilecek şeylerde uyulacak hükümler
3) Araziye sınırlık koyma mecburiyeti
4) Toprağın iyileştirilmesi
B. Özel hukuk kısıtlamaları
l) Genel olarak
a) Doğrudan doğruya kısıtlama-dolaylı kısıtlama ayrımı
b) Sınırlandırılan yetkiye göre ayrım
c) Korunan kişiler bakımından ayrım
2) Paylı mülkiyette yasal ön alım hakkı
a) Yasal ön alım hakkının niteliği
b) Yasal ön alım hakkının kullanılması
c) Yasal ön alım hakkının dava yolu ile kullanılmasının sonuçlan
d) Yasal ön alım hakkının kullanılmasında süreler
e) Birden çok paydaşın ön alım hakkını kullanması
f) Yasal ön alım hakkından veya hakkı kullanmaktan feragat
3) Komşuluk lehine konulmuş kısıtlamalar (komşuluk ilişkisi)
a) Taşınmazın kullanılına tarzına ait kısıtlamalar
b) Kazı ve yapılara ilişkin kısıtlamalar
c) Komşu araziye ait ağaçların kök ve dallarının kendi arazisine
geçmesine katlanma yükümlülüğü
d) Suların akış tarzına engel olınama yükümlülüğü
e) Mecra geçirilmesine katlanma yükümlülüğü .. .. ..
f) Zorunlu geçit : Geçit irtifakı kurma yükümlülüğü
g) Zorunlu su: Kaynak (su) irtifakı kurma yükümlülüğü
h) Komşuluk için gerekli şeylere ve masraflara katılına yükümlülüğü ..
4) Herkesin yararlanabileceği kısıtlamalar
a) Orman ve meralara girme
b) Düşen şeylerin aranması
c) Zorunluluk hali
§ 6. TAŞINMAZ MALİKİNİN SORUMLULUĞU
I. GENEL BAKIŞ
II. TANINAN DAVALAR
a) Eski hale getirme davası
b) Tazminat davası
c) Tehlikenin giderilmesi davası
III. SORUMLULUĞUN ŞARTLARI
1) Mülkiyetin yasal kısıtlamalara aykırı kullanılınası
a) Kısıtlamaların çeşitlerine göre aykırı kullanma
b) Kaçınılmaz taşkınlıklar
c) Yapma veya yapmama tarzında kısıtlamalara aykırı davranış
2) Kusur dışında haksız fiil sorumluluğunun şartlan
İçindekiler XXIII IV. Dava hakkı sahipleri
V. Malik dışında sorumlular
VI. Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin durumu
§ 7. TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN ÖZEL BİR ÇEŞİDİ: KAT MÜLKİYETİ
I. GENEL BAKIŞ
II. KAVRAM VE NİTELİK ···················· ·····························································
1) Kat mülkiyeti kanununa göre kat mülkiyeti kavramı
a) Bağımsız bölüm
b) Ortak yer
c) Eklenti
2) Kat irtifakı kavramı
III. KAT MÜLKİYETİNE UYGULANACAK HÜKÜMLER
IV. KAT MÜLKİYETİNİN KURULMASI
1) Genel prensipler
2) Kurulması
a) Kat mülkiyetinin taşınmaza ilişkin inşaat sözleşmesinin
tarafı yüklenicinin talebi ile tapu memuru tarafından kıırulması
b) Kat mülkiyetinin iradi olarak kıırulması
aa) Resmi senet
bb) Kat mülkiyetinin tescili
c) Kat mülkiyetinin mahkeme karan ile kurulması
d) Kat mülkiyetinin kat irtifakına dayanılarak kurulması .. .. .. .. .. .
V. KAT İRTİFAKI
1) Kavram ve niteliği .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
2) Kat irtifakının kıırulması
a) Uyulacak esaslar
b) Kat irtifakının taşınmaza ilişkin inşaat sözleşmesinin tarafı
yüklenicinin talebi ile tapu memuru tarafından kıırulması
c) Kat irtifakının iradi olarak kıırulması
aa) Resmi senet düzenlenmesi
bb) Tescil
3) Kat irtifakının hükümleri
4) Kat irtifakının sona ermesi
VI. KAT MALİKLERİNİN HAK VE BORÇLARI
A. Kat maliklerinin hakları .. .. .. .. .. ..
1) Bağımsız bölümlerde
2) Ortak yerlerde
B. Kat maliklerinin borçlan ve yükümlülükleri
1) Dürüstlük kuralına uygun davranma yükümlülüğü
2) Bağımsız bölüm ve eklentisini özgülenme amacına uygun kullanma
yükümlülüğü
3) Bağımsız bölümünde anayapıya zarar verecek nitelikte onarım ve
tesis yapmama yükümlülüğü
XXIV İçindekiler Onanın için bağımsız bölümüne girme izni verme ve bölümünde
4)
gerekli işlerin yapılmasına katlanma yükümlülüğü
5) Anataşınmazın bakımı, mimari durumu ile güzelliği ve sağlamlığını
koruma yükümlülüğü
6) Genel giderlere katılma borcu
a) KMK m. 20/f. l 'e göre, genel giderlere şunlar girmektedir:
b) KMK m. 20/f. l 'de belirtilen genel giderlere katılma payı
değişiktir
c) Genel giderlere katılma payının ödenmesini sağlayacak tedbirler
aa) O~ giderler~ dava ve icra takibi yolu ile ödettirilmesi
bb) Gecıkme tazmınatı
cc) Ortak gider paylllln kira bedeline mahsuben kiracıdan tahsili
dd) Kat maliklerinin ortak gider borcu için bağımsız bölüm
üzerinde kanuni ipotek kurulmasını talep hakkı
ee) Ortak gider alacağına tanınan öncelik
VII. KAT MALİKLERİ KURULU VE YÖNETİM
1) Yönetim planı
2) Genel kurul = Kat malikleri kurulu
a) Oluşması ve yetkileri
b) Toplantı yapma ve karar alma şekli
3) Yönetici
a) Tayini
b) Yetki ve Görevleri
c) Yöneticinin istifası veya azli
4) Denetçi veya denetim kurulu
VIII. KAT MÜLKİYETİ DÜZENİNİN İYİ İŞLEMESİ İÇİN ALINAN
TEDBİRLER
1) Paylı mülkiyet açısından
a) Paylaşma istenememesi
b) Yasal ön alım hakkı olmaması
c) Tahliye kolaylığı
d) Tebligat kolaylığı
2) Borç ve yükümlülüklere uymayı sağlamak açısından
a) Genel olarak
b) Kat mülkiyetinin mahkeme kararı ile devredilmesi
3) Uyuşmazlıkların çözümü açısından özel muhakeme usulü.
