Gözyaşının Gözü Yakması Nedenleri

Dr. Zafer Akıncı, gözyaşına dair bilinmeyenleri anlattı: Neden ağlıyoruz, soğan doğrarken ve üzüldüğümüz zaman ağladığımızda aynı gözyaşı mı oluşuyor, ağlamamak için kendimizi tutarsak ne olur, gözyaşını yutmak zararlı mı?

İnsanlar ne zaman ağlar? Sevinçten, üzüntüden, canı yandığında, öfkelendiğinde… Psikoloji Bilim Doktoru Dr. Zafer Akıncı, her gözyaşının, ağladığınız sebebe göre değişim gösterdiğini söylüyor. Akıncı, masum sanılan o gözyaşının, bazı durumlarda ağzınıza gidiyorsa, zehir bile olabileceğini belirtiyor. İşte Akıncı’nın akıncının aktardıkları…

NEDEN AĞLIYORUZ?

İnsanların neden ağladığını merak ettiniz mi? Bilim bu konu ile uzun süredir yakından ilgileniyor. Burada gözlerin yaşarması ile ağlamayı ayırt etmek gerekiyor. Davranışsal nörolog olan Michael Trimble insanların gözlerinden 3 tip yaş geldiğini bilimsel olarak açıklıyor.

Her gözyaşı aynı mı?

Bu açıklamaya göre birinci gözyaşı “bazal gözyaşı sistemi” diye bilinen ve gözlerin sağlığını ve işlevselliğini sürdürebileceği biyolojik ortamın oluşturulması amaçlı salgılanan gözyaşı türüdür.

İkinci tür gözyaşı ise temel bir biyolojik savun sistemi olan “refleks gözyaşı sistemidir”. Soğan doğrama esnasında salgıladığımız gözyaşı türüdür.

Üçündü tür gözyaşı ise “duygusal gözyaşı sistemi” diye bilinen insanların duygusal durumlarının bir tür dışavurumu olarak nitelendirilir. Duygusal gözyaşı salgılandığında biz bunu ağlamak olarak tanımlarız.

AĞLAMANIN KAÇ ÇEŞİDİ VAR?

Yaş fark etmeksizin hepimizin ortak yaptığı birkaç şeyden birisi hiç şüphesiz ağlamaktır. Ağlamak çoğunlukla hüzünle eşleştirilmiştir. Aslında ağlamanın bir çok çeşidi vardır:

Mutluluktan ağlama, hüzünden ağlama, bir yerin acımasından ağlama…
Ağlamayı kimyasal bir tepkime olarak görsek de, bu tepkimeler iç dünyamızın stresini, heyecanını, aşırı yükselen duygularını dışarı vurmak olarak tanımlayabiliriz.

AĞLAMA NEDENİNİZ GÖZYAŞININ KİMYASINI DEĞİŞTİRİYOR

Bilim insanları inanılmaz bir şekilde gözyaşının içeriğinin değişik zamanlardaki ağlamalarda farklı olduğunu ortaya çıkardı. Bunun anlamı bir kişi hangi gerekçe ile ağlıyorsa gözyaşı içeriği ona göre şekilleniyordu.

İLGİNÇ SONU: AĞLAMA MUTLU EDİYOR

Tillburg Üniversitesinden Dr. Vingerhoets ve arkadaşları den fazla gözyaşının içeriğini ve ağlayan kişilerdeki etkisin incelediler. Sonuç gerçekten çok ilginçti. Ağlama türüne göre gözyaşı içeriği değişiyor ve ağlama sonrası, bu kişilerde mutluluk hormonunda anlamlı oranda bir yükselme gösteriyordu.

Bir başka deyişle kişiler ağladıklarında içlerinde zehri bir yönü ile dışarı atmış oluyorlardı.

SOĞAN DOĞRARKEN AĞLAMA

Dr. Willia Frey bu çalışmaları biraz daha ileriye götürdü. Soğandan kaynaklı ağlama ile duygusal filmlerden sonraki ağlamanın biyokimyasal analizlerine baktığında, çok şaşırtıcı bir durum olduğunu ortaya koymuş oldu.

