İbni Sina (Avicenna) Hayatı, Eserleri ve Sözleri
İbni Sina çalışmaları ile kendini tıp ve felsefe alanlarında oldukça geliştirmiştir. Samani Hükümdarının ağır bir hastalık geçirdiği bir dönemde kendisini saraya davet ettiler. Saray doktorları ile birlikte çalışmalarını titizlikle sürdürerek hükümdarın kısa sürede iyileşmesine vesile olmuştur.
Bu başarısı sebebi ile İbni Sina daha 18 yaşında Saray Hekimliği konumuna getirilmiştir. Sarayın zengin kütüphanesinde oldukça değerli tıp kitaplarını okuyarak kendini geliştirmiştir. Bu değerli kütüphane ne yazık ki daha sonra içindeki kaynaklar ile birlikte yanmıştır.
İbni Sina'nın kaleme aldığı eserler ise şu şekildedir;
Kurtuluş Kitabı
Tıpta Kanun
Ahlak Konusunda Kitapçık
İşarat ve'l-Tembihat
Kitabü'ş-Şifa
İbni Sina'nın Hayatındaki Gelişmeler
Babası öldükten sonra İbni Sina siyaset ile daha çok ilgilenmeye başlamıştır. yılında devletin yıkılması ile birlikte de burayı terk etti. Bu dönemden sonra ise yaşamak için kendisine iyi bir yer bulmak adına çeşitli seyahatler yapmıştır.
Felsefe ile alakalı bilgileri için özellikle Farabi'den çokça yardım almıştır. İbni Sina'nın İslam felsefesi ışığında mükemmel bir felsefe kurduğu da eserlerinde görülmektedir. Zaman içerisinde felsefe alanındaki çalışmaları ile hocası Farabi'yi bile geride bırakmıştır.
Osmanlı Devletinin baş mimarı olan ve günümüzde bile eserlerinin mükemmelliği ile göz kamaştıran Mimar Sinan, 29 Mayıs da Kayseri Ağırnasta dünyaya gelmiştir. I. Süleyman, seafoodplus.info ve seafoodplus.info dönemlerinde Osmanlı Devletinin baş mimarı olarak görev yapmıştır. Genç yaştayken devşirme olarak Yavuz Sultan Selim tarafından İstanbula getirilen Sinan, üstün zekası ve yapılara olan ilgisiyle kendini göstermiştir. Mimarlığının başlangıcında da çeşmeler, hanlar yapmıştır. Mimar Sinan aynı zamanda padişahlar ile birlikte savaşa da katılırdı ve Kanuni Sultan Süleyman ile birlikte gittiği bir savaşta orduları akarsuyun üzerinden geçirme ihtiyacına karşılık 13 günde bir köprü inşa etmiş ve başta padişah olmak üzere herkesin beğenisini toplamıştır. En önemli eserleri Selimiye ve Süleymaniye Camii olarak bilinir ancak bunların yanında yüzlerce eser ortaya koymuştur. Mimar Sinan 17 Temmuz de hayata veda etmiştir. Eserlerine bakılacak olduğunda ise bu rakamlar ortaya çıkar: 48 ade
Devamı
Müslüman Türk bilim adamlar arasnda inanc ve azmi ile özel bir yere sahip olan bn-i Sina, gerek yaam gerekse bilim alannda yaptklar ile tüm dünyada derin ve anlaml izler brakmtr. Orta Ça Avrupa’snda Avicenna olarak tannan bn-i Sina, felsefenin temel ta olarak kabul edilir. Ünlü bir tp bilgini olarak tannan bn-i Sina dolu dolu ve mücadelelerle geçen yaam ve hayat boyunca yazd bütün ilimleri kapsayan bir kütüphane dolusu eseri ile kendini kantlayan deerli bir filozoftur.
Hekimlerin hekimi olarak tannan bn-i Sina, tp alannda yapt çalmalarla ve özellikle Tbbn Kanunu adl kitab ile ön plana çkar. Hekimin bu eseri yl boyunca Avrupa üniversitelerinde ders kitab olarak okutulur.
