Her Yerinde Aynı Özelliği Göstermeyen Karışımdır

HOMOJEN VE HETEROJEN KARIŞIMLAR
Su, şeker ve tuz elementlerin belirli oranlarda bir araya gelmesi ile oluşan bileşiklerdir. Aynı zamanda da saf maddedirler. Ancak günlük yaşamda kullandığımız pek çok madde saf madde değildir. Etrafımızdaki maddelerin çoğu karışım hâlinde bulunur.

Birkaç çeşit madde kimyasal bağ oluşturmadan bir araya gelirse karışımadı verilen maddeler oluşur.
Hava, toprak, parfüm, gazoz, metal paralar farklı maddelerin belirli bir oran olmadan bir araya gelmesi sonucu oluşmuş karışımlardır.

Karışımı oluşturan maddeler arasında kimyasal bağ oluşmadığından karışım, yeni bir madde değildir. Bu nedenle karışım, kendisini oluşturan maddelerin özelliklerini taşır.

Karışımlar görünümlerine göre 2’ye ayrılır.
Her yerinde aynı özelliği göstermeyen, maddelerin eşit olarak dağılmadığı karışımlar, heterojen karışımdır.
Adi karışım olarak da bilinen bu karışımlara kumlu su, ayran, zeytinyağlı su örnek verilebilir.

Her yerinde aynı özelliği gösteren, maddelerin eşit olarak dağıldığı karışımlar, homojen karışımdır. Homojen karışımlar çözeltiolarak da adlandırılır.
Hava, gazoz, metal para, deniz suyu homojen karışıma örnek gösterilebilir.

Çözelti, çözücü ve çözünenden oluşur. Maddelerin atom, iyon veya molekül büyüklüğünde dağıldığı ortama çözücü; atom, iyon veya molekül büyüklüğünde dağılan maddeye de çözünendenir.
Tuzlu su örneğinde su çözücü, tuz çözünendir. Çözelti oluşurken çözücü ve çözünen maddeler birbiri içerisinde dağılır. Dağılma, çözücünün taneciklerinin çözünenin taneciklerini birbirinden tek tek ayırması ve etrafını sarmasıyla gerçekleşir. Bu olaya çözünmedenir.

Birçok kişi çözeltilerin hep sıvı şeklinde olduğunu düşünür ancak böyle değildir. Çözeltiler çözücü ve çözünenin farklı hâllerde herhangi bir birleşimiyle oluşabilir.
Katı çözeltiler genellikle en az bir metal içerir. Örneğin çelik, az miktarda karbonun demir içerisinde çözünmesiyle elde edilir. Metal içeren katı çözeltiler alaşım olarak adlandırılır. Alaşımlarmetallerin eritilerek sıvı hâle getirilmesiyle oluşturulan karışımlardır.
Gaz çözeltiler iki ya da daha fazla gazın homojen olarak karışmasıyla oluşur. Örneğin soluduğumuz hava, %78 azot ve %21 oksijen gazı içeren bir çözeltidir. Dolayısıyla bu çözeltide çözücü azot gazı, çözünen ise oksijen gazıdır.

Sıvı çözeltiler, sıvı bir çözücü içermelidir; ancak çözünen gaz, sıvı ya da katı olabilir. Örneğin nehir sularında çözünmüş oksijen bulunur. Sudaki canlılar yaşayabilmek için suda çözünmüş hâldeki oksijeni kullanır. Tuzlu suda çözünen katı hâldeki tuz, kolonyada ise çözünen sıvı hâldeki alkoldür.

ÇÖZÜNME HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
    Bir maddenin belli bir sıcaklık ve basınçta başka bir madde içerisinde çözünebilen miktarına çözünürlükdenir.

• Sıcaklık artışı katı ve sıvı maddelerin çözünürlüğünü artırır, gaz maddelerin çözünürlüğünü azaltır. Bu nedenle gazlı içecekler (kola, soda, ...., vb.) soğuk olarak içilmesi tavsiye edilir. Sıcak ortamda bekletilen gazlı içecek "gazı kaçmış" olarak adlandırılır.
• Basınç artışı katı ve sıvıların çözünürlüğünü değiştirmezken, gaz maddelerin çözünürlüğünü artırır.
• Çözen ve çözünen madde cinsi önemlidir. Her madde birbiri içinde çözünemez. Yağ suda çözünemezken eterde çözünür. Tuz hem suda hem de alkolde çözünür.
• Çalkalama, karıştırma, toz haline getirme (katı için) çözünmeyi hızlandırır.