a) Kat Mülkiyeti Kanununa göre hakimin müdahalesi istenebilecek
uyuşmazlıklar aa) Genel yönetim uyuşmazlıkları
bb) Kat maliklerinin borçlarını yerine getirmemesi
IX. KAT MÜLKİYETİNİN SONA ERMESİ
1) Kütükteki kaydın terkini ile sona erme
2) Ana taşınmazın tamamen yok olması ile sona erme
3) Ana taşınmazın kamulaştırılması ile sona erme
4) Ana taşınmazın harap olması ile sona erme
a) Ana taşınmazın tümünün harap olması
İçindekiler XXV b) Ana taşınmazın kısmen harap olması
X. TOPLU YAPILARA İLİŞKİN DÜZENLEME
l) Toplu Yapılarda Kat İrtifakı ve Kat Mülkiyeti Kurulması
2) Toplu Yapılarda Yönetim
a) Kanundaki düzenleme
b) Yönetim organlan
aa) Kat malikleri kurulları
aaa) Blok kat malikleri kurulu
bbb) Blok olmayan yapılar malikleri kurulu
ece) Ada kat malikleri kurulu
ddd) Toplu yapı kat malikleri kurulu
bb) Temsilciler kurulları
aaa) Blok temsilciler kurulu
bbb) Ada temsilciler kurulu
ece) Toplu yapı temsilciler kurulu
cc) Yöneticiler ve denetçiler
aaa) Blok yöneticisi ve denetçisi
bbb) Blok niteliğinde olmayan yapılar yönetici ve denetçisi
ece) Ada yöneticisi veya denetçisi
ddd) Toplu yapı yöneticisi ve denetçisi
3) Toplu Yapılarda Ortak Giderlere Katılma
XI. DEVRE MÜLK HAKKI
l) Genel bakış
2) Kavram
3) Devre mülk hakkının kurulması
a) KMK m. 57'ye göre devre mülk hakkı, ancak mesken olarak
kullanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümde kurulabilir
b) Bir binada veya bağımsız bölümde, devre mülk hakkına sahip
olacak kimseler bu binaya veya bağımsız bölüme paylı mülkiyet
tarzında malik olmalıdır
c) Devre mülk hakkının kurulması hususunda tapu sicil müdürlüğünde
resmi senet düzenlenecektir
4) Devre mülk hakkının hükümleri
a) Genel olarak
b) Hak sahiplerinin yetkileri
c) Hak sahibinin yükümlülükleri
5) Devre mülk hakkına tabi taşınmazda yönetim
6) Devre mülk hakkının sona ermesi
TAŞINIR MÜLKİYETİ
§ 1. TAŞINIR MÜLKİYETİNİN KONUSU
I. TAŞINIR EŞYA
II. DOĞAL GÜÇLER
§ 2. TAŞINIR MÜLKİYETİNİN KAZANILMASI
XXVI İçindekiler 1. DEVREN KAZANMA
1) Zilyetliğin devri ve tarafların anlaşması (ayni sözleşme)
2) Geçerli bir kazanma sebebinin gerekli olup olmadığı
3) İstisnai durumlar: Zilyetlik devredilmeden mülkiyetin kazanılması
4) Hükmen teslim yolu ile mülkiyet kazanılmasında sınırlamalar
5) Mülkiyeti saklı tutma sözleşmesi
II. ASLEN KAZANMA
1) Sahiplenme (ilıraz)
2) İşleme sonucu kazanma (hukuki tağyir)
3) Malların birleşmesi veya karışması sonucu kazanma
4) Anların mülkiyetini kazanma
5) Eşya bulanın, bulduğu eşyanın mülkiyetini kazanması
6) Definenin mülkiyetini kazanma
7) Zamanaşımı ile kazanma
§ 3. TAŞINIR MÜLKİYETİNİN KAYBI
SINIRLI AYNI HAKLAR
GENEL BİLGİLER§ ı. SINIRLI AYNI HAKKAVRAMI ··········································································
§ 2. SINIRLI A YNi HAKLARIN ÇEŞİTLERİ
1. YARARLANMA HAKLARI (MK m. )
il. TEMİNAT (GÜVENCE) HAKLARI (MK m. )
III. TAŞINMAZ YÜKÜ (MK m. )
§ 3. SINIRLI A YNi HAKLARIN BAŞLICA ÖZELLİKLERİ VE BAĞLI
OLDUKLARI GENEL KURALLAR
I. SINIRLI A YNi HAKLARIN HUKUKİ NİTELİĞİ
il. SINIRLI A YNi HAKLARIN MÜLKİYET KARŞISINDA DURUMU
III. SINIRLI A YNi HAKLARIN KONUSU
IV. MALİKİN KENDİ EŞYASI ÜZERİNDE SINIRLI A YNi HAK
SAHİBİ OLMASI ····························································································
1) Malik lehine irtifak
2) Malik lehine taşınmaz rehni
3) Malik lehine taşınmaz yükü
§ 4. SINIRLI A YNi HAKLARIN SIRASI
1. GENEL BAKIŞ
İçindekiler XXVII il. TAŞINMAZLARDA SINIRLI AYNİ HAKLARIN SIRASI
İRTİFAK HAKLARI
§ ı. GENEL BİLGİLER
I. KAVRAM
II. İRTİFAK HAKKlNlN ÇEŞİTLERİ 41 O
1) Yararlanma yetkisinin kapsamı açısından
a) Tam yararlanma
b) Sınırlı yararlanma
2) Yararlanma yetkisinin tarzı açısından
a) Olumlu irtifaklar
b) Olumsuz irtifaklar
3) Hak sahibinin tayini açısından
a) Kişisel irtifaklar
b) Eşyaya bağlı irtifaklar
III. İRTİFAKLARA UYGULANACAK.HÜKÜMLER
1) Genel olarak
2) Kazanma açısından
3) İrtifak hakkı sahibinin korunması açısından
§ 2. EŞYAYA BAĞLI İRTİFAKLAR
I.EŞYAYABAĞLIİRTİFAKINKONUSU
il. EŞYAYA BAĞLI İRTİFAK HAKKlNlN KAZANILMASI
1) Tescille kazanma
2) Sicil dışı (tescilden önce) kazanma
a) Miras
b) İşgal
c) Kamulaştırma
d) Cebri icra
e) Mahkeme kararı
3) İrtifak hakkının zamanaşımı ile kazanılması
a) Olağan zaınanaşımı ile kazanma
b) Olağanüstü zamanaşımı ile kazanma
IV. EŞYAYA BAĞLI seafoodplus.infoIN SONA ERMESİ
1) Terkin ile sona erme
2) Terkin dışı sona erme
a) Yüklü veya yararlanan taşınmazın yok olması.
b) Yüklü taşınmazın kamulaştırılması
c) Sürenin sona ermesi
d) Tescilsiz kazanılan mecra irtifakının sona ermesi
XXVIII İçindekiler e) Mahkeme kararı
aa) İrtifakın sağladığı yararın yok olması
aaa) Genel bakış
bbb) İrtifakın sağladığı yararın belirlenmesi
ece) Yararın yok olması halinde irtifakın terkini
bb) Yararın yük karşısında azalması halinde irtifakın terkini
V. EŞYAYA BAĞLI İRTİFAK HAKKININ HÜKÜMLERİ
A. İrtifakın içeriğinin belirlenmesi
B. İrtifak hakkının kullanılmasına ilişkin hükümler
1) Yararlanan taşınmaz malikine ilişkin hükümler
a) İrtifak hakkı sahibinin yetkileri
b) İrtifak hakkı sahibinin yükümlülükleri
2) Yüklü taşınmaz malikine ilişkin hükümler
a) Yüklü taşınmaz malikinin yetkileri
aa) İrtifak yerinin değiştirilmesini talep hakkı
bb) İrtifakın terkinini talep hakkı
b) Yüklü taşınmaz malikinin yükümlülükleri
3) İrtifak hakkının değişen duruma uydurulması
a) Değişen ihtiyaçlar dolayısıyla yükün ağırlaştınlamaması
b) İrtifakın çözülmesi hükümlerinin uygulanması
§ 3. KİŞİSEL İRTİFAKLAR·························································································
I. KİŞİYE BAĞLI İRTİFAKLAR (İNTİFA VE OTURMA HAKKI)
A. Genel bakış
B. İntifa hakkı
1) Kavram ve özellikleri
2) İntifa hakkının kazanılması
a) Tesisen (kurulma yoluyla) kazanma
b) Aslen kazanma
3) İntifa hakkının sona ermesi
a) Sona erme sebepleri
aa) Taşınmaz üzerinde intifada
aaa) Taşınmazın tamamen yok olması ,
bbb) Kamulaştırma
ece) Mahkeme karan
ddd) Cebri icra
eee) Ölüm, kişiliğin sona ermesi, süre
fff) Terkin ile sona erme
bb) Taşınır ve alacaklar üzerinde intifada
b) İntifa hakkının sona ermesinin sonuçlan
aa) Geri verme borcu
bb) İntifa konusunun geri verilmesinde hak sahibinin sorumluluğu ..
cc) İntifa hakkı sahibinin giderleri talep hakkı
dd) Söküp alma hakkı
İçindekiler XXIX 4) İntifa hakkının hükümleri
a) İntifa hakkı sahibinin hakları
aa) İntifa konusu mala zilyet olma yetkisi
bb) İntifa konusu malı kullanma yetkisi
cc) İntifa konusu malın ürünlerini ve gelirlerini elde etmek yetkisi ..
