1-İşveren, çalışana yemek ücreti ödemek zorunda mı?
İş kanununa göre işverenin, çalışana yemek ücreti ödemek gibi bir zorunluluğu bulunmuyor. Ancak iş sözleşmesinde yemek ücreti ödeneceği yer alıyorsa o zaman ödemek zorunda.
2- İşveren yemek ücretini nasıl öder?
Mesai saatleri içinde ya iş yerinde yemek olanağı sunar ya da yine mesai saatleri içinde yemek ücretini nakdi olarak öder. İşveren, çalışana yemek ücretini nakit ödeyeceği gibi yemek kartı ya da yemek fişi şeklinde de ödeyebilir.
3- Günlük yemek tutarı ne kadar?
Aslında işverenin, çalışana ödeyeceği günlük yemek ücretinin bir üst limiti yok. Ancak vergiden muaf tutulacak günlük yemek ücreti tutarını devlet her yıl belirleyip, açıklıyor. Bu tutar yılı temmuz ayından yıl sonuna kadarki sürede 51 lira, KDV ile birlikte 55 lira olarak belirlendi. İşveren, günlük bu tutarı, ücretten istisna edebiliyor. İşte buna da ‘yemek bedeli istisnası’ deniyor. İşverenin, işyeri dışında yemek vermesi durumunda, bunu yemek kuponu, yemek kartı gibi ödeme sistemleri ile verme hakkı da bulunuyor.
4- Yemek istisna bedelinin aşıldığı durumlarda ne olur?
Aştığı durumlarda fark tutarı vergilendirilir.
5- Yemek parası kaç işgünü üzerinden hesaplanır?
Yemek paraları çalışanın iş günü sayısına göre hesaplanıp, ödenir. Haftanın 6 günü çalışan bir işçiye yıl sonuna kadar ödenecek yemek parası tutarı lira. Yemek kartı ya da çeki kullanıldığı durumlarda ise yine yemek ücreti günlük hesaplanır ve yemek bedeli istisnası günlük olarak yansıtılır. Eğer işveren, işyerinde yemek veriyorsa, bu hizmet işverenin masrafı olarak görünür ve işçinin bordrosuna yansımaz ve vergisel de bir durum yaratmaz.
6- Yemek bedeli sigorta primi içinde midir?
İşveren, yemek bedelini nakit olarak ödüyorsa bu durum gelir vergisine tabidir ve çalışanın bordrosunda gösterilir. Çünkü bu ödeme çalışana ek gelir olarak görülüyor ve vergiye tabi tutuluyor.
7- İşveren, yemek bedelini nakit yerine, yemek kartı ile öderse ne oluyor?
SGK primi hesaplanmıyor, prime esas kazanca dahil edilmiyor. Ancak gelir vergisi uygulanıyor. Yani, yemek kartı ile yapılan ödemelerde bugünkü şartlara göre işverene 51 lira vergi muafiyeti uygulanıyor. Daha açık bir anlatımla yemek kartı veya kuponu ile yapılan ödemeler, çalışana yardım gibi görülüyor 51 liraya kadar olan tutar için de vergi muafiyeti sağlanıyor.
8- Yeni uygulama ne getirecek?
Getirilmek istenen yeni uygulama ile restoran, lokanta, yemek kartı kullanım zorunluluğu ortada kalkacak. Bu durumda çalışanlara ödenen yemek bedeli vergi istisnası kapsamına girecek. Bugün yemek parasının çalışana nakit olarak ödenmesi durumunda ek gelir olarak nitelendirildiğinden ödenen tutar SGK ve gelir vergisine tabiyken, yeni uygulamada ödenen tutara vergi istisnası getirilecek, vergi alınmayacak. Ödenen tutarın ne kadarının vergiden muaf tutulacağı veya uygulamanın nasıl olacağı önümüzdeki günlerde Meclis gündemine gelecek Torba Kanun tasarısı ile netleşecek.
9- Çalışanı nasıl etkileyecek?
Çalışanın yemek ücretinde azalma ya da artma gibi bir etkisi olmayacak. Yani, yeni düzenlemenin çalışana olumlu ya da olumsuz bir etkisi olmayacak. Bugüne kadar kartla ya da çekle yemek ücretini alan çalışanın yeni düzenleme sonrası cebine nakit para girecek. Yemek bedelini kartla alan çalışan, online alışveriş gibi kartların sunduğu bazı imkanlardan yararlanıyordu, işverenin nakit ödemeye geçmesi ile bu imkanlar ortadan kalkacaktır.
İşverene faydası olacak mı?