Kendi deyimiyle “ağlama, insanda atıkları ve zararlı maddeleri dışarıya atmanın iyi bir yolu” diyerek ağlamanın rahatlatıcı etkisini aslında sadece psikolojik değil, aynı zamanda fizyolojik bir temizlenmenin de temeli olduğunu ortaya koydu.

GÖZYAŞINIZI YUTMAYIN!

Hatta psikolojik olarak negatif duyguları yükselmiş birisinin, ağlayarak psikolojik ve biyolojik bu negatif duyguların etkisinden kurtuluyordu.

Bu yüzden bir çok bilim insanı ağlarken ağzınıza giren gözyaşını yutmanın çok da doğru olmadığından bahsediyorlar.
Yani üzülüyorsanız mutlaka ağlamalısınız. Ağlamak sizi fiziki ve ruhsal olarak rahatlatacaktır. Ağlarken yaşanan bu fiziksel ve psikolojik rahatlama olgusuna bilim “katarsis etkisi” olarak tanımlıyor.

KİMİN YANINDA AĞLADIĞINIZ BİLE ÖNEMLİ

Ne yazık ki doğu kültürünün etkisinde olan bizler, ağlamaktan utanmak gibi gereksiz bir güçlü görünme çabası içerisindeyiz. Hatta Biyolog Oren Hasson'unu bir çalışmasında ağlananın psikolojik ve duygusal bağlayıcı etkisinden bahsediyor. Hatta bunun deneysel çalışmalarını da yapıyor.

Bu durum, eğer bir kişinin yanında ağlıyorsanız o kişiye karşı otomatik bir psikolojik ve duygusal bağlanma eğilimi oluşturuyorsunuz anlamına geliyor.

Hele bir de siz ağlarken yanında olduğunuz kişi size şefkatli temasla birlikte destek oluyorsa, ona karşı güçlü güven ve bağlanma duygusu yaşama ihtimaliniz çok güçleniyor demektir.

Yani kimin yanında ağladığınıza çok dikkat edin. Çünkü belirli bir tekrardan sonra duygusal kontrolünüzü kaybedebilirsiniz.

bilgisayar oyunuBilimbilim insanıPsikoloji

Ana SayfaRahats&#x;zl&#x;klarA&#x;dan Z&#x;ye Göz Rahats&#x;zl&#x;klar&#x;

Göz yanmas&#x;n&#x;n basitten karmaş&#x;ğa kadar çeşitli olas&#x; nedenleri olabilir ve yanma hissi kaş&#x;nt&#x;, göz ağr&#x;s&#x;, göz sulanmas&#x; veya ak&#x;nt&#x;s&#x; gibi diğer semptomlarla birlikte veya bunlar olmadan görülebilir.

S&#x;kl&#x;kla, göz yanmas&#x; şiddetli rüzgarlar veya yüksek polen say&#x;s&#x; gibi kaç&#x;n&#x;lmaz çevresel etkilerden kaynaklan&#x;r. Bununla birlikte, benzer hisler t&#x;bbi müdahale gerektiren daha ciddi bir göz probleminin semptomlar&#x; olabilir.

Uygun tedaviyi seçmek için önce göz yanmas&#x;n&#x;n nedenini (veya nedenlerini) belirlemek önemlidir.

Göz batmas&#x;n&#x;n nedenleri:

Bazen gözde yanmaya neyin neden olduğunu söylemek kolayd&#x;r. Örneğin, şampuan bileşenleri, yüzme havuzundaki klor veya güneş kremi gibi kimyasal maddeler gözlerinizi yakabilir. Gözlerinizi yakabilecek diğer yayg&#x;n tahriş ediciler aras&#x;nda makyaj malzemeleri, cilt nemlendiricileri, sabun ve temizlik ürünleri yer al&#x;r.

Yanan gözlerin birçok nedeni olabilir. Göz doktoruna gitmek, rahatlaman&#x;n en iyi yoludur.

Uzun süre kontakt lens takmak da gözlerinizi yakabilir.