aaa) Doğal ürünler
bbb) Hukuki ürünler
dd) İntifa konusu malı yönetme yetkisi
ee) Resmi defter tutulmasını talep yetkisi
ff) İntifa konusu mal üzerinde tasarruf yetkisi
b) İntifa hakkı sahibinin yükümlülükleri
aa) Bakım ve koruma yükümlülüğü
bb) _Koruma ve işletme masrafları ile vergileri ödeme yükümlülüğü
cc) Intifa konusu malı sigorta ettirme yükümlülüğü
c) Malikin hakları
aa) İntifa konusu üzerinde tasarruf yetkisi
bb) Gözetim yetkisi
cc) Güvence (teminat) isteme yetkisi
dd) İntifa hakkı sahibinin intifa konusu eşya üzerindeki zilyetliğine
son verilmesini talep yetkisi
ee) Resmi defter tutulmasını talep yetkisi
ff) Yönetime katılma yetkisi
d) Malikin yükümlülükleri
aa) Özdeğeri koruma önlemleri
bb) İntifa konusu eşyanın özdeğerine ilişkin önemli giderler
cc) Alacak üzerinde intifada yönetime katılma
5) Özel intifa çeşitleri
a) Tüketime tabi eşya üzerinde intifa: Gerçek olmayan intifa
(Quasi Usus-fructus)
b) Haklar, özellikle alacak üzerinde intifa
aa) Genel kavram ve hukuki nitelik
bb) Alacak üzerinde intifa
c) Malvarlığı üzerinde intifa
C. Oturma hakkı
1) Oturma hakkı kavramı
2) Oturma hakkının kazanılması ve sona ermesi
3) Oturma hakkının konusu ve hükümleri
II. DÜZENSİZ KİŞİSEL İRTİFAKLAR (el değiştirebilen kişisel irtifaklar)
A. Üst hakkı (İnşaat hakkı)
1) Kavram
2) Önemi
3) Çeşitleri
4) Üst hakkının kazanılması
5) Üst hakkının sona ennesi ve sona ermenin sonuçları
6) Süresinden önce üst hakkının arazi malikine devri talebi
XXX İçindekiler 7) Üst hakkının hükümleri
B. Kaynak hakkı
1) Kaynak hakkı kavramı
2) Kaynak hakkının kazanılması ve sona ermesi
3) Kaynak hakkının hükümleri
C. Diğer düzensiz kişisel irtifaklar
1) Kavram
2) Hak sahibi
3) Kazanma ve sona erme
4) Hükümleri
TAŞINMAZ YÜKÜ
§ 1. TAŞINMAZ YÜKÜ KAVRAMI VE YÜKÜN KAPSAMI
I. KAVRAM
II. YÜKÜN KAPSAMI
1) Edim borcu
2) Taşınmazın, borcun teminatı olması
§ 2. TAŞINMAZ YÜKÜNÜN ÇEŞİTLERİ
1) Kişi lehine taşınmaz yükü - Eşyaya bağlı taşınmaz yükü
2) Özel hukuk taşınmaz yükü - Kamu hukuku taşınmaz yükü
§ 3. TAŞINMAZ YÜKÜNÜN KAZANILMASI
1) Kazanma yolları
§ 4. TAŞINMAZ YÜKÜNÜN SONA ERMESİ
1) Genel olarak
2) Yükten kurtulma yolu ile sona erdirme
a) Yük alacaklısının taşınmazını yükten kurtarma yetkisi
b) Yüklü taşınmaz malikinin taşınmazı yükten kurtarma yetkisi
REHİN HAKLARI§ 1. TAŞINMAZREHNİKAVRAMIVE ÇEŞİTLERİ
§ 2. İPOTEK, İPOTEKLİ BORÇ SENEDİ VE İRAT SENEDİ ARASINDAKİ
FARKLAR
I. İPOTEK 4 77
İçindekiler XXXI II. İRAT SENEDİ ·································································································
III. İPOTEKLİ BORÇ SENEDİ ·············································································
§ 3. TAŞINMAZ REHNİNE HAKİM GENEL KURALLAR
I. TAŞINMAZ REHNİNDE BELİRLİLİK İLKESİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER
1) Genel bakış
a) Bir alacağın relıninin kurulmasında, belirli bir miktarın kural olarak
Türk parası ile tapuda gösterilmesi gerekir (MK m. /c. 1)
b) Rehin konusu açısından belirlilik ilkesine göre rehinle yüklenecek
taşınmaz, belirli, tapuya kayıtlı bir taşınmaz olmalıdır (MK m. )
a) Kural
b) İstisna
II. TAŞINMAZ REHNİNDE seafoodplus.info AÇIKLIK İLKESİNE İLİŞKİN
HÜKÜMLER
A. Taşınmaz rehninin kazanılması
1) Tescil ile kazanma
a) Kazanma sebebi
aa) Taşınmaz relıni sözleşmesi
bb) Ölüme bağlı tasarruf
cc) Malikin tek taraflı tasarrufu
dd) Kanun hükmü
ee) Mahkeme kararı
b) Tescilin icrası
2) Sicil dışı kazanma
B. Taşınmaz rehninin sona ermesi
III. SABİT DERECELER SİSTEMİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER
1) İlerleme sistemi
2) Sabit dereceler sistemi
3) Türk hukukunda sabit dereceler sistemi
a) Sistemin tercih sebepleri
b) Sabit dereceler sisteminin hükümleri
c) Sabit dereceler sisteminin istisnaları
aa) Kanundan doğan ilerleme hakları
bb) Sözleşmeden doğan ilerleme hakkı
aaa)Boş dereceye ilerleme hakkının hukuki niteliği ve
kuruluşu . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
bbb) Boş dereceye ilerleme sözleşmesinin hükümleri
ece) Boş dereceye ilerlemenin gerçekleşmesi
IV. YABANCI PARA ÜZERİNDEN REHİN KURULMASINA İLİŞKİN
HÜKÜMLER
1) Genel olarak
2) Medeni Kanun m. /f.2 vd. hükmünün uygulama alanı
XXXII İçindekiler 3) Rehnin kurulmasına ilişkin esaslar
V. TAŞINMAZ REHNİNDE TEMİNAT İLKESİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER
l) Teminat yükünün kapsamına dair hükümler (MK m. )
a) Taşınmaz
b) Bütünleyici parça ve eklenti
aa) Bütünleyici parçalar ,
bb) Eklentiler
c) Kira bedeli ve sigorta tazminatı
aa) Kiralar
bb) Sigorta tazminatı
2) Rehin konusu taşınmazın değerinin korunmasına dair hükümler
a) Taşınmaz maliki, taşınmazın değerinin azalmasında kusurlu ise
b) Taşınmaz maliki, taşınmazın değerinin azalmasında kusurlu
değil ise
3) Rehinli taşınmazdan küçük parçaların ayrılmasına dair hükümler .. .. ..
4) Teminat altına alınmak istenen alacağın kapsamına dair hükümler
a) Genel bakış
b) Alacağın kapsamı
aa) Anapara (MK m. /I)
bb) Takip giderleri ve gecikme faizi (MK m. /2)
cc) Sözleşme faizi (MK m. /b. 2)
dd) Taşınmazın korunması için sigortacıya ödenen primler
5) Taşınmaz rehninin paraya çevrilmesi
Vl. ARAZİ PARÇALARININ BİRLEŞTİRİLMESİ HALİNDE TEMİNATIN
DURUMUNAİLİŞKİNHÜKÜMLER
VII. ALACAKLIYA KAYYlM TAYİNİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER
VIII. TAŞINMAZIN TEK TARAFLI OLARAK REHİN YÜKÜNDEN
KURTARILMASINA İLİŞKİN HÜKÜMLER
1) Şartları
2) Yükten kurtarma usulü
3) Rehinli alacaklıların taşınmazın satışını talep etme imkanları
4) Terkin § 4. İPOTEK ···················································································································
I. İPOTEK KAVRAMI VE AMACI
il. İPOTEĞİN ÖZELLİKLERİ ·············································································
1) İpoteğin, alacağa bağlı hak olmasının özellikleri
a) İpoteğin kurulmasında alacağa bağlılığın hükümleri
b) Hakkın kullanılmasında ipoteğin alacağa bağlı hak olmasının
hükümleri
c) Rehinli alacağın devrinde (temlikinde), ipoteğin alacağa bağlı
hak olmasının hükümleri
d) Tapu siciline güvenin korunmasında ipoteğin alacağa bağlı hak
olmasının hükümleri
e) İpoteğin alacağa bağlılığının rehnin sona ermesindeki hükümleri
2) İpotekte kişisel sorumluluk ve teminata ilişkin özellikler
İçindekiler XXXIII a) Borçlu rehinli taşınmazın maliki ise
b) Borçlu ile taşınmazın maliki farklı kişiler ise
3) İpotekli taşınmaz üzerindeki mülkiyet ilişkisinin değişmesine
ilişkin özellikler a) İpotekli taşınmazın devri
b) İpotekli taşınmazın bölünmesi
III. KANUNDAN DOĞAN İPOTEK HAKLARI
l) Tescile tabi olmayan kanuni ipotek hakları
2) Tescile tabi kanuni ipotek hakları
a) Genel olarak
b) Tescile yönelik hakkın hukuki niteliği
c) Tescile tabi kanuni ipotek kurulması hakkından feragat
d) Kanuni ipoteği kurma hakkının tabi olduğu süre
e) Kanuni ipoteğin tescili
f) Tescile tabi kanuni ipotek hakkının sırası
3) Özel olarak inşaatçı ipoteği (yapı alacaklısı ipoteği)
a) İnşaat alacaklısı kavramı
b) İnşaat alacağı kavramı
c) Tescile yönelik hakkın niteliği
d) İnşaatçı ipoteğinin tescili
e) İnşaatçı ipoteğinin sırası .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
f) İnşaat alacaklısının sıraca önce gelen diğer rehinli alacaklılar
karşısında önceliği
§ 5. İPOTEKLİ BORÇ SENEDİ VE İRAT SENEDİ
I. İPOTEKLİ BORÇ SENEDİNİN ÖZELLİKLERİ
II. İRAT SENEDİNİN ÖZELLİKLERİ
§ 6. TAŞINMAZ KARŞILIK GÖSTERİLEREK SENET ÇIKARILMASI
I. GENEL OLARAK
II. SENETLERİN TEMİNAT ALTINA ALINMA TARZI
l) Senet alacaklıları lehine taşınmaz rehni kurulması
2) Aracı banka lehine taşınmaz rehni kurulması
3) Tertip halinde ipotekli borç senedi ve irat senedi çıkarılması
TAŞINIR REHNİ
§ 1. GENEL BAKIŞ
I. TAŞINIR REHNİ ÇEŞİTLERİ
a) Gemi ipoteği
b) Hava araçlarının rehni .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
c) Ticari işlerden doğan alacaklarda taşınır rehni
d) Maden cevheri rehni
e) Kamuya açık yerlerin işletilmesinden doğan kamu borçları için
bu yerlerdeki eşya üzerinde rehin
XXXN İçindekiler t) Tarım Kredi Kooperatiflerinin ve Tarım Satış Kooperatiflerinin
ortaklarının ürünleri, hayvanları ve üretimleri ile ilgili makina ve
araçları üzerinde rehin hakkı II. MEDENİ KANUNDA TAŞINIR REHNİNİN DÜZENLENME TARZI
III. TAŞINIR REHNİNE HAKiM OLAN PRENSİPLER
l) Alacağa bağlılık prensibi
2) Kamuya açıklık prensibi
3) Güvenin korunması prensibi
4) Belirlilik prensibi
a) Taşınır rehninin konusu açısından
b) Teminat altına alınacak alacak açısından
5) Teminatın bölünmezliği prensibi
a) Teminat yükünün kapsamı
b) Teminat altına alınmak istenen alacak açısından
6) Öncelik prensibi § 2. TESLİME BAĞLI REHİN ·····················································································
1. KAVRAM
II. TESLİME BAĞLI REHİN HAKKININ KAZANILMASI
l) Genel esaslar
2) Rehin alana dolaysız zilyetlik sağlayarak rehin kurulması
3) Rehin alana dolaylı zilyetlik sağlayarak rehin kurulması
III. TESLİME BAĞLI REHİNDE REHİNLİ ALACAKLININ DURUMU
l) Haklan
2) Borçlan
IV. TESLİME BAĞLI REHİN HAKKININ SONA ERMESİ
1) Alacağa bağlı olarak rehin hakkının sona ermesi
2) Alacağa bağlı olmadan rehin hakkının sona ermesi § 3. HAYVAN REHNİ ···································································································
1. KAVRAM
II. LEHİNE HAYVAN REHNİ KURULABİLECEK ALACAKLILAR
III. HAYVAN REHNİNİN KURULMASI
1) Hayvan rehni sicili
2) Hayvan rehni siciline kayıt
3) Hayvan rehninin hükümleri
4) Hayvan rehninin sona ermesi
§ 4. BİR SİCİLE TESCİLİ ZORUNLU TAŞINIR MALIN REHNİ § 5. HAPİS HAKKI ···································· ····································································
1. KAVRAM
II. HAPİS HAKKININ KONUSU VE ŞARTLARl
İçindekiler XXXV 1) Borçlunun rızası ile zilyetlik
2) Muaccel bir alacağın varlığı
3) Alacaklının zilyetliğindeki taşınır mal veya kıymetli evrak ile
alacak arasında bağlantı
4) Hapis hakkının kullanılmasının bertaraf edilmemiş olması
III. HAPİS HAKKININ HÜKÜMLERİ
1) Alacaklının hakları
a) Malı geri vermekten kaçınma hakkı
b) Hapsedilen malı paraya çevirme
2) Hapis hakkı ile teminat altına alınan alacağın temliki
IV. HAPİS HAKKININ SONA ERMESİ
V. HAPİS HAKKININ ÖZEL ÇEŞİTLERİ
§ 6. HAK VE ALACAKLAR ÜZERİNDE REHİN
I. KAVRAM
II. REHİN HAKKININ KAZANILMASI
III. HAK VE ALACAK ÜZERİNDE REHNİN HÜKÜMLERİ
IV. HAK VE ALACAK ÜZERİNDE REHİN HAKKININ SONA ERMESİ
§ 7. REHİN KARŞILIĞI ÖDÜNÇ PARA VERME İŞİYLE UĞRAŞANLARLA
YAPILAN REHİN İŞLEMİ···················································································
I. KAVRAM
§ 8. REHİNLİ TAHVİL ·································································································
I. GENEL OLARAK
Kavram indeksi
Madde indeksi
Bibliyografya .. .. .. .. ..