Olacak, işverenler nakdi yemek bedeli istisnası uygulaması ile ciddi oranda vergi yükünden kurtulacak. Asıl yeni düzenlemenin işverene vergi avantajı olacak.
Uygulama zorunlu mu olacak?
Uygulamanın nasıl olacağı henüz net değil ancak isteyen işveren çalışanına yemek ücretinin nakit ödeyip vergi avantajından yararlanacak isteyen bugün olduğu gibi kartla ödemeye devam edecek. Belki, işyerinde yemek veren işverenler, yeni düzenleme ile yemek ücretini nakit olarak çalışana verip, yemekhanesini kapatmayı düşünebilir.
#Yemek#cret#Kart
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
yl günlük yemek ücreti KDV dahil ,80 TL olarak belirlenmitir.
Gelir Vergisi Kanunu'na göre irketler, çalan yemek yardmlarn "yemek kart" ile salamalar durumunda; SGK veren Hissesi, SGK çi Primi, Gelir Vergisi, Damga Vergisi gibi masraflardan muaf olurlar. Böylece ödemelerinizde % vergi avantaj salam olursunuz. Belirlenen tutar her yl Cumhurbakanl karar ile açklanr ve Resmi Gazete'de yaymlanr. Bu uygulama sayesinde iletmeler, yemek kart kullanarak günlük yemek bedeli istisnasndan faydalanabilir.
Çalana verilecek yemek parasnn yemek kart ile salanmas durumunda iletmeler aadaki vergi çeitlerinden muaf olur. (Vergilere ait oranlar parantez içinde görebilirsiniz.)
Yemek kart ile salanan vergi avantaj durumu KDV deiiminden etkilenir.
Ücretli yllk izinlerde yol ve yemek paralarnn kesilme durumu çalan ile yaplan i sözlemesine veya idari artnameye göre deiiklik gösterir. artnamede, ilgili durumlarda bahsedildii takdirde çalann yol ve yemek ücretleri verilmelidir.
Yemek paras aylk çalma günü, çalan says, devletin belirledii günlük yemek bedeli, KDV oran ve kesilen vergi çeitlerine göre belirlenir. Yemek paras hesabnn nasl yapldn örenmek için tklayn.
Çalana ödenecek yol ve yemek paralarnn hesab kdem tazminatna özel deimez. Verilecek miktarn ilgili gün saysna göre klasik hesaplama yöntemleriyle yaplmas gerekir.
Kanunun sayl maddesine göre yemek ücreti vermek çalan ile yaplan i sözlemesinde aksi belirtilmedii sürece zorunlu deildir. Bu durum yemek parasnn, iverenin çalanlarna yan hak olarak salad bir avantaj olarak gösterilir. Günümüzde yemek paras vermeyen firma says oldukça azdr. Çalanlarn gerek beklentileri gerekse motivasyonlarn arttrmak için günümüz artlarnda olmazsa olmaz gereksinimler arasnda yer alr. Yaplan anketler, özellikle pandemi sürecinde çalanlara verilen yemek paras, ödüllendirme, ek olarak verilen hediyeler gibi yan haklarn çalanlar ve iletmeler için ciddi olumlu dönüler saladn gösteriyor.
Evet, eer i sözlemesinde çalana yemek parasnn verilecei yazlysa Ramazan aynda da yemek paralarnn verilmesi gerekir.
Her sene asgari ücretin açklanmas ile birlikte çalanlara verilen günlük yemek bedellerinin istisna tutarlar da açklanr. yl için 55,08 TL olarak belirlenmiti. yl günlük yemek bedeli ise ,80 TL olarak belirlenmitir. Detaylar incelemek için linke tklayabilirsiniz.
Çalana verilen yemek paralar Kanunu'nun sayl maddesine göre belirlenir. Buna göre iverenin, sözlemede aksi belirtilmedii sürece yemek paras verme zorunluluu bulunmamaktadr.
Çalana verilen yemek paralar i günü saysna göre hesaplanr. 31 ve 28 gün çeken aylarda fiili gün saysna baklmakszn idari artnameye göre 22 veya 26 gün üzerinden yemek ücretleri hesaplanr. Gün says belirtilmemi artnamelerde ise hesaplamalar 26 gün üzerinden yaplr.
Yemek ücretleri, bordroya yanstlr ve brüt ödemeler toplam içerisinde yer alr.
Günlük yemek parasnn raporlu çalana verilip verilmeyecei yine çalan ile yaplan i sözlemesi veya idari artnameye göre belirlenir.
Yarm gün çalan bir personelin yemek parasnn verilip verilmeyecei personel ile yaplan i sözlemesine veya iverenin kararna göre deiiklik gösterir.