Ruh sal, biyoloji, alternatif tp, metafizik ve hastalklarn tedavisi gibi konularda makaleler ve çalmalar yapan bn-i Sina, günümüz tp biliminin temel kaynaklarnn olumasnda ve tbbn ilerlemesinde önemli rol oynar.
bn-i Sina’nn gdalarla ilgili fikirleri halen bugünkü alternatif beslenme tedavilerinde uygulanr. bn-i Sina beslenme bozukluklar ile ilgili hastalklar sene öncesinde beyan eder. Örnein toprak yeme ile anemiyi badatran hekim nohut, yumurta, krmz et tüketiminin bu hastal önlediini söyler.
Ayn ekilde gece körlüü için karacier yenmesini öneren hekim -nitekim gece körlüü A vitamini yetersizliinde görülür ve karacier yüksek A vitamini içerir- bugün doktorlarn ve diyetisyenlerin önerilerinin temelini oluturur.
bn-i Sina’nn bin sene önce uyku zamanndan beslenmeye, hareket etmekten dinlenmeye kadar verdii tavsiyeler bugünün salkl yaam tavsiyeleri ile birebir örtüür.
Hekimlerin sultan olarak tannan bn-i Sina kimdir? Asl ad Ebu’l Ali el Hüseyin bin Abdullah bn-i Sina olan hekimler hekimi, ylnda günümüzün Özbekistan snrlar içinde yer alan Buhara ehri yaknlarndaki Afana köyünde dünyaya gelir. bn-i Sina’nn babas Samanoullar Saray’nda kâtiplik yapar ve bn-i Sina 10 yana kadar babasndan mantk, edebiyat, felsefe, doa bilimleri, fizik, geometri ve matematik dersleri alr. 10 yandan sonra bn-i Sina’ya bu dersler o dönemin ünlü bilginleri arasnda yer alan Natili ve Zahit smail tarafndan verilir.
Daha 10 yalarnda iken Kuran- Kerim’i ezberleyen bn-i Sina, tp konusunda yazlan o dönemin tüm kitaplarn okur. Daha çok tp ve felsefe alanlarnda tannmasna ramen bn-i Sina hemen hemen tüm bilim dallarnda fikir sahibidir. bn-i Sina Türk mü, sorusu onunla ilgili en sk sorulardan biridir. bn-i Sina Buhara’da domu olmasna ramen Türk kökenlidir. Baz kaynaklarda bn-i Sina ranl olarak da geçmektedir.
Zekas, çalkanl ve ilme duyduu bitmek bilmeyen merak ile fark yaratan bn-i Sina hayat boyunca çok ünlü ilim adamlarndan çok iyi bir eitim alr. Kuyar adl bir hekimden tp eitimi alan bn-i Sina bilgi açsndan 14 yana geldiinde tüm öretmenlerini geçmeye balar. bn-i Sina özellikleri ile matematik, edebiyat, felsefe ve tp alanlarnda yüksek bilgi birikimine sahip olur. 16 yanda tp konusunda kendini mükemmelletiren bn-i Sina yeni tedaviler gelitirmeye balar. 19 yanda bn-i Sina hekim unvan alr ve ücretsiz olarak hasta tedavi etmeye balar.
O dönemde Samani kral Nuh bin Mansur’un hastaln tedavi ederek kral tarafndan Buharada’ki kitapl kullanma izni verilir. Buradaki zengin kütüphane ile bilgilerini derinletiren bn-i Sina, 21 yanda dönemin en ünlü hükümlerinden biri haline gelir.
Samani hanedanlnn sona ermesi üzerine Buhara’dan Harzem’e geçen bn-i Sina düzensiz yaam ile Gazneli Mahmud’u kzdrr ve Harzemden ayrlr. Belh, Horasan, Rey, sfahan ve Hamedan’da bir yandan gezginlik, bir yandan tbbi tedaviler ve bir yandan da kütüphanelerde zaman geçiren bn-i Sina son 10 yln Hamedan’da Ebu Cafer’in hizmetinde geçirir.