KISALTMALARArt. : ArtikeVArticle (madde)
Bak. : Bakınız
BGB : Bürgerliches Gesetzbuch (Alınan Medeni Kanunu)
BGE : Entscheidungen des Schweizerischen Bundesgerichts
(İsviçre Federal Mahkemesi Kararlan - Resmi Derleme)
TBK : Türk Borçlar Kanunu
C. : Cilt
C. : Cümle
Dn. : Dipnotu
E. : Esas
f. : fıkra
HD. : Hukuk Dairesi
HGK. : Hukuk Genel Kurulu
HMK : Hukuk Muhakemeleri Kanunu
İçt. Bir. K. (İBK) : İçtihadı Birleştirme Karan
İİK : İcra ve İflas Kanunu
Jdt : Journal des Tribunaux (Mahkemeler Gazetesi)
K. : Karar/Kanun
Karş. : Karşılaştırınız
KMK : Kat Mülkiyeti Kanunu
KHK : Kanun Hükmünde Kararname
m. : madde
MK : Medeni Kanun
N. : Paragraf/Kenar Numarası
RG. : Resmi Gazete
RO. : Recueil Officiel (İsviçre Resmi Gazetesi)
S. : Sayılı
Tere. : Tercüme
TİTRK : Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu
TSCY : Tapu Sicili Cumhurbaşkanı Yönetmeliği
TST : Tapu Sicili Tüzüğü
TTK : Türk Ticaret Kanunu
vd. : ve devamı
XXXVIII Kısaltmalar Vorbem. : Vorbemerkung (Ön açıklama)
Yarg. : Yargıtay
YasaHD. : Yasa Hukuk Dergisi
YD. : Yargıtay Dergisi
YKD. : Yargıtay Kararları Dergisi
ZGB : Schweizerisches Zivilgesetzbuch (İsviçre Medeni
Kanunu)
GİRİŞ I. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU
Eşya Hukuku Medeni Hukukun, kişilerin eşya (mallar) üzerinde doğ
rudan doğruya hakimiyetinden doğan meseleleri düzenleyen kısmıdır.
Bu hakimiyet bir hakka dayanabileceği gibi, hakimiyetin hakka da- 2
yanmaması da mümkündür. Eşya üzerinde doğrudan doğruya hakimiyet
sağlayan haklara "aynı haklar" denir. İşte Eşya Hukukunun temel konusu-
nu bu haklar teşkil eder.
Hakimiyet ister hakka dayansın, ister dayanmasın, hakimiyetin dışa vu- 3
rulma şekli Eşya Hukukunun önemli bir konusudur. Prensip itibarıyla
hakimiyet eşya üzerinde "fiili hakimiyet" şeklinde ortaya çıkar. Buna "zil-
yetlik" denir. Zilyetliğin taşınırlardaki fonksiyonunu ifa etmek üzere ta-
şınmazlarda "Tapu Sicili" adı verilen bir sistem kabul edilmiştir. Böylece Eşya Hukukunun konusunu "Aynı Haklar", "Zilyetlik" ve 4
"Tapu Sicili" kurumları teşkil etmektedir. Bu yüzden Türk Medeni Kanu-
nunun bu kurumları düzenleyen IV. Kitabı, "Eşya Hukuku" başlığını taşı
maktadır. il. AYNİ HAKKAVRAMI VE UNSURLARI
Eşya Hukukunun temel konusunu teşkil eden aynı hak kavramının be- 5
lirlenmesi tartışmalı bir sorundur. "Klasik Görüş" ve "Şahısçı Görüş" ola-
rak bilinen görüşleri birleştiren "Birleştirici Görüş"e göre 1 aynı hak, bir
şey üzerinde doğrudan doğruya hakimiyet sağlayan ve herkese karşı ileri
sürülebilen haktır.
hakkın herkese karşı ileri süıülebilmesi eşya üzerindeki hakimiyetin bir sonucu
sayılırken, diğer yazarlar bu iki niteliği birbirinden bağımsız görmektedirler.
Geniş bilgi: Kemal Oğuzman/Özer Seliçi/Saibe Oktay-Özdemir, Eşya Huku-
ku, Bası, İstanbul, , N. 6 vd.; Lale Sirmen, Eşya Hukuku, 5. Baskı,
Ankara, , 3 vd.
2 GİRİŞ6 Biz, ayni hakkın herkese karşı ileri sürülebilmesinin, eşya üzerindeki
doğrudan doğruya hakimiyetin bir sonucu olduğu fikrini benimsiyoruz. Zi-
ra, arada aracı bir kişi bulunmadığı, belirli bir kimse ile bir ilişki bulunma-
dığı içindir ki, ayni hak herkese karşı doğrudan doğruya etki yapabilmek-
tedir. Bu görüşe göre ayni haklar, "bir şey üzerinde doğrudan doğruya
hakimiyet sağlayan ve bu sebeple herkese karşı ileri sürülebilen" haklardır.7 Yukarıda kabul edilen ayni hak kavramı üç unsur içermektedir:
1) Ayni hak, eşya üzerinde söz konusu olur.
2) Ayni hak, eşya üzerinde doğrudan doğruya hakimiyet sağlar.
3) Ayni hak, eşya üzerinde sağladığı hakimiyet dolayısıyla herkese
karşıileri sürülebilen bir haktır.
8 Hukuk düzeninin eşya kavramı ile fiziki eşya kavramı her zaman birbi-
rine uymadığından İsviçre ve Türk Medeni Kanunlarının kabul ettikleri
hukuki anlamda eşya kavramını belirleme gereği vardır2. Öncelikle insan
vücudu, bugünkü hukuk düzeninde bir ayni hak konusu değildir. Zira insa-
nın kendi vücudu üzerindeki hakkı, kişilik hakkıdır. Fakat insan vücudu-
nun bir parçasının o vücuttan ayrılmasından sonra (örnek olarak kesilen
saçların, çektirilen dişlerin vb.) eşya durumuna girdikleri ve prensip olarak
ayrıldıkları kişinin mülkiyetine tabi olacağı kabul edilmektedir.9 tarih ve sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve
Nakli Hakkındaki Kanunun 3. maddesi bedel karşılığı veya başka çıkar
için organ ve doku alınmasını, satılmasını yasaklamaktadır. Nakil (transp-
lantasyon) amaçlı organ, doku veya bunların parçalarının alınması halinde,
bunlar başka bir vücudun bütünlüğüne gireceğinden, bunlar üzerinde kişi
lik haklarının devam edeceği düşüncesiyle eşya hukuku kurallarının değil,
kişilik haklarına ilişkin kuralların uygulanacağı kabul edilmelidir.
hemen nakledilmeyip bir süre saklanacaksa, bu durumda kişilik hakları ku-
rallarına ek olarak bünyesine uygun düştüğü oranda eşya hukuku kuralları 2) Sanem Aksoy-Dursun, Eşya Kavramı, İstanbul, , 7 vd.; Serkan Ergüne,
Taşınır Mülkiyeti, İstanbul, , N. 3 vd. Mal kavramı ile ilişkisi: Sirmen, 4.