Göz yanmas&#x; ayr&#x;ca kirli hava, duman, toz, küf, polen veya evcil hayvan kepeği gibi çevresel tahriş edici maddelerden de kaynaklanabilir. Bu maddelerden herhangi birine alerjiniz varsa, gözlerinizi yakma olas&#x;l&#x;ğ&#x; daha yüksektir. Ancak, "temiz" hava bile, özellikle s&#x;cak, soğuk veya kuru olduğunda gözlerinizin yanmas&#x;na neden olabilir.

Gözünüze bir şey kaçmas&#x; gözlerinizin yanmas&#x;na neden olsa da, gözlerdeki yanma bazen ciddi bir göz rahats&#x;zl&#x;ğ&#x;n&#x; işaret eder. Örneğin, oküler rozasea, kuru gözler ve blefarit gibi rahats&#x;zl&#x;klar göz yanmas&#x; semptomlar&#x;na neden olabilir.

Asl&#x;nda, enflamasyona neden olan herhangi bir şey yanma hissi yaratabilir. Göz alerjilerive bakteriyel ve viral göz enfeksiyonlar&#x;, gözde yanmaya yol açan enflamasyona neden olabilir. Soğuk alg&#x;nl&#x;ğ&#x; veya grip bile gözlerin yanmas&#x;na neden olabilir.

Nadir durumlarda, göz yanmas&#x; ciddi bir görme veya üveit veya orbital selülit gibi hayat&#x; tehdit eden bir rahats&#x;zl&#x;ğ&#x;n belirtisi olabilir.

Genellikle, göz yanmas&#x; göz doktorunuza rahats&#x;zl&#x;ğ&#x;n&#x;z&#x;n temel nedeni hakk&#x;nda ipuçlar&#x; verebilecek başka semptomlarla birlikte ortaya ç&#x;kar. Örneğin, kaş&#x;nt&#x; ile birlikte ortaya ç&#x;kan göz yanmas&#x; alerjilere işaret edebilir ya da yanma ve göz ak&#x;nt&#x;s&#x;bir arada görülürse bu da bir enfeksiyon anlam&#x;na gelebilir.

Göz yanmas&#x; nas&#x;l rahatlat&#x;l&#x;r

Ev tipi bir ürün gözünüze kaçarsa ve yanmaya neden olursa, ilk yapman&#x;z gereken özel talimatlar için ürün etiketini kontrol etmektir. Birçok durumda, yanma hissini hafifletmek için gözlerinizi güvenle y&#x;kayabilirsiniz.

Örneğin, genellikle s&#x;cak aylarda çocuklar&#x;n ve yetişkinlerin gözlerine güneş kremi kaçar. Yanma veya batma başlang&#x;çta şiddetli olsa da, gözlerinizi nazikçe temiz suyla durulamak genellikle h&#x;zl&#x; bir rahatlama sağlayacakt&#x;r.

Alerji hastas&#x;ysan&#x;z, doktorunuz (aile hekiminiz), alerji mevsiminde genellikle karş&#x;laşabileceğiniz yanmay&#x; en aza indirebilecek özel göz damlalar&#x; reçete edebilir. Bu damlalar, bazen kuruyarak gözlerin yanmas&#x;na neden olabilecek oral alerji ilaçlar&#x;ndan farkl&#x;d&#x;r.

Alerji ilac&#x; veya gözlerinizin yanmas&#x;na neden olduğuna inand&#x;ğ&#x;n&#x;z başka bir ilaç kullan&#x;yorsan&#x;z kullanmay&#x; b&#x;rakmadan önce endişeleriniz hakk&#x;nda göz doktorunuzla konuşun.