Peki, bn-i Sina neden öldü? Hamedan seferinde kolik atana yakalanan bn-i Sina önerilen tedavileri uygulamaz ve kendisini kadere teslim ederek Ramazan aynnda 57 yanda yaama veda eder. Ölüm döeinde iken tüm mallarn yoksullara datan bn-i Sina, tüm kölelerini de azat eder.
Hemen hemen her ilim alannda eserler yazan bn-i Sina özellikle filozof olarak ün kazanr. Hatta bn-i Sina’nn Ortaça Avrupa’snda Latinceye çevrilen eserleri Avicennism denilen bir akm yaratr.
17’si tp alannda olmak üzere ’n üzerinde bn-i Sina kitaplar bulunur.
bn-i Sina eserleri arasnda El-ifa, Al-Kanun fi’t- Tp ( Tp Kanunu), El-Necat ve El-arat ve Tenhibat ba çeker. lk Latinceye çevrilen kitaplar Metafizik ve Kitab el-Nefs’tir. bn-i Sina ifa kitab ortaçada Sufficientia olarak bilinen, mantk, psikoloji, tabi bilimler, metafizik ve fizii de içeren on sekiz bölüme sahip geni kapsaml bir eserdir.
bn-i Sina hayat ve eserleri arasnda özel bir yere sahip olan El Hikmet’ül Aruziye, hekim tarafndan 21 yanda sarayda geçirdii ve kütüphaneden örendii tüm ilimleri içine toplayan bir eserdir. Gezgin bir hayat sürdüü dönemlerde dört ay zindanlara atlan bn-i Sina El Hidayet kitabn yazar. Yine zindanlarda ortaya çkan bn-i Sina eseri Haya bin Yakman ve Kulunç, ileride Robinson Cruise adl esere esin kayna olur. bn-i Sina ve eserleri halen güncelliini koruyan bilgileri ile tp dünyasna yön vermektedir.
bn-i Sina yapt çalmalar ile bugünün tp dünyasnn temellerini atar. Kann besinleri tayan bir sv olduu fikrini ileri süren bn-i Sina, eker hastaln idrardaki eker varl ile de kantlar. Ayrca kzl hastal, arbon hastal ve karacier hastalklar ile hepatitin kefi bn-i Sina bulular arasnda yer alr.
Hastalklarn birçounun nedeninin gözle görülmeyen mikroplar olduunu söyleyerek ilk defa mikrobun varl fikrini ortaya koyan bn-i Sina hacamat tedavisini ilk defa yapan hekimdir.
O dönemde yaplan bn-i Sina tedavileri halen uygulanmaktadr. bn-i Sina icatlar arasnda en çok dikkat çeken ise yaplan ameliyatlarda ilk defa uyuturucu kullanlmasdr.
bn-i Sina ünlü bir düünür olarak slam Felsefesi’nde özel bir yere sahiptir. Razi’nin deneyciliini ve Farabi’nin aklcln sentezleyerek kendi felsefesini oluturan bn-i Sina, akln ilkeleri ile deneylerin birbirlerini bütünlediklerini ve yaanty oluturduklarn savunur. Bu bütünlemede gözlemin ayr bir yeri olduunu da belirten bn-i Sina bilginin geliebilmesi için gözlem, deney ve akln ayn derecede önem tadn söyler.
Hayat boyunca felsefe alannda aklc bir yol izleyen bn-i Sina tp alannda deneyci, doa bilimlerinde ise gözlemci kiiliini ortaya koyar.
Felsefeyi Aristo gibi kuramsal felsefe ve eylemsel felsefe olarak ikiye ayran bn-i Sina’ya göre, kuramsal felsefede tabiat felsefesi, metafizik ve matematik felsefe vardr. Bu felsefe eylem içermez, bilgi ile mümkün olur. Eylemsel felsefe ise hem bilgiye hem de eyleme dayaldr.