AYNİ HAKKAVRAMI VE UNSURLARI 3da uygulanabilir3. Nakil amaçlı olmayan vücuttan çıkmış maddeler (deri
parçası,kist, kan, plasenta vb. maddeler) bakımından da aynı esasın kabul
edilmesi uygundur. Ancak kişinin adeta kişiliğini devam ettiren bir unsur
söz konusu ise (örneğin yeni teknolojilerle klonlama imkanı veren bir bi-
yolojik madde) bu maddeye eşya statüsünün tanınmaması uygun olur.
Yapay uzuvlar bakımından da, vücuda ayrılmaz şekilde birleştirilenle- 11
rin (diş dolgusu, yapay göz gibi) kişiliğin parçası olarak eşya vasfı taşıma
yacakları, fakat vücuttan ayrılacak şekilde takılan yapay uzuvların (peruk,
takma diş gibi) eşya niteliğini koruyacakları fikri uygundur.
Cesedin durumuna gelince, çok tartışmalı olan bu konuda prensip itiba- 12
rıylacesedin eşya sayılamayacağı kabul edilmektedir4 •
Hayvanlar hakkında özel kanun hükümleri uygulanır5 • Güneş, gezegen- 13
ler, yıldızlar gibi üzerinde hakimiyet kurulması olanağı şimdilik bulunmayan
şeyler ise hukuken eşya kavramı dışında sayılmaktadır. Fakat gelecekte ge-
zegenlere insanlar yerleşince bu düşüncede değişiklik olacaktır.
Hakimiyetin kapsama alanını gösterecek bir sınırlandırmaya olanak 14
bulunmadığı için hakimiyet kurulamayan hava, açık deniz, akarsu da hu-
kuken eşya sayılmamaktadır. Taşınmaz olarak isimlendirilen arazide ise
sınırlandırma yapay olarak insanlarca kabul edilen şekillerde yapılmakta-
dır. Sıvılarda ve gazlarda bunların sınırını, içinde yer aldıkları madde tayin
eder: Bir teneke zeytinyağı, bir tüp oksijen gibi.
Bağımsız, sınırlı bir varlığı bulunan bir fiziki varlığın hukuken eşya 1s
sayılmadığı haller söz konusu olabilir. Örnek olarak bir pirinç, bir buğday
veya bir kum tanesi tek başına hukuken bir eşya sayılmamaktadır. Zira
bunlar bir ihtiyaca cevap verecek miktarda bulunmadıkça, hukuk düzeni-
nin ilgisi dışında görülmektedir. Fakat bir pirinç tanesi, üzerinde bir yazı
bulunması sebebiyle başka bir fonksiyon ifa edince, başlı başına bir eşya
olarak nazara alınır.
Bugün hakim olan modem görüş, fikir ve sanat eserleri ve buluşlar 16
üzerinde bir mülkiyet değil, fikri hak adı verilen başka bir kategori mutlak3) Bu konuda özgün çalışma: A. Barış Özbilen, İnsan Kökenli Biyolojik Maddele-
re İlişkin Hukuki İşlemler, İstanbul, , 13 vd.; Embriyo ile ilgili: Kemal
Oğuzman/Özer Seliçi/Saibe Oktay-Özdemir, Kişiler Hukuku, Bölüm I, § 1, I,
2, dn. 31a; Gölman Antalya, Eşya Hukuku, C. I, İstanbul, , N.
4) Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, Kişiler Hukuku, I. Bölüm,§ 1, II, 3.
5) T. sy. Kanun hayvanların yaşama hakkına sahip olduğunu
hükme bağladığından eşya ile ilgili hükümler kıyas yolu ile uygulanır: Oğuz
man/Seliçi/Oktay-Özdemir, Eşya Hukuku, N. 38; Aynı yönde: Ergüne, N.
4 GİRİŞ hakkın varlığını kabul etmektedir. Fakat, fikir ve sanat eserini somutlaştı
ran maddi şeyler; örneğin
bir tablonun, bir heykelin maddesi şüphesiz ki
eşya niteliğine sahiptir.17 Bütün bu açıklamayı göz önünde tutarak eşyayı şöyle tanımlayabiliriz:
Hukuki anlamda eşya, üzerinde bireysel hakimiyet sağlanabilecek, ekono-
mik bir değer taşıyan, kişi ve hayvanlar dışındaki cismani varlıklardır.
hukukumuzda da sadece maddi şeylerin eşya kavramına
girdiği belirtilmiş olmaktadır6 •
Fakat hemen işaret edelim ki Medeni Ka-
nunumuz ayni hak konusu (objesi) olarak sadece eşyayı kabul etmiş değil
dir. Aşağıda bu husus açıklanacaktır: b) Eşya kavramına girmeyen ayni hak konuları (objeleri):
19 Eşya olmamakla beraber, kamın koyucunun bir takım mülahazalarla
üzerinde ayni hak kurulabileceğini kabul ettiği eşya dışındaki ayni hak ko-
nulan aşağıdaki gibidir:
aa) Bağımsız ve sürekli haklar:
20 İleride niteliğini ve şartlarını inceleyeceğimiz 7 ve "bağımsız ve sürekli
hak" adı verilen bazı hakların, taşınmaz eşya gibi ayni hak konusu olacağı
nı Medeni Kanunumuz kabul etmiştir (MK m. /b. 2, m. ). bb) Doğal güçler, enerji:
21 Doğal güçlerin, (enerjinin) taşınır mülkiyetine konu olacağı MK m.
'de ifade edilmiştir. Buraya elektrik ve atom enerjisi vb. girmektedir.
Amaç, enerji üzerindeki hakka, mülkiyet hakkı gibi koruma sağlamaktır.
cc) Üzerinde ayni hak kurulabilen haklar:
22 Keza Kanun, haklar üzerinde intifa hakkı kurulmasını ve hak rehnini
kabul etmekle (MK m. , m. , m. ), hiç değilse bu bakımdan hak-
ların bir ayni hak konusu olmasına imkan vermiştir8 • 6) Eşyalar çeşitli açılardan gruplandırılabilir: Yerinin değişip değişememesine gö-
re, taşınır-taşınmaz; sayma ve tartma ile ölçülebilirliğine göre, misli-gayrimisli;
bölünebilme kabiliyetine göre, bölünebilen-bölünemeyen; sahipli olup olmama-
sına göre, sahipli-sahipsiz; özel mülkiyete tabi olabilme durumuna göre, özel
mülkiyete tabi olan-özel mülkiyete tabi olmayan eşya olarak ayrılır. Geniş bil-
gi: Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, Eşya Hukuku, N. ; Sirmen, 11 vd.
7) N. vd.
8) N. vd.; N. vd.
AYNİ HAKLARIN SINIFLANDIRILMASI 5 2) Eşya üzerinde doğrudan doğruya hakimiyet:
Aynı hak ise eşya üzerinde doğrudan hakimiyet sağlar. Herhangi bir 23
kişiden bir edimi yerine getirmesinin istenmesi söz konusu değildir. Aksi
halde araya aracı giriyor demektir ki bu, hakimiyetin doğrudan doğruya
olmadığını ifade eder. Hakimiyet doğrudan doğruya olunca, hak sahibi
herkesten bu hakimiyetini ihlal etmemesini isteyebilir. Bu sebepledir ki
aynı hakların mutlak hak olduğu ifade edilir. Aşağıdaki örnek, yukarıdaki açıklamaların daha iyi anlaşılmasını sağ
layacaktır:
rinde hiçbir hakkı ve hakimiyeti yoktur. (A) sadece satıcıya karşı bisikletin
teslimi ve mülkiyetinin naklini talep yetkisine sahiptir. Satış sözleşmesi
yalnız (A) ile (B) arasında bir bağ meydana getirir. (B)'nin borcu üçüncü
kişileri ilgilendirmez. Bu sebeple, (B) bisikleti (A) 'ya vereceği yerde
(C)'ye satıp teslim etse ve mülkiyeti (C)'ye nakletse (A), (B) ile araların
daki satış ilişkisinden doğan alacak hakkını (C) 'ye karşı kullanıp bisikleti
(C)'den talep edemez. Ancak şartları gerçekleşirse (C)'ye karşı TBK m.
49/f. 2'ye dayanan bir tazminat davası açabilir. 3) Herkese karşı ileri sürülebilirlik:
Yukarıdaki açıklamalarımız göstermiştir ki; eşya üzerinde doğrudan 25
doğruya hakimiyetin etkisi, herkesin bu hakimiyeti sağlayan hakka uyma,
onu ihlal etmeme yükümlülüğüdür. Aynı hakkı kim ihlal ederse hak sahibi,
hakkına uymasını ondan isteyebilir. Buna aynı hakkın herkese karşı ileri
sürülebilme özelliği veya aynı hakkın "mutlak hak olma niteliği" denir. AYNİ HAKLARIN SINIFLANDIRILMASI
Aynı haklar çeşitli açılardan gruplandırılabilir. Şöyle ki: 26 1) Sağladığı yetkiye göre:
Aynı haklar, mal üzerinde hak sahibine sağladıkları yetkiye göre iki
büyük gruba ayrılırlar:
a) Mülkiyet hakkı:
Hakkın sağladığı yetki en geniş şekilde ise, tam ise, bu aynı hak mül- 27
kiyet hakkıdır ve sahibine hakkın konusu olan şeyden kullanma (usus),
ürünlerinden yararlanma (fructus) ve malı tüketme, eski deyimle sarf ve is-
tihlak edebilme (abusus) yetkilerini sağlar.
