Gaye Ve Nizam Delilleri

Gaye ve nizam delili hakkında aydınlatıcı bilgileri bu yazıda bulacaksınız.

Gaye ve Nizam Delili Nedir?

Allah'u Teala'nın varlığının delillerinden birisi olarak gaye ve nizam delili ileri sürülür. Bu delil yöntemi basit ve halkın idrakine uygun bir yöntem olması bakımından bazı alimlerce tercih edilmiştir. Burada alemdeki eşsiz ve benzersiz düzenden hareket edilmektedir.

Örnekler İle Gaye Ve Nizam

Gaye ve nizam delilinde hareket noktası alemde hiçbir şeyin boşuna yaratılmadığı ve her şeyin bir görevinin olduğudur. Allah'ın yarattığı bu eşsiz nizam çok hassas bir düzen üzerinde varlığını sürdürmektedir. Bu da varlığının en önemli delilidir.

Örneğin, basit bir ot önemsiz gelebilir ve fakat aslında tavukların ya da koyunların besin kaynağıdır. Ya da arıların bazı bitkilerin neslinin devamı için yüklenmiş oldukları görevleri gibi sayısız örnek gösterilebilir.

Tanrı’nın varlığını ispat/inkâr etmek için farklı yöntemler tercih edilmiştir. Bunlardan biri de Batı’da Teleolojik, İslam Dünyasında Gaye ve Nizam delili olarak adlandırılan yöntemdir. Gaye ve Nizam delili evrenin yapısı üzerinden Tanrı’nın varlığını ispatlama çabasıdır. Geleneksel dönemde gözleme dayalı olarak sürdürülen bu yöntem son dönemlerde yerini teknolojik imkânlarla elde edilen bilimsel bulgulara bırakmıştır. Evrenin yapısına yönelik keşfedilen yeni bulgular, teistik çevrelerde Tanrı’nın varlığına bir delil olarak gösterilirken ateistik çevreler ise yeni verilerin tanrısızlığın bir işareti olarak değerlendirmektedir. Evren birtakım sırlarının çözülmesine rağmen büyük oranda gizemini korumaya devam etmektedir. Günümüz dünyasında ilahiyat alanı dışında pozitif bilim olarak adlandırılan fizik, kimya ve biyoloji alanında yapılan çalışmaların odağında tüm bu olup bitenlerin kendiliğinden şans ve tesadüfe dayalı olarak mı yoksa bir tasarlayıcı tarafından mı dizayn edildiği tartışılmaktadır. Bu kitapta gerek Batı gerekse İslam dünyasında evrenin yapısı üzerinden evrenin Tanrı inancı ileilgili bir bağlantısının kurulup kurulamayacağı irdelenmektedir.