Uzaktan çalan personellere ofisten çalan personellerden herhangi bir fark gözetmeksizin ayn haklarn salanmas gerekir. Söz konusu bu durum iverenin hukuki sorumluluundadr. Çalanlara yaplan yemek yardm gibi yan ödemelerin mesai saatleri içerisinde uzaktan / ofisten çalan tüm personele verilmesi gerekir.
sayılı İş Kanunu’nda işçilere yol ve yemek yardımı verilmesi gerektiğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Yol ve yemek yardımları, iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmelerinde veya sözleşme eki niteliğinde olan işyeri iç yönetmeliklerinde düzenlenmektedir. Yol ve yemek yardımı işçilere nakit olarak ödenebileceği gibi ayni olarak da verilebilir. Uygulamada genel olarak işçilere, işyerinde yemek verildiği ve işyerine gidiş gelişlerin ise servis sağlanarak yerine getirildiği görülmektedir.
Peki, işverenler işyerinde nakdî yemek ücreti ödemesi yapmakta iken, bu uygulamayı kaldırıp bunun yerine ikame olarak işyerinde yemek verebilirler mi? Ya da nakdî yol ücreti ödemesi yapmakta iken, bunun yerine ikame olarak otobüs bileti verebilirler mi? Bu uygulamayı yaparken işçinin onayının alınması gerekir mi? Bu durum işçi açısından esaslı neden oluşturabilir mi? İşte bu soruların cevabı Yargıtay Dokuzuncu Hukuk Dairesinin yılında verdiği bir karar ile açıklığa kavuşturulmuştur.
Yargıtay’a göre, “Ücret emeğin karşılığıdır. Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır (AYM m)”.
sayılı İş Kanunu’nun 22 nci maddesine göre, “İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir”.
İşçinin aldığı ücret miktarının düşürülmesi, ikramiyenin veya sosyal yardımın kaldırılması, işçinin işyeri organizasyonunda mevcut görevinden daha alt seviyedeki bir göreve atanması, çalışma koşullarının ağırlaştırılması gibi durumlar, sayılı İş Kanunu’nun 22 nci maddesi anlamında iş sözleşmesinin içeriğinin işçi aleyhine değiştirilmesi anlamına gelmektedir. Bu tür değişiklikler, yukarıda sözü edilen kurallar doğrultusunda ancak işçinin yazılı onayı ile yapılabilir. İşçinin açıkça onay vermediği esaslı değişiklikler işçiyi bağlamaz[1].
Ancak, işverenin yönetim hakkı kapsamında işçinin sosyal hak ve menfaatlerine aykırılık teşkil etmeyecek uygulamalar yapabilir. Nitekim Yargıtay, “işçiye yapılan yemek ve servis gibi aynî yardımın kaldırılıp yerine ikamesi nakdî ödeme yapılması ya da tam tersi nakdî servis ve yemek ücretinin kaldırılıp ikame olarak işyerinde yemek verilmesi yahut otobüs bileti verilmesi, işverenin yönetim hakkı kapsamında olup, bu tür uygulamalar Medenî Kanun’un 2 nci maddesine aykırı olmamak koşuluyla esaslı değişiklik sayılmaz. Ancak yapılan sosyal yardımın, işverenin tek taraflı kararı ile niteliği değiştirilmeden miktarının düşürülmesi veya ödenmemesi, esaslı değişiklik sayılacağından buna yazılı onay vermeyen işçiye talep hakkı verecektir”[2].
Sonuç olarak, nakdî yemek ücreti ödemesinin kaldırılıp ikame olarak yemek verilmesi, nakdî yol ücreti ödemesinin kaldırılıp yerine ikame olarak otobüs bileti verilmesi, işverenin yönetim hakkı kapsamında olup, iş şartlarında esaslı değişiklik sayılmaz ve bu konuda işçinin yazılı muvafakatinin alınması gerekmez. Ancak nakdî yemek veya yol ücretinin niteliği değiştirilmeden miktarının azaltılması veya kaldırılması ise, iş şartlarında esaslı değişiklik mahiyetinde olup değişikliğin geçerli olabilmesi için işçinin açıkça yazılı onayı gerekir.
[1] Y9HD T., E/, K/ Legalbank.
[2] Y9HD T., E/, K/ Legalbank.
yılında Sivas’ın Şarkışla İlçesinde doğdu. İlk ve Ortaokulu Sivas’ta, Liseyi Tokat’ta bitirdi. yılında Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden mezun oldu. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Özel Hukuk Anabilim Dalında Tezli Yüksek Lisans yaptı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda uzun yıllar sırasıyla Bölge Müdür Yardımcısı, Bölge Müdürü ve Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yaptıktan sonra bu görevinden yılı mayıs ayında emekli oldu.