6 GİRİŞ b) Sınırlı ayni haklar:
28 Şayet hakkın sağladığı yetki sınırlı ise, "sınırlı aynı hak" söz konusu
olur.
29 Mülkiyetin karşısında yer alan bu ikinci grup aynı haklar sahibine
mülkiyette bulunan yetkilerden birini veya ikisini sağlar. Sınırlı aynı haklar
sağladıkları sınırlı yetki açısından şu gruplara ayrılırlar: aa) İrtifak Hakları:
30 Bunlar, hak sahibine mal üzerinde kullanma veya yararlanma yetkisi
veya her ikisini sağlayan haklardır. Hak sahibinin maldan yararlanması ak-
tif şekilde olursa olumlu irtifak hakkı (geçit irtifakı gibi); hak sahibinin
maldan yararlanması malikin yetkilerini kullanmasına engel olma tarzında
olursa olumsuz irtifak hakkı (manzara kapatmama irtifakı gibi) söz konusu
olur.
31 İrtifaklar sağladıkları yararlanma yetkisine göre de çeşitli adlar alırlar:
Üst (İnşaat) Hakkı, Kaynak İrtifakı, Geçit İrtifakı, vs.
bb) Rehin hakları:
edilemediği zaman rehin edilen malın satılması suretiyle elde edilecek para
ile alacağın karşılanması yetkisini sağlayan haklardır. Malın değerinden
yararlanma yetkisi veren rehin haklarının mal üzerinde sağladıkları vasıta
sız hakimiyet, mal sahibinin aracılığına ihtiyaç olmaksızın malın paraya
çevrilmesi hususundaki yetkide kendini gösterir.
cc) Taşınmaz yükü:
33 Bir taşınmaz malikinin, mülkü dolayısıyla, o taşınmaz karşılık olmak
üzere diğer bir kimse lehine bir şey yapmaya veya vermeye mecbur tutul-
masıdır.34 Görüldüğü üzere taşınmaz yükü, taşınmazla güvence altına alınan bir
eşyaya bağlı borç ilişkisidir. Hak sahibi, taşınmaz malikine karşı o taşın
mazla güvence altına alınmış bir alacak hakkına sahiptir. Bir cephesi ile
alacak hakkı olan taşınmaz yüküne aynı hak vasfı veren, tıpkı rehinde ol-
duğu gibi güvence (teminat) fonksiyonudur. Malın paraya çevrilmesi husu-
sunda rehin hakkı sahibine sağladığı vasıtasız yetkidir.
AYNI HAKLARA HAKİM OLAN PRENSİPLER 7 2) Hak sahibinin tayin ediliş tarzına göre:
Normal olarak ayni hakkın sahibi, bu hakkı kazanmış olan kişidir. Fakat 35
bazen ayni hakkın sahibi başka bir maldaki yetkiye göre tayin edilir. Örnek
olarak (X) taşınmazının mülkiyeti veya üzerindeki bir geçit irtifakı, kişi ola-
rak (A)'ya tanınmış olabileceği gibi, bu hak kişi olarak (A)'ya değil de başka
bir taşınmaz olan (Y) taşınmazının maliki kim olursa ona tanınmış olabilir.
Bu ikinci halde mülkiyetin ve geçit irtifakının sahibini tayin için (Y) taşın
mazının malikinin belirlenmesi gerekir. Birinci halde mülkiyet ve irtifak
(A)'ya kişi olarak tanınınca "Kişiye (şahsa) bağlı ayni hak"; ikinci halde ise
(Y) taşınmazına bağlı, yani "Eşyaya bağlı ayni hak" söz konusu olur. Bunlar
bizim önerdiğimiz deyimlerdir9.
Eşyaya bağlı ayni haklardan taşınmaza bağlı olanlar Eşya Hukuku ba- 36
kınımdan önem taşır. Bu haklar bağlı oldukları taşınmaz mülkiyetinden
bağımsız olarak devredilemezler, rehnedilemezler. Hakkın bağlı olduğu ta-
şınmaz mülkiyetinin başkasına intikali, bağlı hakkı da yeni malike geçirir.
Taşınmaz üzerindeki mülkiyetin sona ermesi buna bağlı hakkı da sona er-
dirir. Taşınmazın rehnedilmesi halinde bu taşınmazın mülkiyetine bağlı di-
ğer haklar da rehnin kapsamına girer.
kişiye ne de bir başka malın malikine değil, güvence altına aldığı alacağın
sahibine aittir. Bunlar rehin haklarıdır. Rehnin güvence altına aldığı alaca-
ğın sahibi kim olursa, rehin ayni hakkı da ona ait olur. Zira rehin hakkı
alacağa ait bir fer'i haktır. Bu sebeple bunlara da "fer'i ayni haklar" denir. IV. AYNİ HAKLARA HAKİM OLAN PRENSİPLER
Eşya hukukunun bütününü kapsayan prensipler: 38
1- Belirlilik (Muayyenlik),
2- Kamuya açıklık (Alenilik),
3- İnancın korunması,
4- Sınırlı sayı ve tipe bağlılık,
5- Hak düşürücü süre veya zamanaşımı işlememesi prensipleridir. 1) Belirlilik (Muayyenlik) prensibi:
Bir ayni hakkın konusu ancak belirli bir şey olabilir. İlk tespiti gereken 399) Türk doktrininde kullanılan ifadeler: Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, Eşya
Hukuku, N. 11 O.
8 GİRİŞ husus, ancak sınırlandırılmış maddi varlıkların hukuken eşya sayıldığıdır.
Keza bir şeyin parçaları, bütünden ayrılıp ayrı bir varlık teşkil etmedikçe
ayrı bir ayni hak konusu olamazlar. Bir atın baş tarafına bir kişinin, kuy-
ruk tarafına bir başkasının malik olınası mümkün değildir. İki kişi ancak
atın tamamına, her zerresine paylı mülkiyet sahibi olabilirler.
miş şeyler için de geçerlidir. Bütünleyici parçalar bağımsızlıklarını kaybet-
medikleri sürece ayrı bir ayni hak konusu olamazlar. Bir ampulün camına bir
kişinin, teline başka bir kişinin ayrı ayrı malik olmaları mümkün değildir.
tününü kapsar ise de sağlayacağı yararlanmanın sadece malın bir kısmı
üzerinde toplanmasına bir engel yoktur. Bir geçit irtifakı bir taşınmazın sa-
dece bir kısmından yararlanma imkanı sağlar ama taşınmazın bütünü bu ir-
tifakla yüklüdür. Taşınmaz parçalara ayrılıp hukuken bağımsızlık kazan-
madıkça, yalnız bir parçaya ait bağımsız bir ayni hak kurulamaz.42 Kat Mülkiyeti Kanunu, bu prensibe istisna getinniştir. Bu kanunda bir
binanın bütünleyici parçası olan kat, daire gibi bölümlerinin ayrı ayrı mül-
kiyet konusu olabilınesi imkanı kabul edilmiştir ( sayılı Kat Mülkiyeti
Kanunu m. 1).
43 Birden çok eşyanın bir araya gelınesini ifade eden eşya birliği (örneğin
bir çift vazo veya antika koleksiyonu) üzerinde, tek bir ayni hak kurula-
maması da belirlilik ilkesinin sonucudur. Borçlandırıcı işlemin tüm eşya
birliği için tek olarak yapılınası mümkün iken, tasarruf işleminin birliğe gi-
ren tüm eşyalar için ayrı ayrı yapılması gerekir. 2) Kamuya açıklık (Aleniyet) prensibi:
44 Ayni hak eşya üzerinde bir hakimiyet sağladığı ve herkese karşı ileri
sürülebildiği için, hakkın varlığını herkese açıklayacak bir görünüşe ihti-
yaç vardır. Ancak bu sayededir ki ayni hakkı ihlal etmeme yükümü altında
olan herkes, ayni hakkın varlığını ve sahibinin kim olduğunu anlayabilir.
Taşınır mallarda zilyetlik, bu mallar üzerinde fiilen tasarruf edenin hakkını
açıklamaya yeterse de taşınmazlarda zilyetlik için aynı şeyi söylemek
mümkün değildir. Taşınmazlarda ayni hakların kamuya açıklığının, tapu
kütüğüne yapılacak kayıtlarla sağlanması İsviçre ve Türk Hukuklarında
kabul edilmiştir.