Kuru göz rahats&#x;zl&#x;ğ&#x;ndan kaynaklanan göz yanmas&#x; genellikle kayganlaşt&#x;r&#x;c&#x;n&#x;n göz damlas&#x; (yapay gözyaş&#x; olarak da adland&#x;r&#x;l&#x;r) s&#x;k kullan&#x;m&#x; ile hafifletilebilir. Bir yapay gözyaş&#x; markas&#x; seçerken, özellikle damlay&#x; s&#x;k s&#x;k kullanmay&#x; planl&#x;yorsan&#x;z, koruyucu içermeyen bir marka düşünün. Rahats&#x;zl&#x;ğ&#x;n&#x;z devam ederse durumu göz doktorunuza bildirin, zira daha etkili olabilecek ve ayr&#x;ca göz yanmas&#x;n&#x; rahatlatmaya yard&#x;mc&#x; olabilecek başka kuru göz tedavileri de mevcuttur.

Kapal&#x; göz kapaklar&#x;n&#x;za hafifçe uygulanan soğuk kompresler de göz yanmas&#x;n&#x;n yat&#x;şt&#x;r&#x;lmas&#x;na yard&#x;mc&#x; olabilir.

Ne zaman göz doktoruna gidilmeli

Göz yanmas&#x;na ağr&#x; veya &#x;ş&#x;ğa aş&#x;r&#x; duyarl&#x;l&#x;keşlik ediyorsa veya göz ak&#x;nt&#x;s&#x;, bulan&#x;k görme, gözde uçuşan noktalar veya &#x;ş&#x;k par&#x;lt&#x;lar&#x;, çift görme veya beklenmedik başka semptomlar varsa, derhal bir göz doktoruna başvurun.

Bu ek semptomlar&#x;n hiçbiri ortaya ç&#x;kmasa bile, gözleriniz birkaç günden fazla yanmaya devam ederse bir göz doktoruna başvurmal&#x;s&#x;n&#x;z.

Sayfa yay&#x;nland&#x; 1 Eylül Sal&#x;

Göz yanması genellikle gözlerde batma ve kaşıntı hissine sebep olan ve gözle ilgili şikâyetler arasında sık görülen bir rahatsızlıktır. ‘‘Göz yanması neden olur?’’ konusu zaman zaman çoğu kişiyi ilgilendiren bir durumdur. Bulanık görmeye yol açabilecek bu durumda net görememe, nesnelere odaklanamama veya puslu görme gibi semptomlar meydana gelebilir. Belirtilen şikâyetlerin yanında, gözde yabancı cisim hissi ve ara ara oluşan sulanma da görülebilir. Göz yanması birçok rahatsızlığın belirtisi olsa da en çok görülen nedenler arasında kuru göz hastalığı ve allerjik hastalıklar yer alır. Yanma; ayrıca yaşlanma, bazı hormonal hastalıklar ve bazı ilaç kullanımları sebebiyle de ortaya çıkabilir ve tedavisi, bu duruma neyin sebep olduğuna bağlı olarak yürütülür. Tedavi başlangıcında nemlendirme sağlamak için suni gözyaşı damlaları veya alerjik durumlar için antihistaminik damlalar önerilebilir. Yanma şikâyetine çapaklanma, ağrı ve kızarıklık gibi semptomlar eklenirse çeşitli mikroplar iltihaplanma yapmış olabilir. Bu durumda ise antibiyotik etken maddeli damlalar veya pomadlar reçete edilebilir. Göz yanması, ilaç kullanımının yanında bazı doğal yöntemlerle de kontrol altına alınabilir.

Göz Yanması Nedenleri Nelerdir?

‘‘Göz yanması neden olur?’’ sorusu, bu rahatsızlıktan muzdarip kişilerin en çok merak ettiği konulardan biridir. Bu durum bazen azalan gözyaşı salgısı gibi daha basit sebepten olabileceği gibi bazen de altta yatan bir hastalık belirtisi olabilir. Yanma, zaman zaman göze yabancı cisim girmesi veya kimyasal maddeler sebebiyle de ortaya çıkan bir durumdur. Özellikle tozlu ortamlarda bulunmak ve çeşitli deterjan, duman, boya gibi kimyasallarla temas etmek yanmaya yol açabilir. Belirtilen bu faktörler, kısa sürede geliştiği için verdiği rahatsızlık da daha belirgin olur. Böyle durumlarda en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurup, muayeneden geçmek gerekir. Genel olarak ‘‘Göz yanması neden olur?’’ sorusunun bazı cevapları ise şunlardır:

• Yabancı Cisim Kaçması: Göze; cam, metal, tahta parçası gibi çeşitli yabancı cisim kaçması, göz yanması nedenlerinin başında gelebilir. Böyle bir durumda ek olarak basınç ve rahatsızlık hissi ya da kornea yırtılması da olabilir.
• Alerjik Reaksiyonlar: Alerjik reaksiyonlar, ‘‘Göz yanması neden olur?’’ sorusunun en belirgin cevaplarındandır. Durumunu tetikleyen ve alerjik reaksiyonlara neden olan bazı faktörler bulunur. Bunlar; toz, polen, duman, kokular, evcil hayvan akarları veya bazı yiyecekler olabilir. Bu durum; yanma, batma, kızarma, şişme ve ışığa duyarlılık yapabilir.
• Göz Yorgunluğu: Çoğunlukla, parlak ekranlı cihazlara çok fazla baktıktan sonra ve uykusuzluk nedeniyle meydana gelebilir. Bu durum sonucunda yanma, sulanma, ışığa hassasiyet duyma veya çift görme gibi semptomlar görülebilir.
• Kontakt Lens Kullanımı: Kontakt lens kullanan kişilerde gözler yanma ve kuruluk yapabilir. Özellikle lensleri çıkarmadan uyumak ve lensleri uzun süre kullanmak, bu duruma sebep olabilir. Lenslerin yanlış kullanımı yanma hissinin dışında kızarıklık ve kaşıntıya da yol açabilen bir durumdur.
• Klor Tahrişi: Havuza girmek bazı kişilerde gözlerde yanmaya sebep olan bir durumdur. Klor maruziyeti, kızarıklık ve tahriş gibi problemlere de yol açabilir.
• Güneş Işınları Hassasiyeti: Güneş ışığına direk maruziyet sonrası gözlerde hassasiyet ve yanma olarak belirti veren güneş yanığı ortaya çıkabilir. Bu durum, baş ağrısına, bulanık görmeye ve ilerlemiş hallerde ise geçici görme kaybına varan sonuçlar doğurabilir.

Göz Yanması Hangi Hastalıkların Belirtisidir?

‘‘Göz yanması neden olur?’’ denildiğinde, yukarıda belirtilen durumların dışında altta yatan bazı hastalıklar da söz konusu olabilir. Yanma dışında farklı semptomlara da neden olan hastalıkları tedavi etmek, ileride oluşabilecek daha ciddi durumların önüne geçebilir. Göz yanmasına sebep olan hastalıklardan bazıları ise şunlardır:

Kuru Göz

Göz kuruluğu, doğal olarak gözyaşı üretimi azaldığında veya durduğunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Çok fazla telefon-bilgisayar kullanımı, rüzgar, duman ve alerjenler bu rahatsızlığa sebep olabilir. Bu durum, yanmanın dışında kızarıklık, ışığa karşı hassasiyet ve gözde mukus üretimine de sebebiyet verebilir.

Blefarit

Blefarit, göz kapaklarının iltihaplanması durumudur. Kapaklarda oluşan bu duruma, kirpik diplerindeki yağ bezlerinin tıkanması sebep olur. Blefaritte yanmanın yanı sıra göz kapaklarımızda kaşıntı ve kirpik kaybı da görülebilir. Uzun süredir tedavi edilmeyen blefarit hastalığı, kronikleşen bir hal alabilir.

Konjonktivit

Konjonktivit, gözün beyaz tabakasını kaplayan şeffaf dokunun iltihaplanmasıdır. Konjonktivit, yanma ve kanlanma şikâyetleri ile karakterize bir durumdur. Bu rahatsızlık, viral bir enfeksiyon sonucu gelişebileceğinden bulaşıcı olma özelliği taşıyabilir. Konjonktivit ayrıca, alerjik reaksiyon kaynaklı da görülebilir.

Oküler Rozasea

Oküler rozasea, göz kapağı ve çevresinin iltihaplanmasıdır. Bu durumda yanmanın yanı sıra kaşıntı ve kızarıklıkta görülür. Oküler rozasea hastalığı, roza hastalığı olan kişilerde daha çok ortaya çıkabilir.

Pterjium

Pterjium, gözün etli dokusunun büyümesidir. Halk arasında et yürümesi olarak da bilinen bu durum, korneayı kaplayarak görme işlevini bozabilir. Pterjium, yanma şikâyetinden yabancı cisim hissine varan bir çok istenmeyen duruma yol açabilir.

Romatoid Artrit

‘‘Göz yanması neden olur?’’ sorusunun bir başka cevabı da romatoid artrit hastalığıdır. Romatoid artrit, bağışık sisteminin eklem dokulara saldırmasında ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Bu durum; gözlerde kızarıklık, kornea yırtılması ve yanmaya neden olabilir.

Göz Yanması Nasıl Geçer?

‘‘Göz yanması neden olur?’’ sorusunun cevaplarından sonra akıllara ‘‘Göz yanması nasıl tedavi edilir?’’ sorusu gelebilir. Göz yanması tedavisi altta yatan sebebe bağlı olarak değişebilir. Örneğin yanma, kuruluktan kaynaklanıyorsa nemlendirici damlalar, alerjik durumlardan kaynaklanıyorsa antihistaminik ya da dekonjestan damlalar veya cerrahi müdahaleler gerekebilir. Yanma şikâyetinde mümkün olduğunca kısa sürede göz doktorlarına başvurmak gerekir. Yapılan muayene sonucu yanmanın sebebi belirlenir ve öncelikli olarak bu duruma sebep olan faktörler ortadan kaldırılır. Muayene sırasında gerekli yerlerde ileri görüntüleme tekniklerine ve ekipmanlarına da başvurulabilir. Yanma, genellikle doktor tarafından önerilen reçeteli veya reçetesiz satılan bazı ilaçlarla tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Genel olarak yanmanın tedavisinde başvurulan yöntemlerden bazıları şunlardır:

• Yanma hissini azaltmak ve göz konforunu geri kazandırmak için suni gözyaşı damlaları
• Alerjik reaksiyonların etkilerini azaltmak ve tedavi etmek için antihistaminik etken maddeli damla veya tabletler
• Yanma, bakteriyel bir enfeksiyondan oluyorsa antibiyotik türevi pomad ve damlalar
• Kornea iltihabını tedavi etmek için kortikosteroid içeren damlalar
• Gözyaşı üretimini artırmak için kolinerjik içerikli damlalar, jeller veya haplar
• Göz kuruluğu olan gözlere balık yağı veya keten tohumu takviyeleri

Göz Yanmasına Ne İyi Gelir?

Yanma durumunda doktorlara en çok yöneltilen soruların başında, ‘‘Göz yanması neden olur?’’ ve ‘‘Göz yanmasına ne iyi gelir?’’ soruları gelebilir. Bu duruma, göz hastalıkları uzmanı tarafından önerilen ilaçların yanında, evde uygulanabilecek bazı tedaviler ve yine bazı yaşam tarzı değişiklikleri de iyi gelebilir. Yanma şikâyetine iyi gelen yöntemlerden bazıları ise aşağıdaki gibidir:

• Gözleri nazik bir temizleyici ve ılık su ile yıkamak
• Ilık suyla ıslatılmış ve temiz, yumuşak bir bezle pansuman yapmak
• Tahriş edici maddelerden uzak durmak
• Bilgisayar, telefon, televizyon gibi mavi ışık ekranlarına çok fazla bakmamak
• Güneş ışınlarının hasarından korunmak için dışarı çıkmadan önce UV filtreli güneş gözlüğü kullanmak
• Organı nemli tutmak için bol su içmeyi alışkanlık haline getirmek

Siz de yanma durumu yaşıyorsanız ‘‘Göz yanması neden olur ve nasıl geçer?’’ gibi merak ettiğiniz konular için bir sağlık kuruluşuna başvuru yapabilirsiniz.