İnciroğlu Danışmanlık, Denetim ve Eğitim Hizmetleri şirketinin kurucusu olan İNCİROĞLU, özel sektöre yönelik iş hukuku, sendikalar ve toplu iş sözleşmesi hukuku, sosyal güvenlik hukuku ve yabancı çalışma hukuku alanlarında danışmanlık, denetim ve eğitim hizmetleri vermektedir.
Muhtelif dergi ve gazetelerde iş hukuku, iş sağlığı ve güvenliği hukuku ve sendikalar ve toplu iş sözleşmesi hukuku ile ilgili makaleleri, çeşitli üniversitelerde, kongre ve konferanslarda sunduğu bildirileri ve yayımlanmış yedi adet kitabı bulunan İNCİROĞLU, evli ve üç çocuk babasıdır.
Yayımlanan Kitapları
Sorulu-Cevaplı İş Hukuku Uygulaması, 4. Baskı, İstanbul , Legal Yayıncılık.
Güncel Yargıtay Kararları Işığında Açıklamalı Yeni İş Kanunu, İstanbul , Legal Yayıncılık.
İş Sağlığı ve Güvenliğinde İşçi ve İşverenin Hukuki ve Cezai Sorumlulukları, 2. Baskı, İstanbul Legal Yayıncılık.
Çalışma Hayatında Esnek Çalışma Uygulamaları, 2. Baskı, İstanbul , Legal Yayıncılık.
Sorulu-Cevaplı İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı Uygulaması, İstanbul Legal Yayıncılık.
Kamu İşvereninin İş Sağlığı ve Güvenliği Bakımından Sorumluluğu, 2. Baskı, Ankara Adalet Yayınevi
Soruda İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı, Güncellenmiş 3. Baskı, Ankara Seçkin Yayınları
Çalışanlar için işyeri tercihinde maaş önemli bir faktördür. Ancak maaş dışında personele sunulan yan hakları da dikkate alınır. Sosyal güvenlik ve sağlık sigortası dışında personele sağlanan bütün yan haklar işveren tarafından isteğe bağlı olarak verilir. Yol ücreti de isteğe bağlı verilen ve çalışanlar tarafından en çok önemsenen yan haklardan biridir. Bu sebeple yol ücreti ve yol ücretinin ne şekilde verilebileceği ile ilgili detaylar hem işveren hem de personel için oldukça önemlidir.
Çalışanların işe gidip gelmelerini sağlamak için ihtiyaç duydukları ücretin işveren tarafından ödenmesine yol ücreti denir. Yol ücreti zorunlu olmadığından sayılı İş Kanunu’nda yol parası ile ilgili bir hüküm yoktur. Bu sebeple şirketlerin yol ücreti verip vermeyecekleri ya da vereceklerse ne şekilde verecekleri ile ilgili kesin ve tek bir uygulama yoktur. Yine bu sebeple yol yardımı alınacaksa nasıl alınacağı ile ilgili detaylar işveren ile çalışan arasında yapılan iş sözleşmesinde mutlaka yer almalıdır.
Yemek ücreti ise işletmelerin çalışanlarının mesai saatleri içerisindeki öğününü karşılamak için yaptığı harcamalardır. İşletme bünyesinde mutfak kurmak, catering firmasıyla anlaşmak ve yemek çeki ya da kartı vermek gibi yöntemlerle uygulanır. İşverenler, personelinin yeterli ve sağlıklı beslenmenin yardımıyla sorumluluklarına tam anlamıyla odaklanmasını hedefler. Bunun için de hem işletmeye hem çalışanlara çeşitli avantajlar sunan yemek çözümlerinden destek alır.
Yol ve yemek ücretinin işverenlere finansal yük getirmemesi açısından vergiden düşülebilen kalemler arasında olup olmadığı da akıllara gelir. Personele tahsis edilen araçların benzin, kasko, otopark ve benzeri ücretleri vergiden kesilen harcamalara dâhildir. Binek otomobillerde masrafların %70’ini; kiralama bedelinin ise azami TL’sini KDV matrahından hariç tutmak mümkündür. Benzer şekilde çalışanlara sunulan yemek ücreti de gider gösterilip vergiden düşülebilecek harcama kalemleri arasındadır.
sayılı İş Kanunu’nda işletmelerin çalışanlara yol ve yemek ücreti ödemesi gerektiğini ifade eden herhangi bir düzenleme yoktur. Fakat işveren ve personel arasında yapılacak iş sözleşmesinde buna dair madde yer aldığında bahsi geçen ücretlerin ödenmesi bir zorunluluk hâline gelir. Bu doğrultuda işverenler, yemek kartı veya çeki aracılığıyla personellerinin çalışma saatleri dâhilindeki beslenme harcamalarını karşılar. Ayrıca bu ödeme yöntemiyle çeşitli finansal avantajlar elde eder. Söz konusu hizmetin işletmelere sağladığı yemek ücreti istisnası ise şunlardır:
Gelir Vergisi Kanunu’na göre yemek bedeli istisnası, KDV dâhil ,80 TL’dir. Bu tutar, işletmenin vergi muafiyetinden faydalanabileceği üst sınırı gösterir. MultiNet yemek kartı, bu kapsamda işverenlere ve çalışanlara sağladığı avantajlarla dikkat çeker. ’i aşkın noktada geçerli olduğu için personellerin yeme içme mekânı tercihini dilediği gibi yapmasına imkân verir. İşletmeleri ise yemek süreçlerinin getirdiği operasyonel yükten kurtarır.
Günümüzde birçok işyerinde personele yol ücreti ödenmekte ya da ücretsiz işyeri servisi ile çalışanların evlerine yakın yerlere ulaşımı sağlanmaktadır. Hal böyle olunca yol ücreti ya da servis hizmeti zorunlu bir yan hak gibi görünmektedir. Buna rağmen kanunen işverenin böyle bir yükümlülüğü yoktur. Verilen bu hizmetler ya da yapılan yol yardımları tamamen isteğe bağlıdır. Ancak personelin işe girerken imzaladığı iş sözleşmesinde yol ücreti verilmesi ya da servis imkanının sunulması belirtilmişse artık bu hak yasal olarak verilmek zorundadır.
Zorunlu olmamasına rağmen yol ücretinin bu kadar yaygın verilen bir yan hak olmasının en önemli sebebi ise personelin işyeri seçiminde önemli bir kriter olması ve şirketlerin bu yönüyle diğer şirketlerden geri planda kalmak istememesidir.
İşveren, çalışanlarının iş yerine ulaşımını sağlamak için yol yardımını farklı şekillerde yapabilir. Yol yardımı şekli çalışanın şirketteki pozisyonu, işyeri ile ikamet adresi arasındaki mesafe, şirket politikası ya da şirketin maddi olanakları gibi pek çok farklı etkene göre değişkenlik gösterebilir. En çok tercih edilen yol parası ödeme şekilleri aşağıdaki gibidir.
İşletmeler, çalışanlarına şirket aracı tahsis ettiğinde operasyonel süreçlerde çıkan masraflara katlanır. Ancak MultiVale filo hizmetleri sayesinde araç yıkama ve bakımı gibi işlemler için yapılacak harcamalarda çeşitli fırsatlar elde edebilir. Bu kapsamda yıl boyunca sabit fiyat garantisi ve KDV avantajı gibi olanaklarınız bulunur. Böylece söz konusu giderlere ayırdığınız bütçeye dair raporlara ulaşmanız ve işletmenin kârlılığını korumanız da mümkün olur.
İşverenlerin çalışanlarının ulaşımını karşılamak için ödediği, vergiden istisna tutulan yol ücreti bedeli 56,00 TL’dir. Yani işletmeler, azami sınır olarak belirlenen bu tutarın altındaki günlük yol ücretini karşılar. Ulaşımda tercih edilen yönteme göre giderin bordroya yansıtılması ve vergi kesintisi gibi süreçler değişiklik gösterir. Ayrıca işverenler, yol ücreti istisnası bedeli kadar SGK muafiyeti ve gelir vergisi istisnası gibi imkânlardan yararlanır.
Detayları öğrenmek için “Prime Esas Kazanç Nedir, Nasıl Hesaplanır?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
MultiNet yemek kartı ile yemek ücretinde her yıl binlerce TL tasarruf elde etmenizi sağlayan Multinet Up, akaryakıt çözümü MultiPetrol ile uçtan uca bir deneyim yaşamanızı sağlıyor. Şirket araçlarınızı, Shell Taşıt Tanıma Sistemine dahil etmenizi sağlayan MultiPetrol ile akaryakıt alım süreçlerini kontrol edebiliyorsunuz.
MultiPetrol’ün avantajları nelerdir?
Multinet Up Blog’da yer alan içeriğin yalnızca bilgi verme amaçlı olduğunu, hukuki görüş ve tavsiye içermediğini, bilgilerin Multinet Up Blog’un hazırlanma tarihindeki mevzuata dayalı olduğunu ve zamanla mevzuat değişiklikleri ile ilgili kurumların görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabileceğini bildiririz.