AYNİ HAKLARA HAKİM OLAN PRENSİPLER 9 3) İnancın korunması prensibi:
Ayni haklar taşınırlarda zilyetlik, taşınmazlarda tapu sicilindeki kayıtla 45
kamuya açıklanmaktadır. Açıklanan durum gerçeğe uyuyorsa sorun yok-
tur. Fakat açıklanan durum ile gerçek durum birbirinden farklı olabilir. Ör-
nek olarak zilyet o malın maliki olabileceği gibi bir hırsız da olabilir. Bu
durumda, üçüncü kişiler açıklanan duruma güvenerek mal üzerinde aynı
haklar kazanırlarsa, acaba iyi niyetli üçüncü kişinin inancı mı, yoksa ger-
çek hak sahibi mi korunacaktır? Medeni Kanunumuz taşınmazlarda mutlak
olarak inancı korumuş (MK m. ), taşınırlarda ise ortalama bir çözüm
tarzını benimsemiştir (MK m. ) 10 • 4) Sınırlı sayı ve tipe bağhlık prensibi:
Borçlar Hukukunda sözleşme serbestisi prensibi geçerli olduğu için ta- 46
raflar kanunlarda düzenlenen sözleşme tipleri dışında yepyeni sözleşmeler
yapabildikleri, bir sözleşme tipinde de sözleşmenin içeriğini emredici hukuk
kurallarına, ahlaka aykırı düşmemek şartıyla diledikleri gibi düzenleyebil-
dikleri halde, aynı imkan ayni haklarda mevcut değildir. Ancak Kanunda
öngörülen ayni haklar kurulabilir. Buna "sınırlı sayı" (numerus clausus)
prensibi denir. Bu durum, ayni haklarda yeterli açıklık ihtiyacının bir sonu-
cudur. Medeni Kanunun kabul ettiği ayni hak tipleri; mülkiyet, irtifak, rehin
ve taşınmaz yüküdür. Zilyetlik ise bir ayni hak değildir. Ayni hakların sayısı
sınırlandınldıktan başka, her bir ayni hak tipinin içeriğini tayinde de Borçlar
Hukukundakinden daha fazla sınırlama kabul edilmiştir. 5) Hak düşürücü süre ve zamanaşımı işlememesi prensibi:
Medeni Kanunumuz ayni haklarda ne bir hak düşürücü süre ne de bir 47
düşürücü zamanaşımı kabul etmiştir 11 • Bu husus, ayni haklardan fiilen isti-
fade edilmemesi halinde hakkın düşmeyeceğini gösterdiği gibi, ayni hak-
kın herkese karşı ileri sürülmesini sağlayan talep ve davaların da (ayni da-
va, ayni talep) zamanaşımına uğramayacağını ifade eder. Kanunun koydu-
ğu şartların gerçekleşmesi sayesinde, bir kimsenin bir malın mülkiyetini
zamanaşımı yolu ile kazanması (kazandırıcı zamanaşımı) sonucunda o za-
mana kadarki malikin mülkiyet hakkının sona ermesi, bu hallerde bir hak
düşürücü süre bulunduğu anlamına gelmez.
11) Kadastro Kanunu m. 12/f. 3 'te getirilmiş olan ve ayni hakkı hak düşürücü sü-
reye tabi tutan düzenleme bu kanunun tasfiye kanunu olması ile izah edilebi-
lir: N.
10 GİRİŞ V. AYNI HAK-ALACAK HAKKI VE EŞYAYA BAĞLI BORÇ
AYRIMI:
48 Eşya ile ilgili olmayan alacak haklan ile aynı hakların karşılaştırılması
dahi söz konusu olamaz. Eşya ile ilgili alacak hakları ile eşya üzerindeki
aynı hakların ayrılmasını sağlayacak unsur, alacağı yaratan borç ilişkisinde
alacaklının borçludan bir edimi yerine getirmesini talep yetkisine karşılık,
aynı haklarda hakkın eşya üzerinde doğrudan doğruya bir hakimiyet sağ
laması ve herkesin buna uymakla yükümlü olmasıdır.
kümlülük altına sokan borçlardır. Bu borçlar, bir borç ilişkisinin sadece
taraflarını borç altına sokacağı prensibine istisna teşkil etmektedir. Kanun
tarafından düzenlenen hallerde bir kimse borçlanma yolunda bir irade be-
yanında bulunmadığı halde sırf bir eşyanın maliki olduğu için bir borçla
yükümlü olmaktadır 12 • Eşyaya bağlı borcun söz konusu olduğu borç ilişki
sinde de yine hukuki ilişki alacaklı ile borçlu arasında bir bağdır ve üçüncü
şahısları ilgilendirmediği için hak herkese karşı ileri sürülemez. Bu bağ
lamda üçüncü bir kişi borcun ifasına engel olsa, alacaklı ona karşı hakkını
ileri süremez. Özellik, sadece borçlunun tayini tarzındadır. Aslında eşyaya
bağlı olan da, doğmuş borçlar değil, borç doğması imkanıdır. Bu nedenle
eşyanın bir sonraki maliki, borçla yükümlü olmakta ise de, bu borç önceki
malikin borcunun yeni malik üzerinde devaını değildir. Her malik eşyaya
sahip olmakla kendi mülkiyeti devresinde doğan borçtan kendisi sorumlu
kalır 13 • Çeşitli kurumlar incelenirken eşyaya bağlı borç kavramı üzerinde
yeniden duracağız. Burada ele alınan husus "eşyaya bağlı borçların" aynı
haklarla karıştırılmamasıdır. 12) Geniş bilgi: Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, Eşya Hukuku, N. 90 vd.; Karş.
Şafak Erel, Eşyaya Bağlı Borç, Ankara, , 16; Sirmen, 25 vd., 27 vd.
13) Erel, 7; Sirmen,
BİRİNCİ KISIM
ZİLYETLİK VE TAPU SİCİLİ
Aynı haklardaki kamuya açıklık ihtiyacını taşınırlarda yerine getiren
zilyetlik ile bunu taşınmazlarda sağlayan tapu siciline tescil kurumlan, bu
konuda paralel bir işlev yerine getirmektedir. Fakat zilyetlik bazı konular-
da taşınmazlarda da hukuki sonuçlar doğurmaktadır.
Önce zilyetliği ele almayı, taşınırlarda ve taşınmazlarda yerine getirdi-
ği işlevleri
belirtmeyi, bundan sonra da tapu siciline tescilin hükümlerini
açıklamayı uygun buluyoruz.
ZİLYETLİK Taşınır mallarda aynı hakların sağladığı hakimiyetin dışa açıklanış şek- 50
lini ifade eden zilyetlik, kamuya açıklık sağlama fonksiyonu dışında ister
hakka dayansın ister dayanmasın, hem taşınır hem de taşınmazlar bakımın
dan, bir hakimiyet durumu olarak hukuki sonuçlar doğurur. Bu sebepledir
ki zilyetlik, Medeni Kanunumuzda sadece taşınır mallar bakımından değil,
her türlü eşya bakımından genel bir düzenlemeye tabi tutulmuştur'.
Gerçekten zilyetliğin aynı hak karinesi olması ve bunun sonuçlan ka- 51
muya açıklık sağlama fonksiyonuna bağlı olarak sadece taşınırlarda geçerli
olduğu halde; zilyetliğin korunması, zilyetliği geri verme borcunun kap-
samı, zilyetliğin kazandırıcı zamanaşımındaki rolü konularında (MK m.
, , ) taşınırlar ile taşınmazlarda esas itibarıyla aynı hükümler ge-
ral de Justice et Police, Tome III, Droits reels, Beme , ; Kamu malları
ve gayri maddi hakların zilyetlikle ilgili hükümlerin uygulama alanı dışında
olduğu: Heimich Honsell/N. Peter Vogt/Thomas Geiser, Basler Kommentar
zum Schweizerischen Privatrecht, Zivilgesetzbuch il, 4. Auflage, Basel-Genf-
München, , vor Art. , N. 11; N. vd.
12 ZİLYETLİK çerlidir. Zilyetlik, taşınır mallarda da taşınmazlarda da zamanaşımı ile aynı
hak kazanılmasına imkan sağlar (MK m. , , ).
52 Zilyetliğin en önemli işlevi, taşınır mallarda ayni haklar bakımından
kamuya açıklık sağlamasıdır. Bunun sonucu olarak taşınır mallarda ayni
hak kazanılması zilyetliğin kazanılmasına bağlanmıştır (MK m. , ,
, ). Zilyedin, zilyet olduğu taşınır mal üzerinde iddia ettiği hakka
sahip olduğu karine olarak kabul edilir (MK m. ) ve hak sahibi
olmayan zilyetten iyi niyetle ayni hak kazanılması geniş ölçüde korunur
(MK m. )2. Tapuya kayıtlı taşınmazlarda ise hak karinesinden ve
zilyetlikten doğan davaları açma hakkından adına tescil bulunan kişinin
yararlanacağı ve yine taşınmaz üzerindeki irtifak hakkının ve taşınmaz yü-
künün fiili kullanımının zilyetlikle eş sayılacağı hükme bağlanmıştır (MK
m. , ).
53 Zilyetliğin korunması (MK m. ) önemi nedeniyle açık hüküm-
le düzenlenmiş olup, çok kere zilyedin hakkının korunmasını da sağlar.
54 Çeşitli fonksiyonları itibarıyla Eşya Hukukunun önemli bir kavramı
olarak karşımıza çıkan zilyetlik, maalesef üzerinde görüş birliğine varılmış
bir kavram değildir3. Bir ders kitabının hacminin ayrıntıya inmeye imkan
vermediği de göz önünde tutulursa, mümkün olduğu ölçüde Medeni Kanu-
numuzun hükümlerini, çelişkileri bertaraf edecek şekilde mantıki bir sıra
içinde açıklamak amacındayız.
55 Önce, zilyetliğin bütün malları kapsayan esaslarını, bu bağlamda zil-
yetlik kavramını, zilyetliğin niteliğini, zilyetliğe tabi şeyleri, zilyetliğin çe-
şitlerini, kazanılmasını, kaybını ve korunmasını; bundan sonra kamuya
açıklık fonksiyonu gereği taşınırlarda teşkil ettiği hak karinesini ve buna
bağlı sonuçları ve son olarak da zilyetlikte geri verme borcunun kapsamını
inceleyeceğiz.
m. 52/f. 1 ise hava araçları üzerinde zilyetliğe bağlı olarak üçüncü kişilerin iyi
niyetle ayni hak kazanmasına imkan vermemektedir. sayılı Karayolları
Trafik Kanunum. 20/f.1, b.d'nin araç tescil belgesine tanıdığı işlev, bunlarda
da zilyetten iyi niyetle ayni hak kazanımını neredeyse mümkün kılmaz. Finan-
sal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu m. 22/f.5 ise, bir sicili
bulunan ve finansal kiralama konusu olan taşınırlar bakımından, sözleşmenin
tescilinden sonra üçüncü kişilerin zilyetten iyi niyetli ayni hak kazanımının ki-
ralayana ileri sürülemeyeceğini hükme bağlamıştır.
3) Bunun sebebi, Medeni Kanunun bu konudaki hükümlerinin bir kısmının Roma
Hukukunun, diğer bir kısmının ise Cermen Hukukunun etkisi altında düzen-
lenmiş olmasıdır: Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdenıir, Eşya Hukuku, N. vd.
ZİLYETLİK KAVRAMI VE ZİLYETLİĞİN NİTELİĞİ 13 § 2. ZİLYETLİK KAVRAMI VE ZİLYETLİĞİN NİTELİĞİ
Medeni Kanunumuz, zilyetliği doğrudan doğruya tanımlamış değildir. 56
Fakat "bir şey üzerinde fiili hakimiyeti bulunan kimse onun zilyedidir"
hükmünü getirerek "zilyet"i tanımlayan m. 'ten, Kanunumuzun zilyet-
liği "bir şey üzerinde fiili hakimiyet" olarak kabul ettiği sonucunu çıkara
biliriz
Fakat fiili hakimiyetten ne anlaşılacağına dair hükümde hiçbir işaret 57
yoktur. Sırtımızdaki elbisenin üzerinde fiilen hakimiyet kurduğumuz husu-
sunda şüphe edilemezse de, sokakta bıraktığımız otomobil, köyümüzdeki
tarla, bir dolabın içinde varlığını bile unuttuğumuz yüzük, başkasına kira-
ladığımız bisiklet, taşınmak üzere taşıyıcıya verdiğimiz eşyalar, intifa hak-
kını verdiğimiz arsa, özel şoförümüzün kullandığı otomobil, kapımızın al-
tından atılan mektuplar veya bir yerde uyurken cebine yerleştirilen bir mik-
tar para veya taşınması yasak uyuşturucu madde üzerinde zilyetlik yani fii-
li hakimiyet nasıl tespit edilecek ve kim zilyet sayılacaktır? Medeni Kanu-
nun maddesi "zilyet, bir sınırlı aynı hak veya bir kişisel hakkın ku-
rulmasını ya da kullanılmasını sağlamak için şeyi başkasına teslim ederse,
bunların ikisi de zilyet olur" hükmü ile, zilyetliğin tanımındaki fiili haki-
miyet ifadesinin, fiilen el altında bulundurma anlamına gelmediğini açık
lamış olmaktadır. Bu durumda intifa hakkı verilen arsa, kiraya verilen bi-
siklet ve taşıyıcıya verilen eşyalar üzerinde fiili hakimiyeti bulunduranlar
yanında malikin de zilyet olacağının kabulü, zilyetliğin mutlaka fiilen elde
bulundurma anlamına gelmediğini, hiç değilse bu konular için ortaya koy-
maktadır. Yukarıda örnekte verilmiş diğer durumlar için de malikin zilyet-
liğini kabul etmemek hayat gerçeklerine uymuyor. O halde fiili hakimiyet
sözü fiilen elde bulundurma tarzında anlaşılmamalıdır.
Kanaatimizce "zilyetlik, bir şeyde fiili hakimiyeti4 ele geçirmiş ve onu 58
kaybetmemiş olmaktır". Ancak bir kimse eline geçirdiği malda ancak zilyet
olma, yani fiili hakimiyeti ele geçirme iradesine5 sahip olduğu takdirdedir ki,4) Fiili hakimiyetin bir eşyadan doğrudan veya dolaylı yararlanabilecek, kullana-
bilecek veya o şeyi dilediği yerde bulundurabilecek durumda olma anlamında
olduğu yönünde: N. Haluk Nomer/M. Serkan Ergüne, Eşya Hukuku, Beşinci
Bası, , N. 8.; Fiili hakimiyetin fiili etki ve mekansal fiili ilişkiden oluştuğu
yönünde: Gökhan Antalya, Eşya Hukuku, C. il, Zilyetlik, İstanbul, , N. 65
vd.; M. Serkan Ergüne, Taşınır Mülkiyeti, İstanbul, , N. vd.
5) Sözü geçen unsur, Roma Hukukunda "Animus" olarak adlandırılan unsurdur.
Yalnız hemen işaret edelim ki bizim zilyet olmada aradığımız irade "malik ol-
14 ZİLYETLİK hakimiyeti ele geçirmiş olur6 • Bu sebeple, uyuyan kimse haberi olmadan
cebine konulan paranın veya uyuşturucu maddenin zilyedi sayılamaz. Keza
zilyetlik iradesi bulunmadığı için kelepçeli mahkı1m kelepçelerin zilyedi
değildir. Buna karşılık, dolapta bir köşeye sıkışmış olan ve malikin varlığı
nı unuttuğu yüzük üzerindeki zilyetliği devam eder. Sözü geçen parayı ve-
ya uyuşturucu maddeyi, uyuyan kişi bunların varlığını öğrenmeden alan
kimse zilyetliği gasbetmiş olmadığı halde, dolapta unutulmuş yüzüğü çalan
kimse zilyetliği gasbetmiş olur. Zilyetlik iradesi eşya ile temas anında, te-
mastan önce veya sonra olabilir. Kahve veren makineye konulan para üze-
rindeki zilyetlik iradesi, bu makinenin konulduğu anda doğar.
59 Kanun, mirasçıların terekeye dahil mallara zilyet olmalarında buna bir
istisna tanımaktadır (MK m. ). Mirasçılar, mirasın açıldığını bilmeseler
dahi, ölen kişinin zilyet olduğu mallarının zilyetliğini kazanırlar.
60 İradesi ile mal üzerindeki hakimiyeti ele geçiren kimse, yine iradesi ile
hakimiyeti terk edinceye veya iradesi dışında başka bir kimse bu hakimiye-
ti ele geçirinceye veya hakimiyeti başka bir sebeple sona erinceye kadar o
şeyin zilyedidir.61 Bir malın zilyedi, fiili hakimiyetinden vazgeçmeksizin bu malı, bir hak
kurmak için veya sadece kendi lehine bu hakimiyeti kullanabilmesi için
başkasının iktidarına bıraksa, fiilen malı ele geçiren, bu malı kendisinin ik-
tidarına bırakan kişinin hakimiyetini kabullendikçe, bunu inkar etmedikçe,
malı elinden çıkaranın zilyetliği devam eder (MK m. ). Kiracı, emanet
alan, özel şoför, temsilci malı kullandığında, malı bunlara bırakanın zil-
yetliğinin devamının sebebi budur. Oysa hırsızın bir malı çalması sonucu
evvelce bu malın zilyedi olan kişinin zilyetliği son bulur. Çünkü hırsız ön-
ceki malikin hakimiyetini tanımaz. Zilyetliğin mutlaka hak sağlayan hu-
kuki ilişki içinde kurulması gerekmez. Hırsız malın zilyedidir, hakkı yok-
tur. Hırsızdaki malın maliki, mülkiyet hakkı sahibidir, zilyet değildir.
62 Şayet malı elde tutan hakimiyeti kendisi için değil de, malı ona veren
kişiiçin kullanıyor, kendisi için değil bu iradeyle malda fiili tasarrufta bu-
lunuyorsa, o sadece "başkası için zilyet"tir. Taşıyıcının, komisyoncunun ve
temsilcinin durumu böyledir. Buna karşılık, malı verenin hakimiyetini ta-
nımakla beraber, malı kendisi için de elinde bulunduran kimse aynı za-
manda "kendisi için zilyet"tir. Fakat üçüncü kişi ister kendisi için, ister sa- ma iradesi" (Animus domini) değil "hakimiyete sahip olma iradesi" (Animus
possidendi) dir.
6) Expose des Motifs, ,
ZİLYETLİK KAVRAMI VE ZİLYETLİĞİN NİTELİĞİ 15
m. ). Zira zilyetliği bunlar aracılığı ile devam etmektedir. Şayet zilyet,
malı başkalarının iktidarına bırakmış olmayıp da, üçüncü kişinin bu malı
sadece kendisine hizmet için kullanmasına izin vermişse, bu takdirde sözü
geçen kişilerin durumu "hizmet zilyetliği" veya "zilyet yardımcılığı" ola-
rak adlandırılmaktadır. Kendisine hizmet edilen kişi bu hallerde "dolaysız
zilyet"liğini korumaktadır. Tüzel kişilerin zilyetliği
ise dolaylı bir zilyetliktir. Zira tüzel kişiler, 63
zilyetliğe organları vasıtasıylasahiptirler. Organı teşkil eden gerçek kişiler